فصل جدید اقتصاد ایران
دو شبکه خبری آمریکایی معتقدند: برداشته شدن تحریم‌ها آغاز عصری جدید برای اقتصاد ایران است، اما کماکان چالش‌هایی پیش‌روی دولتمردان قرار دارد. اقتصاد ایران دیگر رشد منفی را تجربه نمی‌کند، اما بهبود شرایط چندان هم سریع نخواهد بود. به اعتقاد شبکه خبری سی‌ان‌ان و بلومبرگ، رفع تحریم‌ها هزینه‌های مبادلات بین‌المللی را کم می‌کنند و دیگر نیاز به دورزدن تحریم‌ها نیست اما ورود سرمایه‌ها و افزایش رشد اقتصادی نیازمند زمان هستند. از سوی دیگر جذب سرمایه‌ها در حوزه نفت با توجه به کاهش قیمت و رقابت با کشورهای همسایه به‌خصوص عراق با موانعی همراه است.
تحلیل بلومبرگ از آینده اقتصاد ایران
دولت یازدهم در کمتر از 2 سال موفق شد به توافقی دست یابد که انتظار می‌رود به توسعه اقتصادی کشور کمک کند. موضوعی که دو رئیس‌جمهور قبلی در آن نتوانستند آنچنان که باید موفقیتی به دست آورند، فرستادگان روحانی به مذاکرات، به خوبی آن را پیش بردند. دیپلمات‌هایی که تا چند ساعت قبل از بیانیه لوزان مردد و خسته به نظر می‌آمدند، سرانجام توانستند بر سر چارچوبی به تفاهم برسند. حال در فاصله سه ماهه از چکش کاری جزئیات برای امضای پیمان نهایی و اتمام کار قرار داریم. هنری اسمیت مشاور ارشد کنترل ریسک در امور خاورمیانه گفت: «منافع اقتصادی این تفاهم دستاورد بسیار ارزشمندی برای ایران خواهد بود.»
حصول اطمینان از منافع
بسیاری از تحلیلگران معتقدند که حسن روحانی اکنون با دو چالش روبه‌رو است: اول اینکه بتواند، منافع حاصل از رفع تحریم‌ها را برای بهبود اوضاع اقتصادی به کار گیرد. دوم مقابله با آن دسته از منتقدانی که بعضا این تفاهم را تهدید تلقی می‌کنند. علی واعظ تحلیلگر ارشد گروه بین‌المللی بحران می‌گوید: «کشمکش‌های جناحی در ایران با این تفاهم کمتر نمی‌شود و احتمال افزایش آنها وجود دارد.»
اثر خیلی سریع
جنوی عبدو عضو تیم موسسه تحقیقاتی استیمسون در واشنگتن گفت: «برداشته شدن تحریم‌ها از این مذاکرات حاصل می‌شود، اما مشکل دولت روحانی این است که لغو تحریم‌ها یک پروژه زمان‌بر است؛ ولی بسیاری منتظر تاثیرگذاری سریع دستاوردهای تفاهم هستند.» از سوی دیگر پروفسور محجوب زویری استاد امور خاورمیانه در دانشگاه دوحه گفت: «بعید است شهروندان عادی در کمتر از 6 ماه تا یک سال آینده بهبود چشمگیری را در اوضاع احساس کنند.» اما طبق چارچوب بیانیه لوزان تحریم‌های آمریکا و اتحادیه اروپا که شامل نفت و سیستم بانکی بود، برداشته می‌شوند و جان کری وزیر امورخارجه آمریکا گفت: «فرآیند برداشته شدن این تحریم‌ها بین 6 ماه تا یک سال زمان می‌برد.» گزارش ماه ژانویه کنگره آمریکا نشان داد که تحریم‌ها 20 درصد اقتصاد ایران را از آنچه در سال 2010 تاکنون می‌توانست باشد، کوچک‌تر کرده‌اند.
تحلیل سی‌ان‌ان از آینده نفت ایران
بیانیه لوزان میان ایران و کشورهای عضو گروه 1+5 منتشر شد و قیمت نفت کاهش نیافت. در پایان معاملات هفته گذشته قیمت نفت خام از بشکه‌ای 48 دلار به 50 دلار رسید. این در حالی است که قیمت نفت طی چند هفته گذشته کاهش یافته بود و به 42 دلار رسیده بود.
