نگاهی به شاخص های اقتصادی در 5 برنامه توسعه

 

^{ولی خلیلی/ دبیر صنعت و معدن}

^{تهیه و تنظیم برنامه ششم توسعه مدتی است که در دستور کار دولت و مجلس قرار گرفته است؛ صدای اقتصادی در گزارشی به بررسی شاخص ها در برنامه های توسعه ای که تاکنون اجرا شده می پردازد:}

^{تنظیم و تهیه برنامه توسعه در ایران اولین بار در سال  1317 و در زمان رضا شاه کلید خورد؛ برنامه ای که باتوجه به نگاه رضا خان در فضای توسعه عمرانی دیده شد، 7 ساله بود و با بودجه ای معادل 5 میلیارد و 679 میلیون و 650 ریال بسته شد اما در نهایت باتوجه به تحولات کشور در زمان جنگ جهانی و دستگیری رضا خان درسال 1320 به نقطه ای نرسید. پس از این تحولات تا سال ها داشتن برنامه توسعه اقتصادی در کشور به فراموشی سپرده شد تا اینکه در دهه 1330 و بعد از کودتای 28 مرداد سال 1332 باردیگر نگاه به برنامه نویسی و توسعه اقتصادی و عمرانی مورد توجه قرار گرفت و دومین برنامه توسعه کشور در سال 1334 آغاز شد، این برنامه نیز 7 ساله بود و با پایان یافتن آن چند سالی وقفه تا اجرای برنامه بعدی پیش آمد ولی در نهایت برنامه سوم توسعه نیز در سال 1346 کلید خورد، برنامه ای که این بار 5 ساله دیده شده بود و همزمان با اصلاحات ارزی و آن چه انقلاب شاه و مردم خوانده می شد، اجرایی شد. پس از اتمام این برنامه، دو برنامه 5 سال دیگر توسعه ( برنامه چهارم و برنامه پنجم) نیز تا زمان انقلاب شکل اجرایی به خود گرفت اما با وقوع انقلاب و آغاز جنگ ذهنیت همه از برنامه های توسعه به اداره کشور و جنگ معطوف و متمرکز شد تا اینکه پس از اتمام جنگ در سال 1368 باردیگر اجرای برنامه توسعه در کشور کلید خورد. برنامه هایی که بی توجه به برنامه های پیش از پیروزی انقلاب باردیگر برنامه اول، دوم، سوم و... توسعه نام گرفتند. در 36 سالی که از پیروزی انقلاب می گذرد تا کنون 5 برنامه 5 ساله توسعه در کشور تنظیم و اجرایی شده است و چند ماهی است که مسئولان و مردان اقتصادی دولت یازدهم به فکرتهیه و تنظیم برنامه ششم توسعه اقتصادی کشور هستند.}   

^{جمعیت کشور در طول برنامه های توسعه چقدر افزایش یافته است؟}

^{سال 68: 53.17} 

^{سال 69: 54.48}

^{سال 70: 55.84}

^{سال 71: 56.66}

^{سال 72: 57.49  پایان برنامه اول توسعه}

^{سال 73: 58.33}

^{سال 74: 59.19  شروع برنامه دوم توسعه}

^{سال 75: 60.05}

^{سال 76: 60.92}

^{سال 77: 61.81}

^{سال 78: 62.70 پایان برنامه دوم توسعه}

^{سال 79: 63.61 شروع برنامه سوم توسعه}

^{سال 80: 64.53}

^{سال 81: 65.54}

^{سال 82: 66.48}

^{سال 83: 67.48 پایان برنامه سوم توسعه}

^{سال 84: 68.47  شروع برنامه چهارم توسعه}

^{سال 85: 70.47}

^{سال 86: 71.3}

^{سال 87: 72.2}

^{سال 88: 74.3 پایان برنامه چهارم توسعه}

^{سال 89: 74.3}

^{سال 90: 75.1 شروع برنامه پنجم توسعه}

^{سال 91: 76.1}

 

^{میانگین تورم در طول زمان اجرای برنامه های توسعه :}

^{میانگین برنامه اول: 18.8}

^{میانگین برنامه دوم: 25.6}

^{میانگین برنامه سوم:14.4}

^{میانگین برنامه چهارم: 15.3}

^{میانگین دو سال اول برنامه پنجم: 26}

^{میانگین نرخ بیکاری در زمان اجرای برنامه های توسعه:}

^{میانگین برنامه اول: 11.05}

^{میانگین برنامه دوم: 11.6}

^{میانگین برنامه سوم: 10.62}

^{میانگین برنامه چهارم: 11.1}

^{میانگین دو سال اول برنامه پنجم: 12.3}

^{قیمت نفت از ابتدای شروع برنامه اول توسعه تا پایان دولت محمود احمدی نژاد چه روندی داشت؟}

