معرفی کتاب سرمایه مالی

 

 

 

 

کتاب «سرمایه مالی» که بزرگان سوسیالیسم آن را جلد چهارم کاپیتال مارکس می‌دانند با ترجمه احمد تدین توسط انتشارات دنیای اقتصاد چاپ شده و در نمایشگاه کتاب امسال توزیع می‌شود.
 این کتاب که 105 سال پیش توسط رودولف هیلفردینگ اقتصاددان سوسیالیست اوایل قرن بیستم نوشته شده، از سال 1910 تاکنون بر همه جریان‌های فکری مارکسیستی، به‌ویژه آرای اقتصادی ولادیمیرلنین، روزا لوکزامبورگ، ایمانوئل والرشتاین، پل سوئیزی، پل باران، هری مگداف، گوندرفرانک و سمیر امین تاثیری عمیق گذاشته و نظریه‌های اقتصادی امپریالیسم، وابستگی و همچنین مفاهیم بورژوازی کمپرادور، شمال و جنوب، متروپل و پیرامون و امثال اینها همگی به‌نوعی منبعث از این کتاب 
هستند. 

نقش‌آفرینی مدیران امور مالی(CFOS) در فرآیندهای تصمیم‌گیری راهبردی

^{مدیریت دو وظیفه کلیدی بر عهده دارد: انجام کارِ درست و صحیح و اطمینان از درست انجام شدن کارهای درست. تا قبل از بحران مالی سال 2008 برای مدیران امور مالی(CFO) تنها در وظیفه دوم (یعنی اطمینان از درست انجام شدن کارها)  قائل به نقش و مسئولیت بودند و در این راستا مدیران امور مالی در درون شرکت‌ها دو نقش اصلی را عهده دار بودند: رئیس حسابداری و مسئول کنترل. اما پس از بحران مالی سال 2008، نقش جدیدی به مسئولیت‌های مدیران امور مالی اضافه شد و آن همانا نقش‌آفرینی بیشتر در فرایندهای تصمیم‌گیری راهبردی در درون شرکت یا به عبارتی نقش آفرینی فعالانه در زمینه انتخاب کارهایِ درست و صحیح است. در واقع مدیران امور مالی در دنیای کسب وکار جدید باید علاوه بر انجام مسئولیت‌های سنتی و متعارف مدیر مالی بودن که تا پیش از این نیز انجام می‌دادند؛ یک نقش جدید را نیز ایفا نمایند و آن نقش آفرینی بیشتر در فرایندهای تصمیم گیری استراتژیک و فشار به اعضای تیم تصمیم‌گیری استراتژیک به منظور ترجمان چشم اندازهای مبهم و نامعلوم و تبدیل آن‌ها به اهداف مشخص و عینی قابل فهم است؛ به نحوی که روشن شود آیا این تصمیم راهبردی می‌تواند منجر به خلق ارزش برای بنگاه گردد یا خیر.  به عبارت دیگر مدیران امور مالی مقدار مناسبی از عمل‌‌گرایی  را به فرایندهای تصمیم گیری راهبردی تزریق می‌نمایند.}

^{برای مدت‌ها نقش مدیر امور مالی(CFO) یک شرکت تنها منحصر به انجام فعالیت‌ها و وظایف سنتی مالی و حسابداری مانند گزارشگری مالی، حسابرسی و افشا، برنامه ریزی مالی، خزانه داری و تعیین ساختار سرمایه و ... بود. اما به دنبال بحران مالی سال 2008، آهنگ تغییرات تکنولوژیک و انتقال فعالیت‌های اقتصاد جهانی از اقتصادهای توسعه یافته به اقتصادهای نوظهور، نقش‌های جدیدی به مسئولیت‌های مدیران امور مالی اضافه شد که برای نمونه می‌توان به نقش آفرینی فعال مدیران امور مالی در مدیریت سبد کسب و‌‌کار‌‌های بنگاه، شناسایی فرصت‌های نوظهور سرمایه‌گذاری، تخصیص سرمایه به هر یک از کسب وکارها و تعیین جهت‌گیری‌های راهبردی آن‌ها اشاره نمود. در این نوشتار نگاهی خواهیم داشت به بررسی‌های صورت گرفته توسط دو شرکت مشاوره معروف دنیا در خصوص این پدیده جدید: شرکت مشاوره مدیریت مک کینزی (یکی از سه شرکت بزرگ خدمات مشاوره دنیا) و شرکت دیلویت (یکی از 4 شرکت بزرگ ارائه خدمات حرفه ای مالی در دنیا).}

