برنده نوبل اقتصاد: بحران مالی تازه ای در راه است اما ...

 

 

 

^{رابرت شیلر، برنده نوبل اقتصاد، به آینده بازار مالی آمریکا با تردید می نگرد.}

^{بازارهای مالی آمریکا روزهای خوبی را سپری می کنند و رکوردشکنی در آن ها همچنان ادامه دارد به طوری که در آخرین رکوردشکنی، شاخص اس اند پی پانصد (S&P 500) به 2007 واحد رسید. با این حال در مورد اینکه روند رو به رشد فعلی ادامه داشته باشد تردیدهایی جدی وجود دارد. برای مثال، رابرت شیلر، اقتصاددان و برنده جایزه نوبل اقتصاد در سال 2013 اعتقاد دارد که شاید بازارهای مالی آمریکا در آستانه یک سقوط قرار گرفته باشند. آقای شیلر از شاخصی به عنوان شاخص قیمت به درآمد استفاده می کند که در آن ارزش سهام یک بازار بر میانگین درآمد آن بازار طی یک دوره ده ساله تقسیم می شود.}

دلایل و ریشه‌های اصلی شکل‌گیری بحران ارزی سال1391

 

 

^{این گزارش به تجزیه و تحلیل یکی از نمونه‏های چالش‌زا در اقتصاد ایران که مربوط به موضوع بحران ارزی در سال 1391 می‏شود، اختصاص دارد. بدین معنی که اتخاذ رویکرد اقتصاد مقاومتی، در پیشگیری و یا کاهش هزینه‌‏های مربوط به بحران ارزی مزبور، چه کارکردهایی را دارا می‏باشد.}

<sup>یکی از رخدادهای مهمی‌ که اقتصاد ایران را در چند سال اخیر تحت تاثیر جدی خود قرار داده و موجب ظهور و بروز عدم تعادل‌های اساسی در سازو کارهای اقتصادی گردیده، به بحران ارزی سال 1391بازگشت دارد. در این نوشتار تحلیلی در نظر است که از یکسو به دلایل و ریشه‌های اصلی شکل‌گیری بحران مزبور پرداخته شود و از سوی دیگر نسبت به ارزیابی مقایسه‌ای اتخاذ و یا عدم اتخاذ رویکرد اقتصاد مقاومتی در پیشگیری و راه‌حل‌های مربوط به این بحران اقدام گردد. بعبارت دیگر این مقاله درصدد پاسخ بدو سئوال ذیل است.
- ریشه‏‌های اصلی شکل‌گیری بحران ارزی سال 1391 چه بوده است؟
- آیا با اتکا به مبانی اقتصاد مقاومتی، زمینه‌های پیشگیری از وقوع بحران و یا کاهش ضریب آسیب‌پذیری اقتصاد ملی بعد از وقوع بحران وجود داشت؟</sup>

^{1- تعریف
بحران ارزی عبارت است از کاهش ناگهانی ارزش پول ملی. بحران ارزی که بحران تراز پرداخت‌ها نیز نامیده می‌شود، ممکن است از کسری مزمن تراز تجاری و یا از گمانه‌زنی‌های بازار در مورد توانایی یک دولت از پشتیبانی پول ملی نتیجه شود. بحران ارزی، همواره هزینه‌های بزرگ اقتصادی برای کشورها دارد که از آن جمله باید به کاهش تولید و افزایش بیکاری و حتی فروپاشی بانک‌ها اشاره داشت.}

طبیعت انسان و بحران مالی

^{آزمون ساده مقابل را در نظر بگیرید: اگر یک روستا هزار نفر جمعیت داشته باشد و ده درصد مردم روستا به یک بیماری سخت و جدید به نام هاتکوکولیتز مبتلا شوند، شما بگویید چند نفر از مردم روستا دچار این بیماری شده اند؟}

 

^{همان‌طور که می‌‌‌بینید، این سوال هیچ نکته انحرافی در بر ندارد و پاسخ این است که صد نفر از مردم به بیماری مذکور مبتلا شده‌‌اند. این، سوال ساده‌‌ای برای خوانندگان سایت فوربس به شمار می‌‌‌رود، اما باید بدانید که از هر سه نفر از مردم آمریکا یک نفر، به این سوال پاسخ نادرست می‌‌‌دهد.}

^{برای توضیح بحران فعلی دلایل متعددی ارائه شده است. یکی از دلایل ارائه شده این است که سیاست‌‌های مالیاتی ایالات متحده خانه دار شدن را تشویق می‌‌‌کرد و بنابراین حتی کسانی که در شرایط مالی خوبی قرار نداشتند، برای خرید خانه وام می‌‌‌گرفتند. فراتر از آن این که موسسات اعتباردهی نیز نتوانستند درست به وظیفه خود عمل کنند.}

