تاثیرگذار‌ترین اقتصاددانان سال 2014 / نگاهی به فهرست منتشر‌شده از سوی هفته‌نامه اکونومیست

^{در طول چند دهه گذشته، هر جا سخن از سیاستگذاری در سطح کلان به میان آمده، نام اقتصاددان‌ها نیز در کنار سیاستگذاران دیده شده است. هرچند ممکن است سیاستمداران همواره توجه بیشتری را به خود جلب کرده باشند، اما اقتصاددانانی که به مناصب و پست‌های مشورتی یا مدیریتی دست یافته‌اند نیز مورد توجه بوده‌اند. از روسای بانک‌های مرکزی به ویژه فدرال‌رزرو گرفته تا مشاوران روسای جمهور همه به نحوی مستقیم یا غیر‌مستقیم در بهروزی یا عدم بهروزی مردم کشورشان، نقشی تعیین‌کننده داشته‌اند. از همین رو هفته‌نامه اکونومیست در کنار دیگر منابع مهم خبری مانند وال‌استریت ژورنال، نیویورک‌تایمز و واشنگتن‌پست فهرستی از تاثیرگذار‌ترین یا بانفوذترین اقتصاددانان سال را منتشر کرده است که در آن شاخص‌ها و معیارهای مختلفی را در نظر می‌گیرد. این رده‌بندی سالانه تهیه نمی‌شود و تنها یک تجربه است. مهم‌ترین شاخصه فهرست منتشر‌شده از سوی این هفته‌نامه این است که اکونومیست بر مبنای نظرات علمی و نه لزوماً پست‌های سیاسی و بازخورد رسانه‌ها و میزان شهرت و محبوبیت، اسامی پرنفوذترین اقتصاددانان جهان را معرفی می‌کند. افراد منتخب از میان یک لیست اولیه 450‌نفره از اقتصاددانانی که عمدتاً نویسنده کتاب، برنده جایزه نوبل و استاد اقتصاد هستند، اعلام شده‌اند. منبع اکونومیست برای دسترسی به این فهرست، سایت معتبر آیدیاز است که از روش طبقه‌بندی «ریپک» یا همان مقالات پژوهشی اقتصاد بهره می‌برد. در واقع این هفته‌نامه با رجوع به سایت آیدیاز و بررسی معیارهایی چون تعداد مقالات آکادمیک و اظهارنظرهای مهم و تاثیر‌گذار و همچنین مشورت‌های مهمی که احیاناً هر کدام از این اقتصاددانان به مقامات سیاسی مربوطه ارائه داده‌اند، به این فهرست رسیده است. اما نکته مهم در مورد این فهرست آن است که این هفته‌نامه تعمداً افرادی را که در منصب‌های سیاسی قرار دارند کنار گذاشته است. حال آنکه اگر کمی با دنیای اقتصاد و سیاست ارتباط داشته باشیم، با خود خواهیم گفت بدون شک قدرتمندترین اقتصاددان در عرصه سیاست، جانت یلن، رئیس بانک مرکزی آمریکاست که سیاستگذاری پولی بزرگ‌ترین اقتصاد جهان را در دست دارد. اما چرا اسامی روسای بانک مرکزی در این لیست وجود ندارد، در حالی که باقی مقامات فدرال‌رزرو، بانک مرکزی اروپا و بانک انگلستان در این لیست حضور دارند؟}

هوشنگ ساعدلو ...

 

 ^{اقتصاددان و استاد دانشگاه
1309-1389}

^{در روزهای پایانی مردادماه 1389(20 اوت 2010)، دکتر هوشنگ ساعدلو، در میان سکوت رسانه‌ها و محافل دانشگاهی و پژوهشی ایران، درگذشت. او طی چند دهه یکی از برجسته‌ترین استادان دانشگاه تهران بود}

^{و به نسلی از پژوهندگان ایرانی تعلق داشت که در کنار دانش نظری گسترده، با مطالعه‌‌ی نظری و میدانی پیوسته در اقتصاد و تاریخ و فرهنگ ایران، دانشی عمیق از مناسبات اقتصادی و جامعه‌ی ایرانی ارائه کردند.
هوشنگ ساعدلو در سال 1309 زاده شد. در فضای پرالتهاب دهه‌ی 1320 دل‌مشغولی‌هایی سیاسی و اجتماعی یافت که تا آخرین دم با وی بود. به سهم خود در جنبش ملی‌شدن صنعت نفت مشارکت داشت و در پی سفر به اروپا در دهه‌ی 1330، از زمره‌ی نخستین نسل کوشندگان سیاسی در کنفدراسیون دانشجویان ایرانی خارج از کشور بود. او همچنین از بنیانگذاران جامعه‌ی سوسیالیست‌های ایرانی در اروپا، جامعه‌ی سوسیالیست‌های نهضت ملی ایران و جامعه‌ی ملی دانشگاهیان ایران به شمار می‌رود.}

