حوزه یورو گرفتار تورم منفی از نوع «بد» شده است
روزنامه فایننشیال تایمز در تحلیلی که به قلم فریدیناندو جیوگلیانو، دبیر اخبار اقتصاد جهان این روزنامه، منتشر شده، وضعیت اقتصادی اتحادیه اروپا را با توجه به تورم منفی آن بررسی کرده است.
تحلیلگر فایننشیال تایمز مینویسد که اروپا در هفته گذشته میلادی، رکود تورم منفی را در پنج سال گذشته شکست و این نگرانی را به وجود آورد که ممکن است این اتحادیه وارد چرخه کاهش درآمدها و هزینهها بشود.
تا دسامبر سال گذشته میلادی، قیمت یورو در پی کاهش 50 درصدی قیمت نفت، 0.2 درصد کاهش داشته است. به عقیده تحلیلگر فایننشیال تایمز، حالا این نگرانی وجود دارد که با این اتفاقات، تورم منفی بیش از این گسترش پیدا کند: «طبق آن چه اقتصاددانان دانشگاه آکسفورد برآورد کردهاند، با کاهش قیمت نفت به زیر 50 دلار، دست کم 18 کشور از جمله آلمان و انگلیس، میتوانند تورم منفی را مشاهده کنند.»
جیوگلیانو نوشته است که تورم منفی بازار بورس را به لرزه درآورده است و سرمایهگذاران میدانند که اگر یک اقتصاد دچار تورم منفی شود، بسیار سخت است که از آن بتواند بیرون بیاید؛ این اتفاقی است که در ژاپن رخ داده و سیاستگذاران از سال 1999 تلاش میکنند از آن رهایی یابند.
به عقیده تحلیلگر فایننشیال تایمز، ژاپن یک مثال برای تورم منفی «بد» است که در آن قیمت بر اثر کاهش تقاضا، سقوط میکنند. اگر مصرفکنندگان بدانند که در آینده قیمتها کمتر خواهد شد، خرید را به تعویق میاندازند و همین باعث کاهش بیشتر تقاضا میشود. اگر قیمت کالاها کاهش یابد، درآمد اسمی نیز شروع به کاهش میکند و این اتفاق، جبران بدهیها را سختتر میکند. بنابراین ممکن است موجی از اعلام ورشکستگیها رخ دهد و فاجعهای را به وجود بیاورد.
تحلیلگر فایننشیال تایمز مینویسد که البته در این میان، سناریوی امیدوارکنندهتری هم وجود دارد؛ کاهش قیمتها میتواند نتیجه افزایش بهرهوری باشد که در آن، کارگران کالاها و خدمات را با هزینه کمتری تولید میکنند. در این صورت، کاهش هزینههای واردات میتواند اثر مثبت هم داشته باشد و درآمدهای مصرفی را رونق بخشد. این اتفاق در آلمان غربی در سال 1986 رخ داد؛ وقتی که قیمت کالاهای مصرفی بر اثر کاهش قیمت نفت یک درصد کم شد اما در سه سال پس از آن، تولید به اندازه 2.9 درصد رشد کرد که نشان از سلامت اقتصاد این کشور داشت.
روزنامه فایننشیال تایمز مینویسد اکنون سئوال سیاستمداران و سرمایهگذاران این است که اتحادیه اروپا به کدام یک از این سناریوهای کاهش قیمت دچار شده است. به اعتقاد تحلیلگر این روزنامه، به نظر میرسد که تورم منفی در اروپا به تجربیات اواخر دهه 1980 میلادی شباهت بیشتری داشته باشد تا رکود سالهای دهه 1930. تورم به میزان زیادی بر اثر کاهش قیمت انرژی سقوط کرده و تورم اصلی بالا مانده است. شواهدی در دست نیست که مردم خریدهای خود را به انتظار کاهش بیشتر قیمتها، به تاخیر انداخته باشند و خردهفروشی در اقتصادهای پیشرفته تا نوامبر سال گذشته 2 درصد رشد داشته است.
تحلیلگر فایننشیال تایمز نوشته است: «در حقیقت، تا وقتی که کاهش قیمتها در محدوده حوزه انرژی باقی مانده، جای کمی برای نگرانی وجود دارد. چرا یک مصرفکننده باید بگوید حالا که قیمت بنزین کمتر شده، من بهتر است که یک تلویزیون با صفحه تخت را حالا نخرم چون قیمت آن در ماه آینده ارزانتر خواهد شد؟»
اقتصاددانها در بانک جهانی و صندوق بینالمللی پول، پیشبینی کردهاند که با کاهش قیمت نفت، امیدها برای رشد سریعتر اقتصادها بیشتر شده است.
با این حال، جیوگلیانو نوشته است: «اما در این میان، یک استثنای بزرگ برای سناریوی امیدبخش وجود دارد؛ اتحادیه اروپا و به خصوص کشورهای حاشیهای مثل یونان و اسپانیا. یک نظرسنجی که در دسامبر ماه گذشته در اتحادیه اروپا انجام شد، نشان داد که خریداران انتظار دارند که قیمتها در سال آینده نیز همین طور یکنواخت باشد. این مسایل، بانک مرکزی اروپا را نیز نگران کرده است. برای همین شروع به خرید اوراق قرضه کرده تا با این کار، تورم را رونق ببخشد.» به اعتقاد او، مقامات بانک مرکزی در انگلیس و آمریکا دلایل کمتری برای نگران بودند دارند اما با این حال، مثل یک شاهین تیزبین در حال رصد کردن قیمتها هستند.