توضیحات مدرس مدرسه اقتصادی لندن از وضعیت تحریم های ایران

^{ا شکایت برخی از شرکت ها و بانک های ایرانی نسبت به اعمال تحریم های اتحادیه اروپایی دادگاه  این اتحادیه که عالی رتبه ترین نهاد قضایی اروپاست با وارد دانستن اعتراضات مطروحه رای به لغو تحریم های بانک سینا،بیمه معلم،دانشگاه صنعتی شریف و .. داد. علی حبیب نیا،محقق و مدرس مدرسه اقتصادی لندن وضعیت تحریم های ایران پس از توقف محدودیت های اقتصادی اتحادیه اروپا را مورد ارزیابی قرار داده است که مهمترین مباحث آن بدین شرح است:}

^{*قاعدتاً حکم اخیر دادگاه اروپایی در رابطه با تحریم‌هایی است که کشورهای عضو اتحادیه اروپا را در‌بر می‌گیرد و نه تحریم‌های چندجانبه شورای امنیت سازمان ملل و آمریکا. فلسفه رفع تحریم‌های اخیر را هم باید در انتفاع کشورهای اروپایی در رفع تحریم از ایران جست‌وجو کرد}

^{*با توجه به وضعیت نامساعد اقتصادی این روزهای قاره اروپا برخی از کشورها تصمیم گرفته‌اند مجدداً روابط اقتصادی با ایران را در دستور کار خود قرار دهند و این کشور را به عنوان یکی از مقاصد صادرات محصولات‌شان انتخاب کنند؛ در حقیقت مذاکرات هسته‌ای فرصتی را برای این کشورها ایجاد کرد تا خارج از عرف تجاری سال‌های گذشته برای رابطه با تهران برنامه‌ریزی کنند.}

گزارشی از فعالیت شرکت هایی که برای شما وام می خرند/ وثیقه اجاره کنید، وام بگیرید

^{شبیه هال کوچک یک آپارتمان است که با سه میز کار در اطراف آن به شکل دفتری تجاری در آمده است. تلفن های روی میزها بی وقفه زنگ می خورد و دو خانم شیک پوش و آقای جوان دیگری که کارمندان موسسه را تشکیل می دهند، کلافه از گرمای تیرماه 92 در پاسخ به بیش​تر مشتری ها جملات مشابهی را تکرار می کنند. روی میز هر سه کارمند بین کاغذهای درهم، صفحه‌ی «شراکت» نیازمندی‌های همشهری، مشترک است. بخش بزرگی از یک ستون را آگهی موسسه‌ای حقوقی پر کرده، طوری که اگر کارمندان این موسسه روی آن را هایلایت نکشیده بودند هم این جمله به چشم می‌آمد: «ضامن و وثیقه از ده میلیون تا ده میلیارد جهت ارائه به  بانک و دادگاه موجود است.» میان آگهی های فراوان بزرگ و کوچک این بخش که جز یکی دو شماره ی تماس چیز دیگری ندارند، این شرکت با شماره ثبتی به مؤسسه ی خود اعتبار بخشیده تا اگر هر کدام از خانواده های 217 هزار زندانی کارشان به دلالان این بازار افتاد، به آن ها و مؤسسه ی حقوقی شان راحت تر اعتماد کنند.}

^{خانم جوانی که بدهکاری همسرش پای او را به این دفتر باز کرده، با استرس زیادی با انگشترش بازی می کند و منتظر است تا جلسه اتاق روبرویی تمام شود. او اصرار دارد حتماً  شخصاً با مدیر شرکت صحبت کند. اما یکی از کارمندان به او می گوید:«شیوه کار این است که باید 11 درصد ازمبلغ سند را پرداخت کنید و به اندازه ی کل آن سفته بدهید. اول یک مقداری از آن را به عنوان پیش پرداخت می دهید، یکی دو روز بعد هم بین شما و سند گذار روبروی دادگاه قراری تنظیم می کنیم.بعد هم 500 هزار تومان هزینه ی کارشناسی دادگاه است که در جریان کارهای اداری خودتان باید بپردازید. وثیقه ای که شما برای آزادی همسرتان نیاز دارید فقط 60 میلیون است واین اصلاً مبلغ زیادی در بین مشتریان ما نیست. تمام کارهای مان تحت نظر وکیل است و خیال تان راحت باشد هیچ مشکلی پیش نمی آید. آقای مدیر سرشان شلوغ است و اطلاعاتی بیش تر از این به شما نمی دهند.»}

16 شاخص اقتصادی در یک نگاه / کاهش 58 درصدی نوسان نرخ دلار

 

^{آخرین آمار از شاخص های اقتصادی بیانگر بیشترین افزایش شاخص در اسناد بانکی برگشت خورده و بالاترین کاهش در ارزش سهام معامله شده در بورس همچنین ریزش 57.5 درصدی نوسان نرخ دلار است.}

 بررسی آخرین آمار و ارقام بانک مرکزی از شاخص های کلان اقتصادی و بانکی که اغلب مربوط به مراد ماه بوده و هنوز برای شهریور ماه به روز رسانی نشده است نشان می دهد که شاخص بهای کالا و خدمات مصرفی در مناطق شهری در شهریورماه نسبت به ماه قبل 1.4 درصد و نسبت به ماه مشابه سال قبل (تورم نقطه به نقطه) 14.4 درصد افزایش یافته است در عین حال که این شاخص در دوازده ماهه منتهی به آخرین ماه تابستان با رشد 21.1 درصدی همراه بود.

آخرین شاخص اعلامی از بهای کالا و خدمات مصرفی در شهر تهران هم مربوط به مرداد و بیانگر تورم ماهانه 1.1 درصدی و تورم نقطه به نقطه 14.8 درصدی است.

پیش‎بینی سیف از رشد اقتصادی ایران

ولی الله سیف که برای شرکت در اجلاس پاییزه صندوق بین المللی پول و بانک جهانی به واشنگتن سفر کرده است در گفت‌وگو با بلومبرگ اظهار داشت اقتصاد ایران حتی با وجود حفظ تحریم ها به رشد خود ادامه خواهد داد.

وی افزود: پیش بینی می شود رشد اقتصادی ایران در سال جاری به ۳ درصد برسد.

رئیس کل بانک مرکزی ایران تاکید کرