هوشیار رستمی
آخرین روز کنفرانس اقتصاد ایران، با حضور وزیر بهداشت همراه بود. وی در نشست حمایت از خانوار سخنرانی کرد ...
وزارت بهداشت پتانسیلهایی دراختیار دارد که میتواند برای چشمانداز جدید اقتصادهای نفتی، بسیار راهگشا باشد. اقتصادهای نفتی با نزول مداوم قیمت نفت، باید بهدنبال جذب منابع جدید تامین ارز باشند تا خود را سرپا نگه دارند و ما هم بهعنوان کشوری که پس از نیمه اول دهه90 با بحرانهای مخفی و آشکار متعددی مواجه بودهایم به این مقوله بهعنوان یک ضرورت باید بنگریم. وزارت بهداشت میتواند چوبه دستی اقتصاد کشور باشد، وزارتی که دانشگاههای علوم پزشکی، بیمارستانها و امکانات فراوانی را زیرنظر خود دارد. اما چگونه پتانسیلهای وزارت بهداشت میتواند رنگ فعلیت به خود بگیرد؟! برای جواب به این سوال، مرور برخی پتانسیلهای اقتصادی وزارت بهداشت برای کمک به کشور، ناگزیر است:
1. وزارت بهداشت باتوجه به زیرساختهای آموزشی خود میتواند، علاقهمندان به تحصیل در رشتههای پزشکی و دیگر شاخههای مرتبط را جذب کند. واضح است که ایران باتوجه به خوشنامی در پزشکی، یک مقصد رویایی برای بسیاری از علاقهمندان این حوزه در کشورهای همسایه خواهد بود. البته یک ایراد اساسی عدم توانایی دانشگاههای ما برای آموزش به زبان انگلیسی است اما نباید اجرای این طرح را به این دلیل به آینده موکول کرد، آنهم آیندهیی که شاید هیچوقت نیاید. با یک پرسوجوی ساده بهراحتی میتوان دریافت که افراد زیادی حاضرند تا دورههای کوتاهمدت زبان فارسی را هم بگذرانند و سپس مشغول به تحصیل شوند. یادگیری زبان همچنین تحصیل در یک کشور همچون ریلهایی که رییسجمهور از آنها بهعنوان ابزار تامین امنیت ملی یاد میکند، ابزاری برای نزدیکی و تاثیرگذاری بیشتر در کشورهای منطقه نیز خواهد شد و در حفظ امنیت ملی هم بیفایده نیست.
در هفته گذشته، خبرهای زیادی از دولتمردان و پارلمان نشینان برای رونق اقتصادی و بودجه غیرنفتی اعلام شد. مجلس از طرحی خبرداد که وابستگی بودجه را به نفت کم میکند و وزیر نفت، از چانهزنی با مسکو خبرداد.
در هفته گذشته، خبرهای زیادی از دولتمردان و پارلمان نشینان برای رونق اقتصادی و بودجه غیرنفتی اعلام شد. مجلس از طرحی خبرداد که وابستگی بودجه را به نفت کم میکند و وزیر نفت، از چانهزنی با مسکو خبرداد.
آغاز چانهزنی نفتی تهران- مسکو
وزیر نفت با اشاره به انجام مذاکراتی با روسیه به عنوان بزرگترین تولید کننده نفت غیر اوپک، اعلام کرد: پیشنهاد کاهش تولید نفت به روسها ارائه شده و مذاکرات با این کشور برای کاهش تولید نفت ادامه دارد. بیژن زنگنه در پاسخ به این سئوال که با توجه به تاثیر گذاری روسیه در بازار نفت غیر اوپک و تولید 10 میلیون بشکهای نفت روسها آیا مذاکراتی با روسیه برای کاهش تولید نفت انجام شده است؟ گفت: در حال مذاکره با روسیه هستیم. وزیر نفت ایران تاکید کرد: در این باره تاکنون مذاکراتی با روسیه انجام شده است، ولی هنوز به جمع بندی نهایی دست نیافته ایم.
