«بند پ»با اقتصاد چه می‌کند؟
رابطه یا ضابطه، «بند پ» و بسیاری از اصطلاح‌ها در ادبیات عامه مردم ایران به صورت پررنگی مشاهده میشود ؛تا جایی‌که طنز آن بیشتر دم‌خور مردمانی شده است که انگار دردهای خود را در قالب گویش طنز مطرح می‌کنند، در دهه 70 و طنزهای مهران مدیری درون مایه طنز خود را بیشتر اوقات بر مساله پارتی بازی قرار می‌دادند.
پارتی در زبان فرانسه به معنی حزب است و پارتی‌بازی در اصل همان حزب بازی است. در زمان احمد شاه قاجار این اصطلاح بر زبان‌ها افتاد. در آن زمان هر که با حزب حاکم، همراه بود، چه دارای صلاحیت و چه بی‌صلاحیت بر جایگاه قدرت می‌نشست و عمدتا فرنگ رفته‌ها این اصطلاح را بر سر زبان‌ها انداختند. کم‌کم این اصطلاح گستردگی بیشتری پیدا کرد.
بسیاری از کارشناسان بر این باورند، این نوع از ارتباط که تحت عنوان پارتی‌بازی از آن اسم برده میشود در ایران به دلیل نبود شکل‌گیری ساختار قانونی در جذب نیروی انسانی است و شاید به‌همین دلیل باشد که بهره‌وری نیروی کار ایرانیان توسط مراجع مربوطه پایین است. از سویی دیگر برخی دیگر از کارشناسان عوامل فرهنگی و بستر تاریخی توسعه‌نیافتگی را دلیل این اتفاق می‌دانند.
استاد مدیریت دانشگاه اصفهان درباره میزان بروز پارتی‌بازی در سازمان‌های مختلف با اشاره به تحلیل سازمان‌های ایران در 100 سال گذشته گفت: این پدیده در سازمان‌هایی که ریشه فنی – مهندسی دارند به این علت که سطح تخصص بیشتری جهت انجام کار مورد نیاز است، کمتر اتفاق افتاده، اما این میزان در سازمان‌هایی که ریشه ارباب – رعیتی دارند افزایش می‌یابد به این دلیل که مشاغل اینگونه سازمان‌ها به سطح تخصص کمتری نیاز دارند.
این استاد دانشگاه معتقد است: سازمان‌هایی که در حوزه‌های تخصصی فعالیت می‌کنند قاعده پارتی‌بازی در آنها کمتر دیده میشود، بنابراین «بخش دولتی که شاید بیشتر خدماتی است و سطح تخصص در سازمان‌های آن کمتر مورد نیاز است، به مراتب بیشتر مورد این پدیده واقع میشود».
علی صفری با بیان اینکه پارتی‌بازی در استخدام یک آسیب اجتماعی است، گفت: در سازمان‌های ایران به تناسب شغل و شاغل توجه نمی‌شود که این در درازمدت سازمان مربوطه را دچار نبود بهره‌وری و سوءمدیریت می‌کند. تناسب میان شغل و شاغل یکی از اصول مدیریت صحیح در سازمان‌های امروزی است که داشتن تحصیلات و تجربه مرتبط با شغل و همچنین بعضی ویژگی‌های روحی، روانی و جسمانی از جمله شرایط احراز این تناسب است.
چهار پارامتر مهم در جذب صحیح نیرو، از نظر این استاد دانشگاه «تجزیه و تحلیل شغل»، «کارمندیابی»، «استخدام» و «اجتماعی‌سازی» بر مبنای برنامه‌ریزی منابع انسانی است، در واقع این استاد مدیریت دانشگاه اصفهان معتقد است: اگر تعداد نیرو، همراه با ویژگی‌های مورد نیاز، درست اجرا شوند، جذب نیرو به درستی انجام میشود، بنابراین سازمان‌های ایران، در حوزه مدیریت هنوز پارادایم‌های پیشرفت را طی نکرده‌اند و نگاه ما به انسان در سازمان‌ها، هنوز یک نگاه هزینه‌زا است و تا زمانی که این دیدگاه تبدیل به دیدگاهی که در آن انسان سرمایه تلقی میشود، نشود، شایسته‌سالاری برقرار نمی‌شود.
پارتی‌بازی از نظر این عضو هیات علمی دانشگاه اصفهان ارتباطی با پدیده بیکاری ندارد، به این دلیل که استخدام یک فرد باعث میشود فرد دیگر بیکار بماند، حال فرقی نمی‌کند شایسته باشد یا نباشد، اما پارتی‌بازی می‌تواند یکی از علل بیکاری شایسته‌ها باشد.
صفری با اشاره به تاثیرگذاری پارتی‌بازی بر شایسته‌سالاری، افزود: علمی نبودن جذب نیرو، توجه نکردن به بحث‌های انسانی و نگاه هزینه‌ای داشتن به منابع انسانی در سازمان‌های ایران، از جمله علل بروز پارتی‌بازی است. پارتی‌بازی، بهره‌وری و تولید ناخالص ملی را کاهش می‌دهد و حتی پارتی‌بازی می‌تواند یکی از دلایل ظهور پدیده فرار مغزها تلقی شود.
حالا یکی از مدیرانی که 23 سال سابقه حضور در نظام بانکی ایران را در کارنامه دارد در گفت‌وگو با فارس اذعان کرده که، تسهیلات بانکی به جای پرداخت منظم به بخش واقعی تولید به صورت سفارشی پرداخت میشود و به‌جرات می‌توان گفت 80 درصد تسهیلات به صورت سفارشی و تنها 20 درصد به صورت ضابطه‌ای پرداخت میشود. حکیمی‌پور با اشاره به میزان تسهیلات پرداخت شده در یکی از بانک‌های دولتی از سال 85 تا 88 را سه هزار میلیارد تومان عنوان کرد و گفت: این میزان توسط برخی اعضای هیات مدیره به صورت سفارشی پرداخت شد و هنوز هم به چرخه نظام بانکی باز نگشته است.
اعتراف دیگری بر پارتی بازی که امروز نه‌تنها نظام بانکی ایران را بیش از پیش با ناکارآمدی مواجه ساخته بلکه شاید بسیاری از مسائلی که کارشناسان از عواقب پارتی‌بازی می‌دانند را موجب شده است. اتفاقی که به‌نظر حتی سودای بهبود در سر نمی‌پرورد.
