سهم‌خواهی جمهوری‌خواهان از توافق
امیرعلی ابوالفتح
کارشناس مسائل آمریکا
مخالفتها با توافق احتمالی میان ایران و گروه 1+5 از مدت‌ها پیش از صدور بیانیه لوزان آغاز شده بود که اوج آن در جریان سفر نخست‌وزیر اسرائیل به آمریکا و ایراد سخنرانی جنجالی در کنگره این کشور ظهور و بروز یافت. با این حال این مخالفتها و اعتراض‌های آشکار بنیامین نتانیاهو و متحدانش در حزب جمهوری‌خواه نتوانست تاثیری بر جهت‌گیری‌های ایالات‌متحده بگذارد.
جمهوری‌خواهان به دنبال سهم‌خواهی از افتخار توافق هسته‌ای
مخالفتها با توافق احتمالی میان ایران و گروه 1+5 از مدت‌ها پیش از صدور بیانیه لوزان آغاز شده بود که اوج آن در جریان سفر نخست‌وزیر اسرائیل به آمریکا و ایراد سخنرانی جنجالی در کنگره این کشور ظهور و بروز یافت. با این حال این مخالفتها و اعتراض‌های آشکار بنیامین نتانیاهو و متحدانش در حزب جمهوری‌خواه نتوانست تاثیری بر جهت‌گیری‌های ایالات‌متحده در قبال این مذاکرات بر جای بگذارد.
این در شرایطی است که با انتشار بیانیه مطبوعاتی لوزان و مشخص شدن چارچوب توافقات، موجی از حمایت‌ها از این مسیر در بین تعدادی از نخبگان، سیاستمداران، نمایندگان کنگره و افکار عمومی آمریکا پدید آمد. انتظار می‌‌رود حداقل تا پایان ضرب‌الاجل 30 ژوئن که پیش بینی می‌شود توافق نهایی حاصل آید چنین حمایت‌هایی استمرار یابد. در چنین وضعیتی شرایط برای منتقدان روند مذاکرات مناسب نخواهد بود و چه بسا تعدادی از مخالفان این مذاکرات در کنگره آمریکا رویکرد خود را تاحدودی تغییر دهند. البته از مدت‌ها قبل چنین تغییری در کنگره آمریکا دیده شده است؛ در حالی که جمهوری‌خواهان ابتدا خواهان تصویب تحریم‌های جدید علیه ایران بوده‌اند، متاثر از فضای مثبت نسبت به مذاکرات تغییر نظر دادند و اکنون صرفا بر مداخله در مسیر رسیدن به توافق تاکید دارند. طرحی که در حال حاضر به‌عنوان تهدیدی از سوی جمهوری‌خواهان مطرح می‌شود، طرحی است که از سوی سناتور باب کورکر، رئیس کمیته روابط خارجی سنا مطرح شده که در آن هیچ تحریم جدیدی پیش‌بینی نشده و صرفا از دولت آمریکا خواسته شده است که اگر توافقی حاصل شد سند مزبور را برای تایید در اختیار سنا قرار دهد. حتی در این سند پیش‌بینی شده است که فرصتی 60 روزه برای لغو تحریم‌ها مدنظر قرار گیرد تا کنگره فرصت داشته باشد توافق احتمالی را بررسی کند. این موضع نشان‌دهنده آن است که مخالفان بیش از آنکه به دنبال برهم زدن توافق باشند در تلاشند سهمی از افتخار پایان دادن به آنچه خطر ایران هسته‌ای می‌نامند به دست آورند تا در زمان انتخابات این تنها حزب دموکرات نباشد که به‌عنوان یک دستاورد از این موضوع استفاده می‌کند. در جمع‌بندی نهایی می‌توان گفت با گذشت زمان از میزان مخالفت‌های کنگره نسبت به روند مذاکرات کاسته شده و حتی سرسخت‌ترین دشمن مذاکرات یعنی نخست‌وزیر اسرائیل نیز پذیرفته است که توافق اجتناب‌ناپذیر خواهد بود، ایران به جمع کشورهای دارنده فن‌آوری‌های صلح‌آمیز هسته‌ای پیوسته است و امکان بازگشت به عقب وجود ندارد. در چنین شرایطی بسیار دور از انتظار خواهد بود که کنگره اقداماتی انجام دهد که کل مذاکرات را بر باد دهد. نباید فراموش کرد که جمهوری‌خواهان در حال حاضر به تنهایی آرای کافی برای مقابله با وتوی احتمالی رئیس‌جمهور ندارند و دموکرات‌ها نیز مایل نیستند در آستانه انتخابات اقداماتی را انجام دهند که به شکست نامزد این حزب در انتخابات بعدی منجر شود. از آنجا که نمایندگان کنگره در نهایت باید به خواست رای‌دهندگان در حوزه انتخاباتی تمکین کنند مخالفت‌های آنها با افکار عمومی که از مذاکرات حمایت می‌کنند. می‌تواند موجب شکست احتمالی آنها در انتخابات شود. از سوی دیگر شکست مذاکرات از دید افکار عمومی آمریکا یا جنگ خواهد بود یا دستیابی ایران به سلاح اتمی که هیچ یک از این دو موضوع خواست و علاقه افکار عمومی نخواهد بود. با توجه به این وضعیت اگر مذاکرات نمایندگان کنگره به شکست بینجامد در حقیقت یا خواهان جنگ هستند یا خواهان ایران دارنده سلاح اتمی. این وضعیت از سوی رای‌دهندگان در آمریکا قابل قبول نخواهد بود و می‌تواند به حذف چنین نمایندگانی در انتخابات بعدی منجر شود. مجموع این عوامل نشان می‌دهد که کنگره به‌رغم تمام اعتراضات آشکار و پنهان و انواع لابی‌گری‌ها سرانجام به مسیر کنونی تن خواهد داد.
