نگاهی به اقتصادهای نوظهور در قاره آفریقا

^{اقتصادهای در حال رشد کشورهای آفریقایی در مرحله رشد پر‌رونق و پایدار و آماده برای پذیرش سرمایه‌گذاران هستند. در اینجا نگاهی به 10 کشور جذاب آفریقایی برای سرمایه‌گذاران می‌اندازیم.}

 

<sup>جمهوری دموکراتیک کنگو
مدت مدیدی است که منطقه شرقی جمهوری دموکراتیک کنگو گرفتار اعتراضات و خشونت‌های وحشتناکی است. اما این کشور همچنان در حال آماده‌سازی خود برای دستیابی به رشد پایدار اقتصادی است. رشد تولید ناخالص ملی از 2/7 درصد در سال 2012 تا پایان سال 2013 به 5/8 رسید و انتظار می‌رود تا پایان سال 2014 میلادی به 7/8 درصد برسد. با توجه به منابع طبیعی قابل ‌توجه، این کشور به ظرفیت بالای خود برای رشد اقتصادی پی برده است و با پیاده‌سازی سیاست‌های کلان اقتصادی درصدد کاهش تورم و ایجاد ثبات در نرخ ارز است با این حال، DRC پایین این کشور و پایین بودن در رتبه‌بندی بانک جهانی از نظر سهولت کسب و کار و بی‌ثباتی سیاسی می‌تواند قطار پیشرفت‌های اقتصادی این کشور را از ریل خارج کند.

چاد
پروژه‌های صنعتی، انرژی و کشاورزی و دامپروری اجرا شده توسط دولت، برای چاد رشد قابل ‌توجه 9/8‌درصدی در سال 2012 را به همراه داشته است که انتظار می‌رود در پایان سال 2014 میلادی با افزایش قابل ‌توجهی به 8/10 در‌صد برسد. هر چند ثبات اقتصاد کلان کشور و هزینه‌های دولت به شدت وابسته به کشاورزی است که در نتیجه با آب‌وهوای نامناسب و برداشت نامناسب محصول به شدت آسیب‌پذیر است. این کشور با انجام اصلاحات مالی و پرداخت بدهی‌‌های سنگین و تنوع بخشیدن به ساختار اقتصادی‌اش می‌تواند به جای امنی برای سرمایه‌گذاری تبدیل شود.

آنگولا
اقتصاد سنتی و انرژی‌محور آنگولا از زمان بحران بزرگ اقتصادی جهان تاکنون رشد یکنواختی در حدود هشت درصد را تجربه کرده است. این کشور هنوز به شدت وابسته به درآمدهای نفتی است. اما ایجاد یک صندوق حاکمیت ملی ثروت به تنوع بخشیدن به ساختار اقتصاد و رهانیدن آن از سلطه بخش انرژی کمک خواهد کرد. اما پیش از آنکه آنگولا بتواند فرصت‌های سرمایه‌گذاری را به فراتر از محدوده انرژی و منابع طبیعی گسترش دهد، باید بتواند اصلاحات بیشتر و سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های لازم را پیاده کند.

موزامبیک
اقتصاد موزامبیک رشد پایدار خود را حفظ کرده است و انتظار می‌رود رشد تولید ناخالص حقیقی‌اش تا پایان امسال 3/8 درصد باشد. استخراج زغال‌سنگ، گاز و آلومینیوم مهم‌ترین محورهای رشد اقتصادی این کشور هستند. در همین حال دولت سود این استخراج‌ها را به سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها اختصاص می‌دهد. همچنین کشف یکی از بزرگ‌ترین منابع گازی روی زمین می‌تواند کمک شایانی به رشد اقتصادی این کشور کند. با این حال مشکلات سرمایه‌گذاری در کشورهای در حال توسعه در موزامبیک نیز به چشم می‌خورد، از جمله نبود زیرساخت‌ها و سرمایه ضعیف انسانی و مقررات سفت و سخت و مانع سرمایه‌گذاری.</sup>

<sup>نیجریه
پرجمعیت‌ترین کشور در قاره آفریقا و دومین کشور از نظر منابع نفتی، نیجریه است که در طول چند سال اخیر رشد اقتصادی مستمری داشته است. رشد تولید ناخالص داخلی حقیقی (GDP) در سال 2012 میلادی 6/6 درصد بوده است و این عدد برای سال 2014 با توجه به تقاضای فزاینده جهانی نفت 1/7 درصد پیش‌بینی شده است. درجه بالای فساد و درگیری در استان‌های شمالی نیجریه میل سرمایه‌گذاری در این کشور را تحت تاثیر قرار داده است. اما مجله آتلانتیک این کشور را به عنوان یکی از پنج اقتصاد نوظهور که «دنیا را تغییر خواهند داد» معرفی کرده و نیجریه را «رازی که جهان در خود مخفی کرده است» لقب داده است. ثروتمندترین کارآفرین آفریقا آلیکو دانگوت این طور اضافه می‌کند: «جایی در جهان وجود ندارد که بتوانید مثل نیجریه در آن پول درآورید.»

