درس هایی از غول های دنیای فناوری
کسب وکار در طول دهه گذشته شاهد ظهور نخبه سالاری بوده است: غول های جدید تکنولوژی، مانند شرکت هایی نظیر گوگل، فیس بوک، آمازون و eBay که رشد نجومی و فروشی بالغ بر یک میلیارد دلاری را در پنج سال ابتدایی فعالیت خود تجربه کرده اند.
این در حالی است که شرکت Procter & Gamble تولیدکننده کالاهای مصرفی، در مدت زمان بیست سال توانست به فروش سالانه یک میلیارد دلاری دست پیدا کند. علاوه بر این بسیاری از این رهبران بازار سودآوری بالایی داشته و اغلب حاشیه سودی بیش از ۲۵ درصد را تجربه کرده اند. مشابه چنین آماری در صنایع معدودی قابل مشاهده است.
استراتژی تکامل:
آیا چنین شرکت هایی به دنبال ظهور فناوری های نوین شروع به فعالیت کرده اند؟ بعید به نظر می رسد. درواقع بسیاری از این شرکت ها به طریقی متمایز رقابت می کنند. استفاده از الگوریتم های تکاملی. الگوریتم هایی که برای مثال پیام های تبلیغاتی را حین خرید آنلاین برای مشتری ایجاد و پیشنهاد بلیت های مشابه و امکانات مرتبط با شهر مقصد مشتری، هتل ها و... به وی ارائه می کنند.
با هر بار جست وجوی بیشتر در میان گزینه های مختلف توسط مشتری داده های الگوریتم افزایش پیدا می کند. به این ترتیب الگوریتم مورد نظر از طریق الگوهای تعیین شده برای مراجعات بعدی آماده می شود. به طور خلاصه باید گفت: الگوریتم های تکامل به این شرکت ها اجازه می دهند از فرصت های جدید بهره مند شوند و در شرایط عدم اطمینان محیطی و تغییرات سریع، قادر به فعالیت در بستر آنلاین باشند.
در سطوح بنیادی نیز اصول تکاملی مشابه در سطح سازمان و سطح استراتژیک یا حوزه هایی که به کمک تجارب مدیریتی هدایت می شوند، اتخاذ می شود. استراتژی های تکاملی جایگزین متعادل تر بوده و به سازمان اجازه می دهد با شرایط متغیر انطباق پیدا کرده و از فرصت های پیش رو به بهترین نحو ممکن بهره برداری کنند.
سه شرکت را در نظر بگیرید که مدل های کسب وکار به ظاهر متمایزی دارند: گوگل، آمازون، نتفلیکس. الگوریتم های اصلی تکامل این شرکت ها وظایف مشابهی برعهده دارند. این الگوریتم ها به دنبال شناسایی بالاترین رتبه کلیک روی پیام های تبلیغاتی و پیشنهاد تماشای فیلم های تبلیغاتی و گردآوری اطلاعات درخصوص بیشترین جست وجو ها بوده و به طور همزمان در حال بررسی جریان مداومی از اطلاعات حاصل از جست وجوی کاربران، پیام های تبلیغاتی و فیلم هایی که به تازگی منتشر شده اند، هستند.
جالب است که در بسیاری از موارد این شرکت ها اصول تکاملی استراتژیک و سازمانی مشابهی اتخاذ می کنند، زیرا کسب وکار به طور کلی مستلزم پشتیبانی سریع از یادگیری تطبیقی است تا از رقبا پیشی بگیرد.
برای مثال شرکت گوگل یکی از پیشروان پیاده سازی اصول تکاملی در حوزه استراتژیک و سازمانی است. تلاش های این شرکت شامل بهبود برنامه های تبلیغاتی محصولات و انجام سرمایه گذاری های اکتشافی از طریق Google Ventures با هدف آغاز پروژه های سودآوری نظیر Google Glass است. به یاد داشته باشید اگر گوگل اقدام به جمع آوری و مطالعه تام اطلاعات ممکن و مورد نیاز برای ارزیابی گزینه ها نمی کرد، هرگز قادر به کسب موفقیت نبود. برای نمونه Google Ventures به شدت بر تحلیل های پیش بینی کننده به منظور ایجاد توازن در تصمیمات سرمایه گذاری در یک صنعت وابسته است.
گوگل به طریقی مشابه روش هایی را به منظور بررسی سریع و کم هزینه گزینه ها توسعه داد. به منظور تمرکز بر خطرات و هزینه های طرح، شرکت اقدام به راه اندازی طرح Google Glass در میان گروهی منتخب از مشتریان کرد، حتی با شکست پروژه Google Glass، شرکت کنندگان آن هیجان و لذت مشارکت در طرحی فوق العاده را تجربه خواهند کرد.
درنهایت باید اشاره کرد که شرکت گوگل همواره به دنبال بررسی و اجرای طرح هایی است که منجربه هدر رفت منابع نمی شوند. همواره به بررسی و ارزیابی نتایج می پردازد و به طور مداوم اقدام به تخصیص منابع در میان پروژه های مختلف می کند. در طول ۱۰ سال گذشته، شرکت گوگل سالانه ۱۰ الی ۱۵ محصول و طرح مختلف را معرفی یا حذف کرده است (بدون داشتن مشتری خاص یا ایجاد تغییرات سازمانی)آنها معتقدند اطلاعات هدفمند هدایتگر هر تصمیمی است.
