معرفی کتاب »جامعه بازار»

 

<sup>نام کتاب: جامعه بازار
نویسنده: دن اسلیتر و فرن تونیکس
ترجمه: حسین قاضیان
انتشارات: نشر نی
قیمت پشت جلد: 6800

بازار شاید گسترده‌ترین وجه اقتصاد مدرن محسوب شود یا حتی چنان محتوای بازار در مدرنیته، پست‌مدرن یا حتی پیشامدرن، گسترش یافته که این مفهوم از یک مرز فقط اقتصادی گذر کرده و امروز اندیشمندان حوزه علوم اجتماعی برسر تفسیرهای متفاوت از بازار اختلافات زیادی دارند.

بسیاری این بازار را در میان رهیافت‌های امروزی در باب سازماندهی اجتماعی و اقتصادی و ایده‌های مرتبط با بازار تفسیر می‌کنند. این موضوع از این جهت باید به‌طور خاص مورد توجه قرار گیرد که در دهه‌های اخیر، استراتژی بازار توانسته بر استراتژی‌های مربوط به اداره امور اجتماعی و اقتصادی سیطره پیدا کند. مصداق این سیطره شاید تجدید ساختار نئولیبرالی، اقتصادهای درحال گذار، جوامع کمونیستی و برنامه‌های تعدیل ساختاری در کشورهای درحال توسعه باشد.</sup> 

گفت‌وگو با پرویز عقیلی‌کرمانی درباره لزوم ایجاد و توسعه بازار استقراضی

^{جدی شدن نیاز دیرینه اقتصاد کشور} 

^{پرویز عقیلی‌کرمانی، مدیرعامل بانک خاورمیانه و از اقتصاددانان برجسته کشور است. بیش از یک سال از پیشنهاد وی مبنی بر راه‌اندازی بازار استقراضی به منظور کاهش فشار موجود بر بانک مرکزی جهت تامین مالی شرکت‌ها می‌گذرد. در این شرایط، پنج اقتصاددان مطرح کشور از پیشنهاد دکتر عقیلی حمایت کرده و طی نامه‌ای به سیاستگذاران پولی در هفته گذشته، خواستار راه‌اندازی بازار استقراضی شده‌اند. منظور از بازار استقراضی پیشنهادی، حاکم شدن مکانیسم عرضه و تقاضا به منظور تعیین قیمت‌هاست تا بازار مزبور شکل واقعی‌تری به خود گیرد. در این شرایط، دکتر عقیلی‌کرمانی در گفت‌وگو با «تجارت فردا»، ضمن بررسی مزایای ایجاد این بازار، لزوم وجود آن را برای اقتصاد کشور توصیف می‌کند. به عقیده او، فشار کنونی که بر بانک مرکزی مبنی بر تزریق نقدینگی به جامعه وجود دارد موجب افزایش مجدد نرخ تورم می‌شود. بنابراین، در صورت تشکیل یک بازار متشکل استقراضی می‌توان تامین مالی شرکت‌ها را میان نهادهای متولی تامین مالی توزیع کرد که باعث رکودزدایی غیرتورمی خواهد شد. این اقتصاددان برجسته کشور، تعمیق بازار سهام، تسهیل تامین مالی بنگاه‌های اقتصادی، تعیین نرخ سود واقعی با مکانیسم بازار، امکان پرداخت بدهی‌های دولتی و ایجاد ثبات در بازارهای مالی کشور را از جمله دیگر مزایای توسعه بازار استقراضی می‌داند. دکتر عقیلی‌کرمانی، معتقد است با توجه به قابلیت بالای ابزارهای مالی اسلامی و همچنین وجود افراد متخصص در بازار سرمایه، زمینه برای ایجاد چنین بازاری کاملاً فراهم است و باید برای انجام این امر، سریع‌تر وارد عمل شد؛ چه‌بسا که اگر در مدت روی کار آمدن دولت جدید، این عمل صورت گرفته بود اکنون وضعیت بهتری را در اقتصاد کشور شاهد بودیم.}

توسعه بازار رقابتی

^{امروزه در جهان باوری نوین به‌معنای حمایت از مصرف‌کننده به‌عنوان اصل بی‌چون و چرای حیات اقتصادی درجامعه شکل گرفته است.}

 

^{مسلم این است که برای حمایت از مصرف‌کننده نیز، همانند دیگر مسائل اقتصادی باید روندی اصولی و سازوکاری متناسب با اهداف تعیین شده در نظر گرفته شود تا به این صورت اولا: نقش هدایتگر و متقابل مصرف‌کننده و تولید‌کننده تعریف شود و ثانیا از سیاست‌های غیراصولی که نه تنها وضع مصرف‌کنندگان را بهبود نداده بلکه به شیوه‌های مختلف از جمله تولید کالاهای بی‌کیفیت و نامرغوب، ایجاد الگوی مصرف غلط، افزایش آلودگی، ایجاد بی‌اعتمادی به بازار داخلی و... مصرف‌کننده را در شرایطی بس ناگوارتر از سابق رها کرده است جلوگیری شود.}

 