اقتصاددانان «جنگ سرد»

 

^{پرویز صداقت}

^{در دوران طولانی جنگ سرد که در پی تشکیل دو اردوگاه سرمایه‌داری و اقمار شوروی سابق آغاز شد، برخی نیز حضور در یکی از دو جبهه‌ی متخاصم را برگزیدند. آنان گمان می‌کردند جهان تنها و تنها عرصه‌ی نبرد این دو اردوگاه است و}

^{در این دوراهه، لاجرم باید یک مسیر را برگزید. دهه‌ی 1980، اما، پایان دوران جنگ سرد بود، چنان‌که برخی آن را «پایان تاریخ» تعبیر کردند؛ چرا که گمان می‌کردند سرزمین موعود خود را یافته‌اند.  
اکنون دو دهه از آغازِ «پایان تاریخ» می‌گذرد. جهان چهره‌ای دیگر به خود گرفته است. سرمایه‌داری که از دهه‌ی 1970 در تلاش برای کاستن  از رکود به ایدئولوژی و سیاست‌های نولیبرالی تمسک جست و اقتصاد را به حال خود رها کرد تا عرصه‌ی جولان سرمایه‌های سوداگرانه شود، بر تفاوت‌های طبقاتی درون جامعه‌ی خود افزود و ازاین رو رکود اقتصادی خود را هرچه شدیدتر کرد.
روسیه و کشورهای اقماری‌اش، با اصلاحات شوک‌درمانی، مسیر بازاری‌شدن همه چیز را برگزیدند و پی‌آمد آن روی کار آمدن الیگارشی‌های مالی مافیاییِ بود و هر چه ضعیف تر شدن جامعه‌ی نوپای مدنی.}

جایگاه اقتصاددانان

^{جان مینارد کینز اقتصاددان بریتانیایی زمانی گفت: اگر اقتصاددانان بتوانند خود را افرادی متواضع و توانمند در سطحی معادل دندانپزشکان ببینند، همه چیز عالی خواهد بود.  اکنون با وجود ناکامی اقتصاددانان در پیش‌بینی بحران مالی این گروه از دانشمندان جایگاهی تاثیرگذار دارند. آنها مطالب تخصصی روزنامه‌ها را می‌نویسند، به سیاستمداران رهنمود می‌دهند و خدمات مشاورتی گران‌قیمتی را -در مقایسه با سایر دانشگاهیان- در اختیار بخش‌های تجاری قرار می‌دهند. اما دلیل این امر چیست؟ 
بر اساس تحقیق اخیر، یکی از دلایل آن است که اقتصاددانان به برتری خود باور پیدا کرده‌اند. نظرسنجی که در سال 1985 به عمل آمده بود، نشان می‌داد فقط 9 درصد از فارغ‌التحصیلان رشته اقتصاد دانشگاه‌ هاروارد عمیقاً اعتقاد داشتند که اقتصاد علمی‌ترین رشته در میان علوم اجتماعی است. اما با گسترش ریاضیات در علم اقتصاد، خودباوری در میان این گروه افزایش یافت. 54 درصد از فارغ‌التحصیلان اقتصاد دانشگاه هاروارد، در سال 2003 به باور عمیق رسیده بودند.}

 

^{با نگاهی به یک وب‌سایت مشهور دانشجویان دکترای اقتصاد می‌توان پی ‌برد کاربران تا چه اندازه رشته‌های دیگر را تحقیر می‌کنند. به نوشته یکی از طرفداران متعصب این وبلاگ «جامعه‌شناسان با نظریات مهم بازی می‌کنند. بدون اینکه تلاش و اراده زیادی از خود نشان دهند». نویسندگان این تحقیق اشاره می‌کنند که اقتصاددانان خودباوری را به روش‌های ظریف‌تری نیز ابراز کرده‌اند. میزان نام بردن و ذکر 25 مقاله برتر علوم سیاسی در نشریه علوم اقتصادی آمریکا (American Economic Review) فقط یک‌پنجم میزان درج 25 مقاله برتر اقتصاد در نشریه علوم سیاسی آمریکا (American Political – Science Review) است. مطالعه‌ای دیگر نشان داد استادان علوم اقتصادی آمریکا در مقایسه با همکاران خود با احتمال کمتری می‌پذیرند که «دانش بین‌رشته‌ای بهتر از دانشی است که صرفاً از طریق یک رشته حاصل می‌شود». به گفته نویسندگان تحقیق، موضوع عجیب آن است که ما به همان اندازه به اقتصاددانان اعتقاد داریم که آنها به خود باور دارند. اصحاب رسانه و سیاستمداران در جست‌وجوی استدلال‌ها و پاسخ‌های صریح هستند.}

آینده پیش‌رو

 

 

^{در ویژه‏نامه سپتامبر 2014 مجله مالی و توسعه 1(F&D)  پنج استاد برتر و برنده جایزة نوبل اقتصاد رابرت سولو (1987)، جرج آکرلوف (2001)، مایکل اسپنس (2001)، ژوزف استیگلیتز (2001) و پل کروگمن (2008)، در رابطه با آینده اقتصاد جهان و مشکلات و معضلات پیش‌رو نظر داده‏‌اند. این اقتصاددانان برجسته پنج معضل و مشکل پیش‌رو را برای اقتصاد جهان مطرح کردند که عبارتند از: کمبود تقاضای واقعی، رکود پایدار، قدرت پول در سیاست‏گذاری‏ها، عدم همگرایی رشد اقتصادی کشورها، و گرم شدن زمین. در این مقاله به جمع‏‌بندی دیدگاه آن‌ها پرداخته می‏شود.}

^{1- کمبود تقاضای واقعی2}

^{در نیمه دوم قرن بیست ویکم، بزرگترین مشکل اقتصاد جهان یا حداقل برای کشورهای ثروتمند، مشکلی است که بسیاری از اقتصاددانان تصورش را هم نمی‌ ‏کردند که به این زودی با آن مواجه شویم. برای نخستین بار از دهة 1930 تاکنون، جهان با کمبود مداوم تقاضا مواجه شده است. امروزه، مردم به اندازة کافی خرج نمی کنند و همین موضوع اجازه رسیدن به ظرفیت بهره ‏ور را نمی‌دهد. 
اگر نگاهی به آمار چشم‏‌انداز اقتصادی جهان (WEO)، مربوط به بانک جهانی داشته باشیم، می‌بینیم که تولید ناخالص داخلی ترکیبی و تجمعی اقتصادهای پیشرفته بین سال‏های 2000 تا 2007 درحدود 18 درصد رشد داشته است. پیش‏ بینی‏ آن زمان برای دورة مشابه 2007 تا 2014 حکایت از تداوم رشد در همین حدود، داشت. اما با گذشت زمان اکنون مشخص شده که اقتصادهای جهان در این مدت تنها 6 درصد رشد را تجربه کرده‏اند که 12 درصد از آن‏چیزی که پیش‏‌بینی می‏‌شد، کمتر است.
برآوردهای پایگاه داده‏‌های چشم‏ انداز اقتصادی جهان، شکاف تولید کشورهای پیشرفته را تنها 2.2 درصد تخمین زده بود. با این‌همه، تخمین کم را نباید به مثابه این بدانیم که سیاست‏های اقتصادی در این مدت، به همان اندازه بد بوده‌‏اند.}

25 اقتصاددان بانفوذ سال 2014

 

1. ^{مجله اکونومست، همانند هر سال، امسال هم 25 اقتصاددان برتر و بانفوذ سال را معرفی کرده است. درین فهرست 25 اقتصاددان برتر که در حوزه های مختلف اقتصادی، امور مالی، بانکداری و کنترل و اداره بحرانهای اقتصادی طی سال گذشته میلادی نقش بسزای ایفا نمودند، معرفی شده اند. جالب اینست که امسال یک زن هم شامل این فهرست نیست.}

2. ^{تحلیل گران و پژوهشگران اقتصادی بابت عدم حضور حتی یک زن هم درین فهرست، متعجب اند. به باور بسیاری از آنها ژانت یالن، رئیس فدرال رزرو (بانک مرکزی آمریکا)، یکتن از اقتصاددانان ممتاز آمریکایی باید شامل این فهرست میشد. دلیل فروگذاری وی ازین فهرست از سوی مجله تایمز، رئیس بانک مرکزی بودن وی عنوان شده است، طوریکه هیچ یکی از رؤسای بانکهای مرکزی هیچ کشوری درین فهرست در نظر گرفته نشده اند، درحالیکه تعدادی از آنها، اقتصاددان برجسته و تاثیرگذاری میباشند.}

3. ^{اکونومست، سطح نفوذ و تاثیرگذاری این اقتصاددانان را بر اساس تعداد مقالات، نوشتارها و کتبهای منتشره آنان سنجش میکند، طوریکه بهمکاری نهاد هیوی ویتس (heavyweights) و براساس رتبه بندی RePEc یا Research Paper in Economics (مقالات پژوهشی در اقتصاد) سطح نفوذ این دانشمندان، در میان دانشجویان دکترا سنجیده میشود. به این منظور مجله اکونومست بهمکاری یک استارت آپ آنلاین بنام Appinions، فهرستی از 500 اقتصاددان برتر جهان را براساس نفوذ و تاثیرگذاری آنها در رسانه ها، وبلاگها و رسانه های اجتماعی، برای یک دوره 90 روزه تا 11 دسامبر 2014، به رای گیری گذاشت و از میان پاسخها برترین، بانفوذترین و تاثیرگذارترین اقتصاددانان سال را انتخاب نمود.}