^{همان‌طور که می‌‌‌دانیم بازار آزاد عموما در تنبیه تصمیمات بد، عملکرد خوبی دارد. در یک بازار آزاد، اگر کسی از پس بازپرداخت وام رهنی خود بر نیاید، مجبور می‌‌‌شود که یا خانه‌اش را بفروشد یا منتظر بماند تا بانک خانه‌اش را مصادره کند یا مثلا اگر شما شغل ثابت خود را به امید بازیگر شدن ترک کنید، این بازار آزاد است که تعیین می‌‌‌کند که آیا شما می‌‌‌توانید رویای خود را دنبال کنید یا خیر.}

آتش‌فشان ارزی

<sup>بحران‌های ارزی چگونه به وجود می‌آیند و چگونه از بین می‌روند؟ 

شاید اولین نتیجه اجرای یک سیاست نادرست اقتصادی در هر کشوری ایجاد بحران در آن بازار باشد. بحران‌های ارزی و بحران‌های پولی ریشه‌های مختلفی دارند و در سال‌های اخیر بارها در کشورهای مختلف دنیا ایجاد شده‌اند. بحران ارزهای داخلی یا بحران واحدهای پولی داخلی کشورها که اقتصاددانان از آن به عنوان کاهش ناگهانی بیش از 20‌درصدی ارزش پولی یک کشور در برابر دلار آمریکا یاد می‌کنند طی سه دهه گذشته در 12 کشور دنیا اتفاق افتاده است. این مشکل در سال 1982 میلادی سبب شد رکود اقتصادی و افزایش بدهی‌های دولتی دامنگیر اقتصادهای آمریکای لاتین شود و در سال‌های 1997 و 1998 میلادی بحران مالی در قاره آسیا مشکلات زیادی را ایجاد کرد. حال سوال اینجاست که ریشه این بحران‌های ارزی در دنیا چیست و کجا و چگونه می‌توان با آنها مقابله کرد؟

ریشه بحران‌های ارزی در دنیا

کاهش ارزش پول داخلی یک کشور به دنبال مجموعه‌ای از عوامل سیاسی و اقتصادی و نیروهای بازاری که روی نرخ ارز در کشور اثر می‌گذارند اتفاق می‌افتد. کشورهایی که این بحران را تجربه می‌کنند به دنبال آن شاهد کسری‌های پایدار حساب جاری، افزایش ارزش واردات نسبت به درآمد خالص از صادرات کالاها و خدمات در کشور به دلیل کم‌ارزش شدن صادرات بعد از افت ارزش پول داخلی کشور آنها، افزایش میزان استقراض از سازمان‌های خارجی برای تامین مالی پروژه‌های بلند‌مدت و زیر‌ساختی کشور خواهند بود.</sup>

انواع بحران اقتصادی

 

 

^{از راست به چپ: کارمن رینهارت و کنث راگوف}

 

^{تجزیه و تحلیل دقیق بحران را با تعریف دقیق یک بحران آغاز می‌کنیم. تجربه مالی در زمینه هر نوع بحران مالی بین‌المللی، پیش‌زمینه‌ای از بدهی مستقل، بانکداری، تورم یا نرخ مبادله داشته است. با کمی تعمق در تعریف دقیق بحران به این نتیجه خواهیم رسید که آنچه ما به عنوان بحران ترسیم می‌کنیم چگونه چیزی است. به طور کلی در ادبیات اقتصاد تجربی، بحران مالی را به شاخه‌های وسیعی می‌توان تقسیم کرد، (از جمله بدهی مستقل، نرخ مبادله و‌...) خواننده باید در نظر داشته باشد آنچه اینجا بحث می‌شود درباره بحران مالی در کشورهای مختلف است نه بحران مالی بین‌المللی. علل بحران که توسط آستانه‌های کمی تعریف شده است:}

^{1- بحران تورمی}

^{ابتدا به دلیل جهانی بودن و نیز سابقه مشخص جهانی و همچنین به دلیل سادگی نسبی، با تعریف بحران تورمی آغاز می‌کنیم. از آنجایی که باید پدیده‌ها را گام‌به‌گام بررسی کنیم، نه‌تنها باید به قسمت آغازین یک تورم یا بحران ارزی توجه کنیم بلکه مدت زمان به طول انجامیدن آن نیز اهمیت دارد. تعداد زیادی از تورم‌های بالا که به عنوان تورم‌های مزمن که سال‌ها به طول انجامیدند، شناخته می‌شوند، در مرحله قبل از انفجار، مرحله فروپاشی را طی کرده‌اند. مطالعات ما درباره ترتیبات نرخ مبادله بعد از جنگ جهانی دوم، تورمی در آستانه40درصد یا بیشتر از آن را نشان می‌دهد.}