^{فهم دقیق حقوق مصرف‌کننده مستلزم این است که ابتداباید از کالا و مصرف‌کننده تعریفی درست و نزدیک به واقع داشته باشیم و در کنار آن ضمن شناسایی دقیق و صریح حقوق مصرف‌کنند، راهکارهای اصولی در جهت تحقق آن در پیش گرفته شود. همچنین ضرورت، حساسیت و اولویت این حقوق مورد ارزیابی قرار گیرد و برای آن وزن مشخصی در مقایسه با سایر سیاست‌های کلی تعریف شود.}

بازگشت بی سر و صدای نفت ایران به بازار/ لغو غیر رسمی تحریم‌های نفتی آغاز شد

 

^{همزمان با پابرجا ماندن تحریم‌ها، بازار جهانی در حالی شاهد بازگشت بی سر و صدای بشکه‌های نفت ایران است که این روزها پایانه‌های نفتی کشور هم میزبان کشتی‌های نفتکش اروپایی و آسیایی شده است.}

نقل و انتقال ارز، تامین پوشش بیمه ای و ممنوعیت ورود کشتی‌های نفتکش به پایانه نفتی ایران در خلیج فارس؛ سه محور اصلی تحریم‌های نفتی را در طول چند سال گذشته تاکنون تشکیل داده اند.

بر این اساس قدرت‌های غربی به ویژه وزارت خزانه داری آمریکا و اتحادیه اروپا بخش‌های مرتبط با این سه فعالیت بزرگ نفتی ایران را بارها مورد تحریم‌های غیر قانونی قرار دادند به طوری‌که با افزایش محدودیت‌های حجم صادرات نفت خام ایران به محدوده حدود یک میلیون بشکه در روز کاهش یافت.

هجوم شرکت‌های اروپایی به بازار ایران

^{معاون اول رئیس جمهور گفت: در صورتی که تحریم ها برداشته شوند، شرکت های خارجی به سمت ایران هجوم خواهند آورد که قطعا شرکت های اروپایی فراوانی نیز در میان آنها وجود خواهند داشت.}

^{اسحاق جهانگیری ظهر امروز (سه شنبه) در جلسه ستاد هماهنگی روابط اقتصادی خارجی، یکی از انتظارات از این ستاد را تبیین خط مشی برای تعاملات و ارتباطات اقتصادی در دوران پس از تحریم عنوان کرد و افزود: با توجه به تحلیل های کارشناسی موجود مبنی بر گسترش جریان اقتصاد جهانی در حوزه کشورهای آسیایی، باید از هم اکنون برنامه ریزی های لازم را برای ترسیم راهبردی مناسب در روابط اقتصادی خارجی خود انجام دهیم.}

^{معاون اول رئیس جمهور با تاکید بر ضرورت حضور فعال بخش خصوصی در کمیسیون های مشترک روابط خارجی، بر نقش پُراهمیت بخش خصوصی در پیشبرد این روابط تاکید کرد و خواستار حضور فعال نمایندگان این بخش در جلسات کمیسیون های مشترک همکاری با کشورهای خارجی شد.}

معرفی کتاب : قدرت و بازار

 

<sup>مورای روتبارد
متین پدرام – وحیده رحمانی

راتبارد از چهره‌های نامدار مکتب اتریشی اقتصاد بود که با ایجاد گونه‌ای از آنارشیسم بازار آزاد، که خود آن را آنارکو-کاپیتالیسم می‌نامید به گونه‌ای بنیادین بر جنبش لیبرتارین آمریکا و اندیشه معاصر لیبرتارین و لیبرالیسم کلاسیک تاثیر گذاشت. راتبارد بیش از 20 کتاب نوشته است و از او به‌عنوان چهره‌ای مهم در جنبش لیبرتارین آمریکا یاد می‌شود.</sup>

پل اقتصاد خیابانی به بازار

بررسی آمارهای بانک جهانی از شاخص سهولت کسب‌و‌کار در ایران نشان می‌دهد فرآیند اخذ مجوز مهم‌ترین مانع سهولت کسب‌و‌کار رسمی به‌شمار می‌رود. این در حالی است که تجربه کشورهای مختلفی که مشکلی مشابه اقتصاد ایران را داشته‌اند، نشان می‌دهد می‌توان با تسهیل فرآیند اخذ مجوز، پل ارتباطی میان تجارت خیابانی و فعالیت رسمی در بازار ایجاد کرد. این موضوع علاوه‌بر ایجاد اشتغال پایدار می‌تواند از هدررفت گسترده منابع مالی جلوگیری کند.
 آمارهای بانک جهانی از شاخص سهولت کسب‌وکار در ایران نشان می‌دهد مهم‌ترین مشکل در ایجاد کسب‌وکار در ایران فرآیند اخذ مجوز است، به‌طوری که در این بخش در میان 200 کشور، ایران در رتبه 172 قرار دارد و فرآیند اخذ مجوز مانع بزرگی در راه‌اندازی یک فعالیت تجاری است. این در حالی است که بررسی تجربه کشورهای مختلف از جمله پرو که در 20 سال گذشته با معضل فعالیت غیر رسمی در بازار (دستفروشی) مواجه بوده است، نشان می‌دهد می‌توان با تسهیل فرآیند اخذ مجوز و طراحی سیاست‌های مناسب و ایجاد پل ارتباطی، فعالیت‌های غیر رسمی را به بازار رسمی منتقل کرد. این موضوع علاوه بر ایجاد اشتغال پایدار می‌تواند به صرفه جویی هزینه‌ها منجر شود. 