اقتصاددانان فعال در زمینه تاریخ اقتصادی

 

 

^{نایال فرگوسن
تاریخدان حامی جنگ آمریکا و عراق}

^{نایال کمپبل داگلاس فرگوسن، تاریخدان بریتانیایی، روز 18 آوریل سال 1964 میلادی در گلاسکو اسکاتلند متولد شد. پدرش پزشک و مادرش دبیر فیزیک بود. فرگوسن که میان انتخاب تحصیل در یکی از دو رشته انگلیسی یا تاریخ مردد مانده بود، مطالعه کتاب «جنگ و صلح» را عامل انگیزاننده خود برای مطالعه تاریخ می‌داند. او در سال 1982 میلادی طرفدار مارگارت تاچر شد. فرگوسن نخستین مدرک دانشگاهی‌اش را در سال 1985 میلادی و در رشته تاریخ دریافت کرد و یک سال بعد نیز موفق شد دوره کارشناسی ارشد را در دانشگاه آکسفورد به پایان برساند. در نهایت با دفاع از پایان‌نامه‌ای تحت عنوان «تجارت و سیاست در دوره تورم آلمان: هامبورگ سال‌های 1924-1914» در سال 1989 میلادی موفق به اتمام دوره دکترا در مگدالن کالج دانشگاه آکسفورد شد. نایال فرگوسن که هم‌اکنون استاد تمام رشته تاریخ در دانشگاه هاروارد، عضو پژوهشگر جیزز کالج دانشگاه آکسفورد و همچنین عضو ارشد موسسه هوور دانشگاه استنفورد است، در زمینه‌های تاریخ بین‌الملل، تاریخ اقتصادی - به ویژه بخش‌های مربوط به ابرتورم و بازارهای اوراق قرضه – و همچنین امپریالیسم آمریکا و انگلیس تخصص دارد. او به خاطر دیدگاه‌های تحریک‌کننده و خلاف عرف خود شهرت دارد. در سال 2004 میلادی، مجله تایم از نایال به عنوان یکی از 100 شخصیت تاثیرگذار در جهان نام برد. او همچنین از سال 2011 میلادی، از اعضای تحریریه شبکه تلویزیونی بلومبرگ به حساب می‌آید و در نیوزویک نیز به عنوان ستون‌نویس مشغول به فعالیت است.}

چرا اقتصاددانان اینقدر بانفوذ اند؟

^{جان مینارد کینز، اقتصاددان شهره انگلیسی میگوید: "اگر اقتصاددانان هم همانند دندانپزشکان خود را مردمان فروتن و شایسته فکر کنند، کار باشکوهی را انجام میدهند."
باوجود ناتوانی و عدم موفقیت جمعی برای پیشبینی بحران های مالی، و بدون درنظرداشت دستورات کینز، اقتصاددانان مردمان پرنفوذی اند. آنها در روزنامه ها مینویسند، با سیاستمداران مشاورت میکنند، و به بازرگانان و تجارت پیشه گان، به مراتب گرانتر از دانشگاهیان خدمات مشاورت مالی فراهم میکنند. اما چرا؟ سه اقتصاددان (ام فارکید، ای اولیون و وای الگان) این موضوع را در مقاله خود تحت عنوان "برتری اقتصاددان (The superiority of economists) شرح داده اند.
یکی از دلایلی که نویسندگان این مقاله ارائه کرده اند اینست که اقتصاددانان براین باورند که آنها نسبت به دیگران برتر امیباشند. یک بررسی در سال 1985 نشان داد که فقط 9 درصد از دانش آموزان دانشکده اقتصاد دانشگاه هاروارد به شدت معتقد بودند که اقتصاد "علمی ترین بخش در میان علوم اجتماعی" میباشد. اما با مرور زمان که اقتصاد با ریاضی خلط شده، بیشتر ریاضی تر شد، به اعتماد به نفس دست اندرکاران آن هم افزود و در سال 2003، این مقدار به 54 درصد رسید و 54 درصد دانش آموزان اقتصاد دانشگاه هاروراد موافقت شان را با برتر بودن اقتصاد نسبت به سایر بخشها ابراز داشتند.}

تحلیل دو اقتصاددان در مورد کسری بودجه احتمالی دولت/ نگرانی بودجه ای ادامه دارد

 

^{با ادامه کاهش قیمت نفت، زنگ خطر کسری بودجه در سال آینده نواخته شده رئیس جمهور در جمع مردم گرگان گفته است که لایحه بودجه را بدون کسری تقدیم مجلس خواهد کرد.}

