گام اول شفافیت

دکتر پرویز عقیلی کرمانی
مدیرعامل بانک خاورمیانه
در درجه اول ضعف مدیریت بانک‌ها و نظارت بانک مرکزی، پایه و اساس فساد بانکی در کشور هستند که می‌توان با بهبود سیستم‌های نظارتی و امنیتی بانک‌ها، از وقوع بسیاری از جرائم و سوءاستفاده‌ها جلوگیری کرد. درحالی‌که قوانین و مقررات مترقی و کاربردی در سیستم بانکداری کشور وجود دارد، ولی با مدیریت نادرست، این قوانین به درستی اجرا نمی‌شوند. حتی در صورت نبود قوانین و مقررات صحیح، در صورت وجود مدیریت جامع و کاربردی و منطقی، سیستم بانکی می‌تواند صحیح عمل کند. 

ستون‌های اصلی شفافیت عملکرد بانکی ترکیبی از مدیریت بازرسی، حسابرسی دقیق و نظارت بانک مرکزی است، بانک مرکزی باید به دنبال شفافیت عملکرد بانک‌ها باشد و به صورت مستمر صورت‌های مالی بانک‌ها را بررسی کند و حسابرسان قسم خورده و خارج از سیستم دولتی به‌طور مستمر نظارت کامل بر صورت‌های مالی بانک‌ها داشته باشند و این حسابرسان باید در قبال این صورت‌های مالی پاسخگو باشند. همچنین تحقق نیافتن نظارت و کنترل بانک‌ها بر کارمندان و نیز نبود نظام اطلاعاتی یکپارچه و شبکه‌های مخابراتی و IT به روز در بانک‌ها، سوءاستفاده از سیستم بانکی را برای کارکنان و افراد بسیار آسان کرده است.

بزرگترین اختلاس گران تاریخ

^{اختلاس دامنه وسیعی از فعالیت های غیرقانونی را در بر می گیرد. مواردی مانند برداشتن بخشی از فروش روزانه توسط صندوقدار یک فروشگاه ، فریب سرمایه گذاران توسط موسسات مالی و همچنین سوء استفاده از قدرت توسط سیاستمداران، هرچند تفاوت های بسیاری چه از نظر شیوه اختلاس و چه از نظر مبلغ با یکدیگر دارند اما همگی در یک مورد مشترکند: به جیب زدن پول دیگران! در ادامه به چهارتن از اختلاس گران مشهور بین المللی اشاره می کنیم. افرادی که مبلغ اختلاس شده و همچنین موقعیت سیاسی و اجتماعی ایشان موجب توجه گسترده رسانه ها به رسوایی مالی آن ها شد.}

^{برنارد مدوف}

^{سال 2008 یکی از بزرگترین اختلاس های تاریخ به سوژه اول رسانه های آمریکایی تبدیل شد. شرکت سرمایه گذاری برنارد مدوف در وال استریت که از سال 1960 شروع به کار کرده بود به خاطر رسوایی مالی مدیر آن به کار خود پایان داد. یکی از اصلی ترین اتهامات مدوف استفاده از سیستم پونزی برای پرداخت سود به سرمایه گذاران بود. سیستم پونزی زمانی است که صاحب بنگاه بدون اینکه فعالیت اقتصادی خاصی با پول سرمایه گذاران انجام دهد، تنها با پول سرمایه گذاران جدید به سرمایه گذاران قبلی سود بدهد. مدوف به خوبی از پس این کار برآمد و توانسته بود اعتبار هنگفتی برای شرکتش کسب کند تا جایی که بسیاری از چهره های مشهور رسانه ای، هنری و سیاسی جزو مشتریان او محسوب می شدند. همزمانی رسوایی مدوف و بحران مالی جهانی باعث شد تا افکار عمومی با حساسیت و خشم بسیاری پرونده او را دنبال کنند. در نهایت مدوف به اتهام جعل اسناد، پولشویی، فریب سرمایه گذاران و همچنین اختلاس 75 میلیارد دلار به 150 سال زندان و پرداخت غرامتی 170 میلیارد دلاری محکوم شد. البته هزینه هایی که مدوف بابت اختلاسش پرداخت محدود به زندان و غرامت نمی شود. مارک مدوف، پسر برنارد مدوف، دو سال بعد از زندانی شدن پدرش در شرایطی با حلق آویز کردن خود به زندگی اش پایان داد که خانواده اش در اتاق های دیگر خانه خوابیده بودند. به نظر می رسد که  فرجام تلخ اختلاس مدوف تا مدت ها بر وال استریت و رسانه های آمریکا سایه بیفکند.}

تاریخ و محل تولد اولین اختلاس در ایران

^{با افزایش پرونده های اختلاس و فساد مالی در شبکه بانکی، ادارات و ارگان های دولتی در دهه گذشته، نقش نظارت و بازرسی دقیق برای پیشگیری از وقوع این جرم بیش از پیش به عنوان حلقه مفقوده به چشم می آید. موضوعی که آنقدر در اقتصاد ایران به یکباره به شکلی ناپسند جای خودش را باز کرد تا فعالان اقتصادی و تحلیل گران آن را پدیده ای ناگوار عنوان کنند.} 