طرح نجات مالی

^{طرح نجات مالی یک اصطلاح محاوره‌ای برای دادن وام به یک شرکت یا کشور که با گرفتاری مالی جدی یا ورشکستگی مواجه شده است، می‌باشد. همچنین این اصطلاح ممکن است برای اجازه دادن به یک نهاد در حال ورشکسته شدن که بدون پخش سرایت مالی ورشکسته شود، استفاده می‌شود. یک طرح نجات مالی می‌تواند از یک فرایند عدم توانایی پرداخت دیون جلوگیری کند.}

 

^{شرح مختصر}

^{یک طرح نجات مالی می‌تواند صرفاً برای سود انجام شود، این درست مانند یک سرمایه‌گذار غارتگر می‌ماند که یک شرکت در مخمصه را به وسیله خریدن سهامش در زیرقیمت نجات می‌دهد؛ یا فرضاً برای بهبود شرایط اجتماعی، یک بشردوست ثروتمند یک شرکت فست فود بی فایده و غیرسودآور را به یک شبکه توزیع غذای غیرانتفاعی مبدل می‌سازد. ؛ شاید طرح نجات مالی یک شرکت به عنوان یک ضرورت برای اینکه از نقص‌ها و ورشکستگی‌های اجتماعی اقتصادی بیشتر جلوگیری کند، دیده شود: برای مثال، دولت ایالات متحده فرض می‌کند حمل و نقل پشتوانه‌ای است در جهت تسهیل فعالیت‌های اقتصادی برای عموم، که قدرت جغرافیای سیاسی جامعه را حفظ می‌کند. به معنای دقیق کلمه، این سیاست دولت ایالات متحده است که از بزرگترین شرکتهای آمریکایی مسئول برای حمل و نقل (خطوط هوایی، شرکتهای توزیع بنزین و ...) از ورشکستگی به وسیله یارانه دادن و دادن وام‌های با نرخ بهره پایین حمایت کند. فرض بر این است که ورشکستگی این شرکتها در مقایسه با بقیه شرکت‌ها فاجعه است. چون کالاها و خدمات آنها به وسیله دولت ضرورت‌های عمومی ثابت در جهت حفظ رفاه جامعه و بطور غیر مستقیم در حهت حفظ امنیت جامعه در نظر گرفته می‌شوند.}

درباره زندگی، اندیشه و رهیافت‌های علمی کنث راگوف متخصص مالیه بین‌الملل

^{شطرنج باز} 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

^{کنث راگوف، اقتصاددان مطرح آمریکایی و استاد برجسته اقتصاد دانشگاه هاروارد، روز 22 مارس سال 1953 میلادی در ایالات متحده آمریکا متولد شد. این استاد اقتصاد که تاکنون کمتر در موردش سخن گفته شده، دهمین اقتصاددان جهان بر اساس رتبه‌بندی وب‌سایت IDEAS است. کنث راگوف، در یک خانواده تحصیلکرده آمریکایی و در شهر نیویورک متولد شد. پدرش استاد رشته رادیولوژی در دانشگاه روچستر بود. مادر او نیز کتابدار حوزه علوم اجتماعی در دانشگاه روچستر بود و در سال‌های پایانی کارش به عنوان رئیس کتابخانه‌های این دانشگاه انتخاب شد. او فرزند دوم یک خانواده چهار‌نفره بود و برادر بزرگش، هال، هم در حوزه کتابداری فعالیت می‌کند. کنث علاقه زیادی به علم اقتصاد داشت و همین علاقه سبب شد در سال 1975 میلادی مدرک کارشناسی و کارشناسی ارشد خود را از دانشگاه ییل دریافت کند و برای ادامه تحصیل به موسسه تکنولوژی ماساچوست برود و در سال 1980 میلادی موفق به اخذ مدرک دکترای رشته اقتصاد شود.}

