(مورد کاوی بندر شهید بهشتی چابهار )
لینک دانلود : اینجا کلیک کنید
حجم: 368 کیلوبایت
اهداف مطالعه این تحقیق انتشار مفاهیم و تعریف توسعه پایدار بنادر به منظور شناسایی مسائل کلیدی و مهم در توسعه پایدار آنها میباشد، همچنین به منظور تعیین برنامه اساسی توسعه پایدار و به طور کلی بررسی مفهومی قابل تنظیم و اجرا ، همچنین گسترش ایده های نوآورانه بعنوان راه حلهای رسیدن به توسعه پایدار بنادر و کاربرد آنها، با یک مطالعه موردی در بندر شهید بهشتی خواهیم پرداخت.
غلامحسین شافعی را در طبقه هفتم اتاق بازرگانی ایران ملاقات کردم. میتوان گفت او از لحاظ حضور در صحنه و فعالیت‌های مرتبط با بخش خصوصی، نفر اول بخش خصوصی ایران است و با سمت گرفتن محمد نهاوندیان در ریاست‌جمهوری، به عنوان رییس اتاق بازرگانی ایران انتخاب شد. این فعال بخش خصوصی 63 ساله، تاجر زعفران است و همزمان ریاست اتاق بازرگانی مشهد را هم برعهده دارد. همکاران شافعی در اتاق بازرگانی مشهد می‌گویند با اینکه وی این روزها خیلی پرمشغله و با ترافیک کاری روبه‌رو است، اما فعالان اقتصادی مشهد را رها نکرده و از آنها همچون گذشته حمایت می‌کند. شافعی در طول این سال‌ها، چه قبل از فعالیت به عنوان رییس اتاق بازرگانی ایران و چه امروز، همواره تاکید داشته که اقتصاد کشور از نبود یک نقشه راه و استراتژی توسعه صنعتی رنج می‌برده است. به اعتقاد وی، «به دلیل اینکه ما تاکنون استراتژی توسعه صنعتی نداشته‌ایم، حرکت‌هایمان با چشم بسته انجام شده است.»
* بیش از یک‌سال و نیم از فعالیت دولت یازدهم می‌گذرد. در این مدت اتفاقات مختلفی در حوزه اقتصاد افتاده است و دولت نیز اعتقاد دارد که اقتصاد کشور تا حدودی از رکود خارج شده است. شما به عنوان فردی که در رأس بخش خصوصی کشور فعالیت دارید، فکر می‌کنید تا به امروز چقدر از خواسته‌هایی که از دولت انتظار می‌رفت، تامین شده است؟
به نظر من در مورد مسایل اقتصادی اتفاق مثبت را می‌شود در اقتصاد کلان کشور مشاهده کرد و توانستیم یک مقداری ثبات را در اقتصاد کلان کشور ایجاد کنیم. برای مثال، در طول یکی دو سال گذشته در ارتباط با نرخ ارز شاهد بودیم که تنش‌های گذشته مهار و ثبات ایجاد شده است. در زمینه بعد نظارتی دولت بر سیستم بانکی کشور نیز اقدامات مثبتی انجام شده، اما کافی نیست و این رویه باید با قوت و قدرت بیشتری ادامه پیدا کند.
در اروپا سابقه تشکل های صنفی و اتحادیه ها که اهداف خاص اجتماعی و اقتصادی را پی میگرفتند، به قرون 12 میلادی باز میگردد*1. هدف اتحادیه ها تنها به جلب سود برای اعضاء محدود نبوده و بلکه بیشترین تلاش آن ها نگاهبانی از حیات و هستی کارگاه های صنعتی و تضمین پایداری اقتصادی آن ها بوده است. تشکل ها در طول حیات طولانی خود در جهان صنعتی اهداف متنوعی را پی گرفته اند از آن جمله میتوان به موارد زیر اشاره کرد: رونق بخشیدن به بازار، تدوین مقررات کسب و کار، تدوین روش های فنی انجام کار و پیشه وری، تدوین معیار های بکار گیری نیروی انسانی، چگونگی تامین و بکار گیری ابزار کار، داوری بین اعضاء، دور نگاهداشتن اعضاء از رقابت های ویرانگر و جلوگیری از تجاوز کارگزاران دولتی به حقوق صنعتگران و اهالی حرفه. اکنون نیز اساسنامه تشکل های صنعتی و حرفه ای تصویری تکامل یافته از این اهداف را به دست می دهد.
