تشکل‌های اقتصادی؛ بایدها و نبایدها

^{یک تشکل اقتصادی یا یک انجمن صنفی خوب چه انجمنی است؟ یا یک تشکل اقتصادی خوب باید چه ویژگی‌هایی داشته باشد؟ در زیر به برخی از این ویژگی‌ها اشاره می‌کنم.}

^{1- یک تشکل صنفی باید همه بخش‌های صنعتی و بازرگانی حوزه خود را نمایندگی کرده و تمامی کالاها، خدمات و فرآیندهای آن بخش را پوشش دهد.}

 

^{یعنی تشکل‌های صنفی باید همه بخش‌ها اعم از تولید‌کنندگان، بازرگانان (صادرکنندگان و واردکنندگان)، مشاوران، پیمانکاران، ارائه دهندگان خدمات و... را دور یکدیگر جمع کرده و از تمامی آنها نمایندگی کنند. تفرق و پراکندگی در یک صنعت باعث تضعیف این تشکل‌ها در همگرایی و گفتگو و مذاکره با دولت خواهد شد. یک اصل کلیدی در دهه 80 میلادی در انگلستان مطرح شده است که می‌گوید مادامی که در یک صنعت دو پیشنهاد توسط دو انجمن روی میز دولت قرار می‌گیرد، دولت هر دو را به کناری می‌نهد؛ بنابراین صدای واحد در هر صنعت از اصول فعالیت تشکلی است.}

^{2- یک تشکل خوب تشکلی است که نسبت قابل توجهی از شرکت‌های آن صنعت را نمایندگی کند.}

^{یعنی بتواند اکثریت قریب به اتفاق شرکت‌های فعال در آن بخش از صنعت را به عضویت و زیر پرچم خود درآورد تا میزان نمایندگی و قدرت تنظیم گری خود را افزایش دهد.}

^{3- هیات‌مدیره یک تشکل خوب باید شامل نمایندگانی از طرف بخش‌های مختلف صنعت و شرکت‌های بزرگ آن صنعت باشد.}

^{یعنی نمایندگان تولید‌کنندگان، بازرگانان (صادرکنندگان و واردکنندگان)، مشاوران، پیمانکاران، ارائه دهندگان خدمات و... و البته نمایندگان شرکت‌های بزرگ باید در هیات‌مدیره صاحب کرسی نمایندگی بوده و به‌طور منظم و کافی در برنامه‌ها و استراتژی‌ها حضور و مشارکت داشته باشند.}

^{4- یک تشکل اقتصادی خوب تشکلی است که عضویت در آن شامل هر دوی شرکت‌های بزرگ و کوچک و بازیگران کلیدی باشد.}

^{یعنی اعضای یک تشکل باید شامل همه بنگاه‌ها و شرکت‌های کوچک و متوسط و بزرگ باشد و نباید گروهی از آنان از عضویت و مشارکت محروم شوند.}

^{5- تشکل اقتصادی خوب مشارکت فعال نمایندگان همه بخش‌های مختلف اعضا را جلب کند.}

^{یعنی در تصمیم گیری‌ها، سیاستگذاری‌ها و برنامه‌های سازمان، نمایندگان همه بخش‌های صنعت حاضر باشند تا منافع عده‌ای به خطر نیفتاده و گروهی به حاشیه رانده نشوند.}

^{6- تشکل اقتصادی خوب تشکلی است که بسته‌های پیشنهادی مناسب و جامعی برای ارائه به دولت و سایر نهادهای سیاستگذار و تصمیم گیر تهیه، ترویج و به آنها ارائه کند.}

^{یعنی یک تشکل خوب باید بتواند نیازها و منافع صنعت خود را در همه حوزه‌های فضای کسب‌و‌کار نظیر صادرات، واردات، حقوق و دستمزد و روابط کار، کیفیت، مالی و بانکی و... شناسایی، فرموله و روی میز سیاستگذاران قرار دهد.}

^{7- تشکل اقتصادی خوب تشکلی است که منابع مالی کافی در اختیار دارد. هم در تحصیل حق عضویت و هم در فروش خدمات به اعضا و دیگران موفق است.}

^{یعنی تشکل باید بتواند منابع مالی مورد نیاز خود را نه فقط از حق عضویت که از فروش خدمات به اعضا، دولت و سایر ذی‌نفعان تامین نماید و پایداری و حیات و قدرت خود را فقط به حق عضویت گره نزند.}

^{8- تشکل اقتصادی موثر در رویکردهایش نسبت به کارکنان خود ، حرفه ای عمل می‌کند یعنی کارکنان با استعداد را جذب و حفظ می‌کند. در صورت لزوم، افراد سطح بالای شرکت‌های عضو را برای اهداف سیاستی و نمایندگی به خدمت می‌گیرد.}

^{9- تشکل اقتصادی خوب باید حضور فعالی در عرصه عمومی داشته باشد.}

^{یعنی با در اختیار داشتن یا تعامل موثر با رسانه‌ها یا ابزارهای رسانه‌ای نسبت به طرح موضوعات و نیازهای اعضای خود در عرصه عمومی تلاش مستمر کند.}

^{10- تشکل اقتصادی خوب برنامه توسعه سالانه یا سه ساله‌ای دارد که در آن اهداف، ماموریت، استراتژی‌ها و اولویت‌ها به‌صورت شفاف در مشورت با اعضا مشخص شده است. یعنی به واسطه حضور تشکل‌ها در محیط کلان، متناسب با فضای کسب‌و‌کار، باید برنامه‌های سالانه تهیه و به مورد اجرا گذاشته شود تا اعضا نسبت به فعالیت‌ها و کارکردهای سالانه انجمن آگاهی یابند.}

^{11- تشکل اقتصادی خوب همکاری‌های درون صنعتی را بین تامین‌کنندگان و مصرف‌کنندگان و... برای افزایش رقابت در محیط بین‌المللی ترویج می‌کند.}

^{یعنی در راستای منافع جمعی به خصوص در محیط بین‌المللی گونه‌هایی از همگرایی و همکاری را تشویق، ترغیب و بالفعل می‌کند.}

^{12- تشکل اقتصادی خوب ارتباطات موثری را با ذی‌نفعان شکل می‌دهد تا مطمئن شود که خدمات به صورت کافی و اثربخش به اعضا عرضه می‌شود.}

^{13- تشکل اقتصادی خوب همکاری و فعالیت با غیراعضا و سایر انجمن‌ها را در موضوعات مشترک سازماندهی می‌کند.}

^{یعنی حوزه‌هایی که در راستای منافع و حقوق اعضا است دست به همکاری و اقدامات مشترک با سایر انجمن‌ها و غیراعضا می‌زند.}

^{موارد زیاد دیگری نیز از ویژگی‌های یک انجمن خوب وجود دارد که در این نوشتار نمی‌گنجد. در مباحث بعدی تلاش می‌شود وضعیت انجمن‌های صنفی و اقتصادی ایران بر اساس هر یک از پارامترهای فوق تحلیل شود.}