معرفی نظریه پردازان اقتصاد مالی

^{مفسر اقتصاد مالی
یوجین فاما}

^{علی درویشان: یوجین فاما، روز 14 فوریه سال 1939 میلادی در بوستون متولد شد و بسیاری او را تفسیر‌کننده اقتصاد مالی می‌دانند، زیرا تعداد زیادی مقاله علمی برای تفسیر جنبه‌های مختلف این حوزه تالیف کرده است. او که یک اقتصاددان آمریکایی بسیار شناخته‌شده است، مطالعات زیادی در زمینه نظریه پورتفوی و قیمت‌گذاری دارایی به صورت نظری و تجربی، انجام داده است. فاما مدرک لیسانس خود را در رشته زبان فرانسه از دانشگاه تافتز در سال 1960 میلادی دریافت کرد، ولی برای ادامه تحصیل تغییر رشته داد و اقتصاد را برگزید. او مدرک کارشناسی ارشد و دکترای اقتصاد و امور مالی را از مدرسه بازرگانی بوث در دانشگاه شیکاگو دریافت کرد. استاد راهنمای وی در مقطع دکترا، مرتون میلر، نوبلیست اقتصاد و یکی از برجسته‌ترین استادان رشته اقتصاد مالی بود. نتیجه پایان‌نامه دکترای وی این بود که تغییرات قیمت سهام، غیرقابل پیش‌بینی است و از یک روند تصادفی پیروی می‌کند. فاما این نظریه را در ژانویه سال 1965 میلادی دریافت و در ژورنال بازرگانی آمریکا تحت عنوان «رفتار قیمت‌های بازار سهام» منتشر کرد. سپس با ساده‌سازی این مقاله و همه‌فهم کردن اصول مهم آن، مقاله مذکور با عنوان «گام‌های تصادفی در قیمت‌های بازار سهام» در نشریه تحلیل‌های مالی در سال 1965 میلادی چاپ شد که با استقبال زیادی از طرف مخاطبان این نشریه روبه‌رو شد.}

شمول مالی

^{جهان فقیر نیازمند ثبات و امنیتی است که از گذشته توسط بانک‌ها تامین می‌شد اما آنها دیگر برای این تامین به بانک‌ها نیازی ندارند. تصویری را مجسم کنید که در آن مردم زیادی به ساختمان سنگی عظیمی وارد می‌‌شوند. نگهبانان با یونیفورم‌های خاکی‌رنگ تفنگ‌های قدیمی انگلیسی را در دست دارند و مردان با لباس‌های رسمی سفید و زنان با ساری‌های رنگارنگ بر تن مردم را به سمت 14هزارنفری که در ساختمان کار می‌کنند می‌فرستند. در شعبه بانک ایالتی هند در بمبئی خریداران طلا به سمت چپ می‌روند جایی که می‌توانند سکه‌های گواهی‌دار و شمش طلای ممهورشده در بسته‌های پلاستیکی دریافت کنند. ده‌ها افسر نیروی دریایی صبورانه منتظر دریافت حقوق هستند. حقوق آنها همانند دستمزد بسیاری از کارکنان دولت از طریق بانک پرداخت می‌شود. در یک باجه طبقه بالا، متصدیان صندوق به کارگران مهاجر نپالی بی‌سواد کمک می‌کنند تا به کشورشان پول بفرستند.
این یک راه ارائه خدمات مالی است: از طریق بانک. مدافعان این شیوه عقیده دارند این کار افراد را به سمت جریان اصلی مالی می‌کشاند و آنها را عادت می‌دهد به جای روی آوردن به خدمات غیررسمی از بانک استفاده کنند. اما این شیوه هم پرهزینه و هم ناکارآمد است. تاسیس و تجهیز شعبه‌های بانکی هزینه زیادی دارد. در هند فقط اقلیت ثروتمندی از شهروندان حساب بانکی دارند و دوسوم بزرگسالان -‌‌بیشتر از مناطق روستایی و 
محروم -‌ از خدمات مالی به طور کامل محروم هستند.}

کالبدشکافی ناکارآمدی نظام مالی در اقتصاد ایران

^{امروزه مباحث بسیاری پیرامون ناکارآمدی نظام مالی ایران وجود دارد. در این مقاله به طور مختصر تحلیلی از وضعیت موجود نظام بانکی ارائه می‌شود که امیدواریم مسیر بهبود نظام مالی را روشن کند.}

