در اقتصاد هزینه دستمزدها چگونه تعیین می شود؟ (+شکل)

^{در عرضه و تقاضا دو گروه مهم خانوارها و بنگاه ها وجود دارند (بنگاه ها منظور هر نهاد، شرکت و ... که به تولید یا ارائه خدمات می پردازد) که رابطه زیر برای آنها برقرار است.}

 

 در این قضیه هم عرضه و تقاضا وجود دارد ونیروی کار و دستمزد به یک قیمت تعادلی می رسند. یعنی هر چه دستمزد حرفه ی خاصی بیشتر شود، نیروی کار برای آن حرفه رو به افزایش است. و هرچه دستمزد برای کاری کاهش یابد، نیروی کار برای آن حرفه کم می شود. لذا دستمزد ناگزیرست در حدی بماند که با کاهش تقاضای آن حرفه روبرو نشود. از طرفی دیگر هرچه دستمزد ها بالاتر رود صاحبان بنگاه ها نیروی کمتری جذب می کنند. و هرچه دستمزدها پایین تر باشد صاحبان بنگاه ها نیروی بیشتری جذب می کنند.

 

البته در اقتصاد حقیقی این روابط به همین سادگی برقرار نیست و چون این علم از علوم انسانی است، سایر ابعاد انسان نیز در آن دخالت دارد. به عنوان مثال در تقاضای یک کالا توسط خانوارها نه فقط قیمت تاثیر دارد بلکه درآمد خانوارها، وجود کالاهای مشابه و قیمت آنها، سلیقه‌ی مصرف کننده، ترجیحات مصرف کننده و ... تاثیرگزارند.

اقتصاد دستمزد

^{حقوق و دستمزدها در کشورهای ثروتمند همچنان پایین مانده‌اند هر چند رشد اقتصادی جانی دوباره گرفته است. سیاستمداران به این موضوع پرداخته‌اند. آنها باید برای بهبود اوضاع سخت تلاش کنند. اما شاید  این تلاش کارها را بدتر کند. بر طبق گفته‌های سیاستمداران جهان ثروتمند، اقتصاد قربانی جدیدی پیدا کرده است. نیروی بد و شیک‌پوش هفت سال گذشته یعنی بانکداران فناناپذیری که با زرنگی تمام مقرراتی غیرمنطقی وضع می‌کردند اکنون با روسایی خسیس جایگزین شده‌اند که با دستمزدهای ناچیز امیدهای کارگران را خرد می‌کنند. در آمریکا کارگران در صنایع سودآور اما با دستمزد پایین -مانند صنایع غذایی- برای دستمزد بالاتر  و حقوق بیشتر اتحادیه خود تظاهرات می‌کنند. هیلاری کلینتون آن دسته از مدیران‌عامل را مورد حمله قرار داده است که حقوقی 300 برابر یک کارگر معمولی دریافت می‌کنند. او وعده داد مبارزه انتخاباتی‌اش برای ریاست جمهوری بر آمریکایی‌های عادی تمرکز دارد که هدف بی‌رحمی و ظلم قرار گرفته‌اند. در بریتانیا، اد میلیبند رهبر حزب مخالف کارگر به رای‌دهندگان گفته است قصد دارد سرمایه‌داری غارتگرانه‌ای که کارگران را با دستمزد پایین استثمار می‌کند، سرکوب سازد. رقیب انتخاباتی او دیوید کامرون تاکید می‌کند که حزب محافظه‌کارش «حزب افراد کارگر» است. در ژاپن، شینزو آبه قسم خورد تا دستمزدها را بالا ببرد و اکنون از تهدید و اغواگری روسای ژاپنی برای تحقق وعده خود استفاده می‌کند. حقایق این هیاهو را تشدید می‌کند. در بیشتر جاها وا‌پس‌گرایی که به دنبال بحران مالی اتفاق افتاد تاثیرات منفی شدیدی بر دستمزدها گذاشت. با وجود پنج سال رشد، دستمزد واقعی در آمریکا هنوز 2 /1 درصد کمتر از اوایل سال 2009 است. در بریتانیا، دستمزدهای واقعی در سال‌های 2009 تا 2014 هر سال افت کردند که بزرگ‌ترین کاهش از اواسط 1800 بود. دستمزد میانه در سال 2014 حدود 10 درصد کمتر از بالاترین سطح سال 2008 بود. موارد استثنایی هم دیده می‌شود: دستمزد میانه در کانادا و فرانسه از سال 2008 رو به افزایش بودند. در مجموع این سال‌ها اوقات بدی برای دستمزدها بودند.}