شاخص سفته و برات به اجرا گذاشته شده بیشترین رشد و میزان چکهای مبادله شده بیشترین کاهش را دربین شاخص های اقتصادی در آبانماه به خود اختصاص دادهاند.
در آخرین آمار، تغییرات شاخص بهای کالا و خدمات در مناطق شهری تهران بیانگر تورم نقطه به نقطه 15.1 درصدی و تورم دوازده ماهه 17.2 درصدی در آذر ماه است،این در حالی است که تورم ماهانه آذر نسبت به آبانماه بیشتر شده و از 1.5 به 1.9 درصد افزایش یافته است.
بانک مرکزی همچنین در دی ماه از رشد اقتصادی مثبت چهار درصدی در نیمه اول امسال در غیاب اعلام آمار مرکز آمار خبر داد و پیش بینی کرد که با توقف رشد ضریب جینی در سال جاری شکاف طبقاطی که در سال گذشته بیشتر شده بود کاهش یابد.
به گزارش اقتصاد آنلاین به نقل از ایسنا، اما دیگر آمارهای بانک مرکزی از متغیر های اقتصادی در هشتمین ماه سال جاری بیانگر افزایش چکهای برگشتی و رشد 22.2 درصدی شاخص تعداد و 28.3 درصدی مبلغ نسبت به ماه مشابه سال قبل است در عین حال که مبلغ و تعداد چکهای برگشتی در آبان نسبت به مهرماه به ترتیب 3.4 و 8.9 درصد افزایش دارد.
این در حالی است که در این ماه شاخص اسناد مبادله شده نسبت به مهر ریزش داشته و از نظر تعداد 1.7 و مبلغ 5.2 درصد کاهش یافته است.
بنابراین گزارش اسناد مبادله در اتاق پایاپای تهران در آبان نسبت به ماه مشابه سال قبل در مبلغ 3.6 و در مبلغ 15.1 درصد رشد دارد.
وزیر نفت با اشاره به پیچیده بودن مسئله قیمت های جهانی نفت خام، گفت: ایران و اعضای سازمان کشورهای صادر کننده نفت (اوپک) پیگیر این موضوع هستند.
بیژن زنگنه در پاسخ به پرسشی درباره برنامه وزارت نفت برای استفاده از ظرفیت داخلی در ساخت تجهیزات صنعت نفت، گفت: هم اکنون در حد تقاضا از ظرفیت داخلی استفاده می شود، اما در مجموع کمتر از نیاز داخل کشور، سرمایه گذاری می کنیم زیرا منابع مالی ما اندک است.
وی افزود: مهمترین بخش این موضوع تلاش ما برای ساخت ١٠ گروه خانواده کالا و تجهیزات در صنعت نفت است که به شدت به دنبال نهایی کردن آن هستیم، چنانچه این اتفاق مهم اجرایی شود، حرف نخست را در ساخت تجهیزات صنعت نفت و خود نفت در منطقه خواهیم زد، ضمن اینکه هم اکنون در حوزه خدمات و اجرای پروژه ها وضع خوبی داریم و باید بهتر شویم.
وی با بیان اینکه امید زیادی به ساخت ١٠ گروه خانواده کالا و تجهیزات صنعت نفت بسته ام، گفت: امیدوارم در بهمن ماه امسال مناقصه این کالاها اعلام شود.
وزیر نفت تاکید کرد که هم اکنون در ساخت انواع توربین کمپرسورها، لوله ها، شیرآلات و مخازن تحت فشار به توانمندی خوبی در داخل کشور رسیده ایم، هرچند در لوله گذاری دریایی، ساخت عرشه ها و تاسیسات دریایی نیز ظرفیتهای خوبی داریم.
نظام بانکی این روزها بسیاری از شهروندان را دچار سردرگمی کرده است چه آنکه در دولت گذشته زایش موسسات اعتباری سهم زیادی از سپرده های آنان را به خود اختصاص داد. این موضوع سبب شده برخی از این موسسات سودی بیشتر از آنچه توسط بانک مرکزی تصویب شده به مشتریان پرداخت کنند.