^{اگر چه پدیده اختلاس در یک دهه گذشته با ابعاد گسترده ای مطرح شده اما جالب اینکه تاریخ وقوع اولین اختلاس در کشور ما به بیش از 80 سال قبل بازمی گردد.}

^{عبدالحسین تیمورتاش ملقب به سردار معززالملک و سردار معظم خراسانی، از درباریان دوره‌های قاجار و پهلوی بود. تیمورتاش از کسانی بود که در برانداختن قاجارها و برآوردن پهلوی‌ها کوشش بسیار کرد.}

^{بر اساس آنچه در متون تاریحی آمده وی در دوره رضاشاه نخستین وزیر دربار بود و نقش مهمی را در سیاست خارجی ایران بازی کرد. در سوابق تیمورتاش نمایندگی مردم خراسان در دومین دوره مجلس شورای ملی  نیز هست که تا مجلس ششم نیز با همین عنوان در مجلس حضور داشت. در زمان میان دو مجلس سوم و چهارم حاکم گیلان شد و به دستور رضاخان میرپنج به نبرد با نیروهای میرزا کوچک خان جنگلی پرداخت و گروهی را از جمله دکتر حشمت را به دار آویخت و سرانجام از سمت حکومت گیلان برکنار شد.}

زنگنه: بابک زنجانی 7000 میلیارد تومان پول مملکت را خورد

^{یژن نامدار زنگنه، وزیر نفت در حاشیه این همایش به صراحت عنوان کرد که بابک زنجانی 7000 میلیارد تومان پول کشور را برده است.} 

^{بخش هایی از توضیحات زنگنه در ادامه آمده است:} 

^{* کاری که بابک زنجانی انجام داد از نوادر روزگار است. در این اقدام 7000 میلیارد تومان از پول کشور خورده شد.}

^{*از سال 1364 تا 1389 حتی یک مورد محموله نفتی نبوده که فروخته شود و پولش به کشور برنگردد. وقوع کاری که بابک زنجانی انجام داد از نوادر روزگار و اساس آن هم دور زدن قوانین و تصمیم‌های فردی است.}

^{*بیش از 8000 میلیارد تومان از پول کشور در این اقدام از کشور خارج شد. با این حال کمتر از هزار میلیارد تومان این پول ممکن است به کشور برگردد بنابراین پول کشور خورده شده است.}

شهرام جزایری چگونه برآمد و چگونه بر خاک نشست؟

^{«متهم ردیف اول: شهرام جزایری‌عرب، فرزند محمدمنصور، متولد 1351 اهواز.» از روزهایی که این‌گونه معرفی‌اش می‌کردند، خاطره خوشی ندارد و یکی از تلخ‌ترین لحظات عمرش را روزی می‌داند که به اتهام «اخلال در نظام اقتصادی» به ۲۷ سال حبس محکوم شد. آن حکم البته هیچ‌گاه به اجرا نرسید و شهرام جزایری حداکثر 13 سال زندان را تجربه کرد، اما از اولین حضور در دادگاه (اول بهمن 80) تا تایید نهایی آخرین حکم محکومیت (ششم خرداد 87) شش سال و نیم به همین عنوان معرفی شد و این دوران برای او که خود را تاجری «خوش‌حساب» می‌دانست و می‌گفت «با خوش‌حسابی، اعتبار آدم در مدتی کوتاه به صورت جهشی و تصاعدی بالا می‌رود»، دوران سختی بود.}

^{او البته دوران‌های سخت زیادی را تجربه کرده بود. هنوز هشت سال بیشتر نداشت که جنگ خانمان‌سوز شروع شد و سال‌ها رنج و درد را برای مردم خوزستان به همراه آورد. با این حال شهرام از بسیاری از همشهریانش خوش‌اقبال‌تر بود؛ چون در 14سالگی به همراه برخی اعضای خانواده به شمال کشور مهاجرت کرد و از تلخی‌های جنگ تا حدودی دور شد. زندگی در فضای جدید، برای شهرام نوجوان خوشایند بود. به ورزش رو آورد و در پینگ‌پنگ چند مقام قهرمانی منطقه‌ای هم کسب کرد: «در دوران نوجوانی‌ام پینگ‌پنگ را به صورت حرفه‌ای بازی می‌کردم و در دوران جوانی در والیبال حرفه‌ای، کاپیتان بودم؛ در همه دوران‌ها فوتبال را هم به‌طور غیرحرفه‌ای بازی می‌کردم.»}

کاریکاتور : اختلاس

طنز : شعر اقتصادی

یک خاطره از شرح حال اسکناسی که

افتاده در جیب جوان آس و پاسی که

یک روز خیلی اتفاقّی شد.خوشش آمد

از دختر سرمایه دار با کلاسی که...