معرفی کتاب «نهادها و توسعه»؛ اندیشمندان بومی، محرک پیشرفت
«نهادها و توسعه» عنوان کتابی است که به‌تازگی توسط انتشارات دانشگاه مازندران منتشر شده است. خانم «ماری شرلی» نویسند‌هٔ این کتاب، تجربهٔ ۳۵ سالهٔ خود به‌عنوان مسئول، کار‌شناس و محقق توسعه را در این کتاب منعکس ساخته است.
خانم شرلی، تحت تأثیر تحلیل‌های رونالد کوز و داگلاس نورث، به دنبال این است که دنیای واقعی را، همان‌طور که کار می‌کند، به‌دقت توصیف کند و حقایق را به‌خاطر ایده‌های مشهور و با ابهت یا مدل‌های انتزاعی قربانی نکند. علاوه برآن، تجارب خانم شرلی به‌عنوان کار‌شناس بانک جهانی در ۳۴ کشور جهان و نیزمطالعه و همکاری با نهادگرایان، مخصوصاً اعضای جامعه بین‌المللی علم اقتصاد نهادگرای جدید، به کتاب مذکور غنای بیشتری هم بخشیده است؛ خواننده در هر بخش از این کتاب، با مثال‌هایی واقعی روبه‌رو می‌شود که درک و پذیرش مطالب را آسان‌تر می‌کند.
بحث اصلی کتاب «نهادها و توسعه» این است که تغییرات اساسی در عقاید مشترک و ساختارهای قدرت در اثر کمک‌های مالی، توصیه، فشار یا حتی اجبار فیزیکی کشورهای خارجی رخ نمی‌دهد. توسعه به ایجاد تغییرات در چارچوب‌های نهادی عمیقا ریشه‌دار بستگی دارد؛ تغییراتی که تنها زمانی رخ می‌دهند که افراد عقاید مشترکشان را متحول و ساختارهای قدرت را دگرگون سازند. نخبگان سیاسی قدرتمند، مخالف اصلاحاتی هستند که ممکن است قدرت و موقعیت ایشان را به صورت جدی به خطر اندازد. عامه مردم نیز از اصلاحات می‌ترسند زیرا اعتقاد دارند که ایجاد اصلاحات باعث بروز بی‌ثباتی و خشونت در جامعه می‌شود.
کتاب حاضر در ارتباط با تأثیر کمک‌های خارجی بر فرآیند توسعه رویکرد متفاوتی دارد. کمک‌های مالی خارجی همیاری بشر دوستانه‌ای ایجاد می‌کند، ولی به علت وجود نهادهای مخرب در کشورهای میزبان، در ارتقای سطح توسعه این کشور‌ها مؤثر نیست؛ منظور از نهادهای مخرب، نهادهایی است که مانع از توسعه هستند.
برعکس، کمک‌های خارجی به این دلیل که باید درون ساختار قدرت کشورهای دریافت‌کننده کمک عمل کنند، عموما از نهادهایی حمایت می‌کنند که خود مانع از اثر بخشی این کمک‌ها هستند. حال سؤال این است که اگر کمک‌های خارجی در فرآیند توسعه مؤثر نبوده‌اند، پس چه راهکاری برای تغییر عقاید و نهادهای جوامع وجود دارد؟
خانم شرلی در فصل آخر کتاب «نهادها و توسعه»، نیروی محرک پیشرفت را اندیشمندان بومی معرفی کرده که سیاست‌های جدید و پارادایم‌های جدیدی را طراحی می‌کنند که سرانجام کشورشان را متحول خواهند کرد.
این کتاب با تلاش دکتر زهرا کریمی و همکاری نرگس اکبرپور روشن و مرضیه حاجی‌کرمی ترجمه شده است. از آن‌جاکه خواندن مباحث نهادی و ادبیات توسعه اقتصادی، به‌ویژه بررسی تاریخی روند شکل‌گیری دوره روشنگری در اروپا و تحولات استثنایی غرب، به زبان انگلیسی برای بسیاری از علاقمندان اقتصاد توسعه امکان‌پذیر نیست، مترجمان کوشش نموده‌اند تا با ارائه ترجمه‌ای روان، این امکان را برای خوانندگان، به ویژه اساتید و دانشجویان علاقه‌مند به مباحث نهادی فراهم کنند.
