پایان ماه عسل آمریکا و عربستان

روزنامه واشنگتن‌پست روز شنبه در یکی از گزارش‌های اصلی خود به چشم‌انداز رابطه آمریکا و عربستان سعودی پرداخت. واشنگتن پست با تاکید بر اینکه آل‌سعود در دو مقطع زمانی مهم و استراتژیک از پشت به ایالات‌متحده آمریکا خنجر زده، نوشته است: دوستی آمریکا با عربستان سعودی به پایان خود رسیده است. این روزنامه در ادامه می‌افزاید: «اعراب باید به‌خاطر داشته باشند که نفت شیل در حال به بار نشستن است. اتفاقی که باعث می‌شود اتکای نفتی ایالات متحده و دیگر قدرت‌های اقتصادی به اعراب کمتر شود. اکنون عربستان با تزریق نفت به بازار می‌کوشد تا قیمت‌ها را پایین بیاورد، سهم خود را در بازار حفظ کند و توسعه نفت شیل از سوی آمریکا را تضعیف کند؛ اما نمی‌تواند. این کشور فعلا در یمن و سوریه گرفتار است.»
 

روزگاری ترکی الفیصل، رئیس سابق سازمان اطلاعاتی عربستان گفته بود: «طی 50 سال گذشته ما بهترین دوست آمریکا بودیم.» او از زمان گذشته برای توصیف این دوستی استفاده کرد. توصیف او به روابط آمریکا و عربستان در سال 1965 مربوط بود اما چرا «بهترین دوست؟» اسکار وایلد می‌گوید: «بهترین دوستان به شما از جلو خنجر می‌زنند.» «کولبرت کینگ»، ستون نویس واشنگتن پست، می‌نویسد ما سال 1973 از عربستان خنجر خوردیم؛ زمانی که سعودی‌ها به دلیل حمایت نظامی ما در جنگ سال 1973 از اسرائیل در برابر مصر و سوریه تحریم نفتی را بر ما وضع کردند. 

این «بهترین دوست» آمریکا باعث دو برابر و سپس چهار برابر شدن قیمت‌های سوخت در آمریکا شد. عربستان با اینکه فشار بر اقتصاد ما را می‌دید اما هیچ نشانه‌ای از پشیمانی از خود بروز نداد. تردیدی نیست که پادشاهی سعودی می‌خواست به ما درسی بدهد: اینکه هر وقت بخواهند می‌توانند بر ما فشار آورند. سال‌ها گذشت تا می‌2008 فرا رسید؛ سالی که قیمت نفت 127 دلار در هر بشکه بود. جورج بوش، رئیس‌جمهوری وقت، بار دیگر از عربستان خواست با افزایش تولید قیمت‌ها را پایین بیاورد. این بار هم سعودی‌ها گفتند: «نه.» این بار دوم بود که نه می‌گفتند. «کینگ» می‌نویسد این «بهترین دوستان» ما طی 4 دهه گذشته با دلارهای نفتی که روزگاری 116 میلیارد دلار در سال تخمین زده می‌شد، چه کردند؟ البته بخشی از این پول‌ها صرف ساخت پل‌ها، مدرسه‌ها، بیمارستان‌ها، هتل‌های لوکس، فرودگاه‌ها و ... شد اما بخش بیشتری از این پول‌های بادآورده به جاهای دیگر راه یافت: شبکه‌ای از مدارس دینی که وهابیت را آموزش و توسعه می‌داد و زمینه ظهور القاعده را فراهم کرد.

 

 آن پول و تسلیحاتی که از طالبان حمایت می‌کرد از کجا آمد؟ 

ستون نویس واشنگتن پست می‌افزاید: وقتی طالبان در سپتامبر 1996 بر کابل تسلط یافت، عربستان در زمره سه کشوری بود که روابط دیپلماتیک با این گروه برقرار کرد. عربستان اما در سپتامبر 2001 به خطای خود اعتراف کرد آنجا که پادشاه این کشور اعلام کرد طالبان «چیز خوبی نیست» چرا که از شهروندان سعودی عضو می‌گیرد تا «اقدامات جنایتکارانه» علیه قانون اسلام انجام دهد. در این دوستی 50 ساله، آنها هر وقت توانستند بر ما خنجر زدند و آخرین آن حضور نیافتن ملک سلمان در نشست اخیر میان آمریکا و اعراب حاشیه خلیج‌فارس بود. 

ستون نویس واشنگتن پست با اشاره به سخن ملک عبدالله به جورج‌بوش می‌نویسد: «ملک عبدالله در سال 2001 نامه‌ای به بوش نوشت و گفت زمانی خواهد آمد که دولت‌ها و ملت‌ها از هم جدا شوند. ما در یک چهار راه هستیم. زمان آن رسیده که آمریکا و عربستان به دنبال منافع جداگانه خود بروند. این را قطعا ترکی الفیصل به یاد دارد.» 

امروز اما عربستان و متحدانش در کشورهای حاشیه خلیج‌فارس دیگران را علیه رقیب خود – ایران- ترغیب می‌کنند و این بزرگ‌ترین کار آنها است. آمریکا نمی‌تواند آنها را از شر خودشان نجات دهد. کولبرت کینگ با مروری بر روابط نفتی آمریکا و اعراب می‌نویسد: «اما اعراب باید به خاطر داشته باشند که نفت شیل در حال به بار نشستن است. این باعث می‌شود اتکای ما به اعراب کمتر شود.» وی خطاب به ترکی الفیصل می‌نویسد: «پاسخ «بهترین دوست» ما چیست؟» اکنون عربستان با افزایش تولید نفت می‌کوشد تا قیمت‌ها را پایین بیاورد، سهم خود را در بازار حفظ کند و توسعه نفت شیل از سوی آمریکا را تضعیف کند اما نمی‌تواند. این کشور فعلا در یمن و سوریه 

گرفتار است.