^{در حالت کلی، وظایف اصلی نظام مالی به عنوان واسطه‌گری پولی؛ تجمیع منابع پولی و تخصیص آن به پروژه‌های سرمایه‌گذاری در بخش تولید است. در این امر نظام بانکی دو رقیب دارد که عبارتند از: بازار سرمایه (بورس) و بازار غیر متشکل پولی (سایر کانال‌ها). در نمودار یک، چارچوب کلی از سهم هر کدام از این کانال‌ها از منابع نشان داده شده است.}

^{بر اساس این مدل، کل منابع را به چهار گروه می‌توان تقسیم کرد:}

^{1- وجوه نقد در دست اشخاص که برای معاملات نقد مورد استفاده قرار می‌گیرد. این بخش در حدود 2.8 درصد کل منابع را به خود اختصاص می‌دهد.}

^{2- وجوه نقد داخل سپرده‌های دیداری که برای تامین معاملات اقتصادی به نظام بانکی سپرده شده است. این بخش 3.1 درصد کل منابع را به خود اختصاص می‌دهد.}

^{به طور کلی کل وجوه نقد اقتصاد 5.9 درصد منابع را به خود اختصاص می‌دهد.}

^{3- سپرده‌های سرمایه‌گذاری بر خلاف وجوه نقد مستقیماً با هدف سودآوری به نظام بانکی سپرده می‌شوند. این وجوه را می‌توان سرمایه‌گذاری‌های بدون ریسک نام نهاد زیرا سرمایه‌گذاران این بخش در جست‌وجوی سود بدون ریسک هستند. این گروه طبق محاسبات حدود 45.7 درصد منابع را شامل می‌شود.}

^{4- بخش پایانی در واقع تمامی سرمایه‌گذارانی هستند که برای رسیدن به سودآوری، حاضر به پذیرش ریسک هستند. این منابع در مجموع 4.48 درصد از منابع را به خود اختصاص می‌دهند.}

^{64.4 درصد سرمایه‌گذاری‌های ریسک‌پذیر در حال حاضر از طریق بورس و باقیمانده آن یعنی35.6 درصد از سایر کانال‌ها که عبارتند از وام‌دهندگان بخش خصوصی، پیش‌فروش و سایر موارد، تخصیص می‌یابند.}

^{حال در قالب مدل فوق به یک طبقه‌بندی از مشکلات موجود می‌رسیم:}

^{1- ناکارآمدی نظام بانکی در تجهیز وجوه خرد خود را در نسبت بالای وجوه نقد در دست اشخاص به کل وجوه نقد نشان می‌دهد در حدود 47 درصد است (حاصل تقسیم 2.5 بر 5.9 درصد). با افزایش کانال‌های پرداخت الکترونیک امکان کاهش این نسبت مهیا می‌شود‌، لذا سهم بیشتری از وجوه نقد از کانال سیستم بانکی توزیع می‌شود.}

در مورد فساد مالی در ایران

^{اگر بخواهیم در مورد فساد مالی در ایران صحبت کنیم، به طور کلی در سطح نظری، فساد بر دو مولفه متمرکز است. در درجه اول فساد را بیش از هر چیز باید ناشی از ضعف بنیادین دولت به حساب آورد. این ضعف بنیادین دولت وجوه متنوع بی‌شمار و به ویژه یک خصلت پارادوکسیکال دارد که این وجه اخیر به خصوص با به کار بردن تعبیری که چامسکی دارد، به عنوان دولت‌های «فرومانده» بهتر قابل درک می‌شود. به گونه‌ای که اگر ضعف بنیادین دولت‌ها درست شکافته شود نشان‌دهنده این خواهد بود که فروماندگی دولت‌ها در زمینه بسط و گسترش بیش از هر چیز به مساله اختیارات بیش از حد و همراه با پاسخگو نبودن دولت‌ها مربوط می‌شود.}

