دود دودکش مذاکرات هسته‌ای

مصاحبه‌یی از جان کری منتشر شد که توافق بر سر کلیات را لازمه توافق درباره جزییات می‌دانست. جان کری در آن گفت‌وگو ضمن پیشرفت مذاکرات مدعی بود که باید توافقی در رابطه با مسیری که می‌خواهیم طی کنیم، داشته باشیم  سپس جزییات مسیر را تعیین کنیم. این سخنان کری به‌نوعی پاسخ به موضع ایران در مورد توافق بر سر کلیات و جزییات به‌صورت یکجا دانسته شد اما توجه نشد که مصاحبه جان کری روز شنبه ضبط شده بود. یعنی یک روز پیش از صحبت‌های رهبر معظم انقلاب. در نتیجه موضع کری به هیچ‌وجه پاسخ به ایران نبود بلکه نظر وی برای طی شدن مسیر بود. بنابراین نمی‌توان بر مبنای این سخنان کری اعلام کرد که وضعیت مذاکرات هسته‌یی چندان مطلوب نیست. از سوی دیگر نشانه‌های بسیار اساسی وجود دارد که نشان می‌دهد دودی که از دودکش مذاکرات برخواهد خاست سفید خواهد بود. این نشانه‌ها بیشتر در فضای خارج از ایران مشاهده می‌شود و در رسانه‌های کشور به دلایل مختلف بازتاب کافی پیدا نمی‌کند. شرایط رسانه‌یی و پوشش خبری مذاکرات به نحوی شده که اخبار منفی راجع به مذاکرات به‌ شدت و حدت در داخل پخش و بزرگنمایی می‌شود اما اخبار مثبت چندان نمود پیدا نمی‌کنند. به نحوی شاید بتوان گفت که بازار در برابر اخبار مثبت واکسینه شده ولی همچنان از اخبار منفی می‌هراسد.

ازجمله نشانه‌های مثبت می‌توان به اظهارات موگرینی، مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در روزهای گذشته اشاره کرد که از لزوم توافق سریع با ایران سخن گفته بود. همچنین اظهارات مایکل مان، معاون او نیز حایز اهمیت بود که توافق با ایران را برای اروپا بسیار مهم ارزیابی کرده بود و این توافق را باز‌کننده جبهه‌های جدیدی در منطقه برای مبارزه با افراط‌گرایی و... خوانده بود. از سوی دیگر ‌آمانو نیز دیروز از خواست طرفین برای توافق گفته بود که نشانه خوبی محسوب می‌شود. از سوی دیگر اوباما در مصاحبه‌یی که دیروز منتشر شد، اعلام کرد که این برای نخستین‌بار است که مذاکره به معنای واقعی کلمه درحال شکل‌گیری است و دو طرف جدی هستند. اینها همه درکنار هم فضای مثبتی را ترسیم می‌کند با فضایی که شبکه‌های ماهواره‌یی فارسی زبان و برخی گروه‌های خاص در داخل تصویر کرده‌اند متفاوت است.

در کل به نظر می‌رسد، دودی که از دودکش برخواهد خاست دود سفید خواهد بود اما شاید اوباما تصور می‌کرد که با یک توافق کلی یا سیاسی می‌تواند مشکلات داخلی خودش را حل کند و کمی از فشار بکاهد و در عین حال دستش برای امتیاز‌گیری باز خواهد بود. اما ایران نیز می‌داند که اوباما به این توافق نیاز دارد، اروپا هم آنچنان درگیر مشکلات خود است که نمی‌خواهد مشکل جدیدی برای خود درست کند در نتیجه ایران مشت خود را برای غربی‌ها باز نمی‌کند و خواهان توافق همه‌جانبه با تمام جزییات است. توافقی که به معنای واقعی کلمه توافق جامع باشد و در عین حال که اطمینان‌های کافی را به غرب می‌دهد به ابزاری برای بهانه‌گیری غربی‌ها به لحاظ کلی بودنش تبدیل نشود.