در همین رابطه محمد رضا پیشرو مدیرعامل بانک صادرات در گفتگو با خبرنگار خبرآنلاین، در تشریح نقش و مسئولیت هر کدام از اضلاع اصلی مثلث کنترل بازار پولی، گفت: « شرایط اقتصادی جامعه در حال حاضر بسیار حساس است و تعیین نرخ سود سپرده ها به دلیل ارتباط مستقیم با بازارهای موازی و بحث تورم نیاز به حرکت جمعه شبکه بانکی دارد.»
اصلاح رفتار بانک ها در پرداخت سود سپرده الزامی است
پیشرو ادامه داد: «از آنجایی که اصلی ترین مولفه هزینه ها را در پرتفو و صورتهای هر بانک، هزینه های عملیاتی تشکیل می دهد از این رو نرخ سود سپرده ها نقش و وزن بالایی در این صورت ها به خود اختصاص می دهد.»
وی تصریح کرد: « بالطبع بانکها تمایل دارند این هزینه ها را کاهش دهند تا سود بیشتری حاصل شود و بانک های حاضر در بورس هم بتوانند EPS اعلامی را محقق کنند به این خاطر طبیعی است که بانک ها به دنبال پرداخت سود کمتری به سپرده ها هستند.»
به گفته مدیرعامل بانک صادرات، ورود بانک ها و موسسات به نرخ های بالای سپرده و پرداخت سود فراتر تورم آن هم در شرایطی که تورم رو به کاهش است یک اقدام غیر حرفه ای است که باید اصلاح شود.
وی با اشاره به نشست روز دوشنبه خود با معاون قوه قضائیه پیرامون وضعیت پدیده افزود: اخیرا با مشکلاتی روبرو شده بودیم که بحمدالله با ورود مسئولان ارشد قوه قضائیه و بررسی اسنادی که از ما خواسته اند خط بطلانی بر فساد مالی شرکت پدیده شاندیز کشیده شد.
وی از شرکت هایی که بصورت قارچ گونه رشد کرده و اقدام به فروش سهام این شرکت می کردند انتقاد کرد و آن را عاملی برای هجمه به مدیریت پدیده شاندیز دانست و خاطرنشان ساخت: دستگاه قضائی با ورود به این ماجرا و بررسی آن توانست جلوی تخلفات را بگیرد و از این بابت نیز اتهامی متوجه ما نیست.
سخنگوی دولت با اشاره به برخوردهای صورت گرفته نسبت به اظهارات اخیر رئیس جمهور در مورد اجرای همه پرسی، گفت: مطابق اصل ششم قانون اساسی مسئله همه پرسی به عنوان یکی از روشهای رجوع به آرا و افکار مردم تعیین شده است.
محمدباقر نوبخت در جلسه امروز هیأت دولت در جمع خبرنگاران به اصل 59 قانون اساسی اشاره کرد و گفت: مطابق این اصل در مسائل بسیار مهم اقتصادی و سیاسی و اجتماعی و فرهنگی با جلب دو سوم آرای نمایندگان مردم و تائید آنها می توان با مراجعه مستقیم به آرای مردم از همه پرسی استفاده کرد.
سخنگوی دولت در ادامه به اصل 177 قانون اساسی اشاره کرد و گفت: در موارد ضروری برای اصلاح قانون اساسی مقام معظم رهبری پس از مشورت مجمع تشخیص مصلحت نظام حکمی را به رئیس جمهور پیشنهاد میکند که می تواند از طریق مراجعه به آرای عمومی و تصویب اکثریت شرکت کنندگان در همه پرسی تعیین تکلیف شود.
نوبخت همچنین با اشاره به اصل 113 قانون اساسی گفت: بر اساس این اصل رئیس جمهور پس از مقام معظم رهبری عالی ترین مقام رسمی کشور است و مسئولیت اجرای قانون اساسی و ریاست قوه مجریه را برعهده دارد.
به گزارش رویترز، بهای نفت در بازارهای جهانی امروز به دلیل تداوم نگرانیها درباره اشباع عرضه جهانی نفت، پنج درصد دیگر سقوط کرد و به پایینترین سطح 5.5 سال گذشته رسید.
