کدام تحریم‌ها لغو می‌شود؟

سیدعباس عراقچی با اشاره به نزدیک شدن به 10 تیر با عنوان دقایق پایانی حدود دو سال مذاکره، افزود: ما امشب به محل مذاکرات می‌رویم و تا 10 تیر در آنجا مستقر می‌شویم تا بتوانیم آخرین کارها را انجام دهیم و به قول معروف پرانتزهای داخل متن را که حاکی از اختلاف است، کاهش دهیم.

وی گفت: احتمالاً تعدادی از اختلافات که مقداری کلیدی و اساسی‌تر است برای روزهای آخر می‌ماند تا وزرا ملحق شوند و در سطح آنان تصمیم گیری شود.

عراقچی افزود: ما 10 تیر را برای پایان مذاکرات در نظر گرفته‌ایم اما این‌طور نیست که توافقی خوب و مطلوب را فدای این تاریخ کنیم. اگر لازم باشد ممکن است چند روزی فراتر برود یا زودتر تمام شود؛ اینها به نظر ما اصل قضیه نیست.

وی تأکید کرد: ما به تاریخ مشخصی پایبند نیستیم و یک تاریخ مشخص برای ما مقدس نیست. آنچه برای ما ارزش دارد، توافقی مطلوب است که حقوق ملت ایران در آن رعایت و خواسته‌های ما در آن تأمین شود اگر لازم باشد که بیشتر بمانیم این کار را حتماً خواهیم کرد.

معاون وزیر امور خارجه که با خبرگزاری صدا و سیما گفت‌وگو می‌کرد، افزود: در دوره گذشته که در وین بودیم پیشرفت نسبتاً خوب اما آهسته‌ای داشتیم. این مسیر ادامه دارد تا به سرانجام برسیم تا اگر بشود اختلافات را نهایتاً حل و فصل کنیم و به آنچه مطلوب ماست، برسیم.

عراقچی در پاسخ به این پرسش که "آیا تحریم‌های اقتصادی علیه ما در روز توافق احتمالی لغو خواهد شد یا گام به گام خواهد بود"، اظهار داشت: ما در روزی که توافق صورت گیرد، فرض کنیم دهم،‌ یازدهم یا دوازدهم تیر، آن روز توافق اجرایی هم نمی‌شود، یعنی توافق به دست می‌آید و ممکن است اعلام هم بشود که توافق شده است اما همان روز اجرا نمی‌شود.

سیاست ارزی در پساتحریم

مجتبی کریمی 
نگاهی کلی به اوضاع اقتصادی ایران می‌تواند به این نتیجه‌گیری منتج شود که اقتصاد ایران سالیان متمادی با مشکلات زیادی از قبیل عدم اعتقاد به اقتصاد آزاد و رقابتی، عدم حمایت از مالکیت خصوصی، سیاست‌های اقتصادی پوپولیستی و عوام‌گرایانه، حضور ناکارآمد دولت در اقتصاد، بی‌انضباطی‌های مالی دولت، وابستگی زیاد بودجه به درآمدهای نفتی، بالا بودن ریسک سرمایه‌گذاری در کشور، تورم بالا و مزمن، عدم حضور قوی سرمایه‌گذاران خارجی در اقتصاد ایران، تورم قوانین ناکارآ و دست و پاگیر، نامناسب بودن فضای کسب‌و‌کار، استقلال ناکافی بانک مرکزی در تدوین و اجرای سیاست‌های پولی، پایین بودن ظرفیت جذب سرمایه، چندگانگی نرخ ارز، یارانه‌ها و نادرستی سیاست مواجهه با آن و امثالهم مواجه بوده و به نوعی با جسم، روح و جان اقتصاد ایران آمیخته شده است.

در این بین، اعمال تحریم‌های ناعادلانه و یکجانبه از سوی برخی کشورها نیز مزید بر علت شده است؛ تحریم‌هایی که علت آن سیاسی، ولی بخش اعظم نتایج و آثار آن، اقتصادی است. مقایسه‌ای کلی بین مشکلات پیش‌گفته و آثار منفی تحریم‌ها، حاکی از سهم پایین تحریم‌ها در دشواری‌های اقتصادی ایران است؛ گرچه تفاهم نهایی بین جمهوری اسلامی ایران و گروه 1+5 و لغو تدریجی آثار تحریم‌ها تا حدود زیادی می‌تواند بر بهتر شدن شرایط کلی اقتصاد تاثیرگذار باشد.

فرصت‌های پیش روی اقتصاد ایران/ اثر کوتاه‌مدت و بلندمدت رفع تحریم‌ها روی اقتصاد ایران چیست؟

^{قرار ما لغو همه‌جانبه و سریع تحریم‌هاست. این پاسخ شفاف رییس‌جمهور و تیم مذاکره‌کننده به منتقدانی است که طی چند هفته اخیر با بهره‌برداری از صحبت‌های مقامات آمریکایی مبنی بر مرحله‌ای بودن پروسه لغو تحریم‌ها، درصدد به چالش کشیدن مذاکرات هسته و بیانیه لوزان هستند. علاوه بر منتقدان داخلی در آن سوی مدیران در آمریکا نیز هستند افرادی که با انتقاد از دستاوردهای مذاکرات لوزان، آن را اقدامی در جهت‌گیری مجدد ایران تلقی می‌کنند؛ هر چند به نظر می‌رسد آنها ترجیح داده‌اند تا زمان مشخص شدن نهایی کلیه مفاد توافق جامع منتظر بمانند و پس از آن اظهارنظر کنند.}

^{جدا از مباحث سیاسی و حقوقی مترتب بر این بیانیه و توافق کلی آتی، مهم‌ترین رویداد ناشی از توافق احتمالا حذف تحریم‌های اقتصادی علیه ایران خواهد بود که طی سال‌های اخیر فشار مضاعفی بر اقتصاد نحیف و بیمار کشور وارد کرده است، اما برداشتن این تحریم‌ها چه اثراتی روی اقتصاد ایران در کوتاه‌مدت و بلندمدت خواهد داشت؟}

^{تحلیل تبعات اقتصادی توافق ایران و غرب برابر آنچه کارشناسان می‌گویند، از دو دیدگاه قابل بررسی است. نخست جو روانی که هر اقتصادی در دنیا از آن تاثیر می‌پذیرد و دوم، اقدامات عملی که برپایه توافق انجام خواهد گرفت. جو حاصل از توافق بدون تردید برای اقتصاد ایران فضایی مثبت رقم خواهد زد. لغو تحریم‌ها به معنای برداشتن موانع بلند و سختی است که در سال‌های گذشته پیش روی بازیگران اقتصاد ایران قرار گرفته بود و رفع این موانع، چشم‌انداز وسیعی از فعالیت‌های اقتصادی در برابر چشم فعالان این عرصه قرار می‌دهد.}

بازگشت بی سر و صدای نفت ایران به بازار/ لغو غیر رسمی تحریم‌های نفتی آغاز شد

 

^{همزمان با پابرجا ماندن تحریم‌ها، بازار جهانی در حالی شاهد بازگشت بی سر و صدای بشکه‌های نفت ایران است که این روزها پایانه‌های نفتی کشور هم میزبان کشتی‌های نفتکش اروپایی و آسیایی شده است.}

نقل و انتقال ارز، تامین پوشش بیمه ای و ممنوعیت ورود کشتی‌های نفتکش به پایانه نفتی ایران در خلیج فارس؛ سه محور اصلی تحریم‌های نفتی را در طول چند سال گذشته تاکنون تشکیل داده اند.

بر این اساس قدرت‌های غربی به ویژه وزارت خزانه داری آمریکا و اتحادیه اروپا بخش‌های مرتبط با این سه فعالیت بزرگ نفتی ایران را بارها مورد تحریم‌های غیر قانونی قرار دادند به طوری‌که با افزایش محدودیت‌های حجم صادرات نفت خام ایران به محدوده حدود یک میلیون بشکه در روز کاهش یافت.

اقتصاد ایران چقدر آماده شرایط پس از تحریم است؟/ موانع جهش سریع اقتصادی را بشناسیم

^{حدود یک ماه از تفاهم ایران و 1+5 برای لغو تحریم‌ها می‌گذرد و آینده اقتصاد ایران پس از برچیده شدن محدودیت‌های تحریم در تمام این مدت، موضوع بحث کارشناسان بوده است.}

 ^{آنچه در اکثریت قریب به اتفاق تحلیل‌ها و پیش‌بینی می‌توان سراغ گرفت، توجه به خلاءها و کمبودهای اقتصادی کشور و اظهار امیدواری برای رفع این کمبودها با لغو تحریم‌ها است. کارشناسان عمدتاً با توجه به ظرفیت‌های بالقوه اقتصادی، جغرافیایی، ژئوپولتیک و ذخایر طبیعی ایران بر این نکته تأکید دارند که پس از لغو تحریم‌ها و با حضور شرکت‌ها و دولت‌های خارجی، بخش عمده‌ای از کمبودهای فعلی به ویژه‌ای از لحاظ مالی و فناوری برطرف می‌شود.}

^{این تحلیل‌ها اما به نظر می‌رسد در عین درستی تنها بخشی از مسئله را مورد توجه قرار می‌دهند. یعنی بخش زیرساختی و رفتار مورد انتظار سرمایه‌گذاران خارجی و ایرانی را؛ درحالی که در کنار این وجه از ماجرا، مقوله آینده اقتصاد ایران پس از لغو تحریم‌ها، از جنبه فرایندی نیز باید مورد توجه قرار بگیرد.}

^{به عبارت دیگر گذشته از اینکه شرکت‌ها و سرمایه‌گذاران خارجی در صورت لغو تحریم‌ها، علاقمند به حضور فعالانه در اقتصاد ایران هستند، باید به این نکته نیز توجه کرد که این حضور و فعالیت تحت چه فرآیندی و یا چه سازوگاری اتفاق خواهد افتاد؟ آیا صرف اظهار علاقه، مذاکره و حتی اقدام عملی کافی است یا باید بپذیریم که این سرمایه‌گذاری‌ها منطبق بر استانداردهای روشی کمپانی‌های خارجی انجام می‌گیرد؟}

با نرخ رشد اقتصادی 5 درصد چه تعداد شغل ایجاد می‌شود؟/وضعیت بازار کار پس از رفع تحریم

^{با افزایش نرخ رشد اقتصادی به حدود 5 درصد چقدر نرخ بیکاری کاهش پیدا می‌کند و اشتغال ایجاد می‌شود؟ این سوالی است که پس از اظهارنظر اخیر محمدباقر نوبخت، رییس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی در روزهای گذشته از پیش‌بینی نرخ رشد اقتصادی 4 تا 5 درصدی برای سال 1394 در ذهن ایجاد می‌شود؛ چراکه به باور اقتصاددانان، «ارتباطی مستقیم میان افزایش نرخ رشد اقتصادی و کاهش نرخ بیکاری وجود دارد و با افزایش تولید ناخالص داخلی و رشد اقتصادی این انتظار به‌وجود می‌آید که اشتغال ایجاد شود و بیکاری کاهش پیدا کند.»}

^{در این رابطه، حمید حاج‌اسماعیلی، کارشناس بازار کار در گفت‌وگو با خبرگزاری خبرآنلاین توضیح داد: «نرخ رشد اقتصادی‌ای که دولت اعلام کرده، مورد تایید سازمان‌های اقتصادی بین‌المللی قرار نگرفته است و آنها نرخ رشد اقتصادی سال گذشته را 1.2 درصد اعلام کردند.»}

^{به گفته وی، «اگر توافقات هسته‌ای به درستی پیش رود و تحریم‌ها طبق پیش‌بینی‌هایی که دولت هدف‌گذاری کرده، برداشته شود، ممکن است رشد اقتصادی تا 5 درصد هم افزایش پیدا کند.»}

^{این کارشناس بازار کار عنوان کرد: «به این ترتیب هنوز هیچ‌گونه پیش‌بینی دقیقی برای نرخ رشد امسال متصور نیستیم. البته حتی احتمال این‌که شرایط بدتر از این حالتی که الان هست بشود، وجود دارد؛ چراکه الان دولت شرایط بسیار خوبی ندارد، بدهکاری بسیار زیادی دارد و بنگاه‌ها در وضعیت خوبی نیستند.»}

توافق نهایی؛ عامل خروج از رکود

دکتر سلمان خادم‌المله
استاد دانشگاه و کارشناس بازار سرمایه
«محمدجواد ظریف» وزیر خارجه ایران و «فدریکا موگرینی» مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، عصر پنج‌شنبه ۱۳ فروردین ۱۳۹4، طی کنفرانس خبری در شهر لوزان سوئیس بیانیه مشترکی را در خصوص به توافق رسیدن برای حل و فصل بحران هسته‌ای ایران به زبان فارسی و انگلیسی قرائت کردند. 
این بیانیه و به‌طور کلی بحث مذاکرات هسته‌ای و نتیجه آن بر فضای اقتصادی کشور تاثیرگذار است. در این روزها فعالان بخش‌های مختلف اقتصاد کشور به‌دنبال بررسی تاثیر مذاکرات بر بازارهای مورد نظر خود هستند. نکته اولی که باید در همه تحلیل‌ها به آن توجه شود، این است که تا زمان رسیدن به توافق، راهی طولانی و پرپیچ و خم باقی است و بیانیه لوزان اولین گام مثبت در این راه دشوار است. طبیعتا با توجه به تعیین مهلت چند‌ماهه (تا تیرماه) برای رسیدن به توافق جامع و با توجه به دشواری‌های پیش‌روی این مذاکرات، احتمال تمدید مکرر این ضرب‌الاجل نیز وجود دارد و بازارها در این مدت با بیم و امیدهای بسیاری مواجه خواهند بود.

مدیر ارشد بانک «Citigroup»: خوشایند نیست کنگره به لغو تحریم‌های ایران «نه» بگوید

 

^{دشداشه ‌پوشان عرب که تا روز آخر «کنفرانس نفت و گاز خاورمیانه» نشسته بودند «جلسه ایران» برگزار شود، کم شمار نبودند. در میانه جلسه از حضار خواسته شد به‌صورت الکترونیکی به این سؤال پاسخ دهند که «آیا صادرات نفت ایران تا پایان سال ٢٠١٦ از دو میلیون بشکه فراتر خواهد رفت؟» ثانیه ‌شمار سالن مجلل «برج اتحاد» ابوظبی روی پرده نمایش داده شد. ١٠ ثانیه بعد، 62 درصد رای‌دهندگان بیست ‌و سومین کنفرانس نفت و گاز خاورمیانه «MPGC» پاسخ شان «مثبت» بود.}

^{رضا زندی/ ابوظبی}

^{شرکت‌کنندگان این کنفرانس، فعالان بازار صنعت نفت‌اند. اگر این دو گزاره را کنار هم قرار دهیم، نتیجه واضح است؛ اکثریت نفتی‌ها بوی توافق ایران و شش قدرت جهانی را به‌وضوح استشمام کرده‌اند. ازسوی‌دیگر انتظار دارند تا یک سال دیگر صادرات نفت ایران دو برابر شود. ایران تحت تحریم، روزی یک میلیون بشکه نفت خام صادر می‌کرد. متوسط صادرات نفت خام ایران پیش از آغاز تحریم‌ها دو میلیون ‌و ٥٠٠ هزار بشکه در روز بود. نفتی‌ها به‌انتظار رشد تولید و صادرات نفت ایران نشسته‌اند، پس توافق ایران و ١+٥ نزدیک‌تر از آن است که دیده می ‌شود. شامه مردان نفت خوب کار می‌کند.}

^{جلسه نفت ایران در ابوظبی؛ آمریکایی‌ها می‌آیند؟}

 ^{«مایکل گری» از لندن، «ادوارد مورس» رئیس بخش تحقیقات بین‌المللی بانک معتبر «Citigroup» و محسن شعار، معاون سابق شرکت نفتی «کونکو فیلیبس» آمریکا در خاورمیانه، در پنل ایران نشسته‌اند. فریدون فشارکی، رئیس شرکت مشاوره‌ایی «FGE»، جلسه را اداره می‌کند. یکی از افراد کلیدی در انعقاد قرارداد «کونکو فیلیبس» آمریکا برای توسعه میدان نفتی سیری، «محسن شعار» بود. ایرانی آمریکا‌ بزرگ ‌شده‌ای که رئیس‌کل «کونکو فیلیبس» را در مارس ١٩٩٥ به ایران آورد تا با همراهی سیدمهدی حسینی، معاون وقت بین‌الملل وزارت نفت، یکی از بزرگ‌ترین قراردادهای نفتی ایران برای توسعه میدان نفتی سیری امضا شود. شعار می‌گوید: «دو روز بعد از امضای این قراداد واشنگتن به‌صورت غیررسمی با آن مخالفت کرد». یک ماه بعد هم دولت آمریکا به‌صورت رسمی با حضور «کونکو فیلیبس» در ایران مخالفت کرد.}

اگر تحریم ها برداشته شود،چه اتفاقی برای قیمت مسکن خواهد افتاد؟

 

 

 ^{در گذشته، به دلیل تقاضای رو به رشد و گرایش به سرمایه‌گذاری در املاک و مستغلات، سرمایه‌ها راهی بازار مسکن می‌شد. قیمت مسکن نیز به این دلایل تا سال 2012 با رشد صعودی مواجه بود. اما از تابستان سال 2013 با رکود مواجه شد. از آن زمان به بعد هم رشد قیمت مسکن کمتر از تورم سالانه بوده است. یکی از دلایل این موضوع، حباب قیمتی نهفته در مسکن بود که در این دو سال ترکید. گفته می‌شود که از سال 2005 تا 2012 سالانه20 درصد حباب به ارزش واقعی مسکن افزوده شده بود و مانع از رشد قیمت آن در سال‌های بعد شد.  معاون وزیر راه و شهرسازی، حامد مظاهریان، عقیده دارد که تقاضای خانه‌سازی در سال جاری شمسی 5 درصد رشد خواهد داشت و قیمت‌ها بیش از این افزایش نمی‌یابند. با این حال، برخی کارشناسان اعتقاد دارند که واحدهای مسکونی کوچک بیش از این کاهش قیمت پیدا نمی‌کنند اما واحدهای مسکونی بزرگ ارزش خود را از دست می‌دهند.
البته تا حد زیادی وضعیت آتی بازار به ادراک سرمایه‌گذاران کوچک و بزرگ بازار ایران بستگی دارد. رکود اخیر در بازارهای سرمایه‌ای به همراه دوره ثبات نسبی در نرخ مبادله ارز، باعث شد که سرمایه‌گذاران متوسط به سمت بازارهای دیگری مانند طلا و مسکن حرکت کنند. در هر صورت، سرمایه‌گذاران اندکی به دنبال ساخت واحدهای مسکونی بزرگ در نقاط مرفه تهران خواهند بود.}

