عدالت بین کارگر و کارفرما وجود ندارد / ضرورت بازنگری قانون کار

 ^{روابط بین کارگر و کارفرما به معنایی که امروز در حقوق کار مورد توجه است  یعنی یک طرف قرارداد کارگر به عنوان نیروی کار و طرف مقابل کارفرما در برابر تعهدی مشخص برای کسب منفعت معین فعالیت می‌کنند تعریف شده است. اما این معنی از روابط کار طی قرن‌های مختلف دستخوش تحولات زیادی شده است.}

^{قانون مجموعه بایدها ونبایدهایی است که شیوه رفتار آدمی را در زندگی اجتماعی تعیین می کند . قانون است که در جامعه باعث ایجاد امنیت و آرامش می‌شود. وجود قانون برای جامعه از آن جهت ضرورت دارد  که افراد یک جامعه باید در رفتار وکردارشان حد ومرزهایی را رعایت کنند تا همه بتوانند به نحو مطلوب وشایسته از زندگی بهره های مادی ومعنوی ببرند . اگر مرزها وحدود در هم بریزد وقانون حاکم نباشد جامعه به هدف خود نخواهد رسید.}

^{قانون کار به دلیل در برگیری زیادی که در جامعه دارد حائز اهمیت است. از تصویب قانون کار در سال 69 سال‌ها می‌گذرد،اصلاح این قانون بارها مورد نقد دولت‌های متعدد قرار گرفت ولی هیچ دولتی اصلاحش نکرد. این قانون از همان روزهای اول تصویب، جریانات زیادی را به همراه داشت و هر دولت تا اندازه‌ای برای اصلاح این قانون تلاش کرد اما موفق نشد آن را اصلاح کند و به دولت بعدی واگذار شد، در حال حاضر همان قانون با اشکالات متعدد در حال اجراست. اما نکته ای که در این گزارش مد نظر است نحوه حمایت این قانون از کارگر و کارفرماست.}

مفهوم واقعیِ «طبقه‌ی کارگر»

خسرو صادقی بروجنی

^{بورژوازی هاله‌ی مقدس تمام پیشه‌هایی را که تا آن هنگام گرامی شمرده می‌شد و با هراسی توأم با وقار به آن‌ها می‌نگریستند، دریده است. پزشک، وکیل، کشیش، شاعر ودانشمند را کارگر مزدبگیر خود ساخته است.»}

 

 

^{این تعبیری است که مارکس و انگلس بیش از 150 سال پیش در «مانیفست کمونیست» می‌کنند. غالباً وقتی از «کارگر» و «طبقه‌ی کارگر» و یا حتی خودِ «کار» و نقش آن در تولید نعم مادی و معنوی جامعه صحبت به میان می‌آید، در مواجهه با کسانی قرار می‌گیریم که تصوری ذهنی و انتزاعی از این مفاهیم دارند و این‌گونه مقولات را تنها در «کارخانه» جست‌وجو می‌کنند. با این پیش‌فرض غلط از مفهومِ این مقولات است که بسیاری مباحت نظری مطروحه که پای در عینیات جامعه دارند در پیشگاه‌شان نامفهوم جلوه می‌کند، چرا که با دنباله‌روی از تصویر ارائه‌شده از «کارگر» توسط بسیاری نیروهای سیاسی، کارگر را به صورت مردی با اندام و بازوانی سِتَبر، لباس آبی به تن و دستانی چرکین و پینه‌بسته تصور می‌کنند که در دستی داس و دستی دیگر چکش حمل می‌کند؛ همان مفهوم نقش‌بسته در ذهنِ «داس و چکش» که تنها «کارِ یدی» را شایسته‌ی عنوان «کارگر» می‌داند! مفهومی که پی‌آمد منطقی آن همانا جدا کردن اقشار وسیعی از زحمتکشان از «طبقه‌ی کارگر» است. لزوم پرداختن به مفهموم واقعیِ «طبقه کارگر» است که ما را برآن می دارد ابتدا به مفهومِ درستی از « کار» دست یابیم:}

دخل کارگران به خرجشان نمی‌خورد/ دستمزد 1394 چقدر باید افزایش یابد؟

 

