ایران؛ فرصت استثنایی
چارلز رابرتسون*
من به 70 کشور مختلف دنیا سفر کرده‌ام اما ایران برایم بسیار جالب بود. من اقتصاددان ارشد در بانک سرمایه‌گذاری به نام «کپیتال رنسانس» هستم. تا کنون 11 تریلیون دلار برای بازار‌های نوظهور و پیشرو سرمایه‌گذاری شده و شغل من یافتن فرصت‌های سرمایه‌گذاری است. برای سرمایه‌گذاری درباره کشور‌های آرژانتین، زیمبابوه، برزیل، چین، هند و روسیه تحقیق کرده‌ام اما برای دهه آینده، این ایران است که فرصت استثنایی برای سرمایه‌گذاری خواهد داشت.
اگر به 30 اقتصاد بزرگ دنیا نگاه کنید، سرمایه‌گذاران خارجی را می‌‌بینید که میلیاردها دلار در سهام سرمایه‌گذاری کرده‌اند. در حال حاضر دو استثنا وجود دارد: عربستان سعودی و ایران. امسال عربستان سعودی در‌های خود را برای سرمایه‌گذاران خارجی می‌گشاید که معنای آن این است که بازار ایران در دنیا هنوز کشف نشده است.
من تمایل به بازگشت به ایران در ماه ژوئن را دارم چرا که در این ماه ممکن است تحریم‌ها لغو شود.
آنچه سرمایه‌گذاران به دنبال آن هستند از کشوری به کشور دیگر متفاوت است. در آمریکا شرکت اپل شرکت شناخته شده‌ای است که ارزشی برابر با 700 میلیارد دلار دارد و از اقتصاد ایران بزرگ‌تر است (426 میلیارد دلار). در کنیا که بیش از 40 میلیون جمعیت دارد، سرمایه‌گذاران به دنبال شرکت سفریکام هستند این شرکت مخابراتی در زمینه ارائه خدمات خطوط تلفن ثابت، شبکه تلفن همراه، اینترنت و پهنای باند فعالیت می‌کند. این شرکت با ورود تلفن همراه باعث می‌شود که مردم از تلفن همراه برای دسترسی به بانک استفاده کنند. این در حالی است که در نیجریه بازار سیمان محبوب است. البته توسعه اقتصادی همواره به سیمان نیاز دارد. آنچه ایران پیشنهاد می‌دهد، فرصت‌های بسیاری برای سرمایه‌گذاری است. بازار سهام ارزشی تقریبا برابر با 100 میلیارد دلار دارد و شرکت‌های بسیاری از بخش‌های انرژی گرفته تا بانکداری در بورس تهران هستند.
این ترکیبی ایده‌آل از سرمایه‌گذاران سهام هستند و ما تخمین می‌زنیم که در صورت لغو تحریم‌ها حدود یک میلیارد دلار در بازار سهام ایران سرمایه‌گذاری شود. سرمایه‌گذاران مشتاق اصلاحات هستند و ایران این موقعیت را فراهم می‌آورد. ارزش ریال در برابر یورو قوی‌تر و در برابر دلار ضعیف‌تر است اما به‌طور متوسط، ارزش ریال پایدار است و تورم پایین آمده است. اصلاحات اکنون کمتر رایج است مگر آنکه وضع مردم بهتر شود. ایران برای ارتقای رشد به سرمایه‌گذاری بسیاری نیاز دارد.
ما بر این باوریم که در صورت لغو تحریم‌ها، اقتصاد ایران می‌تواند 7-6 درصد رشد داشته باشد. شرکت‌های نفتی به ایران باز خواهند شد، در صورتی که دولت ایران اجازه دهد که این شرکت‌ها سودآوری کافی داشته باشند.
تولیدکنندگان خودرو از بازاری که 80 میلیون جمعیت دارد بسیار خوشحال می‌شوند و ما همیشه از کشور‌هایی که جمعیت تحصیلکرده دارند حمایت می‌کنیم. ایران هم مانند ترکیه جمعیت تحصیلکرده بالایی دارد و بر این باوریم که تحصیلات باعث رشد بلندمدت خواهد شد و همچنین در انتظار حضور شرکت‌هایی همچون اپل و سفریکام در ایران خواهیم بود. تکنولوژی و فناوری اطلاعات موجب تحولی در اقتصاد ایران خواهد شد.
البته سرمایه‌گذاران با چالش‌هایی نیز روبه‌رو خواهند بود. مانند نیجریه و پاکستان که از تروریسم و چین که از فساد اداری رنج می‌برد. ما برای اصلاح در ایران به شفاف‌سازی مواردی از جمله کنترل قیمت‌ها و سیستم بانکی نیاز داریم.
علاوه بر این، ایرانی‌ها نیاز دارند، بدانند که حضور سرمایه‌گذاران در ایران تغییرات مثبتی را به همراه می‌آورد. هر دو سمت از این سرمایه‌گذاری سود خواهند برد. مثل ورود سرمایه‌گذاران به روسیه در دهه1990 و آفریقا در دهه2000، ایران نیز از مزایای گشایش اقتصادی بهره‌مند خواهد شد.
اما سوال این است که آیا گشایشی در بازار ایران صورت خواهد گرفت؟ مطمئن هستم که چنین چیزی خواهد شد. ما نمی‌توانیم مطمئن باشیم که باراک اوباما بتواند با مخالفان آمریکایی بر سر توافق با ایران به تفاهم برسد.
همچنین نمی‌دانیم که ایران با 1+5 چه زمانی به توافق می‌رسد. شاید این فرآیند آهسته صورت گیرد و لغو تحریم‌ها سال‌ها یا ماه‌ها به طول انجامد.
آنچه از ایران می‌دانیم این است که در صورت توافق ایران
پرقدرت‌تر خواهد شد. دلیل خوبی وجود ندارد که چرا اقتصاد ایران نصف اقتصاد ترکیه است و از اقتصاد عربستان کوچک‌تر است. در صورت لغو تحریم‌ها، ما انتظار داریم که اقتصاد ایران از جایگاه 29 به جایگاه 20 اقتصاد بزرگ دنیا برسد. این فرصتی است که رنسانس کپیتال به دنبال آن است و از چنین موقعیتی هیجان زده است.
*بیوگرافی: چارلز رابرتسون اقتصاددان ارشد بانک سرمایه‌گذاری کپیتال رنسانس است. تحقیقات وی شامل جمعیت شناسی، قوانین، مشکلات تروریسم و فرصت‌های تحصیلی است. او کتابی تحت عنوان «سریع‌ترین میلیون» دارد که مربوط به رونق در آفریقا است. او طی دهه گذشته یکی از برترین اقتصاددانان بوده است و در ارزیابی توماسون اکستل و اینستیتوشنال اینوسترز جایگاه اول را به دست آورده است.
