گفت و گو با مردی که بزرگترین معدن طلای ایران را راه اندازی کرد
تا اسمی از معدن طلا و کارخانه تولید شمش طلا به میان می آید ناخداآگاه تصویر اکتشافات طلا در اوایل قرن اخیر در امریکا و برخی کشورهای دیگر یا تصاویر سینمایی از الک سنگ ها در کنار رودخانه ها و تلاش برای پیدا کردن تکه های طلا در ذهن مجسم می شود، اما در واقعیت چه قدر این تصاویر حقیقت دارد؟ طبق برنامه اعلام شده از سوی مسئولان ایمیدرو قرار است فردا ( روز شنبه) بزرگترین معدن و کارخانه طلای کشور با حضور معاون اول رئیس جمهور اسحاق جهانگیری و وزیر صنعت، معدن و تجارت نعمت زاده افتتاح شود؛ درباره جزئیات این معدن و کارخانه و اهمیت و ویژگی آن با مهندس « حسین قلی قوانلو» مجری طرح معدن و تجهیز کارخانه طلای زرشوران گفت و گو کرده ایم.
معدن طلای زرشوران چه ویژگی هایی دارد؟ و افتتاح این معدن و کارخانه ساخت طلا چه اهمیتی دارد؟
این معدن بزرگ ترین معدن طلای کشور است و تاکنون ذخایر قطعی که در آن شناسایی شده است بالغ بر 110 تن طلای خالص است و از این حیث این معدن جایگاه بسیار ویژه ای در کشور و حتی در خاورمیانه دارد؛ زیرا نظیر این معدن حتی در خاورمیانه هم وجود ندارد. عملیات اکتشاف این معدن از سال 1368 توسط کارشناسانی از آفریقای جنوبی و انگلستان شروع شد و در آن زمان میزان ذخایر شناسایی شده اولیه در معدن 55 تن برآورده شد اما باتوجه به تکمیل اکتشافات صورت گرفته در چند سال قبل توسط کارشناسان ایرانی میزان ذخایر قطعی این معدن به 110 تن رسیده است و امیدواریم با ادامه اکتشافات این حجم افزایش یابد. اما نکات ویژه و جالب توجه درباره این معدن میزان ذخایر آن و البته عیار بسیار مناسب این معدن است. میانگین عیار معدن زرشوارن 5.5 p.p.m در یک تن خاک است و این به معنی آن است در هر تن خاک این معدن 5.5 گرم طلا وجود دارد، میزان و عددی که بسیار مناسب و قابل توجه است. در حال حاضر از نظر استانداردهای جهانی اگر P.P.M معدن طلایی 0.5 درصد باشد آن معدن اقتصادی محسوب می شود درحالی که شرایط معدن طلای زرشوران 10 از این نظر بیش از 10 برابر استانداردهای جهانی است و برداشت از آن کاری بسیار اقتصادی است.
این استاندارد که از آن صحبت می کنید، در معادن دیگر طلای کشور همچون موته اصفهان به چه شکلی است؟
ببینید به طور کلی میانگین عیار و استاندارد معادن طلای کشور 1.5 p.p.m است و این عدد برای معدن موته ( دومین معدن برزرگ کشور بعد از زرشوارن) 2 است ولی برای زرشوران 5.5 است، یعنی بیش از دو برابر موته و از این لحاظ زرشوران بی نظیر است.
زرشوارن معدن روباز است یا در درون زمین جای گرفته است؟ مراحل کار تولید شمش طلا در این معدن چگونه است؟
زرشوران معدن روباز است و همین نکته نیز باعث شده که صرفه جویی بسیاری برای برداشت طلا از این معدن به وجود بیاید، علاوه براین پروسه کار معدن نیز به این شکل است که ابتدا خاک از معدن استخراجی می شود و سپس برای فرآوری و تولید شمش به محل کارخانه منتقل می شود.
ظرفیت تولید طلا در کارخانه زرشوران چقدر است؟
ظرفیت این معدن که بزرگترین تولید کننده شمش طلا در کشور است تولید 3 تن طلا در سال یا روزانه 10 کیلیوگرم است، البته در ابتدا و پیش از اکتشافات جدید و افزایش ذخایر این ظرفیت 3 تنی برای 19 سال در نظر گرفته شده بود و قرار بود بعد از گذشت این سال ها طرح توسعه معدن نیز در نظر گرفته شود اما حالا باتوجه به افزایش ذخایر قطعی ما طرح توسعه معدن و کارخانه طلای زرشوارن را شروع کرده ایم و بخشی از دستگاه ها و تجهیزات مانند آسیاب ها خریداری شده است. در واقع برای طرح توسعه در مرحله انتخاب پیمانکار هستیم.
در صورت اجرای طرح توسعه ظرفیت تولید طلای معدن چقدر خواهد شد؟
ظرفیت از 3 تن کنونی به 6 تن افزایش خواهد یافت و طبق پیش بینی ها قرار است تا سال 1395 فاز دوم نیز افتتاح شود.