در پی کاهش قیمت فروش نفت عربستان به مشتریان اروپایی که نگرانها درباره اشباع عرضه را تشدید کرد، نفت برنت به کمتر از 53 دلار در هر بشکه سقوط کرد.
بیارن شیلدروپ تحلیلگر نفتی در اسلو گفت: عربستان هیچ نشانهای از عقب نشینی نشان نمیدهد. ذخایر نفتی همچنان در حال پر شدن هستند.
در شرایطی که عربستان قیمت فروش نفت خود به آسیا را افزایش داده است، برخی تحلیلگران می گویند کاهش قیمت فروش به اروپا بیانگر این است که عربستان همچنان به دفاع از سهم بازار خود فکر میکند.
این روزها موضوع پدیده شاندیز و فروش سهام به مردم بر سر زبان ها افتاده است.برخی اخبار نشان می دهد که رابطه ای میان محسن پهلوان مقدم مالک پدیده شاندیز و دولت قبل وجود داشته است.
در این رابطه مشخص شده است که سطح رابطه پهلوان با دولت دهم به قدری بالا بوده که به عنوان مشاور اقتصادی هیات وزیران فعالیت می کرده است. پهلوان مقدم با همین عنوان در جلسات هیات دولت نیز شرکت می کرده است.
با آغاز به کار دولت جدید اما مشکلات او آغاز شده است. شورای عالی شهرسازی سال گذشته گزارشی از وضعیت زمین های محل اجرای پروژه پدیده به دستگاه قضایی ارسال کرد و از برخی تخلفات در زمینه مجوزهای قانونی پرده برداشت.
طی هفته های اخیر هم موضوع فروش سهام توسط این گروه زیر ذره بین قرار گرفته است تا شاید پهلوان مقدم روزهای سخت تری را در پیش داشته باشد.
او مجبور شده است برای مدیریت این بحران نشستی خبری را در مشهد ترتیب دهد تا پس از سال ها فعالیت اقتصادی وارد فضای رسانه ای شود.
پس از پلمب چند دفتر فروش سهام پدیده در مشهد، مقامات قضایی در این مورد به اظهار نظر پرداختند.
رئیسی دادستان کل کشور تخلف این شرکت در فروش سهام به عموم را تایید کرده است.
فروش سهام به عموم مردم برای شرکتی که سهامی خاص محسوب می شود، مهمترین ابهام پدیده شاندیز است که این موضوع خریداران سهام را با نگرانی مواجه ساخته است.
فروش گسترده سهام بدون حضور در بورس با تبلیغات گسترده موجب شده تا دستگاه قضایی وارد این پرونده شود.
طی سال های اخیر نام پدیده شاندیز از طریق رستوران های زنجیره ای مطرح شد و حالا پروژه ای بزرگ در مشهد به راه افتاده تا سوال های زیادی در مورد مالک متمول آن ایجاد شود.
بنابراین گزارش، در این دستورالعمل تاکید شده که بانکها پرداخت تسهیلات را مشروط به سپرده گذاری کرده و یا بخشی از تسهیلات پرداختی را نزد خود حبس کنند.
اما در حالی که در برخی از بانکها شامل خصوصی و دولتی مرسوم شده که سود تسهیلات دریافتی را در ابتدای پرداخت از گیرنده آن دریافت می کنند بانک مرکزی این مورد را نیز مغایر ضوابط بانکداری بدون ربا دانسته و نسبت به رعایت آن تاکید کرده است.
همچنین ارائه اطلاعات شفاف و الویت تامین سرمایه درگردش از دیگر موارد مورد توجه بانک مرکزی بوده است.
بخشنامه ابلاغی بانک مرکزی به مدیران عامل بانکها
متن بخشنامه ابلاغی مدیر کل نظارت بر بانک ها و موسسات اعتباری بانک مرکزی به مدیران عامل بانکها در آبان ماه سال جاری به شرح زیر است.
