هزینه تحریم ایران برای اقتصاد ایالات متحده و اروپا

^{مطالعات بسیار کمی وجود دارد که هزینه‌های تحریم را برای کشورهای تحریم‌کننده اندازه‌گیری ‌کند. در مورد ایران، تحریم‌هایی از سوی ایالات متحده، اروپا و سازمان ملل به دلیل برنامه هسته‌ای وضع شده و این تحریم‌ها در سال‌های اخیر تشدید یافته است. این گزارش با هدف برآورد هزینه تحریم ایران برای آمریکا و اروپا نگاشته شده است.
• آمریکا تابحال بزرگترین بازنده تمام تحریم‌های اعمال شده بر ایران است. از سال 1995 تا 2012، آمریکا بین 7/134 و 3/175 میلیارد دلار درآمد بالقوه صادرات به ایران را از دست داده است.}

کمک مالی مشروط اروپا به یونان

وزرای اقتصاد کشورهای حوزه یورو، در مذاکراتی فشرده و پیچیده ، ارائه ادامه کمک های مالی اقتصادی به یونان را برای 4 ماه دیگر تمدید کردند .مهلت ارائه کمک های اقتصادی اروپا به یونان که به همراه اجرای سیات های ریاضتی به این کشور ارائه شده بود در پایان ماه جاری به اتمام می رسید. اجرای سیاست های اقتصادی اعمال شده از سوی اروپا در یونان، در میان مردم این کشور بسیار منفور بوده و دولت کنونی یونان نیز به دلیل مواضع ضد این سیاست ها توانست رای اکثریت مردم این کشور را در انتخابات اخیر جذب کند. وزیر اقتصاد آلمان که سرپرستی یوروگروپ را بر عهده داشت اعلام کرد مذاکرات بسیار سخت بود چرا که دو طرف در تلاش بودند تا اعتماد سازی کنند .دو طرف بر سر یک تفاهم نامه دو صفحه ای به توافق رسیدند که طی آن یونان در ازای تمدید دریافت کمک های مالی از اروپا، تعهدات سختی را نیز باید اجرا کند.
وزیر اقتصاد یونان طی اظهاراتی پس از این توافق اعلام کرد این مذاکرات عصر جدیدی از روابط یونان و اروپا را رقم خواهد زد چرا که پیش از این برای حفظ یورو، سیاست های ریاضتی سختی در راستای کمک به اقتصاد یونان از سوی اروپا اعمال شده بود.آتن اعلام کرده است سیاست های ریاضت اقتصادی و بهبود وضعیت اقتصادی و کاهش هزینه های یونان که از سوی اروپا و با هدف حمایت از یورو که از سال 2010 اعمال شده بود باعث تضعیف شدید اقتصاد این کشور و ناتوانی یونان در مدیریت پرداخت بدهی های بالای خود شده است .وزیر اقتصاد یونان اعلام کرد به مدت پنج سال یونان در حوزه یورو تنها و منزوی شده بود که این انزوا در مذاکرات اخیر شکسته شد.

روزهای خوب اقتصادهای آمریکا و اروپا

^{شاخص اس اند پی ۵۰۰ (S&P 500) روز جمعه به بالاترین حد خود در تاریخ رسید و همچنین دو شاخص مهم دیگر برای بازارهای مالی آمریکا یعنی شاخص داو و ناسداک نیز به میزان قابل توجهی رشد کردند به طوری که شاخص داو از ۱۸ هزار واحد نیز فراتر رفت و شاخص بازار ناسداک نیز به ۵ هزار واحد نزدیک شد. این نخستین بار در سال ۲۰۱۵ میلادی است که شاخص اس اند پی پانصد رکورد شکنی می کند اما این شاخص در سال ۲۰۱۴ نیز بیش از ۴۰ رکورد شکنی را تجربه کرده بود. وبسایت اقتصادی بیزنس اینسایدر نوشته که اگرچه طی هفته های اخیر مواردی مانند تورم منفی در منطقه یورو و یا خروج یونان از این اتحادیه پولی و حتی مشکلات اقتصادی ژاپن نگرانی هایی را برای سرمایه گذاران ایجاد کرده بود اما به نظر می رسد که در مجموع سرمایه گذاران نسبت به آینده اقتصاد آمریکا خوشبینند و انتظار دارند که وضعیت رو به بهبود اقتصاد آمریکا همچنان ادامه یابد. حتی باراک اوباما، رئیس جمهور آمریکا، نیز چندی پیش در مصاحبه با فرید زکریا گفته بود که احساس می کند خارج کردن اقتصاد آمریکا از بحران یکی از مواردی است که در کارنامه او خواهد درخشید.}