معدن زرشوران در منطقه محروم تکاب با نرخ بیکاری بالا قرار گرفته است، از تاثیر افتتاح معدن و کارخانه روی اشتغال محلی بگویید؟ این معدن برای چند نفر فرصت شغلی ایجاد می کند؟
طرح اولیه معدن که روز شنبه با حضور معاون اول رئیس جمهور و مسئولان کشوری افتتاح می شود برای 300 نفر به صورت مستقیم فرصت شغلی فراهم کرده است که 120 نفر آن ها در بخش معدن مستقر شده اند و 180 نفر نیز در کارخانه اشتغال پیدا کرده اند، البته با راه اندازی معدن حدودا برای 5 تا 10 برابر این عدد نیز به صورت غیرمستقیم و در صنایع پایین دستی مثل ساخت طلا و زیورآلات فرصت شغلی ایجاد خواهد شد که می تواند در کاهش نرخ بیکاری در استان آذربایجان غربی به خصوص شهر تکاب نقش داشته باشد.
آیا در این معدن به همراه طلا، محصول دیگری نیز برداشت می شود؟
بله در کنار طلا، نقره و جیوه دیگر فلزاتی هستند که از این معدن برداشت می شود؛ این معدن سالانه ظرفیت برداشت یک تن و 250 کیلوگرم نقره و 500 کیلوگرم جیوه را دارد که در صورت افتتاح فاز دوم این میزان به ترتیب به 2.5 تن نقره و یک تن جیوه می رسد.
چقدر از طراحی و ساخت این پروژه برعهده مهندسان داخلی بوده است؟
طراحی این پروژه توسط متخصصین ایرانی و از سوی شرکتی به نام پارس کانی صورت گرفته است که روش فراوری بسیار مناسبی را طراحی و به صورت آزامایشی اجرا کرده اند که در خاورمیانه تکنولوژی بی نظیری است و 100 درصد ایرانی است.
ماشین آلات چطور، آیا ماشین آلات را از خارج از کشور وارد کرده اید؟
خیر 70 درصد ماشین آلات در کاخانجات ماشین سازی ایرانی ساخته شده اند و تنها 30 درصد آن ها مانند سنگ شکن و آسیاب از چین وارد شده اند.
در سایت شرکت معدن زرشوران تصویری از ساخت آزمایشی شمشی منتشر شده است که دایره شکل است، آیا شمش این معدن شبیه دیگر شمش ها نخواهد بود؟
نه خیر تصویر شمشی که شما دیده اید فقط به دلیل آزمایشی بودن دایره شکل است، شمش طلای معدن زرشوران نیز مانند شمش های طلای دیگر مستطیل و یک کیلویی است. این شمش آزمایش استاندارد می شود و عیار آن 24 یعنی 99.99 است و روی آن نیز نشان ایمیدرو و شماره پلاک ثبت می شود، چیزی که استاندارد بین المللی است و امکان عرضه شمش طلا را در تمام جهان می دهد.
محصولات و شمش های طلای معدن زرشوران درکجا مصرف می شود، آیا صادر می شوند یا اینکه در بازار داخلی مصرف می شوند؟
ببینید درحال حاضر 2.5 تن طلا در کشور تولید می شود که با افتتاح معدن زرشوران این میزان به 5.5 تن در سال یعنی دوبرابر ظرفیت کنونی افزایش می یابد اما در سوی دیگر سالانه 10 تا 15 تن طلا در کشور مصرف می شود و این خود نشان می دهد که ظرفیت و کشش بازار چقدر است، در نتیجه طلای تولید شده دربازار داخل مصرف و عرضه می شود.
شما برای راه اندازی صنایع پایین دستی مانند کارگاه های ساخت زیورآلات و طلاسازی در منطقه تکاب و اطراف معدن برنامه ای دارید؟
بله اتفاقا در این باره صحبت ها و مذاکرایت با استان داری آذربایجان غربی صورت گرفته است اما نکته مهم در نظر ما این است که صنایع پایین باید از سوی بخش خصوصی ایجاد و راه اندازی شود و در این بین نقش ما تسهیل کننده امور است.
سهام معدن و کارخانه زرشوران متعلق به چه شخص یا نهادی است؟و چقدر برای راه اندازی معدن سرمایه گذاری شده است؟
سهام این معدن 100 درصد متعلق به دولت و شرکت ایمیدرو است و سرمایه گذاری اولیه صورت گرفته در آن حدود 83.4 میلیارد تومان و 15.2 میلیون یورو است و برآورد می کنیم برای فاز دوم و طرح توسعه نیز 90 میلیارد تومان به اضافه 4.5 میلیون یورو بودجه نیاز باشد که البته بخشی از بودجه فاز توسعه نیز هم اکنون به پروژه تزریق شده و اقدامات مهمی انجام شده است.