بررسی نشانه‌های بحران اعتباری در بازارهای مالی ایران در میزگردی با حضور علی رحمانی و پویا ناظران

^{ورطه سقوط بانک‌ها} 
 

 

^{علی رحمانی و پویا ناظران درباره نشانه‌های بحران اعتباری در ایران بحث کردند/ عکس: سعید عامری}

 

^{تورم، بیکاری و رکود در بازارهای مالی از جمله معضلاتی هستند که در این سال‌ها به کرات در اقتصاد ایران شنیده‌ایم. اما چیزی که از آن کمتر یاد شده، پدیده بحران اعتباری است. اگرچه این بحران در اقتصاد جهانی در پی انفجار حباب در بازار مسکن آمریکا نمایان شد اما به شکل دیگری شواهد بحران اعتباری را می‌توان در اقتصاد ایران دید. نمونه بارز آن کاهش میزان نقدینگی در نظام بانکی و اعتباری است که در سال‌های اخیر گریبانگیر اقتصادمان شده است. به این بهانه تجارت فردا نشانه‌های بروز بحران اعتباری را در بازارهای مالی ایران با نگاهی به تجربه جهانی در بحران‌های اقتصادی آمریکا در میزگردی با حضور علی رحمانی عضو هیات علمی دانشگاه الزهرا و مدیرعامل سابق شرکت بورس تهران و پویا ناظران دکترای اقتصاد با گرایش اقتصاد مالی و اقتصاد‌سنجی به بحث و بررسی گذاشت. در این میزگرد بحران اعتباری به مانور زلزله شبیه‌سازی شد که سه مرحله قبل، حین و پس از حادثه مورد بررسی قرار گرفت. به طوری که علی رحمانی بارها خطر نادیده گرفتن بحران اعتباری را هشدار داد و پویا ناظران نیز که تجربه کاری در زمینه اعتبار‌سنجی احتمالی در موسسه مودیز را دارد، تصویر تاریکی را از فضای بانکی کشور ترسیم کرد.}

دانلود فیلم Inside Job

مستند Inside Job تجزیه تحلیلی جامع از بحران مالی دنیا که تقریبا از سال ۲۰۰۸ آغاز شده است به دست می دهد. جایی که بحران مالی ۲۰ تریلیون دلاری میلیون ها شهروند را بیکار و بی خانمان کرد. پس از رکود گسترده‌ی اقتصادی جهان پیش از جنگ جهانی دوم این بزرگ ترین بحران مالی جهان بود. طی آن تعدادی از معتبرترین بانک های سرمایه گذاری به اجبار اعلام ورشکستگی کردند و بازار های مالی دنیا به شدت سقوط کرد. در سپتامبر ۲۰۰۸ سقوط AIG بزرگترین شرکت بیمه‌ی جهان بحران را شدت بخشید. نگرانی شبانه روزی بازارها را گرفته بود و با سقوط بورس های آسیایی بزرگترین افت تاریخ رقم خورد. ارزش سهام شرکت ها به طور متوالی کاهش داشتند که این امر در نتیجه میلیاردها دلار هزینه جهانی در بر داشت.این بحران البته کماکان ادامه دارد.

^{اطلاعات کامل در مورد فیلم: IMDB}

^{تاریخ انتشار: ۲۰۱۰}

^{محصول: USA}

^{ژانر: جنایی | مستند}

^{لینک دانلود / حجم دانلود: ۷۰۰ مگابایت}

^{کیفیت: BluRay 720p}

 

 

پیش‌بینی برنده نوبل اقتصاد از بحران مالی / رابرت شیلر

بازارهای مالی آمریکا روزهای خوبی را سپری می کنند و رکوردشکنی در آن ها همچنان ادامه دارد به طوری که در آخرین رکوردشکنی، شاخص اس اند پی پانصد (S&P 500) به 2007 واحد رسید. با این حال در مورد اینکه روند رو به رشد فعلی ادامه داشته باشد تردیدهایی جدی وجود دارد. برای مثال، رابرت شیلر، اقتصاددان و برنده جایزه نوبل اقتصاد در سال 2013 اعتقاد دارد که شاید بازارهای مالی آمریکا در آستانه یک سقوط قرار گرفته باشند.