همچنین شرکت گوگل امکان اختصاص زمان بیشتر برای پروژه های اکتشافی و نوآورانه را فراهم ساخته است که به طرح «بیست درصد زمان بیشتر» موسوم است و براساس آن، در این بازه زمانی کارکنان اجازه دارند زمان خود را به طرح های غیررسمی و نوآورانه اختصاص دهند.
سازمان های تکاملی و صنایع با فناوری های پیشرفته:
امروزه اصول مشابهی توسط کسب وکار های قدیمی برای غلبه بر چالش های عملیاتی نظیر قیمت گذاری پویا و اقتضایی و معامله اوراق بهادار اتخاذ می شود که مستلزم تصمیم گیری در شرایط بغرنج، پویا و دارای عدم اطمینان هستند. در صحنه استراتژیک، تقریبا هر سازمانی با چالش هایی در خصوص مدیریت سبد محصولات، استراتژی تحقیق و توسعه و توسعه محصول روبه رو هستند. با این حال سازمان های معدودی اصول تکاملی نظام مندی اتخاذ می کنند.
شرکت های صنایع مختلف اکنون با محیط های پویا و غیرقابل اطمینانی روبه رو هستند و نیاز به اتخاذ چنین سیاست ها و اصولی دارند، زیرا پویایی و عدم قطعیت ارزش کسب دانش جدید را افزایش می دهد. با این وجود، باید خاطر نشان کرد که کاوش حوزه های جدید بدون برخورداری از رویکردی متعادل پرهزینه و مخاطره آمیز است.
استراتژی تکامل چیزی فراتر از نصایح ساده برای افزایش تجربه، انعطاف پذیری و پویایی و بهره مندی از داده های حجیم است. عدم برخورداری از یک استراتژی تکاملی یکپارچه و خود تنظیم چنین سیاست هایی را بی اثر و البته پرهزینه خواهد کرد و پیچیدگی و میزان ریسک را به دلیل عدم تطابق با منافع بالقوه و ویژگی های محیطی افزایش خواهد داد. استراتژی تکاملی نه تنها شما را به کاوش بیشتر تشویق می کند، بلکه این اطمینان را می دهد که شما از زمان و میزان استفاده و بهترین روش های کاوش موثر اطلاع دارید.
ایجاد سازمانی تکاملی:
کل بزرگ تر از مجموع قسمت های تشکیل دهنده آن است.(ارسطو)
برای ایجاد سازمانی تکاملی شرکت ها باید الگوریتم استراتژی تکامل را به نرم افزار سازمان خود تبدیل کنند. به این منظور باید اقدامات ذیل را در پیش بگیرند:
ایجاد ذهنیت اکتشافی: افزایش ریسک پذیری و تحمل خطا.
تقویت مهارت مدیریت اطلاعات پویا: ایجاد طیف وسیعی از منابع اطلاعاتی و ایجاد امکان تحلیل های پیش بینی کننده به منظور اندازه گیری و مدیریت فرآیند اکتشاف.
ساخت موتور آزمایشی: استفاده از آزمایش های سریع (مجازی) در مقیاس های کوچک و کاهش هزینه های شکست.
انعطاف پذیری در کسب و تخصیص منابع: به اشتراک گذاری منابع و اطمینان از عدم تنبیه مدیران پروژه ها در صورت شکست.
افزایش سرعت ساعت استراتژیک: کوتاه کردن چرخه های برنامه ریزی و حلقه های بازخورد.
تنظیم مداوم الگوریتم: ارزیابی میزان انطباق عدم قطعیت و پویایی محیط با پارامترهای موتور آزمایش.
ترکیب اقدامات اشاره شده به سیستم یادگیری یکپارچه و اطلاعات محوری منجر می شود که شرکت های پیشرو امروزه از آن به عنوان ابزاری برای رویارویی با دنیای پیچیده استفاده کنند. در مقابل، تمرکز بیش از حد یا حذف هر یک از این خطوط باعث بی اثر شدن فعالیت های کل سیستم می شود.
شرکت شل از جمله سازمان هایی است که در این عرصه فعالیت می کند، وال مارت به طور مداوم آزمایش هایی را پیرامون برنامه های فروشگاه های خود انجام داده و تحلیل های دقیقی را به منظور بررسی کیفیت نتایج به کار می بندد، شرکت ۳M در صدد است آزمایش هایی را با هدف سرعت بخشیدن به نوآوری انجام دهد. پیش بینی می شود ایجاد سازمان های تکامل یافته و اتخاذ استراتژی های مرتبط با آن در آینده به سیاستی غیرقابل انکار برای شرکت های صنایع مختلف تبدیل شود.
در پایان باید اشاره کرد که استراتژی های تکامل برای سازمان ها ناشناخته و جدید بوده و پیاده سازی آنها تا حدودی دشوار است و البته از دیدگاه رقابت کاملا ارزشمند است. از این رو در صورت انتخاب سیاست های تکامل برای سازمان باید از دام های رایج این حوزه (دام تمرکز بیش از حد یا دام بدبینی و دام اکتشاف بیش از حد و...) اجتناب کنید.
ترجمه فریبا ولیزاده
