درباره مرتون میلر (1923-2000) / مالیه‌دان سازمان‌ها

 

^{مرتون میلر در سال 1990 به همراه هری مارکوویتس و ویلیام شارپ به خاطر فعالیت‌های مبتکرانه در زمینه‌های نظری مالی و تامین مالی موسسات اقتصادی، جایزه نوبل اقتصاد را دریافت کرد. میلر در شانزدهم می 1923، در شهر بوستون آمریکا متولد شد. پدرش وکیل و فارغ‌التحصیل دانشگاه هاروارد بود. مرتون نیز در سال 1940 وارد دانشگاه هاروارد شد. آن‌طور که خود او می‌نویسد، علاقه اصلی‌اش اقتصاد بود نه حقوق. او در کلاس اقتصاد مقدماتی هم‌کلاس رابرت سولو، برنده نوبل اقتصاد در سال 1987، بود. در طول دوران جنگ جهانی دوم، میلر در واحد پژوهش‌های مالیاتی خزانه‌داری آمریکا و سپس در واحد پژوهش و آمار هیات‌رئیسه فدرال‌رزرو کار کرد. در سال 1949، تصمیم گرفت به مدرسه مطالعات عالی دانشگاه جان هاپکینز برود. به گفته خود میلر، دلیل اصلی او برای انتخاب دانشگاه جان هاپکینز، حضور فریتس ماکلاپ در میان استادان اقتصاد آن دانشگاه بود. در سال 1952 از دانشگاه جان هاپکینز دکترا گرفت. بعد از آن اولین سمت آکادمیک او استادی مدعو برای ارائه برخی دروس در مدرسه عالی اقتصاد لندن بود. از آنجا به موسسه تکنولوژی کارنگی (اکنون دانشگاه کارنگی-ملون) رفت که «مدرسه مطالعات عالی مدیریت صنعتی» آن تاثیرگذارترین مدرسه مطالعات کسب و کار در آمریکا بود. همکاری میلر با فرانکو مودیلیانی از آنجا آغاز شد. میلر و مودیلیانی اولین مقاله مشترک خود را درباره مالیه سازمانی در سال 1958 منتشر کردند. در سال 1961، مرتون میلر کارنگی را برای پیوستن به مدرسه مطالعات عالی کسب و کار در دانشگاه شیکاگو ترک کرد. او برای همیشه در دانشگاه شیکاگو ماند، جز یک سال که در دانشگاه لوون بلژیک استاد مدعو بود. از زمان پیوستن به دانشگاه شیکاگو، علایق پژوهشی او عمدتاً به سمت مسائل اقتصادی و مدیریتی صنعتِ خدمات مالی جهت یافت. او در کنار میلتون فریدمن، تئودور شولتس و جرج استیگلر، به عنوان یکی از مدافعان ایدئولوژی بازار آزاد شناخته می‌شد. همسر اول مرتون میلر، النور، در سال 1969 درگذشت. او سه دختر از النور داشت. میلر بعدها مجدداً ازدواج کرد.
میلر با همکاری فرانکو مودیلیانی نظریه‌ای ارائه کرد درباره رابطه میان ترکیب دارایی‌های سرمایه‌ای و سیاست توزیع سود سازمان‌های تولیدی از یک سو و ارزش بازار و هزینه تامین سرمایه این سازمان‌ها از سوی دیگر. میلر درباره این موضوع که چگونه تغییر ساختار مالیاتی بر رابطه میان ترکیب دارایی سازمان و ارزش بازار سهام آن تاثیر می‌گذارد، مطالعاتی داشته است.}

نسخه 6 اقتصاددان برای رکودزدایی غیرتورمی

^{6 صاحب‌نظر برجسته اقتصادی در نامه‌ای سرگشاده به سیاستگذار پولی پیشنهاد «ایجاد بازار بدهی در ایران» را ارائه کردند.}

<sup>«بازار بدهی (استقراضی)» در کنار «بازار سهام» و «بازار مشتقات» سه رکن اصلی بازار سرمایه را تشکیل می‌دهند که هدف این بازار، ایجاد مکانیزمی برای تامین مالی کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت مخارج بخش خصوصی و دولتی است.

اقتصاددانان در این نامه، با بررسی «سهم قابل توجه ابزار بدهی از کل بازار سرمایه در دنیا» و «نقش این ابزار در جهت تسریع خروج از رکود کشورها پس از بحران جهانی 2008»، از مزیت‌های ایجاد بازار بدهی رونمایی کردند. امضا‌کنندگان این نامه، «جلوگیری از قفل شدن منابع بانکی و تسویه بدهی دولت به پیمانکاران»، «کشف نرخ بهره بر اساس عرضه و تقاضا»، «جذب نقدینگی‌های سرگردان از بازارهای دارایی»، «تقسیم وظایف تامین مالی در بازار پول و بازار سرمایه بر اساس اندازه بنگاه‌ها»، «تزریق غیر تورمی منابع مالی به اقتصاد»، «کاهش مسوولیت بانک مرکزی در تامین مالی و تمرکز این نهاد در کنترل تورم» و «افزایش شفافیت در فضای کسب‌وکار» را هفت دستاورد اصلی بازار بدهی عنوان کردند. اقتصاددانان لازمه تکامل چنین بازاری را ایجاد موسسات رتبه‌بندی اعتباری در جهت اعتبارسنجی شرکت‌ها و بهبود قوانین نظارتی دانستند که در کوتاه‌مدت به دلیل نبود این موسسات می‌توان از تضمین بانک‌ها استفاده کرد و در بلندمدت با فعال شدن موسسات رتبه‌بندی این وظیفه به آنها محول خواهد شد. دکتر پرویز عقیلی، دکتر موسی غنی‌نژاد، دکتر محمد مهدی بهکیش، دکتر ابوالقاسم‌هاشمی، دکتر جلال الدین جلالی و دکتر محمد طبیبیان 6 امضا‌کننده در پایان این نامه، بر راه‌اندازی و پیاده‌سازی صحیح آن بر اساس تجربه‌های موفق جهانی تاکید کردند و هشدار دادند مدیریت نامناسب این طرح می‌تواند تکرار این تجربه موفق جهانی را ناکام سازد. «دنیای اقتصاد» متن این نامه را به طور کامل منتشر می‌کند.</sup>

