معرفی کتاب:درآمدی بر اقتصاد جمعیت؛ نگرش‌ها، روش‌ها و یافته‌ها

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

^{کتاب «درآمدی بر اقتصاد جمعیت؛ نگرش‌ها، روش‌ها و یافته‌ها» به همت دکتر محمدجواد محمودی و مهدی احراری از زوایای گوناگون مسائل مربوط به جمعیت را تحلیل و بررسی کرده‌ است. این کتاب شامل فصل‌هایی است از جمله جمعیت و باروری در ادبیات اقتصادی، اثر تحولات فرهنگی، اقتصادی و نهادی بر جمعیت و باروری، تبیین اثرات متقابل جمعیت و اقتصاد.
در این کتاب که شامل دو بخش و سه فصل می‌باشد، عناوین ذیل به چشم می‌خورد: جمعیت و باروری در ادبیات اقتصادی، اثر تحولات فرهنگی و اقتصادی بر جمعیت و باروری، تبیین اثرات متقابل جمعیت و اقتصاد الگو سازی و پیش‌بینی رشد جمعیت و باروری کل مبتنی بر مطالعات تطبیقی، الگوسازی و پیش بینی رشد جمعیت و باروری کل ایران مبتنی بر متغیرهای اقتصادی و پیش‌بینی جمعیت ایران تا سال ۱۴۰۰ با استفاده از شبکه عصبی.
در بخشی از مقدمه این کتاب چنین آمده است:  از آن جایی که تغییرات اقتصادی، متناسب با شرایط نهادها، مناسبات و ساختارهای اجتماعی و فرهنگی هر کشوری، آثار متفاوتی به دنبال خواهد داشت، بنابراین در کشور در حال توسعه‌ای مانند ایران، که بخش عمده‌ای از مردم به تحولات اقتصادی واکنش معناداری  را در ابعاد مختلف اجتماعی- اقتصادی نشان می‌دهند، برنامه‌ریزی راهبردی و هدف‌گذاری کمی و کیفی، باید با در نظر گرفتن آثار مترتب بر سیاست‌گذاری‌ها و اجرای قوانین میان مدت و بلندمدت باشد، زیرا اقتصاد ایران در دو دهه آینده با تحولات بنیادین ناشی از اجرای قانون هدفمند کردن یارانه‌ها و سند چشم انداز بیست ساله مواجه خواهد شد.
در بخش اول؛ نظریات کلاسیک‌های متقدم شامل آدام اسمیت و ژان باتیست سی، مورد بررسی قرار می‌گیرد. سپس نظریات مالتوسی و نئو مالتوسی‌ها ارائه می‌گردد. در قسمت بعد، دیدگاه‌های نظریه پردازان توسعه‌ای مانند هانسن، شومپیتر و تودارو، ارائه می‌شود که دیدگاه‌های تودارو با تفصیل جامعی مورد بررسی قرار می‌گیرد. در ادامه، الگوهای رشد نئوکلاسیک و مدل‌های رشد درون‌زا مبتنی بر تحقیق و توسعه، مطرح می‌شود.
جمعیت، سرمایه انسانی و رشد اقتصادی، آخرین بخش مطالعات نظری الگوهای رشد را در بر می‌گیرد. در بخش بعدی، نظریه رفتار مصرف کننده و اقتصاد باروری خانوار، رویکرد اقتصاد خرد، به طور محدود مطرح شده و سپس نظریه جریان ثروت کالدول ارائه می‌گردد. مدل رشد بهینه رمزی که در مطالعات اخیر به کار گرفته شده نیز در این بخش تبیین می‌شود. مبانی نظری آثار رشد جمعیت بر محیط زیست و اشتغال نیز به طور اجمالی بحث می‌شود. در پایان این فصل نیز مطالعات تجربی انجام گرفته در خصوص رابطه بین رشد جمعیت و باروری با رشد اقتصادی، اشتغال و محیط زیست مورد بررسی قرار می‌گیرد.
در قسمت دوم، نظریات نهادگرایان جدید و به ویژه داگلاس نورث مورد بررسی قرار می‌‌گیرد. اساس این نگرش، بر مطالعات بین رشته‌ای و تأثیر نهادهای مختلف و متنوع حاکم بر یک پدیده مورد بررسی، استوار است.
بر همین اساس، یافته‌های تحقیق در بخش سوم؛ برای هر دو جریان اقتصاد کلاسیک و توسعه مورد آزمون و تحلیل قرار گرفته است. بخش اول تحلیل یافته‌ها، مبتنی بر دیدگاه کلان رشد بوده و آثار رشد جمعیت و باروری کل را بر اساس سناریوهای مختلف، برای سه شاخص اقتصادی؛ رشد تولید ناخالص داخلی (GDP)، اشتغال و CO2، الگوسازی و پیش‌بینی کرده و روابط علی و الگو‌های مرتبط با آن را نیز مورد تجزیه و تحلیل قرار داده است.}