6 محرک کلان بورسی

علیرضا عسکری مارانی
مدیرعامل شرکت سرمایه‌گذاری ملی ایران و کارشناس ارشد بورس
سال 1393 در حالی سپری شد که شاهد موفقیت دولت در کنترل تورم و اجرای سیاست‌های مرتبط با حوزه روابط خارجی بودیم. باوجود سیاست تثبیت قیمت‌ها در نیمه نخست سال و نیز سیاست‌های انقباضی، در سال جاری بازگشت به مکانیزم بازار و تعیین قیمت‌ها توسط عرضه و تقاضا در جهت تحریک اقتصاد و خروج از رکود اجتناب‌نا‌پذیر به نظر می‌رسد.

پس از انتشار بیانیه لوزان سوئیس که همه فعالان بازار را به انجام توافق نهایی تا مهلت 10 تیرماه امیدوار کرده است، شاهد چند تغییر اساسی هستیم:
1- ریسک سیستماتیک سیاسی کاهش پیدا کرده و به خصوص پس از سخنرانی مقام معظم رهبری و حمایت ایشان از این مذاکرات می‌توان امیدوار بود که با کاهش ریسک سیستماتیک سیاسی، P/ E بازار بالا رود و شاهد استقبال بیشتر سرمایه گذاران از بازار سرمایه باشیم.
2- با توجه به اینکه تورم در ماه‌های گذشته کمتر از نرخ سود بانکی بوده و بانک مرکزی و وزارت اقتصاد نیز بارها به لزوم متعادل‌سازی نرخ سود بانکی تاکید کرده‌اند و از سوی دیگر با توجه به اینکه بسیاری از بانک‌ها از ورود به قراردادهای بلندمدت به دلیل احتمال کاهش نرخ سود خودداری می‌کنند، به نظر می‌رسد سود بازار پول باوجود برخورداری از معافیت مالیاتی کاهش خواهد یافت و ضمن افزایشP/ E بازار پول، P/ E بازار سرمایه نیز متعاقبا افزایش خواهد یافت.
3- ناامیدی در رشد سایر بازارهای موازی با بازار سرمایه مانند بازار مسکن، ارز و... به دلیل روشن بودن افق تولید، رشد اقتصادی و سرمایه‌گذاری در کشور عامل مهم و مؤثر دیگری است که در بازار سهام اثرات مثبتی به همراه خواهد داشت.
4- برنامه‌های حمایتی دولت از تولید از جمله لوایح مرتبط با خروج غیرتورمی از رکود دیگر عامل کلان اقتصادی مؤثر بر شرکت‌های بورسی است که می‌تواند به رشد و رونق در بازار سهام نیز منتهی شود. برخی پیش‌بینی‌ها از رشد اقتصادی 3 درصدی حکایت دارند که این موضوع می‌تواند با سودآوری شرکت‌های بورسی همراه شود.
5- تثبیت نرخ ارز دیگر سیاست کلان اقتصادی است که پیش‌بینی می‌شود در سال 94 بانک مرکزی به سمت اجرای آن حرکت ‌کند که این موضوع با اثرگذاری بر بخش‌های اقتصادی، تولیدی و تجاری حرکت شرکت‌های با وابستگی بالا به نرخ ارز را مشخص سازد. 
6- در کنار این عوامل، روابط تجاری منصفانه بین بنگاه‌های تجاری داخلی و خارجی سبب خواهد شد قیمت تمام‌شده کالاها کاهش یابد، ظرفیت‌های خالی استفاده نشده مورد بهره برداری قرار گیرند و فروش صادراتی نیز افزایش یابد که نتیجه آن در درآمد و سود بنگاه‌ها منعکس خواهد شد که البته بیشتر در سال 1395 شاهد این اتفاق خواهیم بود.
این عوامل از اصلی ترین محرک‌های کلان اقتصادی مؤثر بر بازار سهام در آینده محسوب می‌شوند با این حال موضوعات روانی از ابتدای سال و بعد از امضای تفاهم اولیه بین ایران و غرب باعث شد این بازار با هیجاناتی روبه‌رو‌ شده و تقاضا به شدت در آن رشد کند، اما منطق تحرکات بورس نشان می‌دهد هیجانات در بورس فروکش خواهند کرد و بازارها به شرایط عادی خود بازمی گردند. به همین دلیل با رفع تدریجی هیجانات شاهد آرامش در بازار و بازگشت به مؤلفه‌های اصلی آن هستیم. 
در این بین اگرچه در روزهای اخیر شاهد کاهش شاخص کل بورس هستیم اما بررسی‌ها نشان می‌دهند سهامداران با نگاه بلندمدت تر جایگزین سهامداران با دید کوتاه مدت شده‌اند و باوجود فشار فروش و عرضه در روزهای شنبه و یکشنبه هفته اخیر، بازار حرکت عقلایی خود را در پیش خواهد گرفت که امیدواریم مسوولان اداره‌کننده بورس از حضور مستقیم و غیرمستقیم در بازار، که در سال گذشته اجتناب‌ناپذیر می‌نمود، پرهیز کرده و طبیعت بازار را به خود آن واگذار کنند تا شاهد بازار کاملا طبیعی و منطقی در سال 1394 باشیم.