زندگینامه جان فوربز نش - نابغه روان گسیخته ریاضیات و اقتصاد

<sup>نام: جان فوربز نش (John Forbes Nash, Jr)
تولد: ۱۳ ژوئن ۱۹۲۸ -- بلوفیلد، ویرجینیای غربی، ایالات متحده آمریکا
ملیت: آمریکایی
شهرت: ریاضیات، اقتصاد (تعادل نش، هندسه جبری، معادله دیفرانسیل با مشتقات پاره‌ای) 
محل کار: مؤسسه فناوری ماساچوست، دانشگاه پرینستون
جوایز: جایزه جان فون نویمان (۱۹۷۸) -- جایزه نوبل اقتصاد (۱۹۹۴) 

بیوگرافی جان نش:
پروفسور جان فوربز نش، ریاضی‌دان نابغه و برجسته‌ آمریکایی برنده جایزه نوبل اقتصاد در تاریخ سیزدهم ژوئن سال ۱۹۲۸ میلادی در بلوفیلد ویرجینیای غربی به‌دنیا آمد. وی به‌واسطه هوش و ذکاوت زیادش در مباحث ریاضی، به‌عنوان یکی از نخبگان جهان شناخته شد. 

جان در بیست سالگی به‌طور هم‌زمان مدرک کار‌شناسی و کار‌شناسی ارشد را کسب کرد و دو سال بعد، یعنی در بیست و دو سالگی، موفق به کسب مدرک دکترا در بخش ریاضیات شد. او به‌معنای واقعی، یک نخبه در رشته ریاضیات بود و تئوری‌های زیاد و بحث‌انگیزی را در این حوزه وارد کرد. 

وی در سنین جوانی - سال ۱۹۵۸م - به بیماری روان‌گسیختگی (اسکیزوفرنی) از نوع پارانوید مبتلا شد. نش، صداهایی غیرواقعی می‌شنید که او را از خطراتی موهوم حذر می‌دادند و وادارش می‌کردند کارهایی برخلاف میل و اراده‌اش انجام بدهد. رفته‌رفته بر شدت توهمات او افزوده شد و پزشکان، بیماری او را اسکیزوفرنی در حال پیشرفت تشخیص دادند. او و زندگی‌اش در معرض نابودی قرار گرفتند به‌طوری‌که ناگزیر شد از همسرش جدا شود و در این حال، کرسی استادی خود در دانشگاه را نیز از دست داد.</sup> 

یادداشتی درباره پُل ساموئلسون به مناسبت یکصدمین سالروز تولدش / واپسین غول اقتصاد عمومی

^{«من در ساعت هشت صبح روز دوم ژانویه 1932 در کلاس دانشگاه شیکاگو دوباره زاده شدم؛ این بار به عنوان یک اقتصاددان.» اینها را پُل ساموئلسون، اقتصاددان و نوبلیست مشهور آمریکایی، در یادداشتی فقط چند روز پیش از مرگش در سیزدهم دسامبر 2009 نوشت. او را بی‌شک می‌توان تاثیرگذارترین اقتصاددان نیمه دوم قرن بیستم دانست. او نخستین نوبلیست آمریکایی در رشته اقتصاد بود. ده‌ها یا شاید صدها میلیون نفر از طریق کتاب درسی او با علم اقتصاد آشنا شدند.
پُل ساموئلسون، در واقع در پانزدهم می 1915، یعنی هفده سال پیش از تولد دوباره‌اش، در شهر گری از ایالت ایندیانا و در خانواده‌ای لهستانی‌‌تبار به دنیا آمد. خردسالی او همزمان بود با رکود 1919 تا 1921، سیل عظیم کارگران مهاجر از مکزیک و نوسانات اقتصادی آن سال‌ها در آمریکا. بدین ترتیب شاید بتوان زندگی او را از آغاز تا پایان، زندگی‌ کلان اقتصادی (macro-economic) دانست. او هنگامی که سیاست‌های پولی نمی‌توانستند برای حل رکود اقتصادی کاری بکنند، به شدت از هزینه گسترده دولت برای بیرون کشیدن اقتصاد از رکود حمایت می‌کرد. وقتی اوباما در اوایل سال 2009، چنین طرحی را -‌تا حدی به پیشنهاد لری سامرز، خواهرزاده ساموئلسون-‌ ارائه کرد، اقتصاددان 94ساله سریعاً حمایت خود را اعلام کرد.
هرچند ساموئلسون را معیاری آمریکایی برای اقتصاد کینزی می‌دانستند، اما او خودش را «کینزیِ کافه‌تریایی» می‌خواند؛ یعنی هر بخشی از اقتصاد کینزی را که مطلوب‌اش بود، برمی‌گزید. ترکیبی که او میان ایده‌های اقتصاد کینزی و کلاسیک ایجاد کرد، به «ترکیب نئوکلاسیک» مشهور است. او در کُرسی خود در دانشگاه ام‌آی‌تی و با ستون‌هایی که در نشریه نیوزویک می‌نوشت، خود را یک «میانه‌رو کودن» خطاب می‌کرد و به شدت مکتب شیکاگو و میلتون فریدمن را -‌که او هم در همان نشریه ستون می‌نوشت-‌ مورد نقد قرار می‌داد. ساموئلسون برخلاف شیکاگویی‌ها، بازار را کامل فرض نمی‌کرد.}