^{در همین حال درست زمانی که مذاکرات برای یافتن راه حلی در مورد بدهی های یونان ادامه دارد، داده هایی امیدوار کننده دو مورد اقتصاد منطقه یورو منتشر شده اند. برای مثال میزان خرده فروشی در اسپانیا اکنون با بیشترین نرخ طی یازده سال گذشته در حال رشد است که اکنون بالاترین نرخ رشد خرده فروشی در منطقه یورو محسوب می شود. همچنین تازه ترین داده ها نشان می دهند که اقتصاد آلمان در سه ماه پایانی سال ۲۰۱۴ میلادی به میزان ۰.۷ درصد رشد کرده و این در حالی است که برخی نگران منفی شدن نرخ رشد اقتصاد آلمان بودند.}

آیا خارج شدن از یورو امکان پذیر است؟

 ^{در ابتدا به نظر می رسید که عضویت در واحد پول مشترک یورو تا ابد ادامه خواهد داشت. در سال 1992 تلاش شده بود تا ترتیبی داده شود که واحد پولی مشترک اروپا از هرگونه گزندی مصون بماند. اما درسی که باید آموخت اینست که زمانی که مشکلات مالی پیش بیاید حتی محکم ترین پیوندها هم گسستنی خواهند بود.}

^{در منطقه یورو هیچ کشوری نمی تواند ارزش پولش را کاهش دهد، چرا که هیچ کشوری واحد پولی مخصوص به خود را ندارد اما کشش های متفاوت نسبت به بازار اوراق قرضه کشورهای این اتحادیه نشان داد که راه های دیگری هم برای نمایان شدن تفاوت بین قوی و ضعیف وجود دارد. همزمان با فروش اوراق قرضه دولتی، کشورهایی مانند ایرلند و یونان و اسپانیا  مجبور به تقاضای کمک فوری از دیگر کشورهای اتحادیه اروپا و صندوق بین المللی پول شدند. ایده همگرایی سود اوراق قرضه دولتی که در ابتدا مطرح شده بود اکنون معکوس شده است.}

^{با این اوضاع تصور اینکه کشوری از یورو صرفنظر کند و یک واحد پولی مخصوص به  خود را به کار گیرد دیگر غیرممکن نیست. هرچند این رخداد، چه برای آن هایی که یورو را ترک می کنند و چه برای آن هایی که باقی می مانند پرهزینه و همراه با شوک های مالی بزرگ خواهد بود اما می توان گفت که موانع موجود برای خارج شدن از یورو اگرچه بسیار بلندند اما دیگر دست نیافتنی نیستند.}

^{اندیشیدن در مورد خروج برخی از یورو موجب ایجاد حداقل سه پرسش می شود. اول اینکه چرا یک کشور باید بخواهد که یورو را ترک کند؟ دوم اینکه آن کشور چگونه فرآیند استفاده از یک واحد پولی جدید را مدیریت خواهد کرد؟ و پرسش سوم که از بقیه مهم تر هم هست اینکه آیا خارج شدن از یورو به نفع آن کشور تمام خواهد شد یا خیر؟}

چرا "یورو" در برابر "دلار" سقوط کرده است؟

<sup>سقوط "یورو" واحد پول اروپایی در برابر "دلار" آمریکا ادامه دارد. ارزش برابری "یورو" نسبت به دلار هم اکنون در پائین‌ترین سطح خود طی ٩ سال گذشته است. ارزش هر یورو بروز سه شنبه ١٣جنوری ٢٠١۵ میلادی به ١٫١٧دلار کاهش یافته است. بانک معروف تجاری "گلدمن ساکس" پیش بینی میکند که ارزش برابری یورو به دلار آمریکا، ظرف ٣ ماهه آینده به کمتر از ١٫١٤ خواهد رسید.

یکسال پیش دقیق در چنین روزی، هر "یورو" 1.37 "دلار" ارزش داشته است. طی یک سال، واحد پول اروپایی "یورو" در حدود 14.5 در صد ارزش خود را در برابر دلار آمریکا از دست داده است.

در برابر یورو و بسیاری دیگر از ارزهای جهانی از جمله "ین" ژاپن و "لیره استرلینگ" بریتانیا، دلار به عنوان واحد پول با ثبات و با پشتوانه اقتصادی محکمتری قرار گرفته است.