روز پنج شنبه، ایران موافقت خود را با مفاد مذاکره اعلام کرد؛ هر چند مسائل بسیاری باید بین ایران و گروه 1+5 حل شود. این مساله ممکن است توضیحی برای بالا نرفتن قیمت نفت باشد. برای هفته‌ها، کارشناسان پیش‌بینی کردند که احتمالا بعد از اعلام بیانیه قیمت نفت تا 5 دلار کاهش یابد. در عوض قیمت نفت کمتر از یک دلار کاهش یافت و بورس آمریکا واکنش کمی به این موضوع نشان داد. باراک اوباما گفت: «کار ما تمام نشده است و بسیاری از جزئیات کلیدی سه ماه آینده نهایی می‌شود.» فعالان حوزه انرژی اکنون در مرحله انتظار هستند. فیل فلین، تحلیلگر ارشد انرژی در گروه قیمت‌های آتی پرایس فیوچرز گروپ گفت: به‌نظر می‌رسد که توافق‌نامه‌ای داریم که شاید روزی به آن تعهد کنیم.» وی افزود: «حتی اگر توافق تا 30 ژوئن هم حاصل شود ماه‌ها طول می‌کشد تا بازرسان آژانس بین‌المللی وارد تاسیسات ایران شوند. برای همین ممکن است شاهد بازار خوبی برای نفت ایران تا یک سال دیگر نباشیم.» اقتصاد ایران عمدتا به نفت وابسته است و تاکنون تحریم‌ها توانایی اقتصادی ایران را تضعیف کرده است و نمی‌تواند نفت زیادی به بازار جهانی بفروشد. ایران تنها 3/ 1 میلیون بشکه نفت در روز صادر می‌کند. این در حالی است که در سال 2012 زمانی که تحریم‌ها وضع شد، میزان صادرات ایران 5/ 2 میلیون بشکه در روز بود. این تحریم‌ها تاثیرات زیادی در اقتصاد ایران داشته است.
طبق نظر کارشناس دویچه بانک، مساله ایران با صادرات نفت این است که دنیا در حال حاضر نفت زیادی دارد. قیمت‌ها از بشکه‌ای 100 دلار در تابستان گذشته به زیر 50 دلار رسیده است که در 6سال گذشته کمترین قیمت را داشته است. با اضافه شدن ایران به این بازار چنین انتظار می‌رود که ایران نفت را با قیمت‌های پایین‌تر روانه بازارکند. برندا شافر، محقق مدعو دانشگاه جورج تاون می‌گوید: «هر چه میزان صادرات نفت ایران افزایش یابد قیمت نفت بیشتر ارزان می‌شود.» هم اکنون 12 مورد تحریم وجود دارد که بخش انرژی ایران را هدف قرار داده است و شامل خرید نفت خام از ایران است.
مهم‌تر از آن 20 مورد تحریم، بخش مالی ایران را هدف قرار داده است که هر گونه داد و ستدی را با ایران سخت می‌کند. به گفته وزیر انرژی آمریکا، ایران چهارمین کشور بزرگ از نظر ذخایر نفتی خام است. نفت موضوعی کلیدی برای ایران است. ایران به چه سرعتی می‌تواند به بازی بازگردد؟ بیژن زنگنه وزیر نفت ایران گفته بود که اگر تحریم‌ها برداشته شود ایران صادرات خود را طی دو ماه دوبرابرمی‌کند. فلین، تحلیلگر بازار انرژی می‌گوید: «فعالان بازار در این امید به سر می‌بردند که این مذاکرات یک شبه انجام شود و در صورت توافق ایران پانصد هزار یا یک میلیون بشکه نفت دیگر سریعا به بازار تزریق می‌کند.» بارکلیز بر این باور است که پیش‌بینی روندهای اقتصادی برای کارشناسان مورد تردید است و ممکن است این پیش‌بینی‌ها به 6 ماه زمان و تحلیل بیشتری نیاز داشته باشد.