انقلاب های اجتماعی فرصت خوبی برای تشکل های صنفی و حرفه ای بوجود آورد تا ضمن ایفای نقشی مؤثر در دگرگونی ها به اعضای خود کمک کنند تا کمترین آسیب را تحمل کرده و در فردای انقلاب نیز به یاری دولت های برخاسته از تحولات بشتابند. به این وسیله جایگاه تشکل ها در معادلات اجتماعی استواری بیشتری می یافت. هر چند در فرانسه و پس از انقلاب کبیر بر اساس قانون 17 مارس 1791 از فعالیت اتحادیه ها جلوگیری شد اما در کمتر از دهسال سازمان ها و اتحادیه ها با عناوین جدید بوجود آمدند و در حل اختلاف های اجتماعی نقش داشتند. *2
تشکل های حرفه ای و صنعتی در اشکال کارگری و کارفرمایی به تدریج نقشی برجسته در توسعه صنعتی و در نتیجه افزایش رفاه عمومی در کشور ها پیدا کردند. این نقش نه تنها به خاطر جلوگیری از زورمداری دولت ها و حفاظت از منافع گروه های مختلف مردمی بوده است بلکه به دلیل کمک آن ها در تدوین ضوابط کیفی کالا و خدمات، جلوگیری از ضایع شدن حقوق مردم در برابر زیاده خواهی های فردی، کاستن از تنش های اجتماعی و بسیاری خدمات برجسته اجتماعی دیگر بوده است. اکنون نقش تشکل ها به گونه ای ژرف و تعیین کننده شده که می توان ادعا کرد که آن ها به جزء جدایی ناپذیر توسعه صنعتی در کشور های صنعتی تبدیل شده اند. تعداد بالای تشکل ها در جوامع صنعتی نشان این مدعاست.
1- تعریف توسعه
Development که در فارسی به "توسعه" برگرداننده شده است، به معنای گشودن یک بسته یا شاید بتوان گفت گنجینه است. برای این معنا درفارسی واژه‌ی "انکشاف"، که در ترجمه های اولیه رایج بوده، از برخی وجوه مناسب‌تر است. چرا که نمایاندن چیزی نهفته را معنی می‌دهد، اما با واژه‌ی رایج توسعه اگر به معنای
وسعت و تکامل بخشیدن به آن چه هست به کار رود، سر مخالفت ندارم. با این معنا توسعه با مدرنیته هم ذات و هم زمان میگردد، چرا که هردو درک و البته نقد سنت را براساس اصولی چون رجوع به عقل یا توافق عقلانی در دستور کار انسان و جامعه قرار می‌دهند، و آینده را برپایه‌ی گذشته بنیاد می‌نهند، نه در نفی یا تخریب آن. با این تعریف، مفهوم توسعه از رشد فاصله می‌گیرد. همان طور که انسان می‌تواند از لحاظ جسمی‌رشد کند بی آن که از لحاظ عقلی رشد کرده باشد، یا با مواد نیروزا و ماهیچه‌ساز بدنش را رشد یافته و پرتوان بنمایاند، جامعه اگر به رشد بسنده کند به‌زودی دچار مشکلات و تناقضات بنیان‌کن درونی می‌شود. توسعه‌ی یک جامعه هم چون ورود و جذب مفاهیم جدید علمی، فلسفی و هنری به یک زبان زنده است. در این ورود هرچند که گاه استفاده از برخی واژگان زبان های دیگر نیز ضروری بیفتد، اما بیان مفاهیم دراساس با واژگان و دستور زبان آن زبان زنده صورت می‌پذیرد.
موضوع توسعه در واقع بعد از جنگ جهانی دوم مطرح شد، در آن زمان «شوم پیکر» مدل توسعه جهان را به سه قطب جهان اول، جهان دوم و جهان سوم تقسیم کرد. وی مسیر توسعه اقتصادی جهان اولی را که شامل اروپا، امریکا، استرالیا و ژاپن بودند از طریق اقتصاد آزاد یا اقتصاد کاپیتالیسم می دانست. جهان دومی ها را جهان کمونیستی همچون کشورهای شوروی سابق، کره شمالی، چین و کوبا معرفی می کرد و برنامه ریزی متمرکز و توسعه صنایع بنیادی آنها را با سرمایه گذاری دولتی و به صورت اقتصاد سوسیالیستی تعریف می کرد.
استراتژی یا راهبرد، برنامه‌ریزی بلندمدت و دارای یک طرح واحد و همه‌جانبه است. طرحی تلفیقی که نقاط قوت و ضعف سازمان را با فرصت‌ها و تهدیدهای محیطی مربوط کرده و دستیابی به اهداف اصلی سازمان را میسر می‌کند.
برخی از فرآیندهای صنعتی نظیر فرآیندهای شیمیایی، فولاد، سیمان و نیروگاه‌ها دارای مقیاس‌های اقتصادی هستند. افزایش درتولید اینگونه فعالیت‌ها منجر به کاهش هزینه، کاهش قیمت و افزایش بیشتر تقاضا خواهد شد. در بخش صنعت به علت آثار تکمیلی و پیامدهای خارجی، تاثیر کل بزرگ‌تر از مجموع تاثیر تک تک قسمت‌هاست. وزارت صنعت، معدن و تجارت ایران پس از بارها نگارش و بازنگری اکنون در حال تدوین و تکمیل استراتژی توسعه صنعتی برای کشور است. نبود این استراتژی تاکنون خسارت‌های اقتصادی گسترده‌یی را به بار آورده و تدوین و اجرای آن می‌تواند چشم‌انداز توسعه صنعتی ایران را برای بلندمدت روشن کند. اکنون باید پرسید مبنای تدوین استراتژی توسعه صنعتی کشور چه باشد؟ حسین حقگو و حسین راغفر کارشناسان بلندپایه اقتصادی و محمود اسلامیان عضو هیات‌رییسه اتاق بازرگانی ایران در گفت‌وگو با تعادل معیارهای لازم برای تدوین این استراتژی را ارایه کردند.