^{«افزایش حقوق 30 درصدی حق مسلم ماست»، «حداقل حقوق یک کارگر باید 2 میلیون تومان باشد تا شرمنده خانواده خود نشویم»، «مگر با این شرایط، قدرت خریدی برای کارگران مونده؟»، «حقوق پایه کارگران حداقل باید 1.5 میلیون تومان باشد. 750 هزار تومان شد حقوق؟! با این درآمد می‌شود زندگی کرد؟» این‌ها بخش‌هایی از گفته‌های اعضای جامعه‌ای است که هر ساله حداقلی‌ترین حقوق را از کارفرمایان خود دریافت می‌کنند و در پایان هر سال نیز همواره نظر آنها درباره دستمزد تامین نشده است.}

^{نیم‌نگاهی به گوشه‌ای از وضعیت معیشتی کارگران در سال‌های اخیر حکایت از آن دارد که جامعه کارگری، یکی از سخت‌ترین دوران‌ها را سپری کرده است؛ تا جایی که برخی از نمایندگان کارگری اعلام کرده‌اند حداقل‌بگیران دستمزد تنها 10 روز اول ماه را می‌توانند سر کنند و برای بقیه روزها تا حقوق بعدی باید به فکر شغل دوم و یا راه‌های دیگر درآمدی باشند.}

^{محاسبات نشان می‌دهد که در طول 4 سال گذشته همواره تورم جلوتر از دستمزد کارگران حرکت کرده است. به عبارتی، در این مدت دستمزد کارگران تنها حدود 80.3 درصد افزایش پیدا کرده و این در حالی است که در مراجعه به سایت بانک مرکزی و آمارها از بودجه خانوار می‌توان متوجه شد که هزینه خانوار حدود 104.4 درصد افزایش یافته است. به این شکل که در شرایط تورم 21.5 درصدی سال 1389، شورای عالی کار دستمزد سال 1390 کارگران را با افزایش 9 درصدی 330 هزار و 300 تومان تعیین کرد. همچنین در لحظاتی که در روزهای پایانی سال 1390 جامعه کارگری با تورم 30.5 درصدی دست و پنجه نرم می‌کرد، اما شورای عالی کار تصمیم به افزایش 18 درصدی دستمزد کارگران گرفت و ترجیح داد رقم 389 هزار و 700 تومان را برای حداقل دستمزد کارگران در سال 1391 تصویب کند.}

ریزش نیروی کار متوقف شد

 

^{معاون اشتغال وزارت کار از ایجاد 400 هزار شغل جدید تا پایان سال‌جاری خبر داد و گفت: در یک اقدام کلینیکی از بیکاری 300 هزار نفر جلوگیری شده است.}

حسن طایی در خصوص مباحث مطرح شده درباره ریزش بیش از 700 هزار اشتغال در یکساله اول فعالیت دولت تدبیر و امید و برنامه های پیش بینی شده برای مهار حذف فرصت های شغلی گفت: بررسی ها نشان می دهد از سال 90 به بعد اقتصاد کشور دچار رکود شد و در پی آن نیز ریزش نیروی انسانی در بنگاه ها اتفاق افتاد.

معاون توسعه اشتغال و کارآفرینی وزارت کار اظهارداشت: دولت تدبیر و امید در حال حاضر حفظ اشتغال موجود را در برنامه خود قرار داده است و از اینرو تاکنون تلاش شده تا سطح اشتغال موجود در بنگاه ها حفظ شود.

طایی خاطرنشان کرد: ریزش نیروی کار کشور تا پایان سال 92 نیز ادامه داشت، اما در سال جاری با اقداماتی که عنوان شد، جلوی ریزش نیروی کار کشور گرفته شده است.

این مقام مسئول در وزارت کار افزود: همچنین گام هایی نیز در راستای تثبیت بازار کار کشور انجام شد. در این راستا از سوی معاونت روابط کار وزارت کار یکسری اقدامات کلینیکی و اورژانسی به منظور ریزش و بیکاری 300 هزار نیروی کار کشور انجام شد.

جزئیات گزارش ویژه افت‌شدید قدرت خرید

در آستانه ماه‌های پایانی سال و برنامه ریزی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی برای آغاز مذاکرات نمایندگان کارگران، کارفرمایان و دولت در شورای عالی کار برای تعیین حداقل دستمزد سال آینده مشمولان قانون کار، موج تازه‌ای از تلاش‌ها برای ارائه شرایط واقعی از معیشت خانوارهای کارگری کشور آغاز شده است.

