چرا بنگاه های اقتصادی ایرانی برای مشتری احترامی قائل نیستند؟

^{درباره بنگاه‏های اقتصادی دو نوع هنجار وجود دارد. اولین هنجار، هنجار اجتماعی است که افراد طبق باور متناسب با اجتماع در این مورد و در مواجهه با این هنجار تصمیم می‎گیرند. هنجار بعدی هنجارهایی است که بازار تعیین کننده آن است. هنجار بازار که بر عملکرد شرکت‏ها حاکم است بر اساس تعیین بیشترین میزان سود است. درباره  هنجار بازار سه نکته حائز اهمیت و البته مرتبط وجود دارد. اولا رفتار با مشتریان و مشتری مداری در هنجار بازار خیلی اهمیت دارد. اینکه بنگاه اقتصاد می‏خواهد چقدر برای مشتریان خود تسهیلات ارائه بدهد و رضایت انها را جلب کند. نگاه بنگاه اقتصادی به مشتریان خود به چه صورت است؟ آیا مشتری محوری برای بنگاه اصل است یا نه؟}

^{دوم اینکه بنگاه های اقتصادی با کارکنان خود چگونه برخورد می‏کند؟ آیا نگاه بنگاه به کارکنان خود دقیقا مثل سود و هنجار حاکم بر بازار است یا مناسبات انسانی را مد نظر قرار می ‏دهند؟ مثلا به خدماتی مثل اقلام، بیمه تکمیلی و بیمه درمانی که شرکت‏ها برای کارکنان خود به عنوان خدمات ارائه می ‏دهند توجه کنید. این نمی‏ تواند بر پایه مناسبات سوددهی باشد اما به طور غیرمستقیم به همبستگی سازمانی کمک می‏ کند. سومین مسئله در هنجار بازار سهامداران هستند. باید به این توجه کرد که هنجار بازار با سهامداران خود چگونه رفتار می‏کند؟}

^{اما مسئله دیگر که درباره شرکت‏ ها مهم است حاکمیت و سازمان شرکت‏ ها است. شرکت‏ هایی با سیستم بزرگ، سودآوری و درآمد بالا، با قوانین معین و شفاف بهتر می ‏توانند به مسئولیت ‏های اجتماعی خود بیاندیشند تا شرکت ‏های کوچک و نه چندان سودآورر. اما از آنجایی که این ادبیات به تازگی در ایران وارد شده است ما نمی‏توانیم به طور مشخص بگوییم که کدام شرکت به مسئولیت اجتماعی خود عمل می‏کند و کدام این مسئولیت را نادیده می‏گیرد. آیا بنگاه ‏های اجتماعی با این خدمات چه نیاتی در سردارند؟ من فکر می‏کنم برای پاسخ‏دهی به این پرسش نیاز به بررسی بیشتر هست که ما هنوز این اطلاعات را در حوزه بنگاه ‏ها در اختیار نداریم.}

^{مسئله دیگری که به نظر می ‏رسد این است که بعضی از شرکت‏ها به مسئولیت اجتماعی خود در قالب خیریه عمل می‏کنند. البته معتقد هستم که خیریه‏ای کار کردن با مسئولیت اجتماعی متفاوت است اما این بنگاه‏ها از انجام کارهای خیریه هم به دنبال اهداف اقتصادی خود هستند. مثلا خیلی از این بنگاه‏ها برای گریز از مالیات و گزیز از مالیات به سمت کارهای خیریه می‏روند و این کارهای به معنای خیرخواه بودن نیست. مثلا به تبلیغات نایک و آدیداس توجه کنید؛ در همه ورزشگاه ‏ها از وزرشکاران حمایت می‏ کند اما در بعضی از کشورها برای کارکنان خود به شیوه استعماری ظلم می‏کند.}

^{مسئولیت اجتماعی اگر با هدف ترویج برند انجام می شود پس باید به این نکته توجه داشت که با خدشه دار شدن برند این مسئولیت هم خدشه‏ دار می‏ شود و مشتریان اعتماد خود را به بنگاه و کارهای خیریه آنها از دست می‏ دهند. اما مهمترین مسئله این است که مسئولیت اجتماعی این بنگاه‏های اقتصادی در راستای اهداف اصلی شرکت‏هاست. یعنی هر بنگاه اقتصادی در وهله اول باید به مسئولیت خود که ارتقای برند و سودآوری است به درستی عمل کنند. مثلا به عملکرد بانک‏ها در ایران توجه کنید؟ از بانک چه انتظاری می‏رود؟ آیا هدف این است که بانک‏ها مدرسه بسازند و یا اینکه برای رونق تولید و اقتصاد به تولیدکنندگان وام بدهند؟ آیا بانک‏ها به این وظیفه خود درست عمل می‏کنند؟ اگر بانک‏ها در کنار انجام وظایف خود مدرسه می‏سازند پس هم به هنجار اجتماعی و هم به هنجار بازار توجه دارند وگرنه به هردو این وظایف یا بی‏توجه هستند و یا اینکه در جهت انحراف افکار عموم هستند. از طرف دیگر  ملاک ارزیابی ما چیست؟ با کدام معیار و به چه شیوه‏ای این سنجش انجام می‏شود؟ اما در نهایت هر چه هست مسئولیت اجتماعی و هنجار بازار در جهت ارتقای برند قرار دارد.}