تخلف عجیب مزدی در اصناف زیرپله‌ای / 12 ساعت کار فقط 400 هزارتومان!

یکی از مهمترین مسائل مربوط به بازار کار کشور، نبود آمارها و اطلاعاتی است که برنامه ریزان و سیاست‌گذاران بتوانند از آن در مواقع لزوم استفاده کنند. بانک‌های اطلاعاتی موجود به اندازه ای ناقص و غیرقابل اطمینان هستند که حتی آمار دقیقی از تعداد شاغلان، بیکاران، جویندگان کار و مواردی از این دست وجود ندارد و بیشتر موارد به صورت تخمینی و برآوردی مطرح می‌شود.

معاون وزیر کار در این رابطه می گوید بیش از ۴۰ درصد اقتصاد کشور به صورت پنهانی و غیررسمی فعالیت دارد و از این رو برای دولت‌ها امکان ردیابی فعالیت‌ها و شناخت آنها وجود ندارد. از این رو است که مشکلات فراوانی در بخش دریافت مالیات مشاهده می شود و یکی از بزرگترین انتقادات موجود به عملکرد دولت‌ها این است که برخی صنوف با وجود درآمد بالا و فعالیت‌های اقتصادی گسترده مالیات نمی پردازند و از سوی دیگر، کارگران و کارمندان به صورت مرتب مالیات خود را پرداخت می‌کنند.

۴۰ درصد اقتصاد قابل ردیابی نیست

بنابراین مشکل مربوط به نبود اطلاعات و آمارهای دقیق، امروز یکی از بزرگترین مشکلات و مسائل بازار کار ایران است. تضییع حقوق نیروی کار، تخلفات دستمزدی و بیمه ای، اخراج‌ها، قراردادهای سفیدامضا، اجبار نیروی کار به فعالیت بیشتر از ۸ ساعت در روز و پرداخت دستمزد پایین تر از مصوبات شورای عالی؛ کمترین زیان‌هایی است که می‌تواند در سایه نبود بانک‌های اطلاعاتی برای نیروی کار کشور به وجود آید.

تعیین حقوق و دستمزد باید برمبنای تورم واقعی صورت گیرد/ منابع کارخانجات صرف بریز و بپاش مدیران می شود

^{غلامحسین دوانی: کسری منابع کارفرماها و افزایش قیمت تمام شده کالا ربطی به میزان حقوق و دستمزد ندارد، ریشه این کسری در نابخردی و فساد مدیران است.}

 

 

^{طبق قوانین، حقوق و دستمزد هزینه‌ای می‌باشد که به جبران فعالیت‌های کارکنان و کارگران یک موسسه یا بنگاه اقتصادی پرداخت می‌شود، هزینه حقوق و دستمزد مبین سهم نیروی کار در تولید محصولات یا ارائه خدمات می‌باشد.
روزهای پایانی سال زمان تعیین حداقل میزان حقوق و دستمزد و توافق بین نمایندگان کارگران و کارفرمایان است. از پایان آذرماه سال 89 که قانون هدفمندی یارانه ها اجرایی شد تعیین نرخ حداقل حقوق و دستمزد یکی از مناقشات اصلی بین این دو گروه بوده است. چرا که میزان حقوق و دستمزد با شیبی کند افزایش پیدا کرده اما هزینه های معاش بخش کارگری با تورم روزافزون مواجه بوده است.}