برندگان لغو تحریم‌ها در منطقه

در شرایطی که پس از تفاهم نامه لوزان خوش‌بینی‌هایی در مورد دستیابی به توافق نهایی بین ایران و 1+5 در مجامع بین‌المللی به وجود آمده است، سرمایه‌گذاران در بخش بازار سهام نیز خود را برای ورود به ایران آماده می‌کنند. اما تنها بازارسرمایه ایران از این توافق سود نمی‌برد، بلکه شرکت‌های چند ملیتی که در همسایگی ایران قرار دارند نیز از این توافق منتفع خواهند شد.  با باز شدن دومین اقتصاد بزرگ خاورمیانه، کسب‌و‌کار آنها نیز به شدت رشد خواهد کرد. به گزارش بلومبرگ، مذاکره‌کنندگان دو طرف قصد دارند تا ضرب الاجل ژوئن توافقی را نهایی کنند که به موجب آن تحریم‌های اقتصادی ایران لغو خواهد شد.  شرکت‌هایی که بیشترین نفع را از این مساله خواهند برد بانک‌ها و شرکت‌های توسعه و عمران دبی و شرکت‌های کشتیرانی مالزی خواهند بود که درپی صادرات جهانی مجدد نفت خام ایران با افزایش سفارش رو‌به‌رو خواهند شد.

بلومبرگ منتشر کرد
برندگان لغو تحریم‌های ایران 

در شرایطی که پس از تفاهم نامه لوزان خوش‌بینی‌هایی در مورد دستیابی به توافق نهایی بین ایران و 1+5 در مجامع بین‌المللی به وجود آمده است، سرمایه‌گذاران در بخش بازار سهام نیز خود را برای ورود به ایران آماده می‌کنند، اما تنها بازارسرمایه ایران از این توافق سود نمی‌برد، شرکت‌های چند ملیتی که در همسایگی ایران قرار دارند نیز از این توافق منتفع خواهند شد.


با باز شدن دومین اقتصاد بزرگ خاورمیانه، کسب‌و‌کار آنها نیز به شدت رشد خواهد کرد. به گزارش بلومبرگ، مذاکره‌کنندگان دو طرف قصد دارند تا ضرب الاجل ژوئن توافقی را نهایی کنند که به موجب آن تحریم‌های اقتصادی ایران لغو خواهد شد.

هشدار طبیبیان در مورد تحریم ها : پاک کردن هزاران دستورالعمل مالی ضد اقتصاد ایران ماه ها وقت می برد

^{طی هفته های گذشته موجی از اظهارنظرهای امیدورانه در مورد اثرات این توافق نامه به راه افتاده است درحالی که به گفته فعالان اقتصادی حداقل تا شش ماه آینده و پس از آغاز مذاکرات شرکت ها و بانک های بین المللی با طرف های ایرانی، اثرات رفع تحریم ها در اقتصاد ایران نمایان نمی شود. بررسی ها نشان می دهد تنها در شرایطی که دامنه مذاکرات به سطح موسسات مالی نزدیک شود، امکان بهبود وضعیت اقتصادی کشور ایجاد می شود. در همین حال محمد طبیبیان در یادداشتی که برای هفته نامه صدا نوشته به این موضوع اشاره کرده است. او در مورد اثرات توافقنامه لوزان نوشته است:« حتى اگر در سطح دولت ها نیز توافق به بر داشته شدن تحریم ها جدى باشد، شاید در خوشبینانه ترین حالت و در صورتى که مراحل بعدى با موفقیت پیشرفت داشته باشد، اثر ملموس اقتصادى برداشته شدن تحریم ها در بهترین شرایط از سال ١٣٩٥ ظاهر خواهد شد. علاوه بر این  برچیدن تور و شبکه سیاسی، حقوقى و اجرائى ناشى از این تحریم ها از جمله و به عنوان مثال پاک کردن  هزاران دستور العمل و بخشنامه از شبکه بانکى و مالى جهانى و بر داشتن انواع قیود بار گذارى شده بر نرم افزار هاى این شبکه هاى بانکى، مالى و تجارى براى کنترل و از مسیر خارج کردن معاملات و نقل و انتقالات ایران همراه با مقابله با منافع ویژه اى که این تحریم ها ایجاد کرده بود و با رفع تحریم از دست ذى نفعان خارج مى شود، و نیل به شرایط غیر تحریم مى تواند مدت هاى مدیدى به طول انجامد.}

