آیا رشد اقتصادی مهم است؟
جعفر خیرخواهان
رشد اقتصادی مهم است چون انسانها ذاتا بیشتر را به کمتر ترجیح داده و برخورداری از کالاها و خدمات بیشتر و باکیفیتتر مستلزم رشد اقتصادی است.
اگر جوانان کنونی نسبت به پدران و پدربزرگان خود از امکانات بیشتر زندگی مثل رایانه، خودرو شخصی، تلفن همراه، سفرهای خارجی و غیره برخوردارند یا اکنون در خانهها وسایل منزل مانند جاروبرقی، ماشین ظرفشویی، کولر، بخاری گازی و غیره میبینیم که در گذشته وجود نداشت همه اینها ناشی از رشد اقتصادی مثبت و مداوم بوده است. پس اگر رشد اقتصادی صفر شود؛ خبری بد اگر نگوییم، فاجعهبار خواهد بود. خصوصا در شرایطی که بیکاری بالا و افزایش جمعیت را داریم و سرانه کالاها و خدمات تولید شده کمتر و کمتر میشود. البته رشد اقتصادی بهمعنای افزایش چنددرصدی تولید ملی در هر سال، پدیدهیی جدید و مربوط به 2، 3قرن اخیر است. اگر به رشد اقتصادی در طول تاریخ بشر نگاه کنیم خواهیم دید که تا میانه قرن 18 میلادی درآمد سرانه تقریبا ثابت بوده است. درآمد سرانه در جهان برای قرنها زیر 1000 دلار قرار داشت یعنی رشد تقریبا صفردرصدی اما در 2قرن گذشته ناگهان با رشدهای چنددرصدی روبهرو شدیم که درآمد سرانه را ابتدا در گروهی از کشورها که اینک توسعهیافته نامیده میشوند هرچند سال دوبرابر کرد.
چنین رشد اقتصادی درآمد سرانه را به سطوح باورنکردنی حتی 100هزار دلاری در ثروتمندترین کشورها افزایش داده است. هیچ کشوری بدون رشد اقتصادی مداوم و بهبود رفاه مردم خود نمیتواند ادعای سروری و الگو بودن کند. پس باید بپذیریم که رشد اقتصادی مهم است اما به توزیع عادلانه و مواهب این رشد نیز توجه کرد و همچنین به مسایل زیستمحیطی و آلودگی؛ که احیانا این رشد به وجود میآورد و باید از آنان جلوگیری شود.
سال1393 به پایان خود نزدیک میشود و هنگام حدس و پیشبینی اوضاع اقتصادی در سال آینده است. بیتدبیری دولت سابق در اداره امور کشور و وابستگی ادامهدار اقتصاد به صادرات نفت و کاهش قیمت این کالا باعث شده است که اقتصاد در برابر تکانهای گوناگون آسیبپذیر باشد. بهطوریکه رشد اقتصادی بهراحتی قربانی میشود. سایه سنگین دولت و بخش شبهدولتی بر اقتصاد نیز فرصت عرضاندام را از بخش خصوصی و شکوفایی اقتصادی گرفته است. همه اینها بهعلاوه ابهام در پرونده هستهیی تصویری امیدبخش برای جانگرفتن همهجانبه بخشهای تولیدی و رشد اقتصادی مثبت در سال آتی ترسیم نمیکند.