^{غلامحسین دوانی عضو شورای عالی انجمن حسابداران خبره ایران  از حساسیت تعیین این نرخ گفته و بهای تمام شده کالا را ناشی از اشتباهات مدیریتی در بخش تولید عنوان کرده است.}

سعید لیلاز، پدرام سلطانی و احمد کیمیایی از حداقل دستمزد می گویند؟/ رشد 20 درصدی یا 30 درصدی؟

^{درحالی که رایزنی ها در مورد تعیین حداقل دستمزد در سال 94 همچنان ادامه دارد، محافل کارگری خواهان رشد بیش از تورم دستمزد شده است.}

 

^{طی روزهای گذشته مذاکرات و گمانه زنی ها در مورد تعیین حداقل دستمزد در محافل کارشناسی و کارگری بالا گرفته است. فعالان اقتصادی اعتقاد دارند با توجه به شرایط رکود حاکم برصنایع کشور امکان رشد بیشتر میزان دستمزد وجود ندارد. از سوی دیگر نمایندگان کارگران نیز براین باورند که خط فقر در تهران و استان های بزرگ به عددی بالاتر از 2 میلیون و 250 هزار تومان رسیده است. برهمین اساس میزان حداقل دستمزد نیز باید با این عدد همخوانی داشته باشد.}

^{با این وجود گزارش ها و اطلاعات نشان می دهد رایزنی ها در محدوده عدد 20 درصد برای تعیین حداقل دستمزد نوسان دارد. در همین حال سعید لیلاز اقتصاددان اعتقاد دارد میزان رشد دستمزد در سال آینده باید بیش از اعداد اعلام شده باشد. لیلاز در این مورد  به خبرآنلاین گفت: حداقل رشد میزان دستمزد در سال 94 باید نزدیک به 30 درصد باشد. رشد دستمزد 15 و 20 درصدی به هیچ عنوان کفاف هزینه های زندگی جامعه کارگری کشور را نمی دهد.}

^{وی ادامه داد: نهادهای کارفرمایی مانند اتاق های بازرگانی نیز باید در این جهت تلاش کنند و مخالفتی با این میزان رشد دستمزد نداشته باشند. با توجه به اثرگذاری حداقل دستمزد در قیمت تمام شده کالاها، مشخص می شود که این میزان رشد آسیبی به فعالیت های تولیدی نمی زند.}

آینده دستمزد در ابهام

^{براساس خبرهایی که تا کنون از شورای عالی کار به دست آمده، افزایش دست­مزدها در سال 94 قطعی است و چانه­زنی­ها بر سر میزان آن هنوز ادامه دارد. اما آن­چه موجب نگرانی جامعه h­ی کارگری شده، همان ماده­ی معروف قانون کار است؛ این  که امسال با توجه به کاهش نرخ تورم افزایش دستمزدها چشم­گیر نباشد و باز هم نتواند کفاف هزینه­ های کارگران را دهد. در این شرایط اقتصاددانان و فعالان کارگری پیشنهادها و آسیب­ شناسی­ های خاص خود را ارائه می­ دهند.}

^{حمید حاجی اسماعیلی، یکی از فعالین برجسته­ حوزه­ ای کارگری است که با نگاهی انتقادی به عملکرد شورای عالی کار، تأکید ویژه ­ای بر اصل دوم ماده­ی 41 قانون کار دارد. او در گفت و گو با «خبرآنلاین» می ­گوید:«طی چندین سال گذشته روند تعیین دستمزد معمولاً بر اساس نرخ تورم بوده و هر سال نیز قدرت خرید کاهش پیدا کرده است. ما برای اینکه قدرت خرید را افزایش دهیم باید به اصل دوم ماده­ی 41، یعنی تعیین دستمزد بر اساس سبد معیشتی توجه کنیم. برای همین اعتقاد داریم شورای عالی کار باید از روند ناکارآمد گذشته فاصله بگیرد تا بتواند قدرت خرید را بالا ببرد و برای سبد معیشتی، باید با مؤلفه­ هایی تعیین مصداق بکند.»}

