سرمایه‌گذاری خارجی را مدیریت کنیم ..

^{محمدرضا انصاری/ عضو هیات نمایندگان اتاق تهران}

^{ورود هیات‌های تجاری به ایران با توجه به چشم‌انداز ایجاد شده برای لغو تحریم‌ها افزایش یافته است. بازدید فعالان اقتصادی کشورهای اروپایی و آمریکایی از ایران امیدواری ها را برای ورود سرمایه‌گذاری خارجی پس از لغو تحریم‌ها افزایش داده است. نحوه برنامه‌ریزی و مدیریت این سرمایه‌گذاری‌ها به دغدغه اصلی فعالان اقتصادی ایران تبدیل شده است. در این زمینه با محمدرضا انصاری، عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی تهران گفتگو کرده‌ایم.} 

^{با توجه به پیشروی مذاکرات هسته‌ای و احتمال توافق نهایی، ورود سرمایه‌گذاری خارجی به اقتصاد ایران محتمل به نظر می‌رسد. از نظر شما چگونه باید به استقبال دوران جدید پس از لغو تحریم‌ها برویم؟}

^{جریان سرمایه گذاری خارجی که برخی با علاقه و عشق به آن نگاه می کنند و معتقدند که همه مسائل ملی ما را حل می کند، تحلیل دقیقی از موضوع به نظر نمی رسد. جذب سرمایه گذاری خارجی در راه توسعه نیازی ضروری است اما این جریان حتما باید مدیریت شود تا نتیجه مطلوب داشته باشد. کشورهایی که بعد از جنگ دوم جهانی این جریان را مدیریت کردند و جذب سرمایه را مدیریت شده دنبال کردند به سعادت رسیدند اما کشورهایی که جذب سرمایه داشتند اما مدیریت آن را به خوبی انجام ندادند هنوز بچه هایشان پابرهنه اند. هنوز زاغه نشین دارند.}

^{راز نهفته در این تاریخ باید شناسایی شود. بر این اساس باید جریان مدیریت سرمایه گذاری خارجی را ایجاد کرد. ایجاد این جریان یعنی توانایی لازم برای اینکه اولا سرمایه جای درست بنشیند و مدیریت شود. سپس اینکه این سرمایه خارجی در داخل توانمندی ایجاد کند. در این صورت است که آمادگی برای مشارکت با سرمایه گذار خارجی برای اینکه تکنولوزی داخل با پشتوانه فناوری رشد کند، بوجود می آید. به این ترتیب اگر ترکیب توانمندی داخلی با سرمایه گذاری خارجی و مدیریت به طور همزمان انجام شود، نتیجه کار به سعادت ملی می انجامد.}

^{در حال حاضر چنین برنامه ریزی برای مدیریت منطقی سرکایه گذاری خارجی وجود دارد؟ دستگاه های مرتبط با این موضوع به دنبال این برنامه هستند؟ اتاق بازرگانی چگونه می تواند برای مدیریت سرمایه گذاری خارجی به دولت کمک کند؟}

^{فشارها در این سال ها از کمبود مالی و سرمایه گذاری آنقدر زیاد بوده است که همه فکر می کنیم اگر این سد بشکند و سرمایه وارد شود، همه مشکلات حل می شود به همین دلیل کمی دستپاچه شده ایم. خوشبختانه پس از امضای توافق فرصت چند ماهه وجود خواهد داشت تا شرایط برای ورود سرمایه گذار خارجی فراهم شود. این یک فرصت طلایی است تا بتوانیم به برنامه ریزی برای مدیریت مناسب دست پیدا کنیم. جایگاه اتاق این است که برای دولت تصمیم سازی کند. اتاق می تواند این مسائل را بررسی کند و نظر بدهد.  بر این اساس می تواند فوق العاده سازنده باشد. بخصوص با ترکیب امروز اتاق که ترکیب فرهیختگان اقتصاد کشور است. این افراد جایگاه ویژه و شناخته شده ای در اقتصاد ایران دارند و صاحب نظر هستند. با این پشتوانه اتاق با توانمندی خوبی می تواند حرکت کند و جهت توسعه را دنبال کند. از آنجا که اعضای فعلی اتاق نقش فعالی در اقتصاد دارند همگی در توسعه ملی ذی نفع هستند. توسعه ملی بستر توفیق همین افراد است لذا می توانند مشترکا پیشنهادهای سازنده ای ارائه دهند و نتایج بررسی های خود را با دولت مطرح کنند. دولت هم به دنبال توسعه است و تنها باید راه آن را پیدا کند به مین دلیل زمینه تعامل در این زمینه فراهم است. اینکه فکر کنیم دروازه ها باز شود، پول به کشور بیاید و مقامات وزارتخانه تصمیم بگیرند که کجا خرج شود یا حتی آن ها در داخل با برخی شریک شوند و خرج کنند، بی کنترل و بی مدیریت می تواند عاقبت خوبی نداشته باشد.}

