معرفی کتاب »جامعه بازار»
سه شنبه, ۲ تیر ۱۳۹۴، ۰۲:۴۹ ب.ظ
نویسنده: دن اسلیتر و فرن تونیکس
ترجمه: حسین قاضیان
انتشارات: نشر نی
قیمت پشت جلد: 6800
بازار شاید گسترده‌ترین وجه اقتصاد مدرن محسوب شود یا حتی چنان محتوای بازار در مدرنیته، پست‌مدرن یا حتی پیشامدرن، گسترش یافته که این مفهوم از یک مرز فقط اقتصادی گذر کرده و امروز اندیشمندان حوزه علوم اجتماعی برسر تفسیرهای متفاوت از بازار اختلافات زیادی دارند.
بسیاری این بازار را در میان رهیافت‌های امروزی در باب سازماندهی اجتماعی و اقتصادی و ایده‌های مرتبط با بازار تفسیر می‌کنند. این موضوع از این جهت باید به‌طور خاص مورد توجه قرار گیرد که در دهه‌های اخیر، استراتژی بازار توانسته بر استراتژی‌های مربوط به اداره امور اجتماعی و اقتصادی سیطره پیدا کند. مصداق این سیطره شاید تجدید ساختار نئولیبرالی، اقتصادهای درحال گذار، جوامع کمونیستی و برنامه‌های تعدیل ساختاری در کشورهای درحال توسعه باشد.
کتاب جامعه بازار به خوبی توانسته به تعریف بازار و کارکردهای نوین آن در قالب نئولیبرالی و حتی اندکی متاخرتر یعنی برنامه‌های تعدیل ساختاری در کشورهای در حال توسعه بپردازد.
پولانی پیدایش و گسترش انواع بازارها از نظر تفسیر مدرنیته را امری مهم می‌داند و می‌گوید:« جهان معاصر را می‌توان جامعه‌ای کاملا ریشه گرفته از سازوکارهای اقتصادی خود یعنی جامعه‌ای بازارگون قلمداد کرد.» با این حال شاید کتاب جامعه بازار در پی پاسخ به همین سوال باشد که بر اساس نظریه اجتماعی مدرن که پیوسته خاستگاه‌ها و محدودیت‌های نظم در جامعه پیچیده بوده است، سازوکار بازار چطور این نظم را فرجامی می‌بخشد یا چگونه بازار راه‌حل مساله نظم به حساب می‌آید؟
این کتاب در مقدمه، قصد خود را بررسی بازار برای مفهوم نظریه اجتماعی به معنای وسیع بیان می‌دارد. رویکردهای مختلف به بازار از زاویه مجموعه‌ای از دیدگاهای نظری بررسی می‌شود و به این اعتبار علم اقتصاد در چارچوب سنت فکری بزرگ‌تری قرار می‌گیرد که گونه‌های بازار، در حکم ابزاری برای تبیین فرآیندها و مناسبات اجتماعی نقش مهمی در آن ایفا می‌کنند.
بازار در تعریف فرانسیز به مفهومی بدیهی تعبیر شده است. اما در این کتاب همین بدیهی بودن، شکل‌های مختلفی را که بازار به خور می‌گیرد و معانی متفاوتی را که به ایده بازار نسبت می‌دهند، به اعتباری تحریف می‌کند. در علم اقتصاد مدرن، بازار از همان منزلت اصل موضوعه جامعه در جامعه‌شناسی یا فرهنگ در انسان‌شناسی برخوردار است. در این این گستره تفسیرها از بازار در اقتصاد و دیگر حوزه‌ها مورد واکاوی قرار گرفته است.
در بخشی از مقدمه این کتاب آمده: «بنابراین مسئله موافقت یا مخالفت با بازار نیست. بحث این است که بازار بازار به طور محض نه خوب است و نه بد. زیرا انواع بازارها به شدت با هم فرق دارند. منظور این نیست که باید داوری در مورد آثار حاصل از ناتوانی‌ها و ناکامی‌ها بازار یا اهمیت و ارزش بازار در موارد خاص به تعلیق درآید، بلکه سخن در این است که این‌گونه داوری‌های علی‌الاطلاق از نظر تحلیلی و سیاسی سست و نااستوارند.»
این کتاب پیرامون مضمون‌ها و پرسش‌هایی دور می‌زند که معلوم شده در تلاش برای درک بازار به منزله پدیده‌ای وسیعا اجتماعی و اقتصادی اهمیت دارد. این کتاب در هفت فصل به هم پیوسته و یک بخش نتیجه‌گیری می‌تواند تحلیل خوبی از کارویژه‌های بازار در عصر جدید و در محیط علوم مدرن در اختیار خوانندگان قرار دهد.