چشم انداز کاهش قیمت نفت خام، به رغم نگرانی های موجود در باره کاهش نرخ تورم دورنمای خوبی را برای اقتصاد آمریکا ترسیم میکند؛ اقتصادی با پویایی‌های بیشتر از رقبای غربی آمریکا.

در چنین شرایطی است که بانک تجاری معروف "گلدمن ساکس" پیش بینی میکند که ارزش برابری "یورو" به "دلار" آمریکا، ظرف سه ماهه آینده به کمتر از 1.14 خواهد رسید. یعنی هر یورو معادل 1.14 دلار ارزش خواهد داشت.


چرا "یورو" در برابر "دلار" سقوط کرده است؟

چهارعامل عمده سقوط ارزش "یورو" در برابر "دلار" را تبیین میکنند. نخست، کند شدن رشد اقتصادی در منطقه یورو؛ دوم، کاهش چشمگیر قیمت ها و اصولاٌ گرایش اقتصادی به سوی تورم منفی قیمت ها در بسیاری از کشورهای منطقه یورو؛ سوم، وجود تردیدها در باره ثبات سیاسی در برخی از کشورهای منطقه یورو و بالاخره سیلست های مالی-پولی انبساطی بانک مرکزی اروپا.</sup>

روند نزولی روبل و یورو ادامه دارد\ اما این کجا و آن کجا

^{ارزش یورو در مقابل دلار آمریکا اکنون به همان سطحی رسیده که در زمان نخستین عرضه این پول درسال ۱۹۹۹ در آن قرار داشت. آخرین کاهش ارزش یورو باعث شده که اکنون هر یورو معادل ۱.۱۷۴ دلار آمریکا ارزش داشته باشد و گفتنی است آخرین باری که ارزش یورو تا این حد پایین آمده بود به نه سال قبل باز می گردد. با توجه به سیاست های مدنظر بانک های مرکزی اروپا و آمریکا می توان انتظار داشت که روند کاهش ارزش یورو همچنان ادامه داشته باشد. روبل روسیه نیز این روزها در حال تجربه کاهش ارزش است به طوری که ارزش واحد پولی روسیه نسبت به دلار در سال جاری میلادی به میزان ۱۶ درصد کاهش یافته است. روبل روسیه در سال ۲۰۱۴ میلادی نیز کاهش ارزشی ۴۱ درصدی را تجربه کرد.}

^{هرچند که یورو و روبل در کاهش ارزش مشترکند اما عواقب آن برای اقتصادهای منطقه یورو و روسیه کاملا متفاوت است. بانک مرکزی اروپا به طور خود خواسته تلاش می کند تا با سیاست های پولی انبساطی از ارزش یورو بکاهد تا بدین ترتیب جلوی منفی شدن تورم در منطقه یورو را بگیرد، به مزیت رقابتی صنایع منطقه یورو بیافزاید و کسب و کار در این منطقه را رونق ببخشد}

حوزه یورو گرفتار تورم منفی از نوع «بد» شده است

^{روزنامه فایننشیال تایمز در تحلیلی که به قلم فریدیناندو جیوگلیانو، دبیر اخبار اقتصاد جهان این روزنامه، منتشر شده، وضعیت اقتصادی اتحادیه اروپا را با توجه به تورم منفی آن بررسی کرده است.}

^{تحلیلگر فایننشیال تایمز می‌نویسد که اروپا در هفته گذشته میلادی، رکود تورم منفی را در پنج سال گذشته شکست و این نگرانی را به وجود آورد که ممکن است این اتحادیه وارد چرخه کاهش درآمدها و هزینه‌ها بشود.}

^{تا دسامبر سال گذشته میلادی، قیمت یورو در پی کاهش 50 درصدی قیمت نفت، 0.2 درصد کاهش داشته است. به عقیده تحلیلگر فایننشیال تایمز، حالا این نگرانی وجود دارد که با این اتفاقات، تورم منفی بیش از این گسترش پیدا کند: «طبق آن چه اقتصاددانان دانشگاه آکسفورد برآورد کرده‌اند، با کاهش قیمت نفت به زیر 50 دلار، دست کم 18 کشور از جمله آلمان و انگلیس، می‌توانند تورم منفی را مشاهده کنند.»}

^{جیوگلیانو نوشته است که تورم منفی بازار بورس را به لرزه درآورده است و سرمایه‌گذاران می‌دانند که اگر یک اقتصاد دچار تورم منفی شود، بسیار سخت است که از آن بتواند بیرون بیاید؛ این اتفاقی است که در ژاپن رخ داده و سیاستگذاران از سال 1999 تلاش می‌کنند از آن رهایی یابند.}

^{به عقیده تحلیلگر فایننشیال تایمز، ژاپن یک مثال برای تورم منفی «بد» است که در آن قیمت بر اثر کاهش تقاضا، سقوط می‌کنند. اگر مصرف‌کنندگان بدانند که در آینده قیمتها کمتر خواهد شد، خرید را به تعویق می‌اندازند و همین باعث کاهش بیشتر تقاضا می‌شود. اگر قیمت کالاها کاهش یابد، درآمد اسمی نیز شروع به کاهش می‌کند و این اتفاق، جبران بدهی‌ها را سخت‌تر می‌کند. بنابراین ممکن است موجی از اعلام ورشکستگی‌ها رخ دهد و فاجعه‌ای را به وجود بیاورد.}

تجملات یکی از معدود صنایع تحت تسلط اروپا است

 

^{گزارش ویژه اکونومیست از صنعت تجملات (لوکس) + اینفوگرافی}

 

^{گروه مشاوران بوستون در تخمین زده است که در سال 2012 در جهان حدود 1.8 هزار میلیارد دلار خرج تجملات شده است.}

 ^{پاساژ «ترنج تین» در هانوی، پایتخت ویتنام، جایی است که بسیاری از برندهای مطرح لباس و عطر مثل سالواتوره فراگامو، لوییس وویتون و گوچی، در آن جا شعبه دارند و ویترین مغازه‌هایشان را معمولا با مناظری عظیم از کوه یا دریا می‌پوشانند. در بسیاری از بعد از ظهرها، عروس و دامادها با لباس رسمی جلوی ویترین این مغازه‌ها حاضر می‌شوند و عکس می‌گیرند. آنها به قدری نیز پول ندارند که بتوانند از اجناس داخل پاساژ خرید کنند.}

^{هفته‌نامه اکونومیست در گزارش ویژه‌ای که از صنعت تجملات منتشر کرده، می‌نویسد که دیدن برندهای لوکس اروپایی در کشورهای فقیر و اسما سوسیالیست اتفاق اصلا عجیبی نیست. در گذشته کالایی مثل ابریشم کشورهای بسیاری را طی می‌کرد تا به مقصد برسد و طی یک قرن گذشته، سازندگان مدرن کالاها و خدمات تجملی نیز به دنبال ثروت در پی جاهای جدید بود‌ه‌اند.}

فروش نفت داعش به برخی کشورهای اروپایی

^{رییس سازمان امنیت فدرال روسیه با بیان اینکه بازار سیاه نفت در خاورمیانه به منبع مالی اصلی گروه تروریستی داعش و دیگر گروه های مرتبط با آن تبدیل شده است، تصریح کرد که برخی از کشورهای اروپایی خریدار اصلی نفت از این گروه تروریستی هستند.}

 

 

<sup>رییس سازمان امنیت فدرال روسیه با بیان اینکه بازار سیاه نفت در خاورمیانه به منبع مالی اصلی گروه تروریستی داعش و دیگر گروه های مرتبط با آن تبدیل شده است، تصریح کرد که برخی از کشورهای اروپایی خریدار اصلی نفت از این گروه تروریستی هستند.

«الکساندر بورتنیکف» روز چهارشنبه در سی و هفتمین نشست شورای رؤسای دستگاه های امنیتی اعضای جامعه کشورهای مستقل مشترک المنافع در آستانه پایتخت قزاقستان، به تشریح چگونگی تقویت گروه تروریستی داعش و گسترش حوزه فعالیت های آن پرداخت.

وی گفت: داعش به خاطر حمایت مالی و تسلیحاتی برخی رژیم های عربی، درآمد ناشی از قاچاق مواد مخدر، قاچاق انسان و دیگر فعالیت های مخفی بویژه بهره برداری غیرقانونی از منابع نفت سوریه و عراق از نظر مالی بیش از پیش مستقل شده است.