شرق یا غرب؛ پیروز رقابت در بازار ایران؟

 

^{محمد حسین برخوردار، رییس مجمع واردات معتقد است که «ما نباید ارزهای کشور را به جای این‌که در زیرساخت‌ها خرج کنیم، به واردات کالاهای مصرفی اختصاص دهیم.»}

 <sup>«ایران بهشت واردات می‌شود؟»؛ این دغدغه‌ای است که هم‌اکنون برخی از تحلیلگران دارند و احتمال وقوع آن را برای ایران پس از تحریم‌ها می‌دهند. به اعتقاد کارشناسان، باید مراقب بود تا به دلیل هموار شدن روابط با اروپا و آمریکا، دروازه کشور به سوی کالاها تماما باز نباشد. ایران سال‌ها تحریم بود و توانست در این مدت وابستگی به درآمدهای نفتی را به مرور کم کند و با افزایش صادرات غیرنفتی و مدیریت واردات در حد تعادل، اقتصاد را سرپا نگه دارد و بر همین اساس، بعد از لغو تحریم‌ها نیز قطعا باید در اندیشه تقویت ساختار تولید کشور و اصلاح زیرساخت‌ها باشد. در همین رابطه محمدحسین برخوردار، رییس مجمع واردات اعتقاد دارد: «ما نباید ارزهای کشور را به جای این‌که در زیرساخت‌ها خرج کنیم، به واردات کالاهای مصرفی اختصاص دهیم.» به گفته وی، «این کار تاکنون هم به تولید و اشتغال کشور ضربه زده است و هم این‌که پول‌هایمان را هدر داده‌ایم.» وی درباره وضعیت تجارت پس از تحریم متذکر می‌شود: «در صورت لغو تحریم‌ها، رقابتی بین شرق و غرب ایجاد خواهد شد و این موضوع به نفع ما خواهد بود.» آنچه در ادامه می‌خوانید،مشروح گفت‌وگو با محمدحسین برخوردار است.

* در سال‌های اخیر وزن تجارت کشور از غرب به شرق متمایل شده بوده است. به نظر شما در صورت لغو تحریم‌ها، وضعیت تجارت ایران چطور خواهد بود و آیا این موازنه بر هم می‌خورد یا خیر؟

حتما این موازنه بر هم می‌خورد و رقابتی بین شرق و غرب ایجاد می‌شود. این موضوع به نفع کشور ما خواهد بود.</sup>

سعید لیلاز : شرط‌گذاری مدیر بانک برای بانک مرکزی بر خلاف اصول اخلاقی، اداری و سیاسی است

^{اگر یک مسوول دولتی از طریق مطبوعات با مقام ارشد مالی و پولی صحبت کند از نظر اخلاقی، اداری و سیاسی، اقدام درستی محسوب نمی‌شود. روش شرط‌گذاری و القای مطلب از طریق رسانه‌ها درست نیست.}

 

^{مدیرعامل بانک ملی در میانه‌های هفته‌ای که سپری شد، اعلام کرد که تغییر نرخ سود بانکی مستلزم رعایت شروطی از سوی بانک مرکزی است. اوچند مورد را در این زمینه ذکر کرد که با واکنش معاون نظارتی بانک مرکزی مواجه شد. حمید تهرانفر شرط‌گذاری توسط یک مدیر عامل بانک را غیرمتعارف دانست. ولی‌الله سیف نیز مدیران بانک را به آرامش دعوت کرده است.}

^{این مناقشه حاشیه‌های زیادی را به همراه داشته است. سعید لیلاز در این زمینه گفت: تاکنون سیاست‌های بانک مرکزی در جهت کاهش نرخ تورم همزمان با سرعت رشد سرمایه‌گذاری موفق بوده است و پس از 19 ماه این موضوع را می توان به خوبی مشاهده کرد.}

^{این کارشناس اقتصادی ادامه داد: نرخ تورم به یک سوم رسیده است که این کاهش چشمگیر نه تنها منجر به تشدید رکود نشده است که رشد منفی 2 درصد در سال 92 را تبدیل به رشد 3 درصدی در سال 93 کرده است. این در حالی است که در مورد روش حل و فصل رکود تورمی با توجه به نادر بودن آن در دنیا، روش روشن و دقیقی وجود ندارد. اینموضوع نشان می دهد که سیاست‌های اعمال شده طی 19 ماه گذشته عالمانه و همراه با انسجام بوده است.}