دخل کارگران به خرجشان نمی‌خورد/ دستمزد 1394 چقدر باید افزایش یابد؟

 

^{«افزایش حقوق 30 درصدی حق مسلم ماست»، «حداقل حقوق یک کارگر باید 2 میلیون تومان باشد تا شرمنده خانواده خود نشویم»، «مگر با این شرایط، قدرت خریدی برای کارگران مونده؟»، «حقوق پایه کارگران حداقل باید 1.5 میلیون تومان باشد. 750 هزار تومان شد حقوق؟! با این درآمد می‌شود زندگی کرد؟» این‌ها بخش‌هایی از گفته‌های اعضای جامعه‌ای است که هر ساله حداقلی‌ترین حقوق را از کارفرمایان خود دریافت می‌کنند و در پایان هر سال نیز همواره نظر آنها درباره دستمزد تامین نشده است.}

^{نیم‌نگاهی به گوشه‌ای از وضعیت معیشتی کارگران در سال‌های اخیر حکایت از آن دارد که جامعه کارگری، یکی از سخت‌ترین دوران‌ها را سپری کرده است؛ تا جایی که برخی از نمایندگان کارگری اعلام کرده‌اند حداقل‌بگیران دستمزد تنها 10 روز اول ماه را می‌توانند سر کنند و برای بقیه روزها تا حقوق بعدی باید به فکر شغل دوم و یا راه‌های دیگر درآمدی باشند.}

^{محاسبات نشان می‌دهد که در طول 4 سال گذشته همواره تورم جلوتر از دستمزد کارگران حرکت کرده است. به عبارتی، در این مدت دستمزد کارگران تنها حدود 80.3 درصد افزایش پیدا کرده و این در حالی است که در مراجعه به سایت بانک مرکزی و آمارها از بودجه خانوار می‌توان متوجه شد که هزینه خانوار حدود 104.4 درصد افزایش یافته است. به این شکل که در شرایط تورم 21.5 درصدی سال 1389، شورای عالی کار دستمزد سال 1390 کارگران را با افزایش 9 درصدی 330 هزار و 300 تومان تعیین کرد. همچنین در لحظاتی که در روزهای پایانی سال 1390 جامعه کارگری با تورم 30.5 درصدی دست و پنجه نرم می‌کرد، اما شورای عالی کار تصمیم به افزایش 18 درصدی دستمزد کارگران گرفت و ترجیح داد رقم 389 هزار و 700 تومان را برای حداقل دستمزد کارگران در سال 1391 تصویب کند.}

بررسی پدیده دست‌فروشی

^{یکی از تصاویر آشنا در عموم شهرهای جهان «دستفروشی» است. پدیده‌ای با نام دستفروشی تنها اختصاص به شهرهای در حال توسعه ندارد بلکه در بسیاری از شهرهای کشورهای توسعه‌یافته هم می‌توان دستفروشان را مشاهده کرد.}

حسین ایمانی‌جاجرمی، مدرس موسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی دانشگاه تهران در مورد این پدیده عنوان کرد: هنگامی که بازار کار رسمی توانایی تامین تقاضاهای موجود برای اشتغال را ندارد و همواره عده‌ای از این بازار دست‌خالی بیرون می‌روند، یکی از راهکارها برای گروه‌های فاقد منابع تولید و صلاحیت‌های حرفه‌ای در پیش گرفتن دستفروشی است. البته تمامی جویندگان کار الزاماً نیازمند شغل نیستند، برخی از آنها ممکن است منابعی مانند اجاره‌بگیری، اتکا به کمک‌های خانواده و طرق دیگری را برای تامین نیازهای خویش در پیش گیرند.