نمایندگان کارگری کشور می‌گویند این روزها منتظر اعلام برنامه وزارت کار برای حضور در جلسات تعیین دستمزد شورای عالی کار هستند. کارگران در سال جاری بر این نکته تاکید دارند که دیگر پیش کشیدن بحث شرایط ویژه و مصلحت اندیشی در افزایش ناقص مزد و مسائلی از این دست را نمی پذیرند و اگر این بار قرار است به آنها بگویند شرایط افزایش مزد ویژه است، بهتر است به سراغ کارفرمایان بروند و یکبار هم که شده دستمزد ویژه برای کارگران تصویب کنند.

طی سال‌های اخیر به دلیل طرح برخی مباحث از سوی دولت‌ها و دخالت مستقیم در افزایش سالیانه دستمزدها، فاصله بین تامین هزینه های مربوط به معیشت کارگران و همچنین دریافتی ها به بیشترین میزان رسیده است.

وضعیت بازار کار در 20 اقتصاد جهان

 

سازمان جهانی کار در تازه ترین گزارش خود درباره وضعیت بازار کار کشورهای G20 اعلام کرد: نیاز کشورهای G20 در سال 2013 به اشتغال در حدود 54 میلیون نفر بود که می تواند به بیش از 60 میلیون نفر در سال 2018 برسد، مگر اینکه روند رشد فعلی به طور قابل توجهی بهبود یابد.

در بیش از نیمی از کشورهای G20، سهم بیکاری بلندمدت به طرز چشمگیری افزایش یافته و این مسئله باعث شده تا شرایط دلهره آوری برای شانس دوباره اشتغال بیکاران به وجود آید.

همچنین با وجود رشد بهره وری و از سویی بهبود وضعیت دستمزدها در برخی کشورهای گروه 20، نابرابری درآمدها رو به افزایش است. دستمزدهای واقعی با رکود مواجه شده و یا حتی کاهش یافته است.

بر پایه گزارش سازمان جهانی کار، فقر کارگران در بسیاری از کشورهای در حال ظهور کاهش یافته که مهم ترین آنها کشور چین است اما فاصله اشتغال در اقتصاد جهانی پس از بحران مالی همچنان رو به گسترش است.

گزارش جدید درباره معیشت کارگران

^{تامین هزینه ها و مخارج زندگی مهم ترین مسئله و چالشی است که در زندگی کارگران و مشمولان قانون کار کشور وجود دارد که پایین بودن میزان حقوق ها و دریافتی نیروی کار باعث شده تا مسائل مرتبط با معیشت برای خانوارهای کارگری از اهمیت فوق العاده بالایی برخوردار باشد.}

^{متاسفانه طی سال های گذشته افزایش افسارگسیخته قیمت ها در بازار و افزایش چندبرابری هزینه انرژی باعث ایجاد شکاف های واقعی در زندگی کارگران شده تا جایی که حداقل دستمزد ۶۰۹ هزارتومانی سال جاری تنها کمتر از ۳۵ درصد هزینه های مورد نیاز کارگران را تامین می کند.}

^{مرکز آمار ایران به تازگی در یک گزارش رسمی از افزایش هزینه های خانوارهای شهری کشور به بیش از یک میلیون و ۸۰۰ هزارتومان خبر داد که به خوبی نشان دهنده فاصله بسیار زیادی حداقل دستمزد مشمولان قانون کار با مخارج است.}

^{متوسط درآمد یک میلیون؛ متوسط هزینه ۱.۸ میلیون تومان}

^{علی ربیعی وزیر کار نیز متوسط دریافتی سال جاری کارگران را یک میلیون تومان اعلام کرد که در اینصورت نیز کارگران بیش از ۸۰۰ هزار تومان در هر ماه کسری دریافتی خواهند داشت. این مسائل نشان می دهد کارگران در شرایط فعلی دچار مسائل و مشکلات شدید و جدی معیشتی هستند.}

زلزله حذف یک میلیون نفر از بازار کار

 

^{دولت اعلام کرده یکساله 400 هزار شغل ایجاد شده است ولی کارشناسان بازار کار می‌گویند کاهش یک میلیون نفر از جمعیت فعال کشور، از بین رفتن 800 هزار شغل و افزایش 163 هزارنفری جمعیت دارای اشتغال ناقص، ابهاماتی است که درباره آمارهای کاهش بیکاری وجود دارد.}

آمارهای ارائه شده در زمینه عملکرد یکساله دولت تدبیر و امید در بازار کار جنجالی شد و مباحث فراوانی پیرامون آن به وجود آمد تا جایی که مقامات ارشد دولتی را وادار به واکنش کرد و آنها تلاش کردند از طریق استدلال هایی، وضعیت بازار کار را رو بهبود نشان دهند.