کدام بازار در سال 93 بیشتر سود داد؟

^{کمی پایین‌تر از میدان فردوسی ابتدای خیابان منوچهری، کنار میدانی کوچک که مجسمه‌ای فلزی در میان آن خودنمایی می‌کند به محل اصلی تجمع دلالان ارز شهره شده است. شکل گیری تجمع حول این میدان و خرید و فروش دلار به روش چوب‌زنی در میانه‌های روز رفته رفته به رسمی همیشگی تبدیل می‌شد که به یکباره شرایط بازار تغییر کرد. روزهای هیجانی که در سال 91 حال و هوای ویژه‌ای به این خیابانِ تاثیرگذار در اقتصاد ایران داده بود، به سر آمد تا بازگشت آرامش به چهاراه استانبول، فضای جدیدی را در میدان اقتصاد حاکم سازد. دیگر از گعده‌های پرجمعیت در ابتدای خیابان منوچهری خبری نیست. دلال‌ها هم دلیلی بر بازارگرمی نمی‌بینند. دیگر خرید ارز با هدف کسب سود در بازار ارز جریان ندارد. سوداگری به پایان راه رسیده و تنها نیازمندان واقعی به ارز مسیر خود را به سمت میدان فردوسی تغییر می‌دهند. بازار مسکوکات نیز هیچ نشانی از هیجانات سال‌های گذشته ندارد. کاهش چشمگیر قیمت دلار و سکه طی یک سال و نیم گذشته موجب شد بسیاری از سرمایه گذاران در این بازارها با زیان مواجه شوند و سرمایه خود را با تجربه تلخ شکست از میدان سوداگری خارج سازند. بررسی میزان سود و زیان در بازارهای مالی و واسطه‌ای نشان می‌دهد که در سال جاری نیز بازدهی این بازارها نتوانست جذابیتی برای سرمایه‌های سرگردان ایجاد کند.}

^{سایر بازارها نظیر خودرو و مسکن نیز به ثبات و رکود تکیه زده‌اند تا سوال اصلی صاحبان سرمایه‌های خرد بی پاسخ باقی مانده باشد. سرمایه‌های کلان نیز در شرایط رکود اقتصادی نتوانسته‌اند بازدهی مطلوبی از مسیر فعالیت‌های مولد برای صاحبان خود رقم بزنند. برآوردهای آماری نشان می‌دهد که هیچ‌کدام از بازارها در بازدهی به پای بازار پول نرسیده‌اند و در سال 93 سپرده‌گذاری در بانک سودده‌ترین محل برای سرمایه‌گذاران بوده است.}

"بازار پول" صدرنشین بازارهای ایران شد

 

^{مقایسه بازدهی بازارها نشان می‌دهد در سال 93 بازار پول به لحاظ بازدهی واقعی گوی سبقت را از دیگر بازارها ربوده است.}

<sup>این بازار با پرداخت نرخ سود متوسط 22 درصد برای سال 93 در مقایسه با نرخ تورم 8/ 15 درصدی تنها بازاری بوده است که توانسته بازدهی مثبت به صورت واقعی داشته باشد. دیگر بازار‌ها نظیر مسکن، بورس و سکه ریزش منفی داشته است و بازار ارز نیز با وجود بازدهی 11 درصدی دلار به صورت اسمی، در مقایسه با بازدهی واقعی نمره منفی گرفته است.

 باخت سفته‌بازان
صدر‌نشینی بازار پول از دو زاویه دارای اهمیت است؛ وجه نخست اهمیت نادر بودن چنین اتفاقی است. مقایسه روندهای گذشته نشان می‌دهد در سال‌های قبل بازدهی واقعی نرخ سود همواره منفی بوده است، اما در سال جاری این بازدهی نه تنها مثبت بوده بلکه در مقایسه با سایر بازار‌ها رتبه اول را کسب کرده است.
وجه دوم اما نشانگر باخت سرمایه‌گذاری در قالب سفته‌بازانه است. بازار ارز و سکه به‌دلیل کاهش جذابیت و رشد منفی به‌خوبی بیانگر این باخت هستند. در بورس و مسکن هم به معنایی می‌توان گفت شکل سفته‌بازانه سرمایه‌گذاری باخته است.

 معنای باخت سفته‌بازان
در ادبیات اقتصادی سرمایه‌گذاران در بازار سهام به دو گروه بزرگ تقسیم می‌شوند؛ دسته اول سرمایه‌گذارانی هستند که بعد از بررسی دقیق توانایی مالی شرکت‌ها بر اساس اطلاعات قابل اعتماد در خصوص فاکتورهای اساسی شامل دارایی‌ها و عملکرد شرکت سرمایه‌گذاری می‌کنند. این نوع سرمایه‌گذاری را بازی منطقی و عقلایی می‌نامند. در ادبیات مالی این دسته از معامله‌گران را در بازار سهام سرمایه‌گذاران می‌گویند. این دسته را با توجه به خاصیت بازار سهام که خرید و فروش سهم به امید کسب سود آتی است می‌تواند سفته‌بازان آگاه نامید که حضور آنها به افزایش درجه نقدشوندگی کمک می‌کند. دسته دوم کسانی هستند که درصدد کسب سود سریع و آسان و بدون زحمت هستند.</sup>

روز خوش‌بینی بازارها

<sup>روز چهارشنبه، روز واکنش بازارهای گوناگون به خوش‌بینی درباره آینده اقتصاد بود. در روزهای گذشته اخباری از میدان سیاست خارجی رسیده که موجب شده انتظارها برای گشایش در مذاکرات هسته‌ای بالا رود. به این ترتیب کمرنگ شدن برخی موانعِ روندی را شکل داده که روز گذشته در بازارهای ارز و سهام به چشم آمد. چهارشنبه شاخص بازار ارز داخلی با 45 تومان کاهش به قیمت 3350 تومان رسید. این اتفاق در حالی افتاد که شاخص دلار به دلیل خیز پول آمریکا در بازارهای جهانی ارز به مرز 100 واحد نزدیک شده است. چهارشنبه همزمان با بیشترین افت دلار در 100 روز گذشته که این ارز را به قیمت اوایل آذرماه بازگرداند، شاخص بازار سهام نیز با 218 واحد رشد مواجه شد. این افزایش باعث شد شاخص بار دیگر به کانال 64 هزار واحدی بازگردد. کارشناسان این بازار نیز معتقدند مهم‌ترین گره بازار سهام برای ورود به فاز صعودی گفت‌وگوهای هسته‌ای و نتایج آن است که می‌تواند با توجه به شرایط بنیادین مثبتی که بر آن حاکم است، زمینه‌های بازگشت بورس به دوران رونق را فراهم سازد. به عقیده کارشناسان بورسی، شرایط اقتصاد کلان کشور روند رو به رشدی را تجربه می‌کند و قیمت‌های فعلی سهام نیز در کف خود قرار دارد؛ بنابراین مهم‌ترین محرک بازار در شرایط کنونی خوش‌بینی به مذاکرات هسته‌ای قلمداد می‌شود.

