جایگاه اقتصاددانان
جان مینارد کینز اقتصاددان بریتانیایی زمانی گفت: اگر اقتصاددانان بتوانند خود را افرادی متواضع و توانمند در سطحی معادل دندانپزشکان ببینند، همه چیز عالی خواهد بود. اکنون با وجود ناکامی اقتصاددانان در پیشبینی بحران مالی این گروه از دانشمندان جایگاهی تاثیرگذار دارند. آنها مطالب تخصصی روزنامهها را مینویسند، به سیاستمداران رهنمود میدهند و خدمات مشاورتی گرانقیمتی را -در مقایسه با سایر دانشگاهیان- در اختیار بخشهای تجاری قرار میدهند. اما دلیل این امر چیست؟
بر اساس تحقیق اخیر، یکی از دلایل آن است که اقتصاددانان به برتری خود باور پیدا کردهاند. نظرسنجی که در سال 1985 به عمل آمده بود، نشان میداد فقط 9 درصد از فارغالتحصیلان رشته اقتصاد دانشگاه هاروارد عمیقاً اعتقاد داشتند که اقتصاد علمیترین رشته در میان علوم اجتماعی است. اما با گسترش ریاضیات در علم اقتصاد، خودباوری در میان این گروه افزایش یافت. 54 درصد از فارغالتحصیلان اقتصاد دانشگاه هاروارد، در سال 2003 به باور عمیق رسیده بودند.
با نگاهی به یک وبسایت مشهور دانشجویان دکترای اقتصاد میتوان پی برد کاربران تا چه اندازه رشتههای دیگر را تحقیر میکنند. به نوشته یکی از طرفداران متعصب این وبلاگ «جامعهشناسان با نظریات مهم بازی میکنند. بدون اینکه تلاش و اراده زیادی از خود نشان دهند». نویسندگان این تحقیق اشاره میکنند که اقتصاددانان خودباوری را به روشهای ظریفتری نیز ابراز کردهاند. میزان نام بردن و ذکر 25 مقاله برتر علوم سیاسی در نشریه علوم اقتصادی آمریکا (American Economic Review) فقط یکپنجم میزان درج 25 مقاله برتر اقتصاد در نشریه علوم سیاسی آمریکا (American Political – Science Review) است. مطالعهای دیگر نشان داد استادان علوم اقتصادی آمریکا در مقایسه با همکاران خود با احتمال کمتری میپذیرند که «دانش بینرشتهای بهتر از دانشی است که صرفاً از طریق یک رشته حاصل میشود». به گفته نویسندگان تحقیق، موضوع عجیب آن است که ما به همان اندازه به اقتصاددانان اعتقاد داریم که آنها به خود باور دارند. اصحاب رسانه و سیاستمداران در جستوجوی استدلالها و پاسخهای صریح هستند. بسیاری از دانشگاهیان افرادی محافظهکار و کمحرف هستند. به عنوان مثال تاریخدانان اغلب از خود سوال میکنند آیا مردم میتوانند چیزی از تاریخ بیاموزند یا خیر؟ اما مک کلوسکی مورخ اقتصادی با لحنی طنزآلود میگوید: «یک اقتصاددان با دریافت هزینهای معمولی میتواند با اطمینان به شما بگوید در ماه آینده نرخ بهره 56 درصد واحد بالاتر میرود یا حذف یارانههای کشاورزی درآمد ملی سوئیس را 8/14 درصد افزایش خواهد داد.»
منبع: اکونومیست