لغو تحریم‌ها در اقتصاد معجزه نمی‌کند

 

^{یک هفته‌ای است که همه از آثار رفع تحریم‌ها در اقتصاد ایران می‌گویند و منتظرند تا توافقات نهایی شده و قفل محدودیت‌ها بشکند، اما همه چیز به اینجا ختم نمی‌شود.تحریم‌هاتنها ۳۰درصد گره اقتصاد را می‌گشایند.}

^{یک هفته‌ای است که با صدور بیانیه لوزان، همه از آثار رفع تحریم‌ها در اقتصاد ایران می‌گویند و منتظرند تا توافقات نهایی شده و قفل محدودیت‌ها بشکند، اما همه چیز به اینجا ختم نمی‌شود، چراکه تحریم‌ها، تنها حدود ۳۰ درصد گره اقتصاد ایران را باز می‌کند. اقتصاد ایران اکنون سه قفله است و ممکن است یک قفل آن با تحریم‌ها باز شود، اما دو قفل دیگر در دست دولت است که باید با مجموعه تدابیری که در نظر می‌گیرد، زمینه را برای شکوفایی اقتصادی ایران و حضور سرمایه‌گذاران خارجی فراهم کند.}

^{واقعیت این است که اقتصاد ایران سال‌های سال است که با مشکلاتی همچون تورم قانون و مقررات و برخی بخشنامه‌های دست و پاگیر و رفتارهای هیجانی در بازار مواجه است و گویا این نوع رفتارها با پوست و گوشت اقتصاد ایران آمیخته شده است؛ این دیگر تمامش تحریم و مشکلات آن نیست که خارجی‌ها بوجود آورده باشند، بلکه بخش کوچکی از آن را تحریم‌ها تشکیل می‌دهند؛ برخی صحبت از سهم ۲۰ درصدی تحریم‌ها در مشکلات اقتصادی ایران سخن به میان می‌آورند و برخی دیگر می‌گویند که تحریم‌ها برای اقتصاد ایران فلج‌کننده بوده است اما به هرحال، خود اقتصاد هم مشکلات ساختاری دارد که نباید از کنار آنها به راحتی گذشت.}

^{شاید برای همین باشد که برخی، تحریم‌های داخلی را بسیار پررنگ‌تر از تحریم‌های خارجی در اقتصاد ایران می‌دانند و می‌گویند که اول باید قفل تحریم‌های داخلی را باز کرد و دولت به وعده‌هایش برای رونق اقتصادی و خروج از رکود پایبند باشد و بعد برای برداشته شدن تحریم‌های داخلی، جشن برپا کرد.}

رفتار عاقلانه اقتصادی پس از لغو تحریم

^{سعید لیلاز} 

 

^{مهم‌ترین موضوع پس از صدور بیانیه لوزان میان ایران و گروه کشورهای 1+5 به ویژه در ایران، موضوع چگونگی لغو تحریم‌های اقتصادی ایران است.}

 ^{برخی ناظران معتقدند لغو ناگهانی و یک باره همه انواع تحریم‌ها که از سوی امریکا، اروپا، سازمان ملل متحد و برخی کشورها اعمال شده است شاید ممکن نباشد. اما با فرض اینکه این اتفاق بیفتد و به صورت بی‌سابقه‌یی ارزهای ایران از محدودیت خارج و در اختیار بانک مرکزی قرار گیرد، هیچ اقتصاددان دلسوز و منصفی توصیه نمی‌کند که ارزهای در اختیار ایران به صورت غیربرنامه‌ریزی شده به تن اقتصاد ایران سرازیر شود. البته باتوجه به شناختی که از دولت یازدهم داریم چنین رفتاری هرگز اتفاق نمی‌افتد و دولت توجه کافی دارد، توافق لوزان تا همین امروز فشار سنگینی بر دولت یازدهم وارد کرده است زیرا نوعی هیجان‌زدگی و دامن‌زدن به انتظارات دیده می‌شود که باید برای تعدیل آن فکر شود. برخی دیدگاه‌ها وجود دارد که می‌گوید لغو تدریجی انواع تحریم‌ها شاید به غیرقابل کنترل شدن متغیرهای مهم اقتصادی موثر مثل رشد شدید واردات یا تزریق نقدینگی شدید منجر شده و تولید داخل در معرض تهدیدهای تازه قرار گیرد. از طرف دیگر توجه داشته باشیم که لغو تدریجی یا یکجای تحریم‌ها شاید به لحاظ سیاسی تفاوت‌هایی داشته باشد اما به لحاظ اقتصادی تفاوت چشمگیری ندارد و مهم این است که رژیم تحریم‌ها فروپاشی را تجربه کند که این اتفاق می‌افتد.  لغو تدریجی یا ناگهانی و یکباره تحریم‌های غرب علیه ایران دست‌کم روی رشد اقتصادی 2 یا 3درصدی سال 1394 تاثیر شگفت نخواهد داشت.}