 

^{دولت یازدهم در شرایطی از تامین بودجه سخن می گوید که نفت این روزها بازی های بسیاری با کشورهای عضو اوپک در می آورد. بازی های که از جنس نوسانات شدید قیمت است. رئیس جمهور در سفر استانی خود به گلستان با مخاطب قرار دادن مردم ایران و اشاره به برخی از ادعاها و ارقام در بودجه سال آینده اعلام کرد بودجه 94 کسری نخواهد داشت. این در حالی است که تداوم روند کاهش قیمت نفت همچنان ادامه دارد و بلومبرگ در گزارشی با توجه به شواهد موجود، سقوط قیمت نفت تا 40 دلار برای هر بشکه را پیش‌بینی کرده است و عنوان کرده که سقوط قیمت نفت در حال به وجود آوردن بدترین نوع شرایط اقتصادی برای جهان است. جمشید عدالتیان، عضو هیات نمایندگان اتاق تهران بر این باور است که سخنان حسن روحانی درخصوص اینکه بودجه 94 کسری نخواهد داشت کاملا منطقی است اما مهدی تقوی، استاد دانشگاه علامه طباطبایی معتقد است که هیچ گاه تعیین بودجه طبق پیش بینی های انجام شده صورت نگرفته است و همیشه با مشکلاتی رو به رو بوده است.}

دغدغه فعالان اقتصادی: چرا آمار سایت بانک مرکزی به روز نیست؟

^{بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران جهت نیل به اهداف خود که همانا کنترل تورم و توسعه اقتصادی است، اقدام به گردآوری و تهیه طیف وسیعی از آمارهای اقتصادی می‌کند که این آمارها بطور عمده شامل انواع شاخص‌های قیمت، گزارش بررسی بودجه خانوار، آمارهای صنعتی، آمار فعالیت‌های ساختمانی و آمار فعالیت‌های خدماتی است.}

^{رییس کل بانک مرکزی چندی پیش در نشست با فعالان اقتصادی اعلام کرده بود: « دیگر نیاز نیست بخش آمار بانک مرکزی از من اجازه انتشار این آمار را بگیرد و آمار را روی سایت قرار دهد. چرا که من این اجازه را به آنها داده‌ام تا به محض بیرون آمدن آمار آن را روی سایت قرار دهند؛ البته قبل از آن این اجازه را از رئیس جمهور گرفته بودم چرا که قبلا روال به اینگونه بود تا اجازه از سوی ما صادر نمی‌شد بانک مرکزی اجازه انتشار آمار را نداشت؛ هم اکنون من و آقای رئیس جمهور هم شاخص‌های اقتصادی را از روی بانک مرکزی می‌خوانیم. »} 

^{اما با مراجعه به سایت بانک مرکزی و جستجو به دنبال آمار خاصی مانند آمار نهایی سپرده ها و تسهیلات، عملکردبازار بین بانکی ریالی و مواردی از این دست، اطلاعات حداکثر تا 6 ماه قبل قابل مشاهده است.}

نوبلیست های اقتصاد در یک دهه قبل چه کسانی بودند؟

^{از سال 1969، در سیصدمین سالگرد تاسیس بانک مرکزی سوئد، این بانک تصمیم گرفت که هر سال پژوهشگران برجسته در علم اقتصاد را معرفی و به آنها جایزه نوبل اقتصاد اعطا کند. برای نخستین بار دو اقتصاددان آلمانی و نروژی این جایزه را از آن خود کردند اما در طول سالهای اخیر اما بیشتر اقتصاددانان آمریکایی بودند که این جایزه ارزشمند را به خانه بردند. هر ساله این اقتصاددانان به واسطه نوع فعالیتها و تحقیقات خود جزو گزینه های دریافت نوبل اقتصاد قرار میگیرند. در سال جاری میلادی نوبل اقتصاد به یک اقتصاددان فرانسوی بابت بررسی نحوه نظم بخشید به فعالیت بازارها اختصاص یافت.
در اینجا لیست برخی از برندگان نوبل اقتصاد در سالهای اخیر آمده است؛}
 