علی امینی نخست‌وزیر اقتصاددان

به دنبال استعفای شریف امامی از سمت نخست‌وزیری، دکتر علی امینی در 16 اردیبهشت 1340، به‌عنوان نخست‌وزیر جدید انتخاب شد. 
علی امینی‌‌مجدی فرزند محسن‌خان امین‌الدوله (داماد مظفرالدین شاه) و فخرالدوله، دختر مظفرالدین شاه در سال ۱۲۸۴ در تهران به دنیا آمد. تحصیلات ابتدایی را در مدرسه رشدیه و دوران متوسطه را در دارالفنون به پایان رساند و در سال ۱۳۰۴ برای ادامه تحصیل عازم فرانسه شد. در سال ۱۳۱۰ پس از پایان تحصیلات در رشته حقوق و دکترا در رشته اقتصاد به ایران بازگشت. علی امینی پس از ورود به ایران وارد خدمت دولتی شد و در طی زمان مشاغل بسیاری را برعهده گرفت، از جمله خدمت در اداره کل تهیه قوانین، معاونت اداره کل انحصار تریاک، معاونت و ریاست اداره کل گمرک، مدیرکلی وزارت دارایی در مهر ماه ۱۳۱۸، معاونت دوم وزارت دارایی در سال ۱۳۲۰، معاونت نخست‌وزیر در کابینه قوام، ریاست هیات اقتصادی ایران و آمریکا، دبیرکلی شورای اقتصاد، نمایندگی تهران در دوره پانزدهم مجلس شورای ملی، تصدی وزارت اقتصاد ملی در کابینه منصور و مصدق در سال‌های ۱۳۲۹ و ۱۳۳۰، تصدی وزارت دارایی پس از کودتای ۱۳۳۲ در کابینه سپهبد زاهدی، تصدی ریاست هیات مذاکره‌کننده با نمایندگان کنسرسیوم (آمریکا، انگلیس و فرانسه) برای انعقاد قرارداد کنسرسیوم نفت با مستر پیچ، تصدی وزارت دادگستری در کابینه علاء و مسوولیت سفارت ایران در آمریکا. 

چگونه اقتصاددانان بر سیاستگذاران تاثیر می‌گذارند؟

 ^{وقتی نگاهی به جهان سیاست امروز می‌اندازیم مشاهده می‌کنیم که اقتصاددانان در مقایسه با دیگر دانشمندان علوم اجتماعی بیشترین تاثیر را بر دنیای سیاست دارند. به عنوان مثال در ایالات متحده آمریکا اقتصاددانان در میان دانشمندان علوم اجتماعی تنها افرادی هستند که کنترل یکی از مهم‌ترین مسیرهای سیاستگذاری (از طریق فدرال رزرو) را بر عهده دارند یا صاحب دفتری (شورای مشاوران اقتصادی) در کاخ سفید هستند. همچنین از سوی دیگر اقتصاددان‌ها در کنار حقوقدانان بیشترین افرادی هستند که در کنار روسای‌جمهور و نخست‌وزیران جهان‌دیده می‌شوند.
اما همان‌طور که بسیاری از اقتصاددان‌ها به شما می‌گویند این مناصب و جایگاه‌ها به معنای آن نیست که سیاستگذاران همواره نصایح و نظرات آنها را قبول‌ می‌کنند و آنها را به کار می‌گیرند. بسیاری از موضوعات و سیاست‌ها وجود دارد که اقتصاددان‌ها به طور جدی موافق آن هستند اما برای سیاستگذاران اهمیتی ندارند. اقتصاددان‌ها به طور گسترده‌ای از نیاز به وضع قانون مالیات بر تولید دی‌اکسیدکربن (carbon taxes) صحبت می‌کنند اما این منجر نشده است که سیاستمداران اقدامات جدی در این زمینه انجام دهند. حتی در موضوعاتی که نظریات اقتصادی متفاوتی وجود دارد هر سیاستمدار می‌تواند اقتصاددانی را پیدا کند که دقیقاً آن چیزی را که دوست دارد بشنود، به او بگوید. بدون توجه به آنکه ممکن است دیگر نظرات نیز از اهمیت ویژه‌ای برخوردار هستند.}

تاثیرگذار‌ترین اقتصاددانان سال 2014 / نگاهی به فهرست منتشر‌شده از سوی هفته‌نامه اکونومیست

^{در طول چند دهه گذشته، هر جا سخن از سیاستگذاری در سطح کلان به میان آمده، نام اقتصاددان‌ها نیز در کنار سیاستگذاران دیده شده است. هرچند ممکن است سیاستمداران همواره توجه بیشتری را به خود جلب کرده باشند، اما اقتصاددانانی که به مناصب و پست‌های مشورتی یا مدیریتی دست یافته‌اند نیز مورد توجه بوده‌اند. از روسای بانک‌های مرکزی به ویژه فدرال‌رزرو گرفته تا مشاوران روسای جمهور همه به نحوی مستقیم یا غیر‌مستقیم در بهروزی یا عدم بهروزی مردم کشورشان، نقشی تعیین‌کننده داشته‌اند. از همین رو هفته‌نامه اکونومیست در کنار دیگر منابع مهم خبری مانند وال‌استریت ژورنال، نیویورک‌تایمز و واشنگتن‌پست فهرستی از تاثیرگذار‌ترین یا بانفوذترین اقتصاددانان سال را منتشر کرده است که در آن شاخص‌ها و معیارهای مختلفی را در نظر می‌گیرد. این رده‌بندی سالانه تهیه نمی‌شود و تنها یک تجربه است. مهم‌ترین شاخصه فهرست منتشر‌شده از سوی این هفته‌نامه این است که اکونومیست بر مبنای نظرات علمی و نه لزوماً پست‌های سیاسی و بازخورد رسانه‌ها و میزان شهرت و محبوبیت، اسامی پرنفوذترین اقتصاددانان جهان را معرفی می‌کند. افراد منتخب از میان یک لیست اولیه 450‌نفره از اقتصاددانانی که عمدتاً نویسنده کتاب، برنده جایزه نوبل و استاد اقتصاد هستند، اعلام شده‌اند. منبع اکونومیست برای دسترسی به این فهرست، سایت معتبر آیدیاز است که از روش طبقه‌بندی «ریپک» یا همان مقالات پژوهشی اقتصاد بهره می‌برد. در واقع این هفته‌نامه با رجوع به سایت آیدیاز و بررسی معیارهایی چون تعداد مقالات آکادمیک و اظهارنظرهای مهم و تاثیر‌گذار و همچنین مشورت‌های مهمی که احیاناً هر کدام از این اقتصاددانان به مقامات سیاسی مربوطه ارائه داده‌اند، به این فهرست رسیده است. اما نکته مهم در مورد این فهرست آن است که این هفته‌نامه تعمداً افرادی را که در منصب‌های سیاسی قرار دارند کنار گذاشته است. حال آنکه اگر کمی با دنیای اقتصاد و سیاست ارتباط داشته باشیم، با خود خواهیم گفت بدون شک قدرتمندترین اقتصاددان در عرصه سیاست، جانت یلن، رئیس بانک مرکزی آمریکاست که سیاستگذاری پولی بزرگ‌ترین اقتصاد جهان را در دست دارد. اما چرا اسامی روسای بانک مرکزی در این لیست وجود ندارد، در حالی که باقی مقامات فدرال‌رزرو، بانک مرکزی اروپا و بانک انگلستان در این لیست حضور دارند؟}