آخرین روز کاری هفته با 218 واحد رشد شاخص به پایان رسید
صعود مجدد شاخص به کانال 64 هزار

بازار سهام آخرین روز از فعالیت هفتگی خود را با  خوش‌بینی‌ها نسبت به مذاکرات هسته‌ای که قرار است هفته آینده در لوزان سوییس برگزار شود با روند مثبت به پایان رساند و توانست با صعود 218 واحدی بار دیگر به سطح 64 هزار واحد برگردد و در سطح 64 هزار و 70 واحد قرار بگیرد. درصد تغییر هفتگی بیانگر این است که بازارنوسان چندانی را نسبت به هفته قبل خود پشت سر نگذاشته است و با نوسانی کوچک و افزایش 1/ 0 درصدی، سطح 64 هزار واحدی را به‌عنوان سطح حمایتی در بازار سهام در نظر گرفته است. بررسی‌های آماری «دنیای اقتصاد» در رابطه با میزان حجم و ارزش معاملات در سال جاری در مقایسه با سال 92 بیانگر آن است که میزان نقد‌شوندگی در میان بسیاری از صنایع نسبت به سال قبل بسیار کاهش یافته و همین امر منجر به طویل شدن صف‌های خرید و فروش شده است. بررسی‌ها نشان می‌دهند عوامل مختلف از جمله عدم نظارت سازمان بورس بر فعالیت شرکت‌ها، ساختار دولتی و نیمه دولتی بسیاری از صنایع، عدم حساسیت بازار بر نقد‌شوندگی و همچنین محدودیت‌های معاملاتی از عواملی است که مانع از نقد‌شوندگی مناسب در سال 93 شده است.</sup>

پیش بینی رییس اتحادیه: بازار مسکن در سال ۹۴ از رکود فعلی خارج می‌شود

^{رییس اتحادیه صنف مشاوران املاک استان تهران برای بازار مسکن سال 94، رونق معاملات خرید و فروش همراه با افزایش قیمت زیر نرخ تورم پیش بینی کرد.}

^{به گزارش روابط عمومی اتحادیه املاک استان تهران حسام عقبایی گفت: بازار مسکن در سال 91 دچار جهش قیمتی و در سال 93 با ثبات قیمتی همراه با رکود در بازار معاملات خرید و فروش مواجه بوده است.}

^{وی با اشاره به وضعیت قیمتی در سال 1394 افزود: پیش بینی می شود بازار مسکن در سال آینده همزمان با خروج از شرایط رکود، در برخی از شهرها که تعادل کافی میان عرضه و تقاضای مسکن وجود ندارد افزایش قیمت را نیز داشته باشد.}

^{وی با پیش بینی اینکه سال آینده رونق معاملات مسکن به صورت سراسری در تمام شهرها خواهد بود، خاطرنشان کرد: افزایش قیمت مسکن در سال 94، البته به معنای پیش بینی جهش و سونامی قیمتی نیست بلکه این افزایش در نهایت کمتر از حد تورم عمومی جامعه خواهد بود و ممکن است چندان هم محسوس نباشد.}

^{عقبایی با بیان اینکه تا پایان تابستان سال 94 به ویژه با آغاز نیمه دوم سال، بازار مسکن به طور قطع از رکود فعلی خارج و به رونق معاملات مسکن خواهد رسید، افزود: رکود سنگینی از سال 92 تا امسال در بازار معاملات مسکن حاکم شد منتهی همان طور که از نیمه اول سال 93 بر اساس آمارهای رسمی قابل پیش بینی بود، در نیمه دوم امسال، شاهد سیر صعودی حجم معاملات هم در کل کشور و هم در شهر تهران بوده ایم.}

کسادی بی سابقه بازار در شب عید

 <sup>در حالی که ۲ هفته به پایان سال ۹۳ مانده، انتظار می‌رفت بازار کالاهای اساسی و خرید شب عید رونق خاصی داشته باشد، اما انگار قدرت خرید کارگران و کارمندان و اقشار متوسط و ضعیف جامعه آب رفته است.

دست زیر چانه زده‌اند و نشسته‌‌اند. علی‌رغم هیاهوی بازار و جمعیت به هم فشرده بازار، اما دخل این جماعت آنطور که خود می‌گویند پر نمی‌شود.

بازار فرش فروشان، بازار لوازم خانگی، آجیل و خشکبار و خوار و بارفروشان این روزها سکه نیست و می‌گویند بازار کساد است.