مقامات دولتی در یک‌ماه اخیر عنوان کردند دولت موفق شده یکساله 400 هزار شغل جدید ایجاد کند و همچنین بر این مطلب تاکید شد که اینها افرادی بودند که در وضعیت بیکاری مطلق قرار داشتند و حالا شاغل شده اند؛ همچنین افزایش این تعداد شاغل جدید در لیست های بیمه ای کشور نیز موجود است.

ثروت بدون کارگر، کارگر بدون ثروت

<sup>انقلاب دیجیتال تحولات فراگیری را در بازارهای کار کشورهای ثروتمند و فقیر ایجاد کرده است. انقلاب‌های دیجیتال همواره از دور تصویری مطلوب داشته‌اند. بزرگ‌ترین اختراعات قرن 19 از نیروی برق گرفته تا موتورهای درون‌سوز شرایط بشر را تغییر داده‌اند. اما برای کارگرانی که در جریان این تحولات زندگی می‌کردند تجربه صنعتی شدن بسیار دشوار بود: تجربه‌ای سرشار از کار سخت در محیط‌های شلوغ و پر از بیماری.
انقلاب دیجیتال نوین با نیروی رایانه‌ها و گستردگی ارتباطات و داده‌ها به ظهور آی‌فون و اینترنت منجر شد و محیط‌های شلوغ و بیماری وبا را به همراه نداشت. اما این انقلاب نیز تحول‌آفرین است و جهان کاری را بر اساس معیاری تقسیم می‌کند که در طول یک قرن بی‌سابقه بوده است. اکنون ثروت زیادی بدون افزایش تعداد کارگران خلق می‌شود و کار فقط برای گروه خاصی از جامعه متضمن افزایش درآمد است.

رایانه کار شما را انجام می‌دهد
تاکنون این گروه‌های کارگران کم‌مهارت و نیمه‌ماهر در کشورهای ثروتمند بوده‌اند که تحولات را بیشتر از همه احساس کرده‌اند. درآمد افراد دارای تحصیلات عالی که موفق شدند مهارت‌ها را با دانش رایانه پیوند بزنند، به شدت بالا رفت در حالی که درآمد افراد کم‌مهارت به میزان زیادی کمتر شد. از سال 2000 در نیمی از کشورهای عضو سازمان همکاری‌های اقتصادی و توسعه‌، دستمزدهای میانه همچنان ثابت مانده‌اند. در کشورهایی مانند آلمان و بریتانیا که اشتغال به طور مناسبی رو به افزایش بود، بیشترین کاهش دستمزدها مشاهده می‌شود.</sup>

خط فقر 1000 دلار شد

 

^{مقامات کارگری می‌گویند خط فقر به 1000 دلار رسیده که به معنای افت دوباره قدرت خرید کارگران خواهد بود. وزیر کار به تازگی متوسط دریافتی هر کارگر را در سال‌جاری یک میلیون تومان اعلام کرده که ...}

 در این صورت، دریافتی ماهیانه افراد در ایران به دلار آزاد 309.3 دلار و به دلار دولتی 374.6 دلار خواهد بود. حداقل دستمزد 609 هزارتومانی امسال مشمولان قانون کار به دلار آزاد تنها 188.3 دلار و به نرخ دولتی نیز 228.1 دلار است.

پایین بودن دستمزد و حقوق دریافتی نیروی کار در ایران به ویژه کارگران و مشمولان قانون کار نسبت به افزایش هزینه ها؛ موضوعی است که تقریبا همگان بر آن توافق داشته و تمامی مقامات دولتی و کارگری بر آن تاکید می کنند.

علی ربیعی وزیر کار نیز در جدیدترین اظهارنظر خود پیرامون دستمزد کارگران با بیان اینکه ادعایی درباره مناسب بودن حقوق و مزایای نیروی کار وجود ندارد گفت: در عین حال، تعیین دستمزد نیروی کار در ایران باید بر مبنای ظرفیت اقتصاد و بنگاه ها و مجموع شرایط تعیین شود.

کاریکاتور/ هزینه زندگی یک خانواده کارگری از ۲ میلیون گذشت

مقامات کارگری می گویند نتیجه بررسی‌های میدانی در سبد هزینه های خانوار در استان‌های مختلف در ۳ ماهه اول امسال نشان دهنده افزایش هزینه یک خانوار ۴ نفره کارگری در ماه است. آخرین رقم اعلام شده درباره سبد هزینه های کارگران یک میلیون و ۷۰۰ هزارتومان بود که این رقم در بهار امسال به ۲ میلیون و ۲۰۰ هزارتومان افزایش یافت.

رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس: حداکثر ساعت کار مفید 25 دقیقه. . .

^{در شرایطی که اقتصاد ایران خود را برای خروج از رکود اقتصادی آماده می کند، همچنان موضوع بهره گیری مفید از زمان فعالیت نیروی انسانی به دغدغه ای بزرگ برای مدیران اقتصادی کشور بدل شده است.  بررسی ها نشان می دهد میزان ساعت کار مفید کارمندان کشور به کمترین حد رسیده است. آخرین گزارش مجمع جهانی اقتصاد از شاخص رقابت پذیری ایران هم تایید می کرد که شرایط ایران از نظر بهره مندی از نیروی انسانی مورد نظر سرمایه گذاران جهانی با شاخص های اقتصادی مورد نظر آنها همخوانی ندارد. در همین حال ارسلان فتحی پور رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس نیز این موضوع را تایید می کند.}

^{به نظر شما رتبه ایران در شاخص رقابت پذیری نشان دهنده چه مشکلاتی در دل اقتصاد کشور است؟}

^{رتبه ای که از نظر شاخص رقابت پذیری کسب کردیم، درخور کشور مقتدر و با ظرفیتی مثل ایران نیست. باید همیشه در نظر داشته باشیم که این رتبه و دیگر شاخص‏های توسعه‏ ای در کشور بهبود پیدا کند و این کار با ترمیم و توسعه زیرساخت‏ ها ممکن خواهد بود. در اینصورت است که می ‏توانیم در بازارهای بزرگ دنیا حضور پیدا کنیم و خودمان را به رقبای بزرگ و فعالان اقتصادی در سطح کلان نزدیک کنیم.}

شعر طنز : کارگر

جیب پر باری ندارد کارگر
غیر غم، یاری ندارد کارگر

می نشیند دور میدان تا غروب
غیر از این کاری ندارد کارگر!

هر چه دارد در اتاقش چیده است
چون که انباری ندارد کارگر

کل اجناس اتاقش کهنه است
گرچه سمساری ندارد کارگر!

می خورد هر روز غم های جدید
شام تکراری ندارد کارگر!

کلبه و ویلا و حتی یک پلاژ
حومه ی ساری ندارد کارگر

وقت دفنش نیست عکس و تاج گل
مجلسش قاری ندارد کارگر

چند روزی می شود خوابیده است
قصد بیداری ندارد کارگر...

امیرحسین خوش حال « کولی »

اول می چگونه روز جهانی کارگر شد

^{داستان شورش شیکاگو}

 

^{شاید این از شگفتی‌های طعنه‌آمیز تاریخ باشد که موطن روز جهانی کارگر، نه در کشورهای کمونیستی یا بلوک شرق، که قلب نظام سرمایه‌داری یعنی آمریکاست. از آن طعنه‌آمیزتر اینکه در آمریکا -و البته کانادا و چند کشور دیگر- اول می (11 اردیبهشت‌ماه) روز کارگر نیست و آمریکایی‌ها اولین دوشنبه سپتامبر (شهریورماه) را به این مناسبت گرامی می‌دارند. اگرچه شاید جشن نگرفتن روز جهانی کار در «اول ماه می» توسط آمریکایی‌ها، به خاطر شرمندگی‌شان از اتفاقی باشد که 128 سال قبل در روزهای نخستین این ماه به وقوع پیوست.}

5 میلیون شاغل بدون شناسنامه!

 

 نمایندگان کارگران می گویند در حال حاضر 5 میلیون نفر در کشور کمتر از حداقل دستمزد مصوب 609 هزارتومانی را دریافت می کنند و بدون هرگونه بیمه و شناسنامه کاری هستند. شاغلان پاره وقت به ویژه زنان در برخی مشاغل شیک مانند مطب پزشکان و دفاتر وکلا حقوق‌هایی بین 200 تا 400 هزارتومانی می گیرند.

مقایسه حقوق کارگردان در 16 کشور جهان

در حال حاضر دستکم 3 میلیون کارگر در ایران حداقل بگیر هستند و نمایندگان کارگری می گویند حداقل دستمزدها بیشتر از 10 روز اول هر ماه دوام نخواهد آورد.