مدرس موسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی دانشگاه تهران افزود: اما برای بسیاری هم دستفروشی مرز میان تهیدستی کامل و معیشت بخور و نمیر را تشکیل می‌دهد. بخشی از مساله دستفروشی با مهاجرت کم‌درآمدهای روستایی یا شهرهای کوچک به مراکز شهری بزرگ و کلانشهرها پیوند دارد. این در حالی است که در یک نمونه آمارگیری از این افراد، 80 درصد از نمونه‌ها از داشتن چنین شغلی اظهار بیزاری کرده‌اند و گفته‌اند به دلیل نبود شغل به این کار روی آورده‌اند. 

هزینه خانوار 4 نفره 2.2 میلیون شد

 

^{مقامات کارگری می گویند نتیجه بررسی‌های میدانی در سبد هزینه های خانوار در استان‌های مختلف در 3 ماهه اول امسال نشان دهنده افزایش هزینه یک خانوار 4 نفره کارگری در ماه است...}

 <sup>آخرین رقم اعلام شده درباره سبد هزینه های کارگران یک میلیون و 700 هزارتومان بود که این رقم در بهار امسال به 2 میلیون و 200 هزارتومان افزایش یافت.

 یکی از مهم ترین مباحثی که خانوارهای کارگری کشور با آن روبرو هستند، تامین معیشت و درآمد است؛ هرچند این مسئله تنها مربوط به کارگران نیست و تمامی گروه ها در جامعه با آن درگیر هستند، اما به دلیل پایین بودن دستمزدهای قریب به اتفاق کارگران، این مسئله در زندگی آنها نمود بیشتری دارد.</sup>

۱۰شغل پردرآمد آمریکا؟ +میزان دستمزد

۱۰- وکالت
 
    میانگین درآمد سالیانه: ۱۱۳,۵۳۰ دلار
    پیش‌بینی رشد این شغل تا سال ۲۰۲۲: ۱۰ درصد
 
۹- متخصص بیماری‌های پا
 
    میانگین درآمد سالیانه: ۱۱۶,۴۴۰ دلار
    پیش‌بینی رشد این شغل تا سال ۲۰۲۲: ۲۳ درصد
 
۸- پزشک داروساز
 
    میانگین درآمد سالیانه: ۱۱۶,۶۷۰ دلار
    پیش‌بینی رشد این شغل تا سال ۲۰۲۲: ۱۴ درصد

آیا می‌دانید ؟

• 22818؛ تعداد کل شعبات بانک‌های کشور
• 194.5 دلار؛ حداقل دستمزدکارگران
• 4500 نفر؛ فارغ التحصیلان فنی‌ حرفه ای
• 21 درصد؛ رشد صادرات غیرنفتی
• 2.2 درصد؛ افزایش نرخ رشد اشتغال
• 40میلیاردتومان؛گردش مالی ترامادول قاچاق
• 100 هزار؛ پروانه تولیدو واردات موادغذایی
• 30درصد؛ سهم معدن در بورس
• 18 درصد؛ سهم بنزین‌یورو4 از کل بنزین‌کشور

مقایسه حقوق کارگردان در 16 کشور جهان

در حال حاضر دستکم 3 میلیون کارگر در ایران حداقل بگیر هستند و نمایندگان کارگری می گویند حداقل دستمزدها بیشتر از 10 روز اول هر ماه دوام نخواهد آورد.

کی، کجا، چقدر حقوق می گیرد؟

اولین گزارش حقوق و دستمزد از سوی سایت استخدامی ایران (ایران تلنت)، منتشر شد. این گزارش خالص دریافتی در هر گروه شغلی، برای سه رده کارشناس، سرپرست و مدیر ارائه شده و در هر رده شغلی، میزان دریافتی افراد به تفکیک سابقه کار را مشخص کرده است. اطلاعات ارائه شده، متوسط دریافتی در جامعه و همچنین بازه رایج آن را نشان می‌دهد.