بورتنیکوف هشدار داد: اوضاع منطقه خاورمیانه به شدت متشنج شده و بازار سیاه نفت به یکی از منابع مالی تروریسم تبدیل شده است.</sup>

بزرگترین مشکل اقتصاد جهان

^{منطقه یورو بزرگترین اقتصاد جهان جهان محسوب می شود اما این منطقه بزرگ اقتصادی اکنون به بزرگترین مشکل اقتصاد جهان نیز تبدیل شده است. هفته نامه اکونومیست این هفته بازهم نسبت به آینده منطقه یورو هشدار داده و نوشته: "اقتصاد جهان در شرایط خوبی نیست. اخباری که از آمریکا و بریتانیا به گوش می رسند نسبتا مثبت هستند اما ژاپن با مشکلات اقتصادی دست و پنجه نرم می کند و رشد اقتصادی چین نیز به کمترین حد از سال 2009 تاکنون رسیده است. خطرات غیرقابل پیش بینی زیادی هم به چشم می خورند، به ویژه خطر همه گیر شدن بیماری ابولا که تاکنون هزاران نفر را در غرب آفریقا کشته و بسیاری را نگران کرده است. با این همه می توان از اروپا به عنوان بزرگترین تهدید علیه اقتصاد جهان نام برد. رشد اقتصاد در آلمان کاهش یافته و منطقه یورو نیز در آستانه ورود به سومین رکود طی شش سال اخیر قرار گرفته است." هفته نامه اکونومیست همچنین هشدار می دهد که خطر ایجاد تورم منفی (کاهش قیمت ها) در منطقه یورو جدی است. اگر افراد و شرکت ها احساس کنند که قیمت ها رو به کاهش است، از هزینه کردن دست می کشند و در نتیجه تقاضا کاهش پیدا می کند و این دقیقا همان اتفاقی است که در دوران بحران بزرگ رخ داد. هفته نامه اکونومیست نوشته که اگرچه ممکن است برخی تصور کنند که تورم منفی در منطقه یورو مانند تورم منفی در ژاپن خواهد بود و عواقب چندانی برای اقتصاد جهان نخواهد داشت اما با در نظر گرفتن سطح روابط اقتصادی و تجاری منطقه یورو با دیگر اقتصادهای بزرگ جهان یعنی آمریکا و چین می توان انتظار داشت که بحرانی تازه در منطقه یورو به رشد اقتصاد جهان آسیبی جدی وارد کند.}

مایکل اسپنس (برنده نوبل اقتصاد) : بورو به سمت بهبود می رود

 ^{از بانک مرکزی اروپا گرفته تا دیگر نهادهای تصمیم گیری در اتحادیه اروپا مانند شورای اروپا همگی این روزها با انتقادات گسترده ای مواجه هستند چرا که اقتصاد اروپا همچنان علمکرد قابل قبولی ندارد و نه تنها بار دیگر در آستانه رکورد قرار گرفته بلکه خطر منفی شدن نرخ تورم نیز منطقه پولی یورو را تهدید می کند. با این حال مایکل اسپنس، برنده نوبل اقتصاد سال 2001، از طرح های بلندمدت اتحادیه اروپا برای بهبود اقتصاد این منطقه حمایت کرده است. مایکل اسپنس با اشاره به گزارشی که اخیرا توسط کمیسیون اروپا منتشر شده می نویسد که اتحادیه اروپا قصد دارد برای افزایش برابری و همچنین فراگیرشدن فرصت های اقتصادی در بخش عمومی سرمایه گذاری کند.}

مدل اقتصادی لهستان

^{تنها کشوری که به دام رکود نیفتاد}

 

 

 

 

 

^{به نظر می‌رسد لهستان موفق شد از بحران بدهی که کل قاره را درنوردید، نجات یابد. ششمین اقتصاد بزرگ اروپا، تنها کشور اتحادیه اروپا بود که در اوج بحران مالی جهانی در سال 2009 به دام رکود نیفتاد و تنها عضوی که تجربه رشد اقتصادی را در سال2010 داشت. اما چالش‌هایی در افق دیده می‌شود شامل نرخ بالای بیکاری، افزایش تورم و کسری بودجه فزاینده. اگر دولت‌های ثروتمندتر اتحادیه اروپا موفق به تثبیت بودجه بلندمدت این بلوک تجاری شوند لهستان در کوتاه‌مدت با خطر حذف یارانه‌ها مواجه است. در شرایطی که اتحادیه پولی اروپا سعی در اجرای اصلاحات مالی دارد این کشور نیز باید تصمیم بگیرد چه زمان یورو را بپذیرد.}