اثرات رفع تحریم بر افق ۱۴۰۴

^{یک کارشناس اقتصادی معتقد است رفع تحریمها می تواند چالشهای افق ۱۴۰۴ را کمتر و امیدواری برای دستیابی به اهداف آن را بیشتر کند.}

^{مرتضی دلخوش اظهار کرد: رفع تحریم ها اثرات مثبتی را در بلندمدت بر اقتصاد کشور می گذارد. کادر اقتصادی دولت تدبیر و امید نسبتا خوب عمل کرده و باید با همین آرامش تا افق ۱۴۰۴ پیش برویم.}

^{وی افزود: ایجاد آرامش ذهنی و روانی در جامعه یک اصل مهم برای پیشرفت در ابعاد علمی، اقتصادی و فناوری است که انتخاب آگاهانه عنوان «همدلی و همزبانی دولت و ملت» برای سال جاری از سوی رهبر معظم انقلاب اسلامی با چنین نگاهی صورت گرفته است.}

^{این کارشناس اقتصادی، تصریح کرد: رفع تحریمها می تواند فرآیندی را برای جذب سرمایه گذاری خارجی ایجاد کند که رونق اقتصادی، اشتغال، افزایش تولید، کاهش تورم، افزایش صادرات و افزایش قدرت رقابت کالاهای ایرانی در جهان از جمله اثرات مثبت این فرآیند است.}

ابعاد رفع تحریم‌ها

دکتر حمید قنبری
با نزدیک شدن به زمان توافق میان ایران و کشورهای گروه 1+5 این مساله مطرح شده است که آیا توافق احتمالی باید در چارچوب فصل هفتم منشور ملل متحد مطرح شود یا خارج از آن باشد. موافقان و مخالفان قطعنامه فصل هفتمی، هر یک دلایلی را برای دیدگاه خود ارائه می‌کنند. 

فرصت‌ها و چالش‌های رفع تحریم‌ها  با قطعنامه فصل هفتم

در این نوشته تلاش شده است تا مفهوم قطعنامه فصل هفتم، شأن نزول و جایگاه حقوقی آن و منافع و مخاطرات احتمالی درج توافق احتمالی میان ایران و کشورهای 1+5 ذیل این فصل به اختصار تبیین شود. منشور ملل متحد، که در واقع اساسنامه سازمان ملل متحد است از 19 فصل تشکیل می‌شود. فصل‌های پنجم، ششم و هفتم منشور یاد شده به شورای امنیت و کارکردها و اختیارات آن اختصاص دارند. به‌طور کلی شورای امنیت، وظیفه حفظ صلح و امنیت بین‌المللی را بر عهده دارد. حفظ صلح و امنیت بین‌المللی، اصلی‌ترین هدف سازمان ملل متحد است. البته وظایف سایر ارکان سازمان ملل متحد نظیر مجمع عمومی نیز به صلح و امنیت بین‌المللی مرتبط است اما رکنی که بیشتر از سایر ارکان مسوولیت برقراری صلح و امنیت بین‌المللی را بر عهده دارد، شورای امنیت است. ولی شورای امنیت، این وظیفه را چگونه انجام می‌دهد. پاسخ این پرسش در فصل‌های ششم و هفتم منشور ملل متحد ارائه شده است. (فصل پنجم مربوط به ترکیب اعضا و شیوه تصمیم‌گیری در شورا است). 

تحریم بانک تجارت و سازمان کشتیرانی لغو شد

<sup>دادگاه عمومی اتحادیه اروپا با صدور رایی در تاریخ 22 ژانویه 2015 اعلام کرد بانک تجارت باید از فهرست تحریم‌ها و اقدامات محدود‌کننده اتحادیه اروپا خارج شود. این رای بر این مبنا صادر شده که شورای اتحادیه اروپا نتوانسته است اثبات کند بانک تجارت تحریم‌های وضع شده علیه ایران را دور زده یا به دیگران برای دور زدن این تحریم‌ها کمک کرده است. نکته دیگری که در این رای مورد اشاره قرار گرفته، این است که این دادگاه اظهار داشته است با توجه به خصوصی شدن این بانک در سال 2009 دیگر دولت ایران کنترل این بانک را در دست ندارد؛ بنابراین نمی‌توان ادعا کرد این بانک به‌طور جدی و اساسی به دولت ایران کمک کرده است. با این حال، این رای هنوز قطعی نیست و امکان تجدید نظرخواهی از آن برای شورای اروپا وجود دارد. در صورت تجدید نظرخواهی، دیوان دادگستری اروپا به این پرونده رسیدگی خواهد کرد. 