گفت‌وگو با محمد اکبرپور درباره موفقیت‌های آکادمیک‌اش

^{جاه‌طلبی خوب است} 

<sup>گفت‌وگوی ای‌میلی با  اقتصاددان جوان ایرانی که سابقه شاگردی «الوین راث» برنده جایزه نوبل اقتصاد در سال ۲۰۱۲ را دارد، در اولین روزهای سال جدید اتفاق افتاد. محمد اکبرپور دانشجوی دکترای اقتصاد پیش از اینکه تحصیلات خود را به اتمام برساند، از دانشگاه استنفورد (بیزینس اسکول) و دپارتمان‌های اقتصاد ام‌آی‌تی، شیکاگو، پرینستون و برکلی پیشنهاد کار دریافت کرده است. گفت‌وگو با او از ابتدای مسیر تحصیلی آغاز شد و تا کارهای پیش روی وی ادامه یافت. در این بین  او درباره دلایل گرایش خود به اقتصاد، شاخه پژوهشی طراحی بازار و برخی مسائل کاربردی ایران در این حوزه از جمله مساله سربازی، کارآفرینی و نوآوری در ایران با توجه به تجربه دره سیلیکون آمریکا و وظیفه دولت‌ها در این حوزه به نکات جالب و قابل تاملی اشاره داشت که در ادامه می‌خوانیم.

 ■■■
 
آقای اکبرپور لطفاً از مسیر تحصیلی‌تان تا الان برای ما بگویید و اینکه چطور شد رشته اقتصاد را انتخاب کردید؟
سلام و ممنون از وقت و پرسش‌های شما. قبل از شروع گفت‌وگوی‌مان من فقط یک جمله برای رفع مسوولیت بگویم و آن این است که من به تجربه فهمیده‌ام نظر آدم‌ها در مورد مسائل گوناگون در طول زمان تغییر و تکامل پیدا می‌کند. بنابراین حرف‌هایی که من امروز می‌زنم ممکن است ۱۰ سال دیگر تغییر یا تکامل پیدا کرده باشند و تنها تضمینی که می‌توانم بدهم این است که در محدوده دانش فعلی‌ام بهترین پاسخ‌ها را به سوالات شما بدهم.</sup>

فاتح استنفورد : محمد اکبرپور

^{محمد اکبرپور در کنار الوین راث (سمت چپ) نوبلیست اقتصاد 2012}

 

<sup>در سال‌های اخیر ثابت شده است که توانایی ایرانیان تنها در ارسال موشک به فضا یا ارسال ماهواره خلاصه نمی‌شود، بلکه در دانش‌های کاربردی همچون مالی و اقتصاد که آثار آن در زندگی روزمره مردم ملموس‌تر است نیز می‌توان سطح بالای دانش را مشاهده کرد. از طرفی کشوری که خود را برای جهش بلند آماده می‌کند، باید در یک فضای رقابتی ضمن شناسایی دانشجویان و نخبگان ایرانی خارج از کشور، بتواند با آنها به خوبی همکاری کند. به طور خاص در کشور آمریکا، به طور پیوسته از سال 1975 تا سال 1983 ایرانیان بزرگ‌ترین گروه دانشجویان خارجی مقیم این کشور را تشکیل می‌دادند. در اولین سال بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، 56 هزار دانشجوی ایرانی در ایالات متحده به تحصیل مشغول بودند که حداکثر تاریخی جمعیت دانشجویی ایرانیان در آمریکاست. تعداد دانشجویان ایرانی در سال‌های بعد به دلیل بحران‌های سیاسی و اقتصادی رو به کاهش گذاشت و در سال 1999 به 1660 رسید که کمترین تعداد دانشجویان ایرانی در ایالات متحده در تاریخ معاصر است. در حال حاضر جمعیت حدود 9 هزار‌نفری دانشجویان ایرانی مقیم آمریکا را تشکیل می‌دهند.

معرفی اقتصاددان نخبه ایرانی در آمریکا
پس از اینکه دکتر محمد‌هاشم پسران در سال گذشته جزو کاندیداهای دریافت جایزه نوبل اقتصاد نام برده شد، این بار موفقیت‌های محمد اکبرپور دانشجوی دکترای اقتصاد دانشگاه استنفورد نخستین بار توسط سایت اقتصادنیوز خبرساز شد.</sup>