قیمت‌ها هم نسبت به یک ماه اخیر تفاوتی نکرده و اغلب کسبه می‌گویند: اصلاً تمایلی به افزایش قیمت‌ کالا نداریم، چون همین گونه هم مردم قدرت خریدشان کاهش یافته است.

*خبری از بازار داغ شب عید نیست

وحیدی یکی از فرش فروشان بازار مولوی از کسادی بازار می‌گوید و اینکه فروش به اندازه‌ای است که بتوان حقوق کارگر و هزینه بالا بردن کرکره مغازه را داد و خبری از بازار داغ شب عید نیست.

وی می‌افزاید: علی‌رغم آنکه شرکت‌ها قیمت فرش ماشینی را افزایش نداده و قیمت‌ها مربوط به سال گذشته است، اما از هر 20 مشتری که قیمت می‌گیرد، یکی خریدار است و شاید به راحتی بتوان گفت، قدرت خرید نسبت به شب عید سال گذشته 30 درصد کاهش یافته است. این حرفی است که در گزارش میدانی خبرنگار فارس اغلب فروشندگان این صنف‌ آن را تایید کردند.</sup>

ورود به بازار ایران؛ علت اصلی سنگ‌اندازی فرانسه

 

یوسف ملایی

^{روند مذاکرات را کاملا می‌توانیم مثبت ارزیابی کنیم به‌خصوص زمانی که برمی‌گردیم به گذشته و اتفاقاتی که در دولت قبل بعد از تحریم اتحادیه اروپا و امریکا افتاد و شرایط بسیار سختی که در آن قرار گرفتیم بنابراین به‌دلیل بی‌اعتمادی که به‌وجود آمده بود دیگر1+5 حاضر به گفت‌وگوی مسالمت‌آمیز نمی‌شد.}

معمولا ما یک مشکل بزرگ با طرف‌های خارجی‌مان به‌ویژه امریکا داشتیم و اینکه امریکایی‌ها برای تعلیق غنی‌سازی پافشاری می‌کردند و ادعا داشتند که فعالیت صلح‌آمیز هسته‌یی نیازی به غنی‌سازی ندارد اما بعد از مذاکرات در موافقتنامه ژنو پذیرفتند که ایران تمامی گفته‌هایش حقیقی بوده و تقریبا می‌توان گفت در یک چارچوب منطقی هم بخشی از تحریم‌ها برداشته شده است. از طرفی می‌توان گفت سطح بالای مذاکرات و حضور نماینده‌های ایران و امریکا نشان از آن دارد که در فضایی مساعد و مثبت هستیم و طرفین متقاعد شده‌اند ایران در چارچوب حاکمیت جهانی حرکت خواهد کرد. اما در این فضای نسبتا مساعد فرانسوی‌ها دیروز نشستی برگزار کردند. این نشست که به‌صورت ویژه و بدون دعوت از ایران برگزار شد، به باور من نمی‌تواند تاثیری منفی بر روند مذاکرات داشته باشد. به هرحال به‌نظر می‌رسد در پرونده هسته‌یی یکسری ملاحظاتی وجود دارد و مانند دفعه قبل هم که سختگیری‌های زیادی انجام شد، این‌بار نیز به‌دلیل منافع ملی و سیاست‌هایی که فرانسه درقبال کشورهای منطقه دارد این موضوع تکرار شده است.

معارضان اقتصاد بازار آزاد؛ سوسیالیسم تخیلی پرودن

^{بازگشت و واکاوی تاریخ علم اقتصاد، نه تنها پاسخی است به کنجکاوی عموم مردم در باب ماهیت مسائل متنوع اقتصادی و رویکردهای متنوع و جدال‌برانگیز اندیشمندان اقتصادی برای پاسخ به آنها، بلکه پاسخی است به نیاز ضروری جهت فهم بهتر مبانی تحلیل اقتصادی و درک رویکردهای متفاوت تحلیلی در اندیشه اقتصادی برای دانش‌آموختگان علم اقتصاد تا بر اساس این رهیافت به درک بهتر مبانی علم اقتصاد و رویکردهای متفاوت تحلیلی آن نائل آمده و در کشوری که از فقر اندیشه و تحلیل اقتصادی رنج می‌برد، بتوانند مسائل اقتصادی امروزمان را بهتر فهمیده و برای یافتن راه‌حل مسائل مبتلا به امروز با بینش روشن‌تری بیاندیشند. بر این اساس در سلسله مباحثی تحت عنوان «سفر به تاریخ علم اقتصاد؛ سفری برای همه» که به تدریج در صفحه اقتصاد سیاسی منتشر می‌شود، در حد توان در صدد پاسخگویی به این نیاز بر خواهیم آمد و به بازکاوی رویکردها و اندیشه‌های متفاوت مکاتب اقتصادی و اندیشمندان بزرگ علم اقتصاد خواهیم پرداخت.} 

^{همان‌طور که شرح آن رفت در دهه‌های اول قرن نوزدهم، خط مشی آزادی اقتصادی در فرانسه و انگلستان پیروز می‌گردد. در هر دو کشور، نظام قرارداد آزاد فردی معمول می‌گردد و هیچ قانون دولتی، آزادی مطلق اقتصادی را محدود نمی‌کند؛ آزادی عمل (Laisser Faire) و آزادی عبور (Laisser passer) که دو شعار اساسی سیاست اقتصادی و تجاری کلاسیک‌ها بود، همه جا فراگیر شده بود. چنین نظام صنعتی و کارخانه‌داری جدید، مولود اختراعات فنی و ماشینی تحت نظام بازار آزاد، با شکوه حیرت‌آوری گسترش می‌یابد. ولی در کنار این پیشرفت‌های درخشان، دو پدیده تازه و نگران‌کننده توجه‌ها را به خود جلب می‌کرد؛ اول گسترش یک طبقه فقیر و مسکین در مراکز عظیم تولید ثروت و دوم بحران‌های متوالی ناشی از مازاد تولید نسبت به مصرف.} 

