ضرباهنگ بهبود در تولید صنعتی

بررسی تحولات تجاری گمرکی کشور در 10 ماه منتهی به دی‌ماه، ضرباهنگ بهبود در تولید صنعتی را نشان می‌دهد. گزارش پژوهشی که از سوی موسسه عالی آموزش و پژوهش در مدیریت و برنامه‌ریزی منتشر شده، نشان از تداوم رشد واردات کالاهای سرمایه‌ای و واسطه‌ای که به‌طور مستقیم در فرآیند تولید به‌کار می‌رود، دارد. در مدت زمان مورد بررسی، واردات کالاهای سرمایه‌ای رشد 6/ 36 درصدی و وادرات کالاهای واسطه‌ای رشد 10 درصدی را نسبت به مدت مشابه سال قبل، تجربه کرده‌اند. 

گروه صنعت و معدن: بررسی تحولات تجاری گمرکی کشور در 10 ماه منتهی به دی ماه از افزایش واردات کالاهای سرمایه‌ای و واسطه‌ای  حکایت دارد. 

اگرچه افزایش واردات می‌تواند آسیب‌پذیری اقتصاد کشور را با خود به همراه داشته باشد، با این حال در صورتی که ترکیب واردات به‌طور مناسبی مدیریت شود، سیر صعودی آن می‌تواند به رشد اقتصادی و رونق تولید داخلی منجر شود. افزایش واردات تنها به معنی افزایش واردات کالاهای مصرفی نیست، افزایش واردات کالاهای سرمایه‌ای و واسطه‌ای که به‌طور مستقیم در فرآیند تولید وارد می‌شوند، می‌تواند رشد تولید را به همراه داشته باشند. از طرفی حمایت و افزایش تولیدات داخلی نیز  مهم‌ترین عامل برای کاهش رکود اقتصادی کشور محسوب می‌شود. آمارهای اخیر از واردات کشور نشان از تداوم رشد واردات کالاهای سرمایه‌ای و واسطه‌ای در 10 ماه منتهی به دی امسال با وجود کاهش شتاب رشد واردات کالاهای سرمایه‌ای دارد. بر اساس آمارهای گمرک در 10 ماه منتهی به دی سال جاری واردات کالاهای واسطه‌ای با رشد 10 درصدی نسبت به دوره مشابه سال گذشته و واردات کالاهای سرمایه‌ای رشد حدود 5/ 36 درصدی نسبت به دوره مشابه سال گذشته داشته است. موسسه عالی آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه‌ریزی طی گزارش اخیر خود به بررسی تحولات تجارت گمرکی کشور در 10 ماه منتهی به دی پرداخته است. بر اساس این گزارش ارقام صادرات غیرنفتی منعکس شده در آمار گمرک، برای 10 ماه نخست سال 93 معادل 29 میلیارد و 357 میلیون دلار بوده که بیانگر رشد 6/ 14 درصدی آن نسبت به دوره مشابه سال گذشته است. در خصوص سهم گروه‌های کالایی در صادرات نیز در 10 ماه نخست سال 93، سهم کالاهای صنعتی از ارزش کل صادرات 3/ 84 درصد و سهم کالاهای کشاورزی نیز 2/ 11 درصد بوده است. بنابر این گزارش واردات کشور در 10 ماه نخست سال جاری با 5/ 15 درصد افزایش نسبت به رقم متناظر سال قبل به 43 میلیارد و 677 میلیون دلار رسیده که حدود 5/ 83 درصد آن مختص واردات محصولات صنعتی است. 

 ترکیب صادراتی 
گزارش موسسه آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه‌ریزی نشان می‌دهد که در 10 ماه منتهی به دی سال 93 وزن کالاهای صادراتی به 65 میلیون و 466 هزار تن بالغ شده که نسبت به رقم مشابه سال گذشته با رشد 4/ 0 درصدی همراه بوده است. مقایسه رشد ارزشی و وزنی صادرات، بیانگر افزایش قیمت دلاری هر واحد از صادرات کشور در این دوره است. همچنین صادرات صنعتی کشور که سهم 3/ 84 درصد از ارزش کل صادرات گمرکی را تشکیل می‌دهد، در حالی با رشد 3/ 13 درصدی نسبت به مدت مشابه سال قبل همراه بوده که نرخ های رشد متناظر در 10 ماهه سال 91 منفی 7/ 4 درصد و در 10 ماهه سال 92 منفی 4/ 1 درصد بوده‌اند. «مواد و فرآورده‌های شیمیایی»، «کک و فرآورده‌های حاصل از پالایش نفت خام»، «فلزات پایه»، «فرآورده‌های غذایی» و «سایر فرآورده‌های معدنی غیرفلزی»، 5 رشته فعالیت اصلی از صادرات صنعتی کشور هستند. به جز گروه فرآورده‌های معدنی غیرفلزی که در مدت زمان مورد بررسی، شاهد کاهش 9/ 8 درصدی نسبت به مدت مشابه سال گذشته بوده است، در چهار گروه دیگر وضعیت صادرات بهبودیافته، به نحوی که گروه مواد و فرآورده‌های شیمیایی رشد 8/ 17 درصدی، کک و فرآورده‌های حاصل از پالایش نفت خام رشد 5/ 25 درصدی، فلزات پایه رشد 5/ 21 درصدی و فرآورده‌های غذایی رشد 8/ 10 درصدی را تجربه کرده‌ا‌‌ند. براساس این گزارش، ارزش دلاری صادرات کالاهای کشاورزی و کالاهای صنعتی که بیشترین سهم از کل صادرات را دارند، در دی ماه 93 نسبت به مدت مشابه سال گذشته رشدهایی به ترتیب 6/ 48 درصدی و 6/ 34 درصدی داشته اند.  گزارش این موسسه همچنین نشان می‌دهد در دی ماه سال 93 به‌طور متوسط قیمت هر تن کالای صادراتی با 3/ 0 درصد افزایش نسبت به آذر ماه 93 به 506 دلار رسیده که نسبت به آذر ماه سال 92 رشد 6/ 25 درصدی داشته است.
 