مروری بر زندگی و فعالیت‌های علمی، اجرایی پیزاریدس / نوبلیست قبرسی‌تبار

 ^{کریستوفر پیزاریدس، اقتصاددان بریتانیایی قبرسی‌تبار، در 20 فوریه سال 1948 در نیکوزیای قبرس چشم به جهان گشود. او در سال 2010 به خاطر تلاش‌هایش در زمینه اقتصاد نیروی کار، موفق به دریافت جایزه نوبل اقتصاد شد. کار تحقیقی «تحلیل بازارها با وجود اصطکاک‌های شغل‌یابی» بود که این اقتصاددان را در 62‌سالگی به یک نوبلیست بدل کرد. پیزاریدس مدرک لیسانس و فوق‌لیسانس خود را در سال‌های ابتدایی دهه 70 از دانشگاه اِسِکس دریافت کرد. او سپس به مدرسه اقتصادی لندن راه یافت و توانست دکترای خود را از این دانشکده دریافت کند. رساله دکترای او با عنوان رفتار فردی در بازارهای با اطلاعات ناقص، با راهنمایی و نظارت اقتصاددان معروف ژاپنی، میشو موریشیما به اتمام رسید. سه سال پس از اخذ دکترا، این اقتصاددان به عنوان استاد در مدرسه اقتصادی لندن مشغول به کار شد. در همین زمان او به ریاست مرکز اقتصاد کلان بریتانیا نیز منصوب شد. شهرت اصلی پیزاریدس، به دلیل تلاش‌هایش در زمینه نظریه جست‌وجو و تطبیق در بازار نیروی کار است. موضوعات مطالعات او در واقع، مطالعه تعاملات بین بازار کار و اقتصاد کلان است. پیزاریدس به تکامل مفهوم تابع تطبیق که به تبیین گردش بیکاری و اشتغال در یک مقطع زمانی خاص اختصاص دارد، کمک شایانی کرده است. به علاوه او از جمله پیشتازان مطالعات تجربی این حوزه بوده که روی داده‌های مربوط به اقتصاد نیروی کار تخمین‌های تجربی انجام داده است. بسیاری معتقدند، تاثیرگذارترین مقاله پیزاریدس، مطالعه‌ای با عنوان خلق شغل و تخریب شغل در نظریه بیکاری بوده که با همکاری اقتصاددان فقید آمریکایی دیل مورتنسن نگاشته شده است. این مقاله که در مجله مروری بر مطالعات اقتصادی در سال 1994 به چاپ رسید، در واقع حاصل مطالعات و پژوهش‌های 20ساله این دو اقتصاددان در این حوزه بوده است. مدل ارائه‌شده از سوی این دو، که به مدل مورتنسن-پیزاریدس مشهور است، به طرز اعجاب‌آوری یکی از اصلی‌ترین مباحث کتاب‌های اقتصاد کلان در سال‌های اخیر بوده است. یکی دیگر از جنبه‌های قابل توجه پژوهش‌های پیزاریدس تالیف کتاب نظریه بیکاری تعادلی است که به یک منبع درسی متعارف در این شاخه از اقتصاد کلان تبدیل شده است. در این کتاب نیز پیزاریدس همان ایده خلق و تخریب درون‌زای شغل را دنبال کرده است. علاوه بر اینها، یکی از زمینه‌های مهمی که پیزاریدس در سال‌های اخیر بر روی آنها تمرکز داشته، اقتصاد رشد و شکست‌های ساختاری در اقتصاد کلان است.}

پرنفوذترین اقتصاددانان جهان

 

^{اکونومیست بر مبنای نظرات علمی، اسامی پرنفوذ‌ترین اقتصاددانان جهان را معرفی کرد. افراد منتخب از میان یک لیست 450 نفره از اقتصاددانانی که عمدتا نویسنده کتاب، برنده جایزه نوبل و استاد اقتصاد هستند، اعلام شده‌اند.}

خانم ژانت یلن، رئیس فدرال رزرو به‌عنوان پر نفوذ‌ترین اقتصاددان دنیا شناخته شده است؛ ولی در لیست اکونومیست روسای بانک‌های مرکزی به دلیل دسترسی به مناصب قدرت از فهرست اعلامی حذف شده‌اند. پل کروگمن، رابرت شیلر، ژوزف استیگلیتز، توماس پیکتی و لری سامرز از معروف‌ترین افراد در لیست پرنفوذ‌ترین اقتصاددانان جهان هستند.
دنیای اقتصاد: اکونومیست در سال 2014 در یک اقدام مبتکرانه اسامی اقتصاددانان پرنفوذ جهان که توجه رسانه‌ها را به خود جلب کرده‌اند، منتشر کرد. با استفاده از وب سایت «ریپک» نام 450 نفر از اقتصاددانان که بیشتر آنان استاد دانشگاه، نویسنده کتاب، برنده جایزه نوبل و... هستند، جمع‌آوری شده است. موسسه دیگری به نام «آپینیونز» میزان نفوذ این افراد را در رسانه‌ها تعیین می‌کند. روسای بانک جهانی به دلیل دسترسی به منصب قدرتمندانه در این لیست حذف شده‌اند.

روایت 4 اقتصاددان از اقتصاد ایران

 

^{میزگردی با جمعی از اقتصاددانان کشورمان برگزار شده که در این میزگرد عباس آخوندی، موسی غنی نژاد، محمد مهدی بهکیش و فرهاد نیلی به در پیش بودن سالی سخت پیش روی دولت اذعان کردند که خلاصه ای از آن را می خوانید:}

<sup>سال گذشته چنین میزگردی را در دفتر دکتر مسعود نیلی برگزار کردیم که البته آقای دکتر آخوندی غایب بودند. در آن میزگرد که علاوه بر ترکیب فعلی که خدمت‌تان هستیم، آقای دکتر دانش‌جعفری هم حضور داشتند، هر یک از حاضران تحلیل خود را از میراث دولت‌ نهم و دهم در اقتصاد ارائه کردند و سال 1393 را سال عقلانیت نامیدند. پیش‌بینی‌هایی هم درباره وضعیت اقتصاد در این سال ارائه شد که تقریباً با آنچه رخ داد، تطابق داشت. سال گذشته مباحث در فضایی انجام شد که دولت تازه منتقل شده بود و فضای مذاکرات امید زیادی را برای مردم، نخبگان و فعالان اقتصادی به وجود آورده بود. 

همچنین کشور در رکود تورمی به سر می‌برد و سیاستگذاری‌ها به سمتی هدایت شد تا تورم مهارشده و کشور از رکود خارج شود. تحلیل امسال از یک جنبه حائز اهمیت است و آن هم اینکه تمام فعالیت‌های اقتصادی سال 1393 را دولت طراحی و سیاستگذاری کرد. به گزارش تجارت فردا امروز می‌توانیم با مرور این سیاستگذاری‌ها عملکرد دولتمردان را در حوزه‌های مختلف ارزیابی کنیم و ببینیم آیا اقداماتی که انجام شد مطابق با ویژگی‌های یک دولت متکی بر عقلانیت بود یا خیر؟ آیا در عرصه عبور از پوپولیسم خوب عمل شد یا اینکه اقداماتی انجام شد که نشان از تداوم رفتارهای پوپولیستی در دل همین دولت دارد؟</sup>

آثار زیان‌بار نبود اجماع اقتصاددانان

<sup>بارها پیش آمده که هر فرد خود را در محفلی می‌بیند که افراد حاضر در آن محفل، درباره انواع و اقسام تخصص‌ها به بحث می‌نشینند بدون آنکه تخصص لازم را داشته باشند. اگرچه این پدیده در همه جای دنیا دیده می‌شود اما شدت آن در جامعه ایرانی بیشتر از سایر جوامع است به‌ویژه آنکه شرایط اقتصادی و سیاسی کشور به‌گونه‌ای است که می‌طلبد سیاست‌گذاری‌های اقتصادی و آنچه به معیشت جامعه ربط پیدا می‌کند، در فضای عامیانه مورد بحث و بررسی قرار گیرد.