همچنین دادگاه عمومی اتحادیه اروپا رای داد 40 شرکت که طی سال‌های 2010 و 2011 به‌دلیل ارتباط با شرکت کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران مشمول تحریم‌ها و اقدامات محدود‌کننده اتحادیه اروپا قرار گرفته بودند باید از فهرست تحریم‌ها خارج شوند. این آرا که محصول رسیدگی به پرونده‌های 
11/420 T و 12/56 Tهستند بر این مبنا صادر شده اند که تنها دلیلی که شورای اتحادیه اروپا برای تحریم این شرکت‌ها عنوان کرده بود</sup>

استاد ایالتی شیکاگو از رفع تحریم‌ها سخن گفت

^{پروفسور ابوالحسن جلیلوند، عضو هیات علمی دانشگاه ایالتی شیکاگو چشم‌انداز اقتصاد ایران را بسیار مثبت می‌داند و معتقد است که مذاکرات میان ایران و 1+5 درنهایت به نتیجه خواهد رسید از همین رو شرکت‌های بورسی و غیربورسی ایرانی باید خود را برای مواجهه با ریسک‌های پس از رفع تحریم‌ها علیه ایران آماده کنند.}

دکتر ابوالحسن جلیلوند با بیش از 30سال تجربه اجرایی در سطح بین‌المللی، رییس دانشکده و پژوهشگر ارشد در دانشگاه‌های دولتی و خصوصی برتر امریکا (دانشگاه لویولا شیکاگو) و کانادا (دانشگاه دالهوزی) است. همچنین انجام پروژه‌های پژوهشی درمورد سیاست‌های تامین مالی از طریق استقراض، مدیریت ریسک، بدهی‌های مستقل، تجدید ساختار و حاکمیت که از طریق کمک‌های مالی پژوهشی مورد حمایت قرار گرفته، بخشی از فعالیت‌های وی را شکل می‌دهد. وی عنوان ویراستار ارشد ژورنال کانادایی علوم اجرایی و رییس واحد شرقیAACSB و مشاور دانشگاه در کشورهای امریکا، کانادا، هند و خاورمیانه را در کارنامه تخصصی خود جای داده است. ضمنا پروفسور جلیلوند به‌عنوان متخصص مالی و نظارتی، از طرف شرکت‌های دولتی و خصوصی نیز فعالیت کرده است. در سال2009 به سبب مهارت در آموزش اخلاق تجاری، توسط موسسه اتیسفر نیویورک به‌عنوان یکی از 100فرد برتر در زمینه خلاقیت تجاری انتخاب شده است. وی مدرک دکتری خود را در رشته فاینانس از دانشگاه کارولینای شمالی، مدرک MBA را از دانشگاه اوکلاهاما و لیسانس خود را از موسسه بانکداری ایران اخذ کرده است و در حال حاضر در دانشکده بازرگانی کوئین لان دانشگاه لویولای شیکاگو مشغول به فعالیت است و عضویت هیات مشاوره دانشکده بازرگانی دانشگاه ایالتی شیکاگو را برعهده دارد.

بانک مرکزی ایران لغو تحریم شد

این حکم توسط شعبه بدوی دادگاه اتحادیه اروپا صادر شده و به معنی لغو فوری تحریم‌ بانک مرکزی ایران توسط این اتحادیه نیست و قابل تجدیدنظر است.

دادگاه اتحادیه اروپا می‌گوید شورای اروپا برای ادعای خود هیچ دلیل و مدرکی ارائه نکرده و به هیچ نقل و انتقال مشخصی اشاره نکرده است و از اینرو این تصمیم باید لغو شود.

 در ژانویه 2012 اتحادیه اروپا تصمیم گرفت که به دلیل "نگرانی از ابعاد نظامی احتمالی برنامه هسته‌ای ایران" خرید نفت از ایران را قطع کند و بانک مرکزی ایران را مورد تحریم قرار دهد. به دنبال تحریم بانک مرکزی ایران داراییهای این بانک نیز در اروپا مسدود شد.

 

تحریم‌های اتحادیه اروپا به دنبال رشته‌ای از قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل وضع شد.

 

شورای اروپا در آن مقطع اعلام کرد که یکی از دلایل تحریم بانک مرکزی ایران کمک این نهاد مالی به دور زدن تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران بوده است.