احمد توکلی درباره طرح جدید قطع وابستگی بودجه 94 به نفت و ارز که اقتصاددانان سرشناس مجلس و مرکز پژوهشها آن را پیگیری میکنند، گفت: در صورت تصویب این طرح، بودجه دولت برای همیشه از وابستگی به نفت و ارز خلاص میشود. به عبارت دیگر، بودجه به معنای واقعی کلمه "ریالی" میشود، همچنین تاثیرات نوسانات ارزی و نفتی بر بودجه دولت هم رخت برمیبندد تا اقتصاد مقاومتی نیز به معنای واقعی ملاک عمل قرار گیرد.
وی، بی نیاز شدن از تعیین نرخ ارز و مقدار صادرات و ارزش هر دلار به ریال و اعمال سیاست تولید و صادرات نفت را از نتایج این طرح عنوان کرد و اظهار داشت: در عین حال، در صورت تصویب نهایی این طرح، شورای پول و اعتبار نیز بدون متأثر شدن از بودجه، نرخ ارز را متناسب با اقتضائات اقتصاد ملی تعیین خواهد کرد؛ بدین ترتیب سیاست ارزی به عنوان یک ابزار مؤثر در دست بانک مرکزی باقی خواهد ماند.
رئیس سابق مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه سیاستگذاری تجاری نیز در این وضعیت قابل اعمال خواهد بود، تصریح کرد: در صورت تصویب نهایی این طرح، حساب ذخیره ارزی با فروش ارز در بازار مبلغ مورد نیاز را تأمین و به دولت خواهد پرداخت.
توکلی در ادامه خروجی نهایی طرح ویژه قطع وابستگی بودجه به نفت و ارز را چنین نتیجهگیری کرد: فروش ارز به بانک مرکزی تقریبا منتفی و اعمال سیاست پولی توسط این بانک ممکن میشود. شفافیت بودجه بیشتر میشود. با آشکار شدن کسری هزینه تراشی کند میشود، ضمن اینکه هر سال میتوان درصد معینی از برداشت از حساب ذخیره ارزی را کم کرد تا وابستگی اقتصاد به نفت کاهش یابد.
وی تصریح کرد: قرار است اقتصاددانان مجلس نیز در این باره مذاکراتی با دولتمردان داشته باشند.
روز گذشته نخستین همایش اقتصاد ایران با شعار «راهکاری برای دستیابی به رشد پایدار و اشتغال» و با حضور مسوولان اجرایی و تقنینی، صاحبنظران اقتصادی و اصحاب رسانه در سالن اجلاس سران برگزار شد، این همایش فرصتی بود برای یادآوری این نکته که باید از ظرفیت«همهپرسی» اصل پنجم قانون اساسی با عنوان«حق حاکمیت ملت» در جهت اتخاذ تصمیمهای دشوار اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و... استفاده کرد.
رییسجمهوری در این کنفرانس اقتصادی با اشاره به اینکه برای توسعه «اقتصادی» و ایجاد «اشتغال» نیازمند راهحلهای متنوع و مختلف هستیم، بر استفاده از نظرات کارشناسان و صاحبنظران در مسایل مهم کشور بهویژه در حوزه «اقتصادی» و «پرهیز» از خوددرمانی تاکید کرد.
باتوجه به اهمیت موضوع همهپرسی و رجوع به آرای عمومی به سراغ اهالی «بهارستان» و کارشناسان «اقتصادی» رفته شده تا زوایای مختلف این این اصل مغفولمانده قانون اساسی بررسی شود. بسیاری از کارشناسان معتقدند که احیای این اصل نیازمند بیطرفی رسانه ملی در بازتاب رویکردهای مختلف است که در شرایط فعلی چنین بیطرفی در امکانات رسانهیی مشاهده نمیشود. از سویی درحالحاضر، سیاست مهمترین اولویت در همهپرسی است نه اقتصاد.
مقامات وزارت کار اعلام کرده اند به زودی ۵ میلیون و ۳۰۰ هزار کارجوی فارغ التحصیل دانشگاهی راهی بازار کار خواهند شد و مسئولان باید در این باره برنامه ریزی های جدی ای را داشته باشند.