^{در حال حاضر گمانه زنی ها از ورود سرمایه گذاری خارجی به صنایع بزرگ کشور نظیر صنعت نفت حکایت دارد اما برخی معتقدند که صنایع کوچک نیز این ظرفیت را برای جذب سرمایه گذاری دارند، دیدگاه شما در این زمینه چیست؟}

^{ما نمی توانیم برای سرمایه گذار خارجی خط تعیین کنیم. سرمایه در سرازیری است نمی توانیم آن را در سربالایی قرار دهیم و بالا ببریم اما می توانیم با مشوق ها و مدیریت آن را هدایت کنیم تا اینکه به کجا برود و چگونه برود را مشخص کنیم. در بخش نفت که آن را مثال زدید اتفاقا موضوع مدیریت بسیار موثر است. سرمایه گذاری خارجی در این بخش می تواند محصولی داشته باشد به نام ظرفیت سازی. در این بخش می توان ظرفیت ملی را با استفاده از سرمایه گذار خارجی ارتقا داد تا خطاهای 100 سال گذشته در این بخش تکرار نشود. بیش از 100 سال است که نفت در کشور داریم اما هنوز باید برای طراحی و انجام پروژه ها خارجی ها را بکار بگیریم. می توان این بساط را جمع کرد. ترتیبی دهیم که ظرفیت ملی با کمک سرمایه گذاری خارجی ایجاد شود. ظرفیت ملی یعنی پیمان کاران "ای پی سی" داشته باشیم تا بتوانند کار طراحی و اجرا را انجام دهند و برای اجرای پروژه مجبور نباشم از کره جنوبی و ترکیه پیمانکار بیاوریم. در همین 100 سال که ما در این زمینه کار نکرده ایم آن ها این کار را انجام داده اند. شرکت کره جنوبی که کشورش یک قطره نفت ندارد، می آید برای ما پروژه نفتی اجرا می کند. این برای ما مایه خجالت است. دلیل این امر این است که ظرفیت ایجاد نکردیم. فرصت سرمایه گذاری خارجی در دوره جدید می تواند این ظرفیت را برای کشور ایجاد کند. نباید دستپاچه باشیم که فقط پروژه بدهیم برای اجرا. به همان اندازه ظرفیت سازی هم ارزش دارد. اگر بنا بر این باشد که فقط خارجی بیاید با سرمایه خودش این کار را بکند، همان بلایی سر ظرفیت سازی می آید که از 100 سال پیش تا امروز آمده است. از زمان ویلیام دارسی که نفت در ایران کشف شده، همچنان این چشمه می جوشد. از 1902 تا امروز بالای 100 سال که ما نفت داریم اما هنوز شرکت  نفتی داخلی ظرفیت طراحی و اجرای کامل پروژه را انجام دهد و بتوان به آن اعتماد کرد، نداریم. علت این اتفاق، رفتاری است که تاکنون داشته ایم. برای اصلاح روند، نباید این رفتار را ادامه دهیم. برای سرمایه گذاری خارجی باید محدودیت قائل شد که این بخش ها توسعه پیدا کند. مثلا اگر شرکت کره ای بنا ندارد اجازه دهد، شرکت ایرانی رشد کند باید راه را برای شرکت های این کشور ببندیم. کره جنوبی تصمیم دارد که در جهان سوم رقیب برای خود پرورش ندهند اما ما می خواهیم رقیبشان باشیم. بنابراین با دو سیاست باید به ماجرا نگاه کنیم. وزارت نفت باید به این موضوع توجه کند. امکانات و مزایایی برای سرمایه گذار خارجی ایجاد کند تا به ایرانی ها بها بدهند. در هندوستان همین کار را می کنند. هندوستان برای پیمانکار و مشاور هندی به میزان 7.5 درصد ارجحیت در قیمت می گذارد. توسعه هند در حال اتفاق افتادن است. در 20 سال گذشته بسیاری از شرکت های هندی به جاهایی رسیدند که صادرات مطلوب دارند.  در ایران هم می توان این کار را کرد. نباید شیفته سرمایه گذاری خارجی و دستپاچه‌ی صرفا اجرای پروژه ها باشیم. ظرفیت سازی هم به همان اندازه اهمیت و ارزش دارد و آینده کشور را می سازد.}