ساحل‌ عاج
با پشت سر گذاشتن جنگ داخلی از سال 2011 میلادی رشد پایداری داشته است. در سال 2013 رشد اقتصادی آن 1/8 درصد بوده است و برنامه‌ریزی‌ها برای رسیدن به رشد اقتصادی 2/8 درصد برای سال 2014 است. اقتصاد ساحل‌ عاج اگرچه متنوع اما متکی به بخش کشاورزی است. وضعیت مالی این کشور بهبود یافته و اکنون نرخ تورم پایینی دارد و توانسته است بدهی‌های خارجی خود را به میزان زیادی پرداخت کند. در کنار پیشرفت‌های قابل ‌ملاحظه در حقوق بشر و امنیت، بدون شک ساحل‌عاج با قدم برداشتن در راستای ثبات سیاسی مسیر رشد اقتصادی را به همین گونه که تا امروز پیموده است، خواهد پیمود.

سیر‌الئون
با پیشگامی بخش معدن در سیر‌الئون رشد اقتصادی این کشور در سال 2012 میلادی 2/15 درصد بوده است و حتی انتظار می‌رود با ایجاد ثبات بیشتر شاهد نرخ رشد چشمگیر 9/13‌درصدی در سال 2014 برای این کشور باشیم. سیاست‌های انقباضی دولت توانسته است تورم را کنترل کند و اصلاحات سفت و سخت برای مبارزه با فساد به ثمر نشسته است. بعد از نتایج آخرین جنگ‌های داخلی که مدت‌ها به طول انجامیده بود از سال 2005 به بعد سیر‌الئون در جهت ثبات سیاسی بیشتر حرکت کرد و بعد از این سال بانک جهانی نام این کشور را در میان یکی از بهترین کشورها در زمینه بهبود سهولت انجام کسب و کار معرفی کرده است.

غنا
رشد اقتصادی غنا تا پایان سال 2013، 5/5 در‌صد بوده و انتظار می‌رود در سال 2014 میلادی نزدیک به 8/4 درصد باشد و این نرخ رشد با اتکا به صادرات کاکائو، طلا و درآمدهای نفتی و بخش خدمات است.

اتیوپی
اتیوپی با وجود منابع طبیعی کمتر نسبت به سایر همسایگان خود، با اتکا به صنعت 9 سال متوالی رشد را پشت سر گذاشته است. دولت اتیوپی با اجرای سیاست‌های انقباضی سختگیرانه برای کنترل تورم و انجام اصلاحات مورد نیاز برای ایجاد موقعیت‌های مناسب برای سرمایه‌گذاری سعی دارد اتیوپی را به مکانی جذاب برای سرمایه‌گذاران تبدیل کند. ظرفیت سرمایه‌گذاری اتیوپی از نظر چینی‌ها پنهان نمانده و به‌تازگی در شرق اتیوپی شهرکی صنعتی را افتتاح کرده و شروع به سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های مورد نیاز کرده‌اند. اتیوپی هم‌اکنون در حال شناسایی موانع لجستیکی است که هزینه تولید تولیدکنندگان را افزایش می‌دهند و با این کار هر چه بیشتر خود را برای رقابت با ببرهای آسیا آماده می‌کند.

رواندا
بر‌خلاف کشورهای غنی از منابع طبیعی که اکثر اقتصادهای در حال رشد آفریقا را شامل می‌شوند، رشد رواندا به طور عمده به واسطه بخش خدمات و صنعت بوده است. رئیس‌جمهور رواندا پل کاگامه هدف خود را تبدیل رواندا به سنگاپور آفریقا اعلام کرده است و او قصد دارد این کار را با اصلاحات ساختاری، نهادی و نظارت گسترده انجام دهد. تلاش شدید رواندا برای تغییر فضای سرمایه‌گذاری‌اش در گزارش مربوط به چگونگی کسب و کار «بانک جهانی» در سال 2013 مورد توجه قرار گرفته است. نهادهای دموکراتیک پایدار آن و همچنین ترویج رشد عادلانه همراه با توسعه انسانی رواندا را به یکی از امیدوارکننده‌ترین اقتصادهای در حال ظهور آفریقا تبدیل کرده است.</sup>

<sup>■■■

احتمالاً موفقیت‌آمیزترین اتفاق از سال 2000 تاکنون در قاره آفریقا انقلاب ارتباطات بوده است. حدود 12 سال پیش برقراری یک ارتباط تلفنی ساده حتی در مراکز تجاری آفریقا تقریباً غیر‌ممکن بود و چنین وضعیتی بهره‌وری در کسب و کار را به شدت پایین می‌آورد. هر چند کارشناسان ارتباطات به کمک خدمات ارتباطی به بهبود وضعیت آفریقا چندان خوش‌بین نبودند، اما آنچه امروز می‌بینیم نشان از نادرستی بدگمانی آنهاست. 

منابع:
1- http://globalriskinsights.com
2- http://www.theatlantic.com 
3- http://www.economist.com
4- WWW.IMF.ORG</sup>

^{پی‌نوشت:}

^{1- نام گروهی به رهبری قدرت‌های اقتصادی نوظهور است که از به هم پیوستن حروف اول نام انگلیسی کشورهای عضو برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی تشکیل شده است.}