غول هندی از چراغ جادو خارج میشود
|
|
گزارش هفته نامه تایم از اقتصاد هند که به سمت تسخیر جهان می رود
به دنبال فدرالیسم رقابتی
معدود مواردی که تمامی بلیطهای سالن چندمنظوره مدیسون اسکوئرگاردن نیویورک کاملا به فروش رفته، به دلیل حضور و سخنرانی شخصیتهای معروفی مانند التون جان، بیلی جوئل، جی زد و البته نخستوزیر هند، نارندرا مودی بوده است.
بله، درست است. فردی از هند که زمانی ورود آنها به آمریکا منع میشد. مودی مانند یک فاتح کاری کرد که در سپتامبر گذشته ظرفیت سالن از جمعیت هندی-آمریکاییهایی پر شود که خوشبین به آینده قدرتمند هند بودند. کشوری که توانست پس از چند سال ناکامی اقتصادی، خود را در ردیف اول قدرتهای جهان مطرح کند. روندی که چند ماه پس از قاطعترین پیروزی در انتخابات سه دهه گذشته نارندرا مودی در ماه میسال گذشته آشکار شد. او در سخنرانی یکساعته خود نوید خوشبینی و امید میداد. بارها سخنان او با فریادهای حمایت «مودی! مودی! مودی!» حضار قطع شد. این فریادها، برنامه سخنرانی را بیشتر شبیه یک کمپین انتخاباتی کرده بود.
وی در مصاحبه دو ساعتهای که با نشریه «تایم» داشت، آمریکا و هند را «متحدان طبیعی» خواند و از روند اصلاحات خود دفاع کرد. وی همچنین انتقادها از نگرش دولتش را در خصوص اقلیتهای مذهبی هند نپذیرفت. پس از پرسش در مورد اینکه چه کسی باعث شده او مسیر طولانی خود را به سمت قدرت طی کند، مکث کرد و پس از لحظاتی گفت: «من در یک خانواده بسیار فقیر متولد شدم. زمانی که کودک بودم، در راهآهن چای میفروختم. مادرم هم برای گذران زندگی ظرف میشست و در خانهها کار میکرد.» به یاد آوردن کودکی تلخ و دشوار در شهر کوچکی در غرب ایالت گجرات باعث شد که چشمهای مودی از اشک، پر شود. او ادامه داد: «تمام کودکی من در فقر گذشت. فقر، برای من اولین الهامبخش در زندگی و تعهدی بوده است برای انجام کاری برای فقرا.»
به گفته مودی، فقر برای او انگیزهای بوده است که هماکنون وی را به سمت اهدافش و برنامههایش پیش میراند؛ برنامههایی که میتواند در شعار «همه با هم، پیشرفت برای همه» خلاصه شود. این شعار و سایر شعارهای امیدبخش دیگر، نویددهنده بازگشت «روزهای خوب» برای هند است. امیدی که باعث شد به او اعتماد کنند و نخستوزیر هند شود. اکنون او بر زندگی حدود 25/1 میلیارد نفر قدرت دارد (بیش از یک ششم از جمعیت جهان). هیچ رهبر دموکراتیک دیگری در جهان چنین قدرتی ندارد.
او کار خود را در 26 می2015 آغاز و خود را به عنوان یک ستاره سیاسی جهانی مطرح کرد. بسیار اتفاق میافتد که سه ساعت در هر شب بخوابد. صبح خود را با یوگا آغاز میکند و تلاش کرده که نظم را به هند بیاورد. در توئیتر، مودی 64 ساله، پس از باراک اوباما بیشترین دنبالکنندهها را در بین رهبران سیاسی جهان دارد.
زمانی که او سر کار آمد، بیش از نیمی از جمعیت هند را افراد زیر 25 سال تشکیل میدادند. نسلی که در روزگار نوجوانی، هیچگاه تصور نمیکردند که هند از خواب زمستانی بیدار شود و رشد اقتصادی خود را شروع کند. اصلاحات اقتصادی اوایل دهه 1990 باعث شده بود که کشور مسیر رشد شتابانی را آغاز کند و از سال 2001 تا پایان آن دهه میانگین رشد سالانه 5/7 درصد را ثبت کند.
با این حال، از چند سال گذشته، رشد غول هندی دوباره با نوسان مواجه شده بود. در سال منتهی به انتخابات، رشد اقتصادی تا 5 درصد کاهش یافت (نرخ رشدی که آرزوی بسیاری از کشورهای جهان است اما بسیار کمتر از آن است که بتواند برای جمعیت 10 میلیونی که هر ساله وارد بازار کار میشوند، ایجاد شغل کند.)
انتظارات عظیم و مخالفتها
چشمانداز اقتصادی هند طی سال گذشته بهبود یافته هر چند این موضوع کاملا به خاطر تلاشهای مودی نبوده است. در ماه مارس، کریستین لاگارد، رئیس صندوق بینالمللی پول، هند را «نقطه روشنی» در «افق مهآلود جهانی» نامید. تورم کاهش یافته و سقوط قیمت نفت منجر به تقویت قابلتوجه اقتصادی شده است که 80 درصد از نفت خام مورد نیاز خود را وارد میکند. هند، همچنین نسبت به کشورهایی که پیش از این در مورد چشمانداز روشن آنها صحبت میشد، وضعیت بهتری دارد؛ روسیه که صادرکننده نفت است، از کاهش قیمتهای نفت و تحریمهای بینالمللی آسیب دیده است. رشد برزیل هم در حال کاهش است و تیتر خبرگزاریها و مطبوعات جهان به فساد مالی و اختلاس در شرکتهای بزرگ دولتی نفت برزیل اختصاص پیدا کرده است.