اقتصاددان	ملیت	سال دریافت جایزه نوبل	موضوع تحقیقات
ژان تیلور	فرانسه	2014	بررسی نحوه نظم بخشیدن به فعالیت بازارها
فرانسیس یوجین ژن فاما لارس پیتر هانسن رابرت شیلر	آمریکا	2013	تحلیل تجربی قیمت دارایی
الوین روث لوید اس. شپلی	آمریکا	2012	تئوری تخصیص‌های پایدار و شیوه طرح بازار
توماس سارجنت کریستوفر سیمز	آمریکا	2011	بررسی در خصوص رابطه علت و معلولی بین اقتصاد و ابزارهای سیاستگذاری چون نرخ بهره و هزینه‌های دولت
پیتر دایموند دیل مورتنسن کریستوفر پیساریدس	آمریکا آمریکا انگلیس	2010	تئوری ای در این خصوص که چگونه سیاست‌های اقتصادی بر بیکاری تاثیر می گذارد
الینور اوستروم اولیور ویلیامسون	آمریکا	2009	تجزیه و تحلیل مدیریت دولتی در اقتصاد
پول کروگمن	آمریکا	2008	بررسی در این خصوص که چنانچه امریکا اقداماتی گسترده و جدی برای احیای اقتصاد و نظام بانکی خود انجام ندهد ممکن است یک دهه رشد اقتصادی به خود نبیند
لئونید هارویکز اریک ماسکین راجر مایرسون	آمریکا	2007	ارائه نظریه طرح مکانیسم و نهادهای اقتصادی
ادموند فپس	آمریکا	2006	تحقیقات در خصوص سیاست‌های کوتاه و بلند‌مدت اقتصاد کلان و کمک به فهم روابط پیچیده میان دستمزدها، بیکاری و تورم
توماس شلینگ	آمریکا	2005	نظریه بازی‌ها در بررسی برخورد و مشارکت
فین کیدلند ادوارد پرسکات	آمریکا	2004	اقتصاد کلان پویا و سازگاری زمانی سیاستهای اقتصادی
کلایو دبلیو جی گرانجر رابرت اف انگلی	انگلیس آمریکا	2003	شیوه های تحلیل مجموعه های زمانی اقتصادی با ثبات فصلی وهم گرایی کلی شایسته
دانیل کانمن ورنون ال اسمیت	آمریکا	2002	الگوسازی تجربی داده های مفید در تحقیقات علوم اقتصادی
مایکل اسپنس جورج اکرلوف جوزف استیلیتز	آمریکا	2001	تجزیه و تحلیل بازارهای‌ با اطلاعات نامتقارن

 

 

حکایت دو نوبلیست / گونار میردال و فردریش فون هایک

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

^{نهم اکتبر 1974 میلادی، خبری شگفت‌انگیز مخابره شد: «آکادمی سلطنتی علوم سوئد، جایزه یادبود آلفرد نوبل برای علم اقتصاد را به این افراد اختصاص داده است: پروفسور گونار میردال و پروفسور فردریش فون هایک». علت اعطای این جایزه به دو اقتصاددان نامبرده نیز «به دلیل کارهای پیشتازانه‌شان در زمینه نظریه پول و نوسانات اقتصادی و همچنین به دلیل تحلیل‌های نافذشان در مورد پدیده‌های به هم وابسته اقتصادی، اجتماعی و نهادی» بوده است. در شگفت‌انگیز بودن این خبر همین بس که هایک را به عنوان یکی از سردمداران اقتصاددانان مکتب اتریش می‌دانند و میردال را به عنوان یکی از سردمداران اقتصاددانان مکتب نهادگرایی؛ و کیست آن کس که نداند اختلافات عمیق میان این دو رویکرد اقتصادی را؟ و این شاید به عنوان نقطه آغازی بود برای شگفتی‌هایی که کمیته نوبل طی سال‌های پس از آن آفرید! شگفتی‌هایی که آخرین آنها به آخرین جایزه نوبل اقتصاد مربوط می‌شود؛ یعنی جایزه مشترکی که به غیر از لارس هانسن، هم به یوجین فاما اعطا شد و هم به رابرت شیلر.}

چرا انجمن‌ها و گروه‌های اقتصادی تاسیس شده‌اند؟

حلقه عقلانیت 

 

 

 

^{مرور زندگی افراد تاثیرگذار در حوزه‌های علمی و غیرعلمی، می‌تواند این نتیجه را القا کند که اکثر این افراد، با عضویت یا تاسیس گروه‌ها و انجمن‌های گوناگون، راه را برای پیشرفت خود در آینده هموار کرده‌اند. این موضوع زمانی جالب می‌شود که وقتی گروهی از افراد تاثیرگذارِ همفکر در یک حوزه خاص را غربال و سوابق آنها را بررسی کنیم، درمی‌یابیم که بخش قابل توجهی از آنها از نقطه‌ای یکسان و در کنار یکدیگر کارشان را شروع کرده‌اند و هر یک به تنهایی بعدها جریان‌ساز شدند.}