بازار کار به کدام سمت می رود؟/ راه کاهش نرخ بیکاری، توسعه فعالیت بخش خصوصی است

 ^{درحالی که دولت طی یک سال و نیم گذشته تلاش کرده تا فضای حاکم بربازار کار را به سمت بهبود سوق دهد ولی همچنان نگرانی هایی در مورد آینده بازار کار کشور وجود دارد. فعالان اقتصادی براین باورند که رکود اقتصادی، کاهش میزان سرمایه گذاری و سایه تحریم ها مانع از توسعه بنگاه های اقتصادی شده است. به همین دلیل امکان بهبود وضعیت کسب و کارها در کشور مهیا نیست.}

^{در همین حال حاجی اسماعیلی نماینده کارگران در شورای عالی کار در گفت و گو با خبرآنلاین در مورد وضعیت بازار کار چنین توضیح داد: باید بپذیریم که دولت با تنگناهای خیلی جدی در خصوص بازار کار روبرو است.  یکی کاهش شدید درآمدهای نفتی است و دولت به شدت با مشکل منابع مالی روبرو است. دوم اینکه بدهکاری بسیار بزرگی را دولت به پیمانکارها و بنگاه های بخش خصوصی دارد. این ها باعث شده که دولت دستش به اندازه کافی باز نباشد و کارش آسان نباشد.}

^{وی ادامه داد: اما مسائلی هست که دولت به آنها به خوبی توجه نکرده است. متاسفانه دولت چشمش را به بیرون و به کشورهای خارجی دوخته، و سرنوشت اقتصاد و بازار کار کشور را گره زده به وضعیت مذاکره با کشورهای 5+1و این نگرش اشتباهی است دولت که به آن دچار شده و نتوانسته اقدامات موثر را با تکیه بر شرایط و ظرفیت های داخلی انجام دهد. من فکر می کنم اقداماتی بوده که دولت می توانسته انجام دهد.}

^{اما مسعود خوانساری، رئیس کمیسیون ارتباطات و حمل و نقل اتاق تهران اعتقاد دیگری دارد. او در گفت و گو با خبرآنلاین در این مورد توضیح می دهد: تحریم ها طی سال های گذشته موجب شده تا عملا فضای توسعه کسب و کار در کشور متوقف شود. این موضوع را بگذارید در کنار سومدیریت هایی که براقتصاد ایران جاری شده است. در نتیجه عملا اقتصاد ایران با بحرانی مواجه شده که به سادگی قابل حل نیست. متاسفانه برای بازسازی واقعی اقتصاد ایران حداقل به 10 سال زمان نیاز است. متاسفانه 700 میلیارد دلار درآمدهای نفتی کشور به جای اینکه صرف توسعه کسب وکار و فعالیت های اقتصادی شود، حیف و میل شد.}

گزارشی در مورد یکی از بزرگترین بازارهای ایران: بازار 8 هزار میلیارد تومانی نگران آینده

 ^{صنعت داروسازی ایران طی سال های گذشته با تحولاتی مواجه بوده است. گزارش های رسمی تایید می کند، ظرفیت داروسازی مازاد کشور به عدد 35 میلیارد عدد رسیده است. میزان صادرات سالیانه دارو نیز 220 میلیون دلار برآورد می شود. سه هر ایرانی در مصرف دارو عدد 538 است. برهمین اساس هم 100 کارخانه دروسازی کشور سالیانه 96 درصد داروی مورد نیاز کشور را تامین می کنند. البته گزارش ها نشان می دهد 4 درصد داروی وارداتی، 40 درصد نیاز بازار را تامین می کنند.}

^{در حال حاضر 2 هزار و 900 نوع دارو در کشور به ثبت رسیده است که یک هزار و 850 مورد آن در داخل تولید می شود. 20 هزار نفر به صورت مستقیم در صنعت داروسازی کشور فعالیت می کنند. اندازه بازار داروی کشور نیز 8 هزار و 300 میلیارد تومان برآورد شده که این عدد به گفته فعالان صنعت داروسازی ایران پتانسیل رسیدن به رقم 28 هزار میلیارد تومان را نیز دارد. فعالان صنعت دارو اعتقاد دارند که تنها قیمت گذاری مناسب می تواند، به توسعه بازار داروی کشور کمک کند.}

