سیاست های اعتراضی و بحران توسعه

 

^{سیاست اعتراضی هم از دیگر جهت گیریهایی است که می تواند در این دسته بندی قرار داشته باشد اما آیا ایران می تواند جهت گیری اعتراضی لحاظ کند؟}

^{دانشکده علوم زمین، میزبان نشستی تخصصی با حضور جواد اطاعت، رئیس این دانشکده، تنی چند از اساتید و جمع کوچکی از دانشجویان بود. نشستی با موضوع توسعه و سیاست خارجی.
در این نشست دکتر اطاعت به تشریح دیدگاهها و برخی پژوهشهای خود در حوزه توسعه سیاست خارجی پرداخت.
او توضیح داد: پیش از بهره برداری از منابع نفت و گاز دنیا، ایران به لحاظ نظامی، جایگاهی استراتژیک داشت که این جایگاه به تبع قرار داشتن ایران میان دو قدرت بزرگ نظامی در غرب و شرق شکی گرفته بود.
اما به مرور و با ورود به دوران استراتژیک نفتی و گازی جهان، جایگاه ایران از لحاظ نظامی به جایگاهی ژئواکونومی تغییر کرد. این تغییر به تبع افزایش اهمیت نفت در دنیای جدید بود.
اطاعت با طرح این سوال که آیا این جایگاه ویژه ژئواکونومی برای ایران همچنان به قوت خود باقی است؟، عنوان کرد: امروز دنیا به سمت ارتقای تکنولوژی در حرکت است. به ویژه تکنولوژی در آمریکا و در حوزه حفاری های عمیق رشد کرده، از سوی دیگر انرژی های نوبه صورتی فراگیر در جهان رو به افزایش است. این عوامل موجب شده که اهمیت نفتی خاورمیانه رو به کاهش بگذارد.
همواره جایگاه جغرافیایی کشورها در طول زمان و تحت تاثیر تحولات بین المللی تغییر می کند. رشد انرژی های نو در دنیا موجب شده که اهمیت کشورهای دارای منابع فسیلی کمرنگتر از قبل شود. به همین ترتیب تا زمانی که اولویت ایران در فضای بین المللی همچنان برپایه ذخایر نفت و گاز قرار داشته باشد، با توسعه انرژی های نو در دنیا، جایگاه استراتژیک جغرافیایی ایران تغییر خواهد کرد.
این تحلیل گر مسائل سیاسی می گوید: در جریان توسعه کشور علاوه بر جایگاه عنوان شده، رویکردهای کلان در حوزه سیاست خارجی هم می تواند مسیر توسعه کشور و همچنین جایگاه ژئواکونومی ایران را تحت الشعاع قرار دهد. جهت گیری سیاست خارجی همواره در چند قالب مشخص قرار می گیرد.
او توضیح داد: ایران به تبع جایگاه جغرافیایی خود نمی تواند از سیاست بی طرفانه بهره بگیرد. سیاست اعتراضی هم از دیگر جهت گیریهایی است که می تواند در این دسته بندی قرار داشته باشد اما آیا ایران می تواند جهت گیری اعتراضی لحاظ کند؟
اطاعت اضافه کرد: بدون شک اگر تمام ثروت ملی را صرف سیاست خارجی اعتراضی کنیم، باز هم چیزی عاید کشور نمی شد. معتقدم که جهت گیری اعتراضی با منافع و مصالح ملی کشور همخوانی ندارد. آیا باید منابع و انرژی کشور را صرف مبارزه با آمریکا کرد؟ تداوم سیاست های اعتراضی در آینده نه چندان دور، ایران را به کشوری توسعه نیافته تبدیل می کند. کمااینکه اگر ما نتوانیم از دام تحریم خارج شویم، به کشوری توسعه نیافته تبدیل می شویم. در شرایط حال حاضر، بهترین رویکرد و سیاست برای کشور رویکرد تعاملی است و کشور را به سمت توسعه پیش می برد.}