مروری بر تاریخچه انجمن مونت‌پلرین و اعضای آن

 ^{انجمن مونت پلرین، یک سازمان بین‌المللی است که از اقتصاددانان (از جمله هشت نفر از برندگان جایزه نوبل در زمینه علوم اقتصادی)، فیلسوفان، مورخان، روشنفکران، رهبران تجاری و دیگر افرادی که خود را متعهد به حفظ آزادی شخصی و سیاسی می‌دانند تشکیل شده است. افرادی مانند فردریش هایک، کارل پوپر، لودویگ فون میزس، جرج استیگلر و میلتون فریدمن از پایه‌گذاران این انجمن بوده‌اند. انجمن از مفاهیمی مانند آزادی بیان، سیاست‌های اقتصادی بازار آزاد و ارزش‌های سیاسی یک جامعه باز حمایت می‌کند، در حالی که پایه‌های اساسی آن بر روی لیبرالیسم کلاسیک قرار داده شده و اعتبار خود را از نئولیبرالیسم به دست آورده است.} 

^{هم‌اکنون رئیس انجمن مونت‌پلرین، آلن مِلتزر، استاد اقتصاد سیاسی دانشگاه کارنِگی‌ملون است. مطالعه انجام شده از سوی مِلتزر تحت عنوان «تاریخ فدرال‌رزرو» جامع‌ترین تاریخ‌نگاری در مورد بانک مرکزی به حساب می‌آید. همچنین اعضای کمیته اجرایی این انجمن را نیز آلن مِلتزر، دیپَک لَل، عضو هیات علمی دانشگاه کالیفرنیا لس‌آنجلس، ایمون باتلر، مولف و  برنامه‌ساز اقتصادی اجتماعی و مدیر و یکی از بنیانگذاران موسسه آدام اسمیت، و همچنین ادوین جان فولنِر، رئیس سابق بنیاد هریتیج، تشکیل می‌دهند. معاونان انجمن مونت‌پلرین نیز شامل چهار عضو به نام‌های دیپَک لَل، سوری راتناپالا، استاد حقوق عمومی در دانشگاه کویینزلند استرالیا، وِسِلین ووکوتیچ، اقتصاددان اهل مونته‌نگرو و استاد دانشگاه دونجا گوریچا، و همچنین ژراردو بونژیوانی اهل آرژانتین هستند.}

اقتصاددانان بزرگی که هنوز نوبل نگرفته‌اند

 

^{اکتبر هر سال، زمانی است که برندگان یکی از مهم‌ترین جایزه‌های علم اقتصاد معرفی می‌شوند: جایزه نوبل. جایزه نوبل اقتصاد، موسوم به جایزه بانک مرکزی سوئد برای علم اقتصاد، شور و هیاهویی را برپا می‌کند و موجب توجه ویژه افکار عمومی و جامعه اقتصاددانان به حوزه‌ای می‌شود که جایزه به آن تعلق گرفته است. گاهی شاخه‌ای که به اقتصاددانان فعال در آن نوبل تعلق می‌گیرد، بسیار مشهور و معمول است؛ همچون شاخه اقتصاد مالی که جایزه نوبل 2013 به آن اختصاص یافت. گاهی نیز به اقتصاددانان فعال در شاخه‌ای نوبل تعلق می‌گیرد که چندان نزد عموم شناخته‌شده نیست؛ همچون شاخه طراحی مکانیسم که جایزه نوبل 2012 به آن اختصاص یافت. اما فارغ از تمامی این مسائل، اقتصاددانان فعال در هر حوزه‌ای که جایزه نوبل به آنها تعلق می‌گیرد، در تیررس نگاه‌های تیزی قرار خواهند گرفت که همراه خود انبوهی از پرسش‌ها را دارند. موضوع پایان‌نامه‌های دانشجویی، مقالات و پژوهش‌های اقتصادی، به شدت تحت تاثیر کارهای نوبلیست‌ها قرار خواهد گرفت و شاید بتوان ادعا کرد سرعت رشد علم در حوزه مربوط به نوبلیست‌ها، نسبت به قبل، افزایش می‌یابد. اهمیت جایزه نوبل اقتصاد به قدری است که اثراتش فراتر از مرزهای جغرافیایی است. به عبارت دیگر برای بخشی از اقتصاددانان تمامی کشورها مهم است که بدانند چه کسی برنده جایزه نوبل می‌شود.}

گذشته و آینده انجمن اقتصاددانان ایرانی

^{سومین کنفرانس بین‌المللی اقتصاد ایران طی روزهای دوم و سوم آبان در بوستون برگزار می‌شود. این انجمن با همت برخی اساتید ممتاز ایرانی اقتصاد در امریکا و اروپا از جمله دکتر هاشم پسران، دکتر جواد صالحی اصفهانی، ...}