^{بازار بزرگ داروی ایران ولی هنوز به موقعیتی نرسیده که رضایت صنایع داروسازی را جلب کند. محمود نجفی عرب، رئیس هیئت مدیره سندیکاهای صنایع دارویی در گفت و گویی که با سایت صدای اقتصاد انجام داده به همین موضوع اشاره کرده است:« عقب افتادگی کنونی کشورما  در صنایع دارویی دو دلیل عمده دارد که اولین آن را باید در دولتی بودن و در اختیار دولت بودن جستجو کرد؛ هم اکنون بخش زیادی از صنعت داروسازی ما تقریبا به گونه ‌ای در اختیار دولت و حاکمیت است. یعنی در حقیقت نزدیک 70 درصد صنعت داروسازی کشور به نهادهای دولتی وصل است؛ دستگاه و نهادهایی که دائما تغییرات مدیریتی و چالش‌های خود را دارند و نتوانسته چندان که باید خود را در این زمینه در سال های گذشته به روز کنند. به نظر من که سالها تجربه کار مدیریتی در صنایع دارویی کشور را دارم در حال حاضر بزرگ ترین چالش صنعت داروسازی کشور همین دولتی بودن آن است و فکر می کنم که واقعا بحث خصوصی‌سازی در صنعت داروسازی یکی از الزامات قطعی کشور است که باید در جهت آن گام های اساسی برداشته شود و اقدام عملی انجام گیرد.»}

اعلام محدودیت‌‌های جدید ارزی

 

^{با ابلاغ مقررات جدید ارزی توسط بانک مرکزی ۴۴۵ صرافی مجاز به اعلام اطلاعات معاملات در سامانه سنا شدند و خرید و فروش ارز برای اشخاص حقیقی و حقوقی غیرمجاز ممنوع است.}

بانک مرکزی ۲۶ روز پیش مقررات ناظر بر عملیات صرافی ها را به تمام صرافی های دارای مجوز از بانک مرکزی ابلاغ کرد که بر اساس آن قرار است تمام فعالیت های ارزی در بازار آزاد و صرافی های بدون مجوز، غیرمجاز شناخته شود که البته بخشنامه آن هنوز به صورت رسمی اجرایی نشده و در مرحله آزمایشی است. 

طبق بخشنامه بانک مرکزی فعالیت صرافی ها در فضای مجازی ممنوع شده و هرگونه فعالیت صرافی ها خارج از سامانه سنا برای معامله ارز غیر مجاز است. این مقررات بر اساس قانون پولی و بانکی و قانون برنامه پنجم توسعه در تاریخ ۹۳/۱۰/۲۹ به همه صرافی های دارای مجوز فعالیت از بانک مرکزی ابلاغ شده است.

طبق مقررات مذکور از این پس هر گونه فعالیت صرافی های مجاز برای خرید و فروش ارز در فضای مجازی ممنوع بوده و این مقررات به هیچ عنوان معاملات فردایی را به رسمیت نمی شناسد و صرافی ها از این پس آنها مکلف به نصب نرخ خرید و فروش ارز در صرافی و یا در تارنمای خود هستند و تمام معاملات صرافی های مجاز اعم از خرید و فروش عمده وخرد حتما باید در سامانه سنا ثبت شود.

«بازار» یا «سرمایه»: راهنمای یک بازی زبان شناختی

^{ناصر فکوهی}

^{گسترش و تکوین و رشد اندیشه، نسبتی مستقیم با رشد و گشایش زبان دارد، زیرا زبان محور و عامل اساسی انباشت، پردازش و تولید و بازتولید تحلیل و فکر است. هم از این رو، آن گاه که با پیچیدگی، درهم آمیختگی، سرپوشیدگی و... در زبان روبروئیم و یا هنگامی که با زبانی ویژه در یک شاخه یا رشته اختصاصی سروکار داریم، همواره می توانیم ریشه های خود آگاهانه یا ناخود آگاهانه آن را در استراتژی های اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و... کنشگران جامعه بیابیم. بازی قدرتی که این کنشگران را درون میدان هایی با امتیازات واقعی درگیر می کند، سبب می شود که آنها بر اساس منافع خود و یا آنچه در کوتاه یا دراز مدت منافع خود می پندارند ، استراتژی های رفتاری و زبانی خاصی را پی بگیرند.}

^{اگر موضوع را به سطح زبان شناختی محدود کنیم، به کار گیری این یا آن واژه، این یا آن ساختار زبانی، کنار هم قرار دادن این یا آن موضوع و کلمه، ترتیب این کلمات و حتی استدلال هایی که یک کنشگر به نام شخصی خویش و یا به مثابه یک «ما» ی گروهی خود ساخته یا دگر ساخته، واقعی یا خیالین، به کار می برد و هر نوع از استراتژی زبانی دیگر که می توان آنها را تا بی نهایت متنوع و متفاوت دانست، در حقیقت گویای چنین منافعی هستند که باید آنها را در حیات واقعی افراد و نه لزوما در باورهایشان جستجو کرد.
اگر این بحث را به موضوع مباحثی که در چند سال اخیر درباره رویکردهای اقتصادی در کشور ما و در زبان فارسی به وقوع پیوسته اند تعمیم دهیم و البته توجه داشته باشیم که این وقایع را نباید از چارچوب های بین المللی اقتصادی- اجتماعی و سیاسی آنها نیز جدا کنیم، شاید بتوانیم به نتایج جالب توجهی برسیم که اشاره به لااقل یکی از آنها در این یادداشت بی فایده نیست و آن تقابلی است که میان دو واژه «سرمایه» و «بازار» دائما در نوشته های اقتصادی- سیاسی به آن بر می خوریم و البته واژگان دیگر مشتق از آنها از جمله «سرمایه داری» و «نظام بازار» و غیره را نیز شامل می شود.}