دولت مودی گامهایی را هم در جهت آزاد کردن اقتصاد هند برداشته است. به عنوان مثال، تلاش کرده است که بخش بیمه کشور را از طریق صدور مجوز سرمایهگذاریهای خارجی باز کند. نخستوزیر هند، همچنین تلاش کرده است که از طریق استفاده از سیستمهای آنلاین، خشکی و کندی بوروکراسی را کاهش دهد. دولت به دنبال اصلاح نظام مالیاتی هم هست. اعتقاد بر این است که نظام کنونی بیش از اندازه ناموزون است و مانع از رشد اقتصادی و بازرگانی شده است.
اما در همین زمان، سوالات بسیاری مطرح میشوند که آیا کارهای انجام شده توسط مودی تناسبی با وعدههایش دارد؟ به عنوان مثال روچیر شارما، رئیس بخش بازارهای نوظهور در شرکت سرمایهگذاری مورگان استنلی به بانکهای دولتی هند اشاره میکند که به گفته او دچار بدهیهای بسیار هستند. شارما امیدوار بوده است که دولت مودی که قدرت حل مشکلات اقتصادی را دارد، با خصوصیکردن برخی از این بانکها یا حداقل کاهش سهم مالکیت دولت در آنها کاری انجام دهد. با این حال وی میگوید: «کاری جدی در این زمینه انجام نشده است.»
مودی ترجیح میدهد بر چیزی تمرکز کند که آن را «مشارکت فدرالیسم رقابتی» مینامد و پیشبرد رشد کشور از طریق رقابت بین ایالتها است. هر چند مودی با اکثریت قاطع در مجلس سفلای پارلمان هند انتخاب شد، حزب او و متحدانشان قدرت کافی برای تصویب قوانین در مجلس علیا را بدون حمایت جناحهای مخالف ندارند. دولت میگوید که برنامه او برای رسیدن به رشد اقتصادی، قدرت بخشی بیشتر به ایالتها است تا خودشان بتوانند اصلاحات را به پیش ببرند؛ نه اینکه لازم باشد این اقدامات از پایتخت اعمال شوند. ایالت راجستان در نزدیکی دهلی یکی از مواردی است که برای مثال ذکر میشود. سال گذشته به این ایالت اصلاحاتی ارائه شد (از جمله تسهیل قوانین کار) که بتواند جذابیت خود را برای کسبوکارها افزایش دهد. کارشناسان میگویند: دولت مودی که نیاز به تصویب تغییرات ایالتها دارد، باید از طریق اجازه دادن به راجستان برای ادامه چنین اصلاحاتی اعتبار کسب کند. اما فقط بحث این موضوع نیست. دولت باید پس از آن واقعا اجازه دهد که ایالتها این تغییرات را انجام دهند.
مخالفتها در مقابل یکی دیگر از اصلاحات کلیدی دولت مودی در حال افزایش است. وی قصد دارد که قوانین دستوپاگیر تصاحب زمین در هند را ساده کند. به عنوان مثال از طریق رفع نیاز به کسب رضایت از 80 درصد از مالکان زمین برای پروژههای توسعه خاص؛ حرکتی که توسط منتقدان دولت، خلاف منافع جوامع روستایی قلمداد شده است. در مقابل، سرمایهگذاران مدتها است از موانع قانونی گلایه میکنند که به آنها اجازه دسترسی به زمین مورد نیازشان را نمیدهد. حزبهای مخالف تلاش میکنند که برچسبی به مودی بزنند و وی را به عنوان هوادار کسبوکارهای عظیم و فقیرستیز معرفی کنند. اگر تلاش آنها موفقیتآمیز باشد، میتواند به طرح او در انتخابات ایالتی اواخر امسال ضربه بزند. این حملات زمانی شروع شده است که به نظر میرسد قدرت مودی کاهش یافته است؛ یک حزب نوظهور ضد فساد در فوریه در دهلی توانست بهرغم تلاش کمپین انتخابی هواداران مودی پیروز انتخابات ایالتی شود.
مودی برای پاسخ به انتقادات به شرایط تیره اقتصادی پیش از انتخابات سال گذشته اشاره میکند. او میگوید: «شما خواهید دید که چگونه جهان بار دیگر در مورد فرصتها و وضعیت اقتصادی هند به وجد میآید. ما برای پنج سال انتخاب شدهایم و برای تمام این مدت برنامهریزی کردهایم و نه فقط سال اول آن. آنچه که ما در سال اول انجام دادهایم، دقیقا مطابق با برنامه مورد نظرمان بوده است و طی 4 سال آینده هم قدم به قدم به پیشروی خود ادامه خواهیم داد.»
جهان در مورد وضعیت هند و پتانسیل استفاده نشده آن در گذشته به شگفت آمد. در گذشته و پیش از تحول این کشور، عملکردها ضعیف بود و انگیزهای وجود نداشت. شرایطی که هواداران او امیدوار هستند بار دیگر برای هند تکرار نشود.
منبع: هفته نامه صدا
نیهیل کومار
مترجم: مهدی نیکویی