دکتر مسعود کارشناس، دکتر حسن حکیمیان و دکتر هادی صالحی اصفهانی همراه برخی دیگر از همکاران آنها با دغدغه شناسایی و ارایه راهکار برای اقتصاد ایران و همچنین ایجاد ارتباط میان نسل جدید و قدیم دانش‌آموختگان اقتصاد در ایران وجهان و کم کردن فاصله آکادمیک شکل گرفت.
این انجمن به دور از تنش‌ها و گرایش‌های سیاسی و همچنین با پرهیز از داوری‌های شخصی، بر پایه و چارچوب اصول علم اقتصاد بادعوت از اقتصاددانان و محققان اقتصاد به‌بررسی چالش‌ها و مشکلات ایران پرداخته است. این گفت‌وگو در حاشیه مصاحبه تعادل با دکتر هادی صالحی اصفهانی در اواخر مهر انجام شد.هر چند قرار نبود به مسایل اقتصادی بپردازیم اما بازهم گریزهایی به این موضوعات زده شده است.

در ابتدا درباره شکل‌گیری و اهداف تشکیل انجمن کمی توضیح بدهید؟

 کنفرانس بوستون سومین کنفرانس انجمن بین‌المللی اقتصاد ایران است. البته پیش از تشکیل انجمن هم کنفرانس‌هایی در این سطح برگزار شده بود که آنها زمینه‌ساز شکل‌گیری این انجمن شدند. ایده این‌گونه کنفرانس‌ها و ایجاد انجمنی برای کمک به مطالعات مربوط به ایران به حدود 8سال پیش و در پی افزایش مقالات منتشره درباره ایران بر می‌گردد. آن هم به این دلیل بود که داده‌های بیشتری در اختیار محققان، پژوهشگران و علاقه‌مندان به اقتصاد قرار گرفته بود.

حقایقی درباره نوبلیست‌های اقتصاد

^{تنها زنی که نوبل اقتصاد را به خانه برد، که بود؟}

 

 

^{از سال 1969 میلادی تا کنون 45 جایزه نوبل اقتصاد در جهان اعطا شده است که بیست و دو جایزه تنها به یک اقتصاددان داده شده، در حالی که 17 جایزه را دو اقتصاددان به صورت مشترک دریافت کرده اند. در این بازه زمانی شش جایزه نوبل اقتصاد هم به طور مشترک به سه اقتصاددان داده شده است.}

معرفی اقتصاددان : جورج اکرلف . George Arthur Akerlof

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

نام جورج آرتور اکرلف (George Arthur Akerlof)، در پیوند ابدی با مقاله سال 1970 او یعنی «بازار دست دوم» (The market for lemons) است. مقاله‌ای که توانست توجه اقتصاددانان را به بازارهایی جلب کند که در آنها اطلاعات بین دو طرف معامله متفاوت می‌باشد. این مفهوم از اطلاعات نامتقارن که تاثیر عمیقی بر شاخه‌های علم اقتصاد برجای گذاشت، در سال 2001، اکرلف را (به همراه جوزف استیگلیتز و مایکل اسپنس) مستحق دریافت جایزه نوبل ساخت

هربرت سایمون

هربرت ای سایمون (Herbert A. Simon) در 15 ژوئن 1916 در ایالات متحده به دنیا آمد. او مدرک دکتری خود را از رشته‌ی علوم سیاسی دانشگاه شیکاگو در سال 1943 اخذ نمود و 7 سالی را قبل از پیوستن به دانشگاه کارنگی ملون، به کار در موسسه تکنولوژی ایلینویز مشغول بکار بود. او در سال 2001 در کسوت استادی دانشگاه کارنگی ملون درگذشت. ایشان مفتخر به دریافت جوایز و نشان‌های متعددی در سال‌های 1975، 1986 و 1978 شده است که مهم‌ترین آنها مربوط به جایزه نوبل اقتصاد می‌باشد.

اقتصاددان : رابرت اف انگل Robert F. Engle

 

 

 

 

 

رابرت اف انگل (Robert F. Engle)، دامنه‌ی وسیعی از مطالعات اقتصادی از اقتصاد شهری تا رگرسیون طیفی (band spectrum regression)، تقاضای برق، مدلسازی فضا-حالت (state-space)، آزمون، برونزایی، داده‌های فصلی، قیمت‌گذاری اختیار(option pricing) و ساختار خرد تامین مالی بازار را در کارنامه‌ی خود دارد. پیشبرد وی در هم خطی و ناهمسانی شرطی خودهمبسته (ARCH) تحولی در زمینه‌ی اقتصادسنجی سری زمانی، مدلسازی اقتصاد کلان و قیمت‌گذاری دارایی ایجاد کرده است. همچنین زمینه‌ی تحقیقاتی اقتصادسنجی مالی و توسعه‌های متناظر در مدیریت و اندازه‌گیری ریسک بیشتر مرهون مدل‌های ARCH و سایر فعالیت‌های علمی انگل در دهه‌ی 1980 است.