^{قیمت نفت در سال های اجرای برنامه پنج ساله اول توسعه:}

^{سال 68: 17.31} 

^{سال 69:  22.26}

^{سال 70: 18.62}

^{سال 71: 18.44}

^{سال 72: 16.33}

^{قیمت نفت در سال های اجرای برنامه پنج سال دوم توسعه:}

^{سال 74: 16:86}

^{سال 75: 20.29}

^{سال 76: 18.86}

^{سال 77: 12.28}

^{سال 78: 17.47}

^{قیمت نفت در سال های اجرای برنامه سوم پنج توسعه:}

^{سال 79: 27.60}

^{سال 80: 23.12}

^{سال 81: 24.36}

^{سال 82: 28.10}

^{سال 83: 36.05} 

^{قیمت نفت در سال های اجرای برنامه چهارم توسعه:}

^{سال 84: 50.64}

^{سال 85: 61.08}

^{سال 86: 69.08}

^{سال 87: 94.45}

^{سال 88: 61.06}

^{قیمت نفت در دو سال ابتدایی اجرای برنامه پنجم توسعه:}

^{سال 90: 107.46}

^{سال 91: 109.45}

 

^{شاخص های اصلی اقتصادی در سال های اجرای برنامه های توسعه:}

^{برنامه اول توسعه:}

شاخص	1368	1369	1370	1371	1372	میانگین برنامه
رشد تولید ناخالص داخلی درصد	5.9	14.1	12.1	4	1.5	7.52
رشد سرمایه گذاری درصد	7.4	13.8	64.4	3.5-	10.3 -	14.4
صادرات نفت و گاز (میلیارد دلار)	12.04	17.99	16.01	16.88	14.33	15.45
صادرات غیر نفتی (میلیارد دلار)	1.04	1.31	2.65	3	3.75	2.35
رشد پایه پولی	8.31	3.89	14.99	17.44	24.47	13.82
رشد نقدینگی	17.3	8.9	20.9	24.4	22.6	18.82

 

 

^{برنامه دوم توسعه:}

شاخص	1374	1375	1376	1377	1378	میانگین برنامه
رشد تولید ناخالص داخلی درصد	2.9	6.1	2.8	2.9	1.6	3.26
رشد سرمایه گذاری درصد	4.5 -	25	12.5	3.2	5.8	8.4
صادرات نفت و گاز میلیارد دلار	15.11	19.37	15.47	9.9	17.09	15.38
صادرات غیر نفتی میلیارد دلار	3.25	3.1	2.91	3.18	3.94	3.27
رشد پایه پولی	43.73	37.62	10.92	18	15.91	25.23
رشد نقدینگی	19.54	22.48	24.64	25.28	34.21	25.23

 

 

^{برنامه سوم توسعه:}

شاخص	1379	1380	1381	1382	1383	میانگین برنامه
رشد تولید ناخالص داخلی درصد	5	3.3	7.6	6.8	4.8	5.5
رشد سرمایه گذاری درصد	4.1	14.2	12	10.8	7	9.62
صادرات نفت و گاز میلیارد دلار	24.28	19.34	22.97	27.36	36.83	26.15
صادرات غیر نفتی میلیارد دلار	4.18	4.56	5.27	6.64	7.58	5.64
رشد پایه پولی	63.61	64.53	65.54	66.48	67.48	65.52
رشد نقدینگی	29.28	28.84	30.09	26.12	30.25	28.91

 

 

^{برنامه چهارم توسعه:}

شاخص	1384	1385	1386	1387	1388	میانگین برنامه
رشد تولید ناخالص داخلی درصد	6.9	6.6	5	0.8	3	4.4
رشد سرمایه گذاری درصد	8.7	3	6.6	10.9	0.9 -	5.66
صادرات نفت و گاز میلیارد دلار	53.82	62.01	84.5	86.6	70	71.38
صادرات غیر نفتی میلیارد دلار	10.55	14.04	13.16	14.67	18.37	14.15
رشد پایه پولی	45.9	26.9	30.5	47.6	11.9	32.56
رشد نقدینگی	34.3	39.4	27.7	15.9	23.9	28.24

 

 

^{برنامه پنجم توسعه:}

شاخص	1390	1391	میانگین دو سال اول برنامه
رشد تولید ناخالص داخلی درصد	3	1.9 -	1.1
رشد سرمایه گذاری درصد	6.9	-----	6.9
صادرات نفت و گاز میلیارد دلار	118.2	67.4	92.8
صادرات غیر نفتی میلیارد دلار	26.6	37.6	32.1
رشد پایه پولی	11.4	27	19.2
رشد نقدینگی	19.4	32	25.7

 

^{منبع اعداد و ارقام گزارش مرکز تحقیقات استراتژیک با عنوان: مهم ترین شاخص های اقتصادی کشور از ابتدای برنامه اول تا دو سال اول برنامه}