^{در درجه دوم از منظر نهادی مساله فساد بیش از هر چیز به منزله عدم شفافیت در نظام آمار و اطلاعات و فرآیندهای تصمیم‌گیری و تخصیص منابع برمی‌گردد. آنچه برای بررسی ایران می‌تواند حائز اهمیت باشد و تاکید دارم جدی گرفته شود این است که برای ردگیری فساد در دوره پهلوی -که یکی از مهم‌ترین عناصر مشروعیت‌زدا برای حکومت پهلوی فساد مالی بیش از حد آنها بوده است- باید به منابع قابل اعتمادی که حتی دست‌نشاندگان و دست‌اندرکاران آن دوره هم قبول داشته باشند یا نتوانند رد و انکار کنند از قبیل مقامات اقتصادی آن دوره که در مجموعه تاریخ شفاهی هاروارد آمده است و به ویژه خاطرات فردوست مراجعه شود تا جایی برای غرض‌ورزی و تعصب باقی نماند.}

انواع پولشویی و شناخت روشهای آن در سیستمهای مالی

^بر 

 

 

 

 

 

 

 

اساس تحقیقی از اداره مطالعات و بازاریابی بانک رفاه کارگران , عبدالرضا ملک و محبوبه مدنی اصفهانی

^{پولشویی یک فعالیت غیر قانونی است که در طی آن عواید و درآمد ناشی از اعمال خلاف قانون در طی فرآیندی مشروعیت قانونی مییابد. به عبارت دیگر در طی فرآیند پولشویی پول کثیف ناشی از اعمال غیر قانونی تبدیل به پولهای تمیز شده و درکل بدنه اقتصاد جایگزین میگردد. این عملیات یک روش معمول برای کسب سود از فعالیتهای غیر قانونی توسط مجرمان است. خلافهایی که باعث ایجاد درآمد برای گروههای سازمان یافته جنایی میشود، طیف وسیعی از فعالیتهای قاچاق مواد مخدر، تقلبات، آدم ربایی و جاسوسی و همچنین تقلبات در اینترنت و قاچاق کالا را در برمیگیرد. در کل میتوان گفت که چون ردپای افراد مجرم در معاملات مالی و بانکی به صورت زنجیرهوار، در وجوه این افراد آشکار میگردد، کلیه مجرمان از ابزارهای مالی مانند چکها، کارتهای اعتباری، کارتهای هوشمند و غیره اجتناب کرده و به استفاده از پول نقد روی میآورند. پول نقد نیز به دلیل عدم مزیت نسبت به ابزارهای مالی دیگر، همچون حجم بالا و مشکلات حمل و نقل و همچنین عدم سود و کاهش قدرت خرید در طول زمان به ناچار توسط مجرمان به پولشویان داده میشود تا طی پروسهای بر بدنه اقتصاد وارد کرده و در نتیجه وارد شبکه تجاری کشور گردد.}

مروری بر تاثیرات یوجین فاما بر حوزه اقتصاد مالی

^{اهمیت جایزه نوبلی که یوجین فاما اخیراً دریافت کرد، برای اقتصاددانان مالی کلاسیک بسیار زیاد بود. برای آگاهی از چرایی این اهمیت، با مقداری اغماض، می‌توان اهمیت بردن نوبل فاما را در حوزه اقتصاد مالی با اهمیت بردن جایزه نوبل میلتون فریدمن یا رابرت لوکاس در حوزه اقتصاد کلان مقایسه کرد. در حقیقت شاید بسیاری انتظار داشتند که بسیار زودتر فاما مورد توجه کمیته نوبل قرار گیرد؛ همان‌طور که مثلاً فریدمن یا لوکاس در زمان مناسب و نسبتاً به موقع مورد توجه این کمیته قرار گرفتند.}

هنگ کنگ و چین یک کشور و دو سیستم

هنگ کنگ پس از ۱۵۰ سال حاکمیت انگلیسیها در سال ۱۹۹۷ مجددا به چین ملحق گردید. هنگ کنگ در جنوب دریای چین واقع است و مساحت کل آن ۱۰۹۲ کیلومتر مربع می باشد.(۵۰ کیلوتر مربع آن آب و۱۰۴۲ کیلوتر مربع آن خشکی و از سه بخش به نامهای جزیره هنگ کنگ ، کالون و سرزمینهای جدید تشکیل شده است. مرز مشترک آن با چین ۳۰ کیلومتر در استان شن ژن می باشد.