در فرهنگ عامه، مردم هم سیاستمدارند و هم پزشک. هم از وضعیت آب و هوا سر رشته دارند و هم اینکه می‌توانند درباره کشاورزی مملکت نظر دهند. تجربه هم ثابت کرده که تحلیل‌هایشان کمتر براساس نظریات اقتصاددانان است و معمولا برای برنامه‌ریزی‌های زندگی خود به آمار و ارقام رسمی درباره شاخص‌های کلان اقتصادی اهمیت زیادی نمی‌دهند چرا که آنها برای اقتصاد زندگی‌شان مسیری را ترسیم می‌کنند که مبنای علمی و تئوریک ندارد.تصمیم‌گیری‌های مردم برای اقتصاد خانوار بیش از آنکه براساس معقولات باشد براساس محسوسات است به همین خاطر وقتی سیاست‌گذار از کاهش نرخ بیکاری یا تورم سخن می‌گوید، مردم وضعیت خود را ملاک قرار می‌دهند از این‌رو همواره گمان می‌کنند آمارهای رسمی درباره شاخص‌های کلان اقتصادی به واقعیت نزدیک نیست.

از این رو نباید توقع داشت که مردم و فعالان اقتصادی خرد براساس نظر اقتصاددانان و تئوری‌های دانشگاهی برای معیشت و تامین نیازهای خود تصمیم بگیرند چرا که مباحث اقتصاددانان بسیار کلی است و مناسب حال آنان نیست.

به‌عنوان مثال فعالان بازار سرمایه براساس پیش‌بینی‌ها و تحلیل‌های اقتصاددانان عمل نمی‌کنند و خود براساس آنچه می‌بینند فعالیت‌شان را در این بازار گسترش می‌دهند.</sup> 

پژوهشی درباره کارنامه علی خسروشاهی

 

^{علی خسروشاهی بنیانگذار گروه صنعتی مینو / طرح: آزاده پاک‌نژاد}

 

<sup>علی‌اصغر سعیدی (دانش‌آموخته جامعه‌شناسی اقتصادی کالج رویال هالووی دانشگاه لندن، 1378) دانشیار جامعه‌شناسی اقتصادی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران و مدیر‌گروه برنامه‌ریزی اجتماعی این دانشکده است. از 1378 تا 1382 در مقام همکار تحقیقاتی به پژوهش در زمینه تاریخ شفاهی اقتصادی ایران در مرکز مطالعات خاورمیانه دانشگاه لندن پرداخت. تاکنون سه کتاب به همراه فریدون شیرینکام، در شرح حال و کارنامه صنعتگران مدرن دوره پهلوی منتشر کرده است: سرمایه‌داری خانوادگی لاجوردی و لاجوردیان، زندگی و کارنامه رحیم متقی‌ایروانی و زندگی و کارنامه حاج‌محمدتقی برخوردار.

مقدمه1</sup>

^{علی خسروشاهی (1377-1290ش/1998-1911م) یکی از پایه‌گذاران نظام فروش و توزیع مدرن در ایران و شاخص‌ترین تولیدکننده محصولات خوراکی در دهه‌های 1340 و 1350 بود. او از جمله صنعتگرانی بود که مانند بیشتر کارخانه‌داران و بازرگانان ایرانی از اوایل دهه 1320 فعالیت تجاری خود را آغاز کرد و در دهه 1340 به یکی از اعضای گروه صنعتگران بزرگ و عضوی از گروه برجسته اجتماعی‌‌‌‌اقتصادی ایران بدل شد.} 

^{علی خسروشاهی در خانواده‌ای تجارت‌پیشه در تبریز زاده شد.2 پدرش، حاج‌غفار، از تجار تبریز و عضو خاندانی تجارت‌پیشه و سرشناس بود که از خسروشاه به تبریز مهاجرت کرده بودند و در تیمچه اول حاجی‌شیخ بازار تبریز حجره داشت.3 مادرش سارا سلطان خانم هشترودیان بود. علی خسروشاهی دوره دبستان را در مدرسه رشدیه تبریز گذراند.4 در نیمه اول دهه 1300، پدرش مدتی به همدان مهاجرت کرد که مرکز عمده فعالیت‌های اقتصادی آن زمان بود و در پاساژ ممقانیان به کسب و کار پرداخت.}

راجر کامونز

 

 

^{راجر کامونز (Rogers Commons) علاقه زیادی به ترکیب علوم اجتماعی (جامعه‌شناسی، روان‌شناسی، علوم سیاسی و تاریخ) با علم اقتصاد داشته است. او با تأکید بر نقش دولت و ساختارهای حقوقی در اقتصاد، از پیشگامان اقتصاد نهادگرای جدید می‌باشد.}

^{آشنایی با زندگی راجر کامونز}

^{راجر کامونز در سال 1862 در اوهایو، ایالات متحده آمریکا، به دنیا آمد. اعتقادات دینی کامونز باعث شد تا وی از همان اوایل جوانی طرفدار عدالت اجتماعی باشد. وی پس از فراغت از تحصیل از کالج اوبرلین به دانشگاه جان هاپکینز رفت و زیرنظر ریچارد الی مدرک دکترای خود را دریافت نمود و پس از آن در چند دانشگاه به تدریس مشغول شد. کارهای اولیه کامونز نشان می دهد وی به دنبال ترکیب میان ایده آل های مسیحیت و دو علم اجتماعی نوظهور اقتصاد و جامعه¬شناسی بود (www.wikipedia.org).       
 
