کارشناسان اقتصادی پاسخ می دهند: تمدید مذاکرات، برد یا باخت بازار سرمایه؟
با فرارسیدن سوم آذر و پایان دور دوم توافقات ژنو، مذاکره کنندگان تصمیم به تمدید مجدد توافق ژنو به مدت هفت ماه و گرفتند و تا تاریخ نهم تیرماه سال 1394 حصول نتیجه همچنان در ابهام خواهد بود.
واکنش بازار سرمایه کشور به این خبر، همان گونه که انتظار میرفت روند نزولی با شیب زیاد بود. افت 1208 واحدی شاخص کل درست یک روز پس از اعلام نتیجه، نشان از انتظار این بازار برای توافق نهایی و شکست تحریم ها بود. اما از آنجا که بازار سرمایه همواره با ورود و خروج هیجانی سرمایه های کوچک دچار نوساناتی مقطعی می شود پیش بینی این افت برای کارشناسان خیلی سخت نبود.
اغلب کارشناسان اقتصادی از دیدگاههای خوشبینانه و تحلیل های نادرست گلایه داشته و اعتقاد دارند نباید به این مذاکرات تا این حد خوش بین بود.
تمدید زمان مذاکرات تا 7 ماه آینده، ابهام در خصوص نرخ خوراک پتروشیمی ها و قیمت نفت و عدم شفافیت سود عملیاتی شرکتها و عواملی از این دست خروج بخشی از سرمایه ها ی این بازار را امروز رقم زد.
نباید واکنش های اقتصادی کشور را بیش از اندازه بر این مذاکرات متمرکز کرد
سعید لیلاز از کارشناسان و تحلیلگران اقتصادی به خبرگزاری خبرآنلاین گفت: «پیش از این نیز بارها گفته بودم که توافق نهایی یا عدم حصول توافق تنها ممکن است 10 درصد تاثیر مثبت یا منفی در قیمت ارز و دلار داشته باشد اما اکنون می گویم این تاثیر به 5 درصد رسیده و تمدید مذاکرات برای چند ماه آینده نهایتا 5 درصد تاثیر مثبت یا منفی بر بازار سرمایه داشته است.»
وی با اشاره به افت و خیز شاخص از 6 ماه گذشته تا به امروز گفت: «افت امروز شاخص یک معنی بیشتر ندارد و آن این است که مردم به اشتباه افتاده بودند و بعضا با خوشبینی غیر واقع گرایانه سرمایه های خود را به بورس بردنه بودند.»
وی افزود:« از نظر من از افت 1200 واحدی این شاخص شاید 300 تا 400 واحد به خاطر مذاکرات بوده است مابقی افت متعلق به سایر شاخص های اقتصادی است.»
این کارشناس اقتصادی تاکید کرد: « همین 700 میلیون دلاری که قرار است ماهانه از درآمدهای نفتی آزاد شود، نقش مهمی در اقتصاد ما خواهد داشت که نباید از آن غافل بود. چرا که ما در اصل دچار عدم توافق نشده ایم بلکه این تمدید را می توان مثبت دید. »
اشتباه از ما بوده که وعده های خوبی به مردم دادیم
محمد حسن نژاد نماینده مرند و جلفا در مجلس شورای اسلامی نیز به خبرگزاری خبرآنلاین گفت: «افت شاخص نشان از تصمیم گیری عالمانه و واقع بینانه مردم دارد. رفتار سرمایه گذاران بورس مبتنی بر انتظارات است. واقعیت این است که تمدید مذاکرات به معنای عدم توافق نیست و حقیقتا اتفاق منفی نیفتاده است اما این اتفاق با انتظارات مردم تطابق نداشت. یعنی عدم تطابق واقعیت با انتظارات باعث شده مردم امروز نگاه منطقی به خرید و فروش های خود در بازار سرمایه داشته باشند.»
به گفته ی حسن نژاد اشتباه از ما بوده که وعده های خوبی به مردم دادیم و مردم را بیش از اندازه به نتیجه مثبت مذاکرات خوشبین کردیم.
عضو کمیسیون اقتصادی مجلس افزود: «درست است که در صورت حصول توافق اتفاقات خوبی می افتاد و با برداشتن تحریم ها پتروشیمی و خودروسازی و فلزات و صنایع بسیار رونق پیدا می کردند یا اگر این 100 میلیارد دلار آزاد می شد قیمت دلار و هزینه های واردات مواد اولیه و ... کاهش پیدا می کرد اما با همین شرایط فعلی هم صنایع در حال فعالیت هستند.»
بازار سرمایه امروز دچار یک شوک واقع گرایانه شد
از سویی دیگر سید بهاءالدین حسینی هاشمی مدیرعامل اسبق بانکهای صادرات، سرمایه و تات در ارزیابی واکنش ها به نتیجه مذاکرات در این مقطع گفت: «انتظار عمومی مردم از مذاکرات این بود که توافق حاصل شود و فشارهای تحریم به طور کل برداشته شود اما کارشناسان و متخصصان می دانند که این توافق به این فوریت حاصل نخواهد شد. نگاهی به کشورهای دیگر تحت تحریم نیز همین موضوع را نشان می دهد. عراق و لیبی از نمونه های نزدیک این تحریم ها هستند.»
به گفته وی تمدید مذاکرات به معنی شکست نیست بلکه تنها حصول نتیجه را به تاخیر انداخته است ضمن اینکه می توان خوشحال بود که تحریم ها تا مدتی تشدید نخواهد شد.
مدیرعامل اسبق بانک صادرات افزود: «بازار سرمایه امروز دچار یک شوک واقع گرایانه شد البته ما پیش از اتمام این مذاکرات هم نوساناتی در همین حد داشتیم یعنی مکانیزم اقتصادی ما با همین شرایط سخت هم دارد کار خودش را انجام می دهد.»
حسینی ضمن تاکید بر حفظ نسبی ثبات اقتصادی در سالهای تحریم اظهار داشت: « با وجود همه تحریم ها و فشارهای بین المللی و اقتصادی قدرت پیش روندگی بورس و سهم ما از بورس های دیگر در آسیا و دنیا بسیار قویتر عمل کرده است. اما باید تا این حد خوشبین نبود و واقع بینانه به ماجرا نگاه کرد.»
وی افزود: «درست است با دستیابی به توافق و برداشتن تحریم ها سرمایه های خارجی وارد کشور می شد و فعالیت های اقتصادی توسعه پیدا می کرد اما باید واقع بین باشیم. اینگونه توافقات و در همه جای دنیا تاثیر مستقیم بر رفتار بازار سرمایه دارد و این دور از انتظار نیست »
حسینی هاشمی اعتقاد دارد: «افت بورس ناشی از عوامل مختلفی است که یکی از آنها خوشبینی بیش از حد به نتیجه مذاکرات بوده است عوامل دیگری همچون آثار روانی و گوش کردن به حرف سایر سهامداران، نداشتن تجربه و تخصص لازم برای تحلیل شرایط اقتصادی، نبود سیستم تکنیکال و ارائه گزارشات صحیح از بازار به سرمایه داران ، حلقه های مفقوده در ارائه تحلیل درست از ریسک ها باعث میشود که مردم احساسی در بازار سرمایه تصمیم بگیرند.»