مروری بر زندگی و فعالیتهای علمی توماس پیکتی
توماس پیکتی، اقتصاددان برجسته فرانسوی، در روز هفتم ماه می سال 1971 میلادی متولد شد. او که هماکنون به عنوان استاد رشته اقتصاد در مدرسه اقتصاد پاریس فعال است و به عنوان رئیس مرکز مطالعات اقتصادی EHESS (مدرسه مطالعات پیشرفته در علوم اجتماعی یا École des hautes études en sciences socials) کار میکند، نویسنده پرفروشترین کتاب اقتصادی سال 2013 میلادی است. این کتاب که با عنوان «سرمایه در قرن بیست و یکم» چاپ شده است در سال 2013 میلادی در فهرست پرفروشهای دنیا قرار گرفت. پیکتی از ابتدای فعالیتش به عنوان اقتصاددان روی مساله برابری و سرمایه تمرکز داشت و در این کتاب هم به موضوع تمرکز ثروت و توزیع آن طی 250 سال گذشته پرداخته است. در بخشی از کتاب آمده است: «زمانی که نرخ تجمع سرمایه بیشتر از نرخ رشد اقتصادی در یک کشور باشد، بیعدالتی و نابرابری اقتصادی در دنیا رشد میکند و به دنبال آن اختلاف طبقاتی در کشور بیشتر میشود. در این شرایط برای توزیع بهتر و عادلانهتر درآمد و ثروت در کشورها، بهتر است قانون مالیات بر ثروت در جهان اجرا شود تا به دنبال آن گامهای عملی در جهت کاهش نابرابری اقتصادی و بیعدالتی در جهان برداشته شود.»
پیکتی کیست؟
پیکتی در شهر کوچکی نزدیک پاریس متولد شد و بعد از تکمیل تحصیلات دبیرستانی، در 18سالگی از طریق سیستم آموزش عالی ENSi ع (i(École normale supérieure به تحصیل در رشته «اقتصاد و ریاضیات» پرداخت. اما قدرت علمی و پشتکار این دانشمند اقتصادی که در آن زمان در کسوت دانشجو در فرانسه مشغول به تحصیل بود، سبب شد مراحل پیشرفت علمی را با سرعت زیادتری طی کند. پیکتی که از ابتدا به مساله برابری و توزیع ثروت علاقهمند بود و تمامی مطالعاتش را در این حوزه متمرکز کرده بود، در 22سالگی موفق به اخذ مدرک دکترای اقتصاد شد و موضوع پایاننامهاش «توزیع مجدد ثروت» بود. او برای تالیف این پایاننامه ارزشمند اقتصادی مدت زیادی در مرکز مطالعات اقتصادی EHESS و مدرسه اقتصاد لندن مطالعه کرد و این کار مطالعاتی را تحت نظارت راجر گسنری انجام داد.
بعد از اخذ مدرک دکترای رشته اقتصاد، پیکتی به عنوان استادیار دانشگاه، کارش را آغاز کرد. در سال 1993 میلادی او به عنوان استادیار اقتصاد در دانشگاه امآیتی آمریکا کار کرد و دو سال در همین سمت باقی ماند. البته انتخاب پیکتی به عنوان استادیار دانشگاه در یکی از برجستهترین دانشگاههای دنیا از نظر سطح علمی، تاییدکننده این مطلب بود که او در جایگاه علمی بالایی قرار دارد و آیندهای بسیار درخشان در انتظارش است. بعد از اینکه دو سال در دانشگاه امآیتی به کسب علم و دانش گذراند، این دانشمند برجسته اقتصادی به فرانسه بازگشت و به عنوان پژوهشگر در مرکز ملی مطالعات علمی کشور فرانسه (CNRS) کارش را آغاز کرد. پیکتی بعد از پنج سال، یعنی در سال 2000 میلادی، به عنوان رئیس مرکز مطالعات اقتصادی EHESS انتخاب شد. هانس نائل یکی از تحلیلگران آمریکایی، بر این باور است که پیکتی نابغهای در دنیای اقتصاد است. او در این مورد میگوید: «پیکتی در 22سالگی موفق شد تا مدرک دکترای رشته اقتصاد را بگیرد. مدرکی که در خوشبینانهترین حالت باید در 28سالگی به فردی اعطا شود. این نشان میدهد پیکتی از نظر ذهنی و هوشی در سطح بالایی است و همین قدرت ذهنی بالا به او کمک کرده است تا مراحل پیشرفت در دنیای اقتصاد را با سرعت بیشتری طی کند. او یکی از جوانترین اقتصاددانان اثرگذار در دنیاست و جایگاه ویژهای در سطح جهان دارد.»
پیکتی در سال 2002 میلادی «جایزه برترین اقتصاددان جوان فرانسوی» را از آن خود کرد و طبق اطلاعات مندرج در فهرستی که در روز 11 نوامبر سال 2003 میلادی تالیف شد، او عضو هیات مدیره مرکز مطالعات اقتصادی اروپاست که در همان سال توسط مایکل رکورد (اقتصاددان فرانسوی) و دومینیک استراوس کان (اقتصاددان فرانسوی و رئیس سابق صندوق بینالمللی پول) راهاندازی شده بود. این مرکز مطالعات اقتصادی طی سالهای اخیر پژوهشهای ارزندهای در مورد مسائل اقتصادی اروپا انجام داده است و یافتههای این مرکز مطالعاتی در سیاستگذاریهای اقتصادی در اروپا بسیار اثرگذار بوده است.
در سال 2006 میلادی پیکتی به عنوان رئیس مدرسه اقتصاد پاریس انتخاب شد ولی بعد از گذشت شش ماه از این سمت استعفا داد تا به کمپین سگولن رویال بپیوندد و به عنوان مشاور اقتصادی این کاندیدای ریاستجمهوری فرانسه کار کند. او در یکی از مصاحبههایش در مورد دلیل این تصمیمگیری میگوید: «دغدغه اصلی من برابری و توزیع عادلانه ثروت میان مردم است. من میخواهم مطالعات گستردهام باعث شود تا مردم کشورم راحتتر زندگی کنند و سیاستهایی در عرصه اقتصادی وضع شود که فرانسه را به کشوری تبدیل کند که در آن همه از امکانات اقتصادی و ثروت ملی بهره میبرند.»
در سال 2007 میلادی او رسماً به عنوان مشاور اقتصادی حزب سوسیال فرانسه کارش را آغاز کرد ولی سگولن رویال موفق نشد به کاخ الیزه راه پیدا کند و نیکلا سارکوزی پیروز این رقابت انتخاباتی شد. به دنبال این مساله پیکتی دوباره به دانشگاه بازگشت و از سال 2007 میلادی دوباره تدریس را به عنوان شغل اصلی خود برگزید. او که همیشه دغدغه برابری اقتصادی و عدالت را داشته است به مطالعاتش در زمینه توزیع ثروت و نحوه توزیع بهینه ادامه داد تا اینکه بالاخره در سال 2013 میلادی توانست پرفروشترین کتاب دنیا در این حوزه را تالیف کند.
پیکتی که تخصص اصلیاش نابرابری اقتصادی و راههای کاهش آن است، طی سالهای اخیر، هم با استفاده از آمارهای تاریخی و هم روشهای آماری و اقتصادسنجی به مطالعه در این زمینه پرداخته است. مطالعات او به بررسی نرخ انباشت ثروت و رشد اقتصادی طی 250 سال گذشته، یعنی از قرن نوزدهم میلادی تاکنون، پرداخته است. او در کتاب «سرمایه در قرن بیست و یکم» بر ضرورت وضع قانون مالیات بر ثروت جهانی تاکید کرده است و این سیاست را راهی برای توزیع مجدد ثروت میان مردم و در سطح جهان میداند. مطالعات او که بیشتر با تکیه بر اطلاعات و آمارهای کشور فرانسه است، نشان میدهد در قرن بیستم میلادی درآمد مردم در این کشور کاهش چشمگیری داشته است. این اتفاق بعد از اتمام جنگ جهانی دوم در فرانسه افتاد و سبب شد تا سطح زندگی مردم کاهش زیادی پیدا کند. پیکتی در این مورد مینویسد: «کاهش درآمد مردم به دلیل از بین رفتن سیاستهای دولتی برای برقراری عدالت بوده است. سیاستهایی از قبیل توزیع عادلانه درآمد و دستمزد و به دنبال آن عدالت اقتصادی و اجتماعی.» پیکتی در ادامه مینویسد: «کاهش مالیات و کاهش سطح مشارکت مالی مردم در فعالیتهای اقتصادی به دلیل بیانگیزه شدن مردم که از اواخر دهه 1990 میلادی اتفاق افتاد سبب شد تا حجم بالایی از ثروت در کشور فرانسه در اختیار خانوادههای محدودی قرار بگیرد و به دنبال آن عدالت اقتصادی در کشور از بین برود.» او با استفاده از روشهای آماری هم این وضعیت را تشریح کرد. طبق یافتههای پیکتی در مورد فرانسه، اثر لافر بسیار کوچک بود و در اندازهای بود که میشد از آن چشمپوشی کرد. اثر لافر نشان میدهد بالا بودن نرخ نهایی مالیات طبقات پردرآمد انگیزهای برای ثروتمندان ایجاد میکند تا از میزان کار خود بکاهند.
این اقتصاددان برجسته فرانسوی که همواره به مساله آگاه کردن اذهان عمومی معتقد بوده است مقالات زیادی را برای روزنامه لیبراسیون کشور فرانسه تالیف کرده است و به تالیف مقالات انتقادی و آموزشی در نشریه لوموند نیز مشغول است. ستونهای تالیف شده توسط این اقتصاددان در روزنامه لیبراسیون در فهرست پرمخاطبترین بخشهای این روزنامه است.
در اوایل سال 2012 میلادی، پیکتی به همراه 42 تن از استادان رشته اقتصاد نامهای سرگشاده به فرانسیس اولاند نوشتند و این نامه را در حمایت از او در مقابل رقیبش یعنی سارکوزی تالیف کردند. اولاند در این انتخابات پیروز شد. او در سال 2013 میلادی موفق شد تا «جایزه سالانه Jahnsson» را کسب کند. این جایزه به اقتصاددانانی اعطا میشود که کمتر از 45 سال سن دارند ولی مطالعات آنها در عرصه تئوری و عملی تاثیر زیادی در سیر مطالعات اقتصادی اروپا داشته است. این جایزه ارزشمند به دانشمندی از عرصه اقتصادی داده شد که سالهای زیادی از زندگیاش را به مطالعه و تحقیق در این عرصه گذرانده بود و در زمره اثرگذارترین اقتصاددانان دنیا بود.
منابع:
1- http://en.wikipedia.org/wiki/Thomas_Piketty
2-http://www.parisschoolofeconomics.eu/en/piketty-thomas/