 نظریات اقتصادی راجر کامونز}

^{•    مکتب نهادگرایی: راجر کامونز علاقه زیادی به ترکیب علوم اجتماعی (جامعه‌شناسی، روان‌شناسی، علوم سیاسی و تاریخ) با علم اقتصاد داشته است. او نیز همچون وبلن، وجود تضاد منافع، به جای هماهنگی منافع، میان گروه‌ها را یک واقعیت بنیادی تلقی می‌کند و لذا برای دخالت دولت در جریان تعدیل منافع متضاد گروه‌های مختلف نقش مؤثری قایل است.}

منضبط‌ترین بانک‌کشور در دستان یک اقتصاددان / دگرگونی بزرگ در بانک ملی

 

^{عبدالناصر همتی، از معدود مدیران عاملی است که قبل از فعالیت در حوزه بانکی دکتری اقتصاد خود را گرفته و استاد دانشگاه تهران است. مدیریت او بر بانک ملی در همین مدت کوتاه توانسته است بخش‌های گوناگون این بانک بزرگ را متحول کند.}

 ^{نشست خبری دکتر عبدالناصر همتی مدیر عامل بانک ملی ایران با اصحاب رسانه، در ادارات مرکزی این بانک با حضور بالغ بر 200 خبرنگار حوزه بانک برگزار شد.}

 ^{وی ضمن تقدیر از تمامی اصحاب رسانه و فعالان عرصه خبر و اطلاع‌رسانی به تشریح برخی فعالیت‌های بانک ملی ایران طی سال جاری پرداخت.
دکتر همتی با اشاره به نقش پررنگ و کلیدی دولت تدبیر و امید و سیاست‌های صحیح آن در چرخه اقتصادی کشور اظهار داشت: این سیاست ها موجب شد تا بانک ملی ایران بیش از پیش در خدمت مردم به صورت واقعی روی ریل توسعه و پیشرفت قرار گیرد به همین دلیل چشم‌انداز مثبتی از عملکرد بانک در سال آینده پیش‌بینی می‌شود.
همتی از اراده قوی و جدی دولت و مسئولان ارشد بانک برای رفع مشکلات پیش‌ رو خبر داد و روند توسعه و عملکرد بانک ملی ایران در سال آتی را نسبت به سال 1393 بهتر ارزیابی کرد.}

آرتور لوئیس در نطق نوبل چه گفت؟

^{سروران، بزرگان، خانم‌ها و آقایان
فرصت خوشامدگویی به دانشجویان (حاضران در میهمانی) افتخار بزرگی است که به من داده شده است و من این فرصت را با خوشحالی قبول کرده‌ام. از طرف تمام برندگان امسال به شما دانشجویان خوشامد می‌گویم. باید به شما دانشجویان عزیز بگویم که راه بسیار دشوار است، ما نمی‌توانیم فاصله بسیار دوری از مسیر پیش‌رو را مشاهده کنیم اما با این حال (فرآیند) آموختن و مشارکت (در آن) بسیار هیجان‌انگیز است.
من با کمال میل فرصت امشب را غنیمت می‌شمارم از آن جهت که دو نفر از برندگان امشب (سر آرتور لوئیس و دکتر عبدالسلام برنده جایزه نوبل فیزیک سال 1979) به دنیا آمده و بزرگ‌شده مناطق فقیر جهان هستند که امروزه نقش بسیار مهمی در مسائل جهانی دارند.
جهان سوم -‌ همان‌طور که گاهی از اوقات از آن به این عنوان یاد می‌شود-‌ در حال تجربه کردن انواع مختلفی از انقلاب‌هاست، (انقلاب‌های) سیاسی، اقتصادی، فرهنگی اما هیچ کدام اساسی‌تر و بنیانی‌تر از انقلاب علمی نیست که در ذات خود دیگر انقلاب‌ها را نیز به همراه دارد. علم و دانش بر تمامی جنبه‌های اندیشه ما نسبت به جهان تاثیر‌گذار بوده است، چه جهان مادی که اگر بخواهم تاکید بیشتری داشته باشم می‌توانم بگویم فهمیدن آن بسیار آسان‌تر است از آن روی که قاعده‌مند است و از قوانین ساده‌ای پیروی می‌کند، چه جهان اجتماعی که گیج‌کننده‌تر است و کمتر قابلیت پیش‌بینی دارد.}

نگاهی به اندیشه‌ها و الگوهای اقتصادی آرتور لوئیس

^{پیشران توسعه} 

 

 

 

 ^{شهروند بریتانیایی، آرتور لوئیس در سال 1979، جایزه نوبل را به طور مشترک با شولتز برای «پژوهش‌های پیشگامانه در زمینه توسعه اقتصادی، با توجه ویژه به وضعیت کشورهای در حال توسعه» دریافت کرد. یکی از مهم‌ترین کارهای لوئیس مقاله او در سال 1954 است که در آنجا به بحث درباره مفهومی که خودش آن را «اقتصاد دوگانه» در کشورهای فقیر تعریف می‌کند، می‌پردازد. به گفته لوئیس اقتصاد کشورهای فقیر شامل دو بخش است، یک بخش «سرمایه‌داری» کوچک و یک بخش بسیار بزرگ سنتی (کشاورزی) است. کارفرمایان در بخش سرمایه‌داری کارگران را برای به دست آوردن پول بیشتر استخدام می‌کنند و از سوی دیگر کارفرمایان در بخش سنتی به دنبال حداکثر کردن سود خود نیستند و بنابراین کارگران زیادی را استخدام می‌کنند که همین باعث می‌شود بهره‌وری آنها پایین بیاید. (اولین سوالی که مطرح می‌شود این است که چرا کارفرمایان در بخش سنتی‌ این گونه رفتار می‌کنند، اقتصاددانان هنوز هم درباره توضیحات لوئیس با هم اختلاف‌نظر دارند.) لوئیس بر این اساس بحث می‌کند که مسیر حرکت کشورهای فقیر به توسعه، هدایت نیروی کار به بخش تولید صنعتی است، جایی که بهره‌وری در آن بیشتر است. سرمایه‌داران سود خود را پس‌انداز می‌کنند و از این پس‌انداز در گسترده کردن صنایع‌شان استفاده می‌کنند و همین است که به رشد اضافه خواهد کرد. لوئیس مدلش را بر مبنای این فرض گذاشت که کارگران در بخش کشاورزی هیچ پس‌اندازی نمی‌کنند، بنابراین تنها منبع پس‌انداز، پس‌انداز سرمایه‌داران در تولید است.}