یکی از مسائلی که درباره باقی ماندن شرایط نامناسب بازار کار برای فارغ التحصیلان دانشگاهی مطرح می شود، اشباع برخی رشته ها و نبود تقاضا برای جذب آنها و همچنین مهارت نداشتن کارجویان تحصیل کرده دانشگاه ها است.
به بیان دیگر، کارشناسان دولتی می گویند دانشجویان ایرانی در حوزه دانشی و نگرشی شرایط مناسبی دارند ولی در بخش مهارتی و آموزش های تخصصی با کمبودهای شدیدی روبرو هستیم.
کورش پرند؛ معاون وزیر کار اعلام کرده به دلیل نبود کشش لازم در بازار برای جذب افراد فارغ التحصیل دانشگاهی و فراهم نبودن شرایط اشتغال این افراد، بسیاری از جوانان در مقاطع بالاتر اقدام به تحصیل می کنند و سال آینده بیش از یک میلیون نفر در کارشناسی ارشد و ۲۵۰ هزار نفر نیز در مقطع دکترا شرکت می کنند.
سازمان سیا (CIA) در سال ۲۰۰۰ پیش بینی هایی را در مورد وضعیت جهان در سال ۲۰۱۵ ارایه کرده بود و اکنون می توان تحقق این پیش بینی ها را بررسی کرد. فقط پیش از مرور این پیش بینی ها بهتر است بدانید که زمان انتشار گزارش سازمان سیا در مورد وضعیت جهان در سال ۲۰۱۵ به سال ۱۳۷۹ شمسی باز می گردد.
پیش بینی ها
۱ـ نقش سازمان های بزرگ و قدرتمند در روابط بین المللی در مقایسه با نقش دولت ها بیش از پیش افزایش خواهد یافت.
البته دهه ها پیش نیز افرادی مانند سوزان استرنج نسبت به چنین پدیده ای هشدار داده بودند. در مجموع می توان گفت که این پیش بینی تقریبا درست از کار درآمده است.
۲ـ شیوه های به کار گرفته شده در اقدامات تروریستی پیچیده تر خواهند شد و تلفات این حملات نیز افزایش خواهد یافت.
تنها چند ماه بعد از این پیش بینی حملات تروریستی یازدهم سپتامبر در آمریکا رخ داد پس این پیش بینی نیز محقق شده است.
۳ـ یک میلیارد نفر به جمعیت جهان افزوده خواهد شد و جمعیت زمین به ۷.۲ میلیارد نفر خواهد رسید.
سیاست زدگی در عرصه اقتصاد اصلی ترین دغدغه رییس دفتر رییس جمهوری در همایش اقتصاد ایران بود که در رابطه با آن توضیح داد.
محمد نهاوندیان، رییس دفتر رییسجمهور در نخستین همایش اقتصاد ایران اظهار داشت: جلسات اقتصادی دولت هفتهای دو بار با حضور اقتصاددانان به طور منظم تشکیل میشود.
وی بر ضرورت همکاری دانشگاهها با صنعت و بخش سیاستگذاری اقتصادی تاکید کرد و یادآور شد: حضور دانشگاهها در کنار صنعت و بخش سیاستگذاری لازمه یک اقتصاد پویا است تا بتواند خود را تصحیح کند.
به اعتقاد نهاوندیان، درباره فاصله موجود میان دانشگاه و صنعت بسیار سخن گفته شده است. فاصلهها را میدانیم، اما راهحل، کنار گذاشتن این فاصلهها است؛ البته نه با نفی یکدیگر.
رییس دفتر رییسجمهور ادامه داد: فقط مشاهده نقاط منفی موثر نیست و در سیاستگذاریها هم نباید بدون در نظر گرفتن دیدگاههای فعالان اقتصادی تصمیمگیری کرد.
نهاوندیان متذکر شد: ما نیازمند شناسایی مسایل و یافتن راهحلهای بومی آن هستیم و این، به معنای محرومیت از تجربه دیگران نیست، باید از علم و تجربههای علمی دیگران بهره گرفت.