  ترکیب وارداتی 
آمارهای منتشر شده توسط گمرک نشان می‌دهد در 10 ماه منتهی به دی سال 93،  واردات کشور 5/ 15 درصد نسبت به مدت مشابه سال گذشته افزایش یافته که بخش قابل توجهی از آن به کالاهای سرمایه‌ای و واسطه‌ای که به‌طور مستقیم در فرآیند تولید وارد می‌شوند، اختصاص داشته است. بررسی واردات بر اساس نوع واردات نشان می‌دهد که در مدت مذکور واردات سرمایه‌ای رشد 6/ 36 درصدی، واردات واسطه‌ای رشد 10 درصدی و واردات مصرفی نیز رشد 5/ 10 درصدی  را نسبت به مدت مشابه سال قبل تجربه کرده‌اند. 
با بررسی وضعیت نرخ رشد ماهانه واردات برحسب نوع مصرف، روند منفی شدن نرخ رشد واردات واسطه‌ای که بیشترین سهم را از کل واردات کشور به خود اختصاص داده است، از مهر 90 آغاز شده و تا آبان 92 (به جز دو ماه در سال 91)  ادامه یافته است. روند بهبود در واردات کالاهای واسطه‌ای نیز از آذر سال 92 آغاز و در فصل‌های اول و دوم سال 93 با سرعتی قابل توجه ادامه یافت. در فصل سوم 93 رشد واردات این گروه بار دیگر متوقف شد و در دی 93 با بهبود روند رشد واردات واسطه‌ای، این گروه رشد 5/ 13 درصدی نسبت به آذر 93 و رشد 4/ 7 درصدی نسبت به ماه مشابه سال گذشته را به ثبت رسانده است. همچنین واردات کالاهای سرمایه‌ای در دی 93 نسبت به دی 92 تغییر محسوسی نداشته و تنها 3/ 0 درصد افزایش یافته است. از سوی دیگر، از مهر 93 رشد واردات مصرفی با روند کاهشی روبه‌رو شده است، به‌طوری‌که به‌طور متوسط در فصل سوم سال 93 واردات این گروه 3/ 11 درصد کاهش یافته‌است و در دی‌ماه 93 این گروه کاهش 1/ 2 درصدی را نسبت به ماه مشابه سال گذشته به ثبت رسانده است. بر اساس این گزارش واردات صنعتی کشور که  در 10 ماه نخست سال 93، سهم 6/ 83 درصد ارزش کل واردات را به خود اختصاص داده، در این مدت نسبت به مدت مشابه سال گذشته 5/ 11درصد رشد داشته است. تحول مثبت مذکور در شرایطی حاصل شده که نرخ‌های رشد متناظر در 10 ماه نخست سال 91 منفی 17 درصد و در 10 ماه نخست سال 92 منفی 11 درصد بوده است.  پنج رشته فعالیت اصلی وارداتی کشور که در مجموع 55 درصد از واردات صنعتی را به خود اختصاص داده است، ماشین‌آلات و تجهیزات، فرآورده‌های غذایی، مواد و فرآورده‌های شیمیایی، وسایل نقلیه موتوری، تریلر و نیم تریلر و فلزات پایه هستند. به جز گروه فرآورده‌های غذایی که در 10 ماه نخست سال 93، شاهد کاهش 24 درصدی نسبت به مدت مشابه سال قبل بوده است، در 4 گروه دیگر واردات افزایش یافته است، به نحوی که ماشین‌آلات و تجهیزات رشد 3/ 41 درصدی، مواد شیمیایی و فرآورده‌های شیمیایی رشد 4/ 4 درصدی، وسایل نقلیه موتوری رشد 1/ 80 درصدی، تریلر و نیم تریلر و فلزات پایه رشد 3/ 11 درصدی را تجربه کرده‌اند. همچنین ارزش دلاری ماشین‌آلات و لوازم حمل‌ونقل که بیشترین سهم از کل واردات را دارد، در دی ماه نسبت به ماه مشابه سال گذشته به میزان 9/ 18 درصد افزایش یافته است. ارزش دلاری مواد غذایی و حیوانات زنده نیز به میزان 2/ 17 درصد کاهش یافته است. ارزش دلاری ماشین‌آلات و لوازم حمل‌ونقل نسبت به آذر ماه سال 93  نرخ رشد مثبت 12 درصدی داشته و ارزش دلاری مواد غذایی و حیوانات زنده 3/ 14 درصد نسبت به ماه گذشته افزایش یافته است. همچنین قیمت هر تن کالای وارداتی در دی ماه 93 نسبت به دی ماه سال گذشته به میزان 9/ 20 درصد کاهش یافته و نسبت به ماه گذشته نیز کاهش 4/ 10 درصدی را تجربه کرده است.