صف‌آرایی کینز در برابر کلاسیک‌ها

^{بازگشت و واکاوی تاریخ علم اقتصاد، نه تنها پاسخی است به کنجکاوی عموم مردم در باب ماهیت مسائل متنوع اقتصادی و رویکردهای متنوع و جدال‌برانگیز اندیشمندان اقتصادی برای پاسخ به آنها، بلکه پاسخی است به نیاز ضروری جهت فهم بهتر مبانی تحلیل اقتصادی و درک رویکردهای متفاوت تحلیلی در اندیشه اقتصادی برای دانش‌آموختگان علم اقتصاد؛}

^{تا بر اساس این رهیافت به درک بهتر مبانی علم اقتصاد و رویکردهای متفاوت تحلیلی آن نائل آمده و در کشوری که از فقر اندیشه و تحلیل اقتصادی رنج می‌برد، بتوانند مسائل اقتصادی امروزمان را بهتر فهمیده و برای یافتن راه‌حل مسائل مبتلا به امروز، با بینش روشن‌تری بیاندیشند. بر این اساس در سلسله مباحثی تحت عنوان «سفر به تاریخ علم اقتصاد؛ سفری برای همه» که به تدریج در صفحه اندیشه اقتصاد منتشر می‌شود، در حد توان در صدد پاسخگویی به این نیاز بر خواهیم آمد و به بازکاوی رویکردها و اندیشه‌های متفاوت مکاتب اقتصادی و اندیشمندان بزرگ علم اقتصاد خواهیم پرداخت.}

^{مقدمه
نظریه اقتصادی که در قامت ریکاردو و سی تکامل یافت و بعدها بنا به رده‌بندی خود کینز به اقتصاد کلاسیک مشهور شد، بیش از یک قرن جریان غالب اندیشمندان اقتصادی بود. در قرن نوزدهم با وجود سر برآوردن نحله‌های فکری معارض مکتب کلاسیک اعم از سوسیالیست‌ها، مکتب تاریخی، مکتب ملی‌گرایی، مکتب نهادگرایان قدیم و مانند آن، جریان رسمی علم اقتصاد تحت آموزه‌های کلاسیک به رشد و نمو خود به خصوص در تحلیل‌های اقتصاد خرد ادامه داد؛ در این سیر به خصوص نقش ماریژینالیست‌ها که به نئوکلاسیک‌ها نیز معروف شدند، چشمگیر بود. سیر وقایع تاریخ اندیشه اقتصادی، یک قرن بعد از ریکاردو به جان مینارد کینز و اثر بزرگ او «نظریه عمومی اشتغال، بهره و پول» ختم شد که به اذعان بسیاری از اقتصاددانان، یک انقلاب بزرگ در علم اقتصاد بود. کینز به صف‌آرایی در برابر کلاسیک‌ها پرداخت و حتی با رجوع به تاریخ اندیشه اقتصادی، متحدینی نیز در میدان مبارزه با کلاسیک‌ها یافت. مرکانتیلیست‌ها، ماندوویل و به خصوص توماس رابرت مالتوس، کسانی هستند که کینز در برابر کلاسیک‌هایی چون ژان باتیست سی و به خصوص دیوید ریکاردو، آنان را دوباره زنده می‌کند و به تحسین‌شان قلم‌فرسایی می‌نماید. بعد از کینز، جریان رسمی علم اقتصاد به دو جریان فکری تقسیم شد که یکی در نهایت از آموزه‌های مکتب کلاسیک برمی‌خواست و دیگری از آموزه‌های جان مینارد کینز، به نحوی که این دو جریان فکری در اقتصاد مرسوم تا به امروز نیز تداوم یافته است. کینز انقلابی را به راه انداخت که به واسطه آن، حداقل به مدت چند دهه، بدل به فرمانده جریان غالب در علم اقتصاد مرسوم گشت؛ با وجود اینکه در دهه‌های اخیر تفوق با جریان کلاسیک بوده است، اما با بروز بحران اقتصادی اخیر در سال 2008، کینزین‌ها بار دیگر احیا شده‌اند.} 

اقتصاددان ایتالیایی، ویلفرد پارتو

^{اقتصاددان و جامعه شناس بزرگ ایتالیایی از پدر ایتالیایی و مادر فرانسوی در سال 1848 در شهر پاریس دیده به جهان گشود.}

^{نام پارتو در اقتصاد با «موقعیت بهینه پارتو» مشهور است. «موقعیت‌بهینه‌پارتو» به وضعیتی گویند که در یک جامعه، وضعیت و موقعیت یک فرد بدون بدتر شدن موقعیت فرد دیگر، تحقق پیدا نمی‌کند.}

^{پارتو در کنار ماکس وبر‌، یکی از جامعه شناسان معروف جهان به‌شمار می‌رود. او در زمینه جامعه شناسی‌، مطالبی راجع به چگونگی تحول نظام سیاسی، چرخش نخبگان، انقلاب و تحول اجتماعی، نظریه‌هایی ابراز نموده است. جالب است که اقتصاددانان او را جامعه شناس و جامعه شناسان او را اقتصاددان می‌دانند. پارتو که یکی از پیروان مکتب اقتصادی لوزان به‌شمار می‌آید، در سال 1893، کرسی درس اقتصاد را در دانشگاه لوزان در اختیار گرفت و جانشین لئون والراس (بانی نظریه اقتصاد رفاه) گردید.}

^{به‌نظر پارتو قوانین و قواعد جامعه شناسی به صورت دگم عمل می‌کنند. او اعتقاد دارد «کسی که معتقد است به حقیقت دست یافته است، نمی‌تواند باور کند که در دنیا حقایق دیگری نیز می‌تواند وجود داشته باشد.»}