عوامل درون سازمانی موثر بر صادرات

امروزه صادرات فرآورده های صنایع غذایی به عنوان صنایعی وابسته به بخش کشاورزی، نقش مهمی در ارزآوری کشور ایفا می کند. صنایع غذایی و تبدیلی به عنوان صنایعی وابسته به محصولات کشاورزی از جمله مهم ترین گروه های صنعتی است که می تواند در توسعه اقتصادی کشورها به ویژه کشورهای در حال توسعه نقش کارآمدی ایفا کند. از دلایل این امر، ارزان بودن مواد خام محصولات کشاورزی، وجود نیروی کار ارزان، سرمایه گذاری و ارزبری کم مورد نیاز این محصولات است.

میزان صادرات، نسبت به شاخص قیمت مواد خوراکی نیز کشش پذیر است که مقدار این کشش برابر ۱۹/۳ است که بیان می کند با افزایش یک درصدی در شاخص قیمت مواد خوراکی، میزان صادرات ۱۹/۳ درصد افزایش می یابد.

میزان صادرات همچنین نسبت به میزان سرمایه گذاری در کارگاه های بزرگ صنایع غذایی، کشش پذیر است که این مقدار کشش برابر ۷۴/۱ است.

به این معنی که با افزایش یک درصد سرمایه گذاری در صنایع غذایی، میزان صادرات فرآورده های این صنایع ۷۴/۱ درصد افزایش می یابد. با افزایش سرمایه گذاری و به موازات آن پیشرفت فناوری، این صنایع از حالت سنتی و مقیاس کوچک که کارآیی اقتصادی کمتری دارند، خارج شده توان تولیدی آنها افزایش می یابد که در نتیجه آن می توانند فرآورده هایی با کیفیت و تنوع بیشتر تولید کرده و از این طریق، راه را در صحنه رقابت جهانی باز کنند.

با توجه به اینکه مقدار صادرات فرآورده های صنایع غذایی با شاخص قیمت مواد غذایی رابطه ای مستقیم و کشش پذیر دارد، پیشنهاد می شود که با اعمال سیاست های مناسب در زمینه قیمت گذاری و تولید فرآورده های صنایع غذایی از این فعالیت ها حمایت شود.

 

در راستای کمک به توسعه صادرات و بازاریابی و فروش صادراتی در قلمرو صنعت مواد غذایی، عواملی چون نگرش در سطح مدیران ارشد سازمان، تجربه صادراتی، تخصص، مشکلات صادراتی، مزیت های رقابتی، تعهد صادراتی، مدیریت بازاریابی، تبلیغات خارجی و... مورد بررسی قرارگرفته اند.

به طور کلی هدف شرکت های صادراتی از عرضه کالاها به بازارهای خارجی، کسب سود، درآمد مستمر و افزایش رقابت پذیری در طول زمان است و برخورداری از مزایای نوسانات ارزی و تبادلات بازرگانی تجارت بین الملل در جهت سهولت دسترسی به بازارهای تامین احتیاجات تولیدی و تجاری کمک کننده است.

امروزه هیچ کشوری در جدایی کامل از کشور های دیگر نمی تواند به بقای خود ادامه دهد و برای موفقیت در فعالیت صادرات رعایت مفاهیم نظری و کاربردی الزامی است.

مبانی نظری

نگرش: عبارت است از ترکیبی از باور ها و هیجان هایی که شخص را پیشاپیش آماده می کند تا به افراد، اشیا و گروه های مختلف به شیوه مثبت یا منفی نگاه کند. نگرش حالتی ذهنی و درونی است، بنابراین تشخیص نادرست بودن آن به سادگی ممکن نیست نگرش واقعیت هرکس را برملا می کند و به شکل رفتار و حرکات ظاهر می شود.

در موردنگرش افراد سه نکته لازم به ذکر است:

الف نگرش انسان، با استعداد و ظرفیت او رابطه مستقیم دارد.

ب گرچه نگرش در ابتدا پنهان است ولی در دراز مدت قابل پرده پوشی نیست. چون انسان نمی تواند برای مدت طولانی درون متلاطم و بیرون آرام را تحمل کند و بالاخره بروز می دهد.

ج نوع نگرش افراد برای بعضی افراد فرصت است و برای برخی مشکل.

حمایت مدیریت به تمایل مدیران برای تسهیل و ارتقای فعالیت کارآفرینی در سازمان ارجاع داده می شود. بر اساس این نظریات حمایت می تواند اشکال مختلفی داشته باشد، شامل پذیرش ایده، فراهم کردن منابع یا تخصص های ضروری، یا نهادینه سازی فعالیت کارآفرینی درون سیستم ها و فرآیند های شرکت.

کارآفرین سازمانی: به عنوان یکی از مهم ترین اشکال تجدید استراتژیک سودآوری، نوآوری و رشد سازمان ها است.

به عقیده گاس و جینسبرگ (۱۹۹۰) کارآفرینی سازمانی شامل ۲ نوع پدیده و فرآیند است: تولد کسب و کار جدید درون سازمان های موجود، به این معنی که نوآوری یا سرمایه گذاری درونی انجام می گیرد. انتقال و تحول سازمان ها از طریق تجدید نظر در ایده های کلیدی که آنها ساخته اند، به این معنی که تجدید بنا استراتژیک صورت می گیرد.

انعطاف پذیری: کوکالیس (۱۹۸۹) معتقد است که شرکت های موجود در محیط های پیچیده نیازمند سیستم برنامه ریزی منعطف تری به خاطر فراوانی تغییراتی که در محیطشان اتفاق می افتد، هستند.

تجربه صادراتی: افزایش تجربه صادراتی افراد مزایایی به شرح زیر خواهد داشت:

افزایش اطمینان از فعالیت های صادراتی

درک بهتر از مکانیزم بازار خارجی

ایجاد شبکه ارتباطات وسیع با مشتریان

شناخت فرهنگ بازار هدف و زبان ارتباط

نیاز به دانش رویه گردش کار در بین سازمان های درگیر در امر صادرات

وجود افراد باتجربه در مدیریت اجرایی فرآیند صادرات که فاقد هیجان در مذاکرات تجاری بوده و از سوی دیگر دارای مدیریت راهبردی و توانایی راهبری پرسنل و حوزه کاری دارند.

بازاریابی صادراتی: بازاریابی صادراتی شامل همه آن فعالیت های بازاریابی می شود که شرکت برای عرضه محصولاتش بیرون از بازارهای داخلی انجام می دهد.

بازاریابی بین المللی: عبارت است از بازاریابی کالا و خدمات از یک کشور به کشوری دیگر، بازاریابی داخلی و خارجی، دارای تفاوت هایی هستند که از جمله می توان به تفاوت های محیطی در زمینه های سیاسی، اقتصادی و فرهنگی اشاره کرد. تفاوت های موجود در محیط طبیعی، فرهنگ، منابع و تکنولوژی، نیازهای تولید و خدماتی متفاوتی را ایجاد می کند. از آنجا که برای یک بنگاه اقتصادی رفع تمام نیازهای مصرف کنندگان امکان پذیر نیست، بنابراین مدیر بازاریابی باید فرصت های موجود را از طریق تقسیم بازار، تجزیه و تحلیل کند تا بتواند کالا و خدمات مورد نیاز مصرف کنندگان مورد نظر را با توجه به منافع خود تامین کند.

سه عامل موثر جهت مشارکت در امر بازاریابی بین الملل عبارتند از :

۱) تحصیلات (دانش مدیریت بازرگانی بین الملل و مدیریت محصول و... )

۲) تجربه: تجربه ای که کارآفرین ها و کارمندان دولتی از مسافرت های خارج از کشور به دست می آورند.

۳) قدرت تشریح کانال ها و ایجاد کانال های توزیع و فروش.

در نهایت هر کسب وکاری باید توان ایجاد کانال صادرات مستقیم جهت برخورداری از ۲ مزیت عمده صادرات مستقیم به شرح زیر را داشته باشد:

۱ شناخت دقیق بازارهای صادراتی.

۲ افزایش سودآوری صادراتی از طریق جذب قسمتی از سود ناخالص.

۳ رفع هزینه های ناشی از ظرفیت های بلا استفاده و متحمل به شرکت.

صادرکنندگانی که استراتژی کانال مستقیم را به کار می برند، می توانند اطلاعات زیادی را از بازار جمع آوری کنند و نسبت به تغییرات بازار صادراتی سریع عکس العمل نشان دهند. به همین منظور وجود مدیریت استراتژیک و کم بودن سطوح تصمیم گیری در تعیین بهترین راهکار صادراتی از اهمیت بسزایی برخوردار است.

تبلیغات خارجی: صادرکنندگانی که تعهد بیشتری به بازارهای صادراتی خود دارند، سطوح بالاتری از هزینه های تبلیغات را متحمل می شوند و عملکرد بالاتری را به دست می آورند. بنابراین هزینه تبلیغات خارجی صادرکنندگان به طور مثبت عملکرد صادراتی را تحت تاثیر قرار خواهد داد. درخصوص تبلیغات نیاز است تا از فاکتورها و عناصر فرهنگی بازار هدف بهره برداری شود.

مزیت های رقابتی: مجموعه ای از توانایی های منحصربه فرد یک واحد اقتصادی است که اجازه نفوذ به بازارهای دلخواه و برتری بر رقبا را برای آن واحد فراهم می آورد. برای تعریف مزیت رقابتی یک واحد اقتصادی، مدیریت باید یک ارزیابی کامل از محیط داخلی و خارجی واحدش به عمل آورد. شرکت ها در زمینه های تکنولوژی، سرعت دهی زمان ورود محصول به بازار (مدیریت توزیع محصول) می توانند نسبت به رقبای خود، مزیت رقابتی داشته باشند.

ریسک تجاری: ریسک ناشی از انجام تجارت و کسب و کار در یک صنعت خاص یا یک محیط خاص را ریسک تجاری می گویند. به عبارت دیگر ریسک تجاری را در ناتوانی یک شرکت در پایداری صحنه رقابت یا درحفظ نرخ رشد یا ثبات میزان سوددهی در کوتاه مدت یا بلندمدت می توان تعریف کرد. در چنین حالتی میزان سود تقسیمی شرکت کاهش می یابد و این کار بر بازدهی و تغییرپذیری بازدهی سالانه آثار نامطلوبی می گذارد.

نگرانی نسبت به وقایع غیرمنتظره: صنایع مختلف و شرکت های آن تحت تاثیر شرایط سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و حتی جغرافیایی داخلی و خارجی می تواند دچار رونق و رکود شود. برای مثال در صورت بهبود قیمت جهانی نفت، صنایع وابسته به فرآورده های نفتی، تحت تاثیر قرار گرفته و سهام آن دچار رونق می شود یا در صورت بروز خشکسالی، صنایع وابسته به محصولات کشاورزی تحت تاثیر قرار گرفته و سهام آنها دچار رکود خواهد شد. بنابراین هرچه میزان وابستگی تولید یک شرکت به عوامل خارجی بیشتر باشد، ریسک سرمایه گذاری در آن شرکت افزایش می یابد.

وجود توان و تحمل مالی در شروع فعالیت تجاری صادراتی از اهمیتی برخوردار است که می تواند عامل گذر از شرایط پرتنش اولیه باشد و تحمل مالی بنگاه در ایجاد و راه اندازی فعالیت های صادراتی سبب توجه رو به جلو اعضای تیم و متولیان صادراتی خواهد شد.

حال شما به عنوان یک کارآفرین یا مدیر یک کسب وکار می توانید با پاسخ به سوالات زیر توان صادراتی و مزیت خود را برای پیوستن به این بازار سودمند بسنجید:

ساختار سازمانی خود را تشریح کنید؟

جریان ایجاد فروش صادراتشان را تشریح کنید؟

از چه تخصص هایی در سازمان خود بهره مند هستید؟

پبشینه و تجارب کاری مدیریت سازمان چیست؟

آیا سازمان اهمیتی به تحقیقات بازار بین الملل می دهد؟

توان بازرگانی شرکت به چه میزان است؟

نحوه زنجیره تامین شرکت چگونه است؟ آیا تولیدکننده هستید؟ یا تولیدکننده واسطه دارید و نحوه قرارداد فی مابین چگونه است؟

آیا نگرش استراتژیک مالی صادراتی منفک شده از استراتژی مالی داخلی دارید؟

مهدی خلیلی