جدال در بازار جهانی نفت: عربستان سعودی در مقابل آمریکا /کدامیک بر دیگری غلبه خواهند کرد؟
چند ماه است که دو کشور آمریکا و عربستان تقریبا وارد جنگ نفتی شده اند اما تاکنون تولید کنندگان نفت شیل آمریکا در مقابل فشارهای عربستان سعودی مقاومت کرده اند. تولید نفت شیل آمریکا روندی صعودی دارد و به نظر می رسد تولید کنندگان آمریکایی برای جدال با ریاض در آینده، به ساز و کارهای قدرتمندتری مجهزتر شده اند. سعودی ها کمی از روند مقاومت تولیدکنندگان نفت شیل آمریکا متعجب شده اند اما به نظر نمی رسد این جدال نفتی به این زودی ها به پایان برسد.
اوایل ماه گذشته، شماری از تحلیل گران اعلام کردند عربستان سعودی دریافته است که سازمان صادرکنندگان نفت - اوپک - دیگر همانند گذشته مدیریت بازار نفت را در دست ندارد . سعودی ها همچنین احساس کردند ریاض به منظور رقابت با تولیدکنندگان نفت شیل آمریکا باید راهبردی جدید در پیش گیرد واز این رو باید « ساز و کار نفتی جهانی جدیدی » ایجاد کند که همانند اوپک در سال های گذشته می تواند به صورت موثری نبض بازار نفت را در دست گیرد و بر بهای نفت تأثیر گذار باشد، حتی اگر این ساز و کار جدید بین المللی مستلزم حضور بازیگرانی متفاوت باشد.
برخی تحلیل گران بازار نفت بر این باورند که سعودی ها قادر نیستند از موضع خود به عنوان مدیر اجرایی بازار جهانی نفت کنار بکشند و به همین دلیل در تلاش برای ایجاد روندی موثر و متفاوت هستند. آنها اذعان کرده اند تولید کنندگان نفت شیل، کشورهای مهم تولید کننده نفت اوپک را در بازار به حاشیه رانده اند و این در حالی است که ایران نیز قصد دارد طی پنج تا ده سال آینده موضع موثر خود را در بازار نفت احیا کند.
عربستان سعودی در مواجهه با این واقعیت در صدد بر آمد با بهره گیری از راهبردهای موجود به تولید کنندگان نفت شیل بقبولاند که اعضای اوپک قصد ندارند سطح تولید خود را کاهش دهند مگر آن که رویداد مهمی در بازار رخ دهد. از این رو گام نخست، وادار ساختن شرکت های تولید کننده نفت شیل به کاهش سطح تولید خود بوده است.
اما رسانه های جهانی این هفته از افزایش تولید نفت شیل و در عین حال افزایش 40 درصدی بهای نفت در بازارها از ماه مارس خبر دادند که سبب شد بهای نفت وست تگزاس اینترمدیت به بشکه ای 60 دلار برسد. با در نظر گرفتن این موضوع، تولیدکنندگان نفت شیل در صدد توسعه ابزارهای موثر در تولید نفت بر آمدند. در نتیجه، تولید آنها افزایش یافت حتی با این که عملیات حفاری آنها این هفته به پایین ترین سطح خود طی شش سال رسید و خود سعودی ها به تولید نفت خود با روند قبلی ادامه دادند.
اکنون این سوال مطرح می شود که آیا سعودی ها در ایجاد ساز و کار جدید در تعیین راهبرد بهای نفت در سطح جهان موفق عمل کرده اند یا خیر؟ آنها تلاش می کردند شرکت های تولید کننده نفت شیل را وادار به کاهش تولید کنند اما شرکت های آمریکایی در مقابل چنین فشارهای مقاومت کرده اند. گزارش های منتشر شده حاکی است شرکت استت اویل Statoilهزینه های عملیاتی خود رادر سالبیش از 22 درصد کاهش داده است. شرکت نیو باکن New Bakken روزانه میزان تولید خود را 200 هزار بشکه افزایش داده است. شرکت ایگل فورد Eagle Fordنیز سطح تولید خود را 100 هزار بشکه در روز افزایش داد . این در حالی است که بهای نفت وست تگزاس اینترمدیت همچنان بالاتر از سطح هزینه هایی است که شرکت های تولیدکننده نفتی آمریکایی باید متقبل شوند.
تام پاف تحلیل گر موسسه گپیتال اکونومیکس پیش بینی کرد:« تولید نفت آمریکا در واکنش به بهبود بهای نفت در بازار، سریعا افزایش خواهد یافت و با در نظر گرفتن رویدادهای قبلی در می یابیم که کاهش میزان حفاری های نفتی طی چند ماه آینده روندی معکوس به خود خواهد گرفت.»
به نظر می رسد گلد من ساش نیز با این دیدگاه موافق است زیرا اعلام کرد اگر بهای نفت وست تگزاس اینترمدیت به بالای 60 دلار در هر بشکه برسد ، تولیدکنندگان نفت فعالیت های خود را افزایش خواهند داد.
از این منظر، موسسه ای او جی ریسورسز اعلام کرده است اگر بهای نفت وست تگزای اینترمدیت بالای 65 دلار در هر بشکه باقی بماند این تحول سبب خواهد شد « روند افزایشی تولید نفت بار دیگر در سال 2016 از سر گرفته شود.» با این حال، افزایش سطح تولید نفت مستلزم هزینه های بسیار است. همه شرکت های تولید کننده نفت شیل نمی توانند از پس این هزینه های اضافی بر آیند.
سعودی ها با آن که نمی توانند سبب کاهش قابل توجه سطح تولید نفت شیل شوند اما در عین حال از راهبرد به حاشیه راندن این شرکت ها دست بر نداشته اند. یک مقام سعودی این هفته در گفتگو با نشریه فایننشال تایمز اعلام کرد مقامات ریاض بر این باورند که راهبردشان مبنی بر « تحت فشار قرار دادن رقبایشان در آمریکا به سبب افزایش هزینه های تولید موفقیت آمیز بوده است » و سطح تولید نفت عربستان در ماه آوریل نشان دهنده چشم اندازی مثبت در ین زمینه است زیرا رقم تولید نقت آنها در این ماه، 10 میلیون و 300 هزار بشکه در روز بوده است.
آژانس بین المللی انرژی این هفته با انتشار گزارشی اعلام کرد میزان تولید نفت شیل در ماه آوریل با کاهش مواجه شد. این آژانس در عین حال درباره نتیجه گیری های « زودهنگام » در ارتباط با پیروزی عربستان در « جدال بر سر سهمیه نفتی در بازار » هشدار داد و اعلام کرد میزان عرضه نفت در بازارهای جهانی همچنان بالاست حتی در کشوری همانند برزیل که هزینه های تولید در آنجا حتی بسیار بیشتر از آمریکاست.
از این رو، آیا هدف عربستان سعودی این است که در رقابت با تولید کنندگان نفت شیل نشان دهد که نفت شیل تحت تأثیر نفوذ عربستان در بازار قرار دارد؟ یک مقام سعودی می گوید:« ریاض خواهان تمدید عصر تکیه بر نفت است . ما می خواهیم کاری کنیم نفت همچنان منبع اصلی تأمین انرژی باشد و ما تولید کننده اصلی این منبع انرژی باشیم.»
حتی با این که نفت شیل آمریکا از حیث کمیت می تواند با دیگر تولیدکنندگان رقابت کند اما باید به این موضوع اشاره کنیم که شرکت های مختلف با هزینه های مالی مختلف اقدام به تولید نفت شیل می کنند. این در حالی است که نفت در عربستان سعودی بر مبنایی واحد و از سوی شرکت هایی هماهنگ و زیر نظر یک نهاد واحد تولید می شود. این قدرت مرکزی به همراه بزرگترین ذخایر نفتی جهان سبب شده است عربستان سعودی به تولید کننده ای قاطع در جهان و تعیین کننده در روند بازار تبدیل شود.
میزان موثر بودن این راهبرد تحت تأثیر تعداد شرکت هایی قرار دارد که به صورت مستقل تصمیم گیری می کنند زیرا شمار کمی از تصمیم گیرندگان در صنعت نفت شیل آمریکا حضور دارند . هر چه میزان این تصمیم گیرندگان بیشتر باشد نفت شیل آمریکا می تواند بر بازار نفت تأثیر گذاری بیشتری داشته باشد. به سبب توانایی در حفاری و تولید نفت از سوی تولیدکنندگان نفت شیل آمریکا بود که آنها توانستند تا این اندازه سریع به افزایش بهای نفت طی سه ماه گذشته واکنش نشان دهند. اما نبود یکپارچکی در میان تولیدکنندگان نفت سبب نوسان در بازار شده است .
این پدیده نسبتا جدید باید مهار شود قبل از آن که بر بازار در آینده تأثیر فزاینده ای بگذارد.
در همین حال، شرکت های مشاوره ای همانند پترومتریکس عبارت « شبکه شیل » را مطرح کرده اند که نشان دهنده میزان بهای نفت وست تگزاس اینترمدیت است که بر اساس آن، سطح تولید تا حدودی با ثبات باقی می ماند. به گفته تحلیل گران این موسسه، بر اساس سطح تولید کنونی، بهای نفت بین 45 تا 65 دلار باقی خواهد ماند و اگر سطح کنونی نفت کاهش یابد متعاقبا بهای نفت افزایش خواهد یافت و با افزایش سطح تولید بهای نفت نیز با کاهش همراه خواهد شد.
در این میان تولید کننده نفت شیل تأثیری تعیین کننده در بهای آن در بازارهای جهانی خواهند داشت.
روزنامه وال استریت ژورنال به استناد سند اوپک اعلام کرد بهای نفت در خوش بین ترین حالت ممکن به بشکه ای 76 دلار خواهد رسید. موسسه مشورتی آی اچ اس اعلام کرد امسال 80 درصد از ظرفیت جدید نفت شیل به سوددهی خواهد رسید البته اگر بهای نفت بین 50 تا 69 دلار باشد. بر اساس مشاهدات ارقام مرتبط با بهای نفت در بازارهای جهانی - که بین 40 تا 60 دلار بوده است - می توان گفت نفت شیل آمریکا در مقابل کاهش بهای نفت مقاومت خواهد کرد حتی اگر یک رقیب در پی به حاشیه راندن آنها باشد.
مقامات عربستان سعودی از این واقعیت آگاهند که تولید نفت شیل امریکا باید در سطح خاصی باقی بماند زیرا ریاض نمی تواند همه نیاز بازار را تأمین کند و بدون حضور تولیدکنندگان نفتی دیگر، عربستان سعودی قدرت خود را در بازار نفت از دست خواهد داد. اما به نظر می رسد روند جدیدی که عربستان سعودی در بازار نفت در پیش گرفته است تا حدود زیادی موفق بوده است به همین دلیل سعی در ادامه آن دارد..
مترجم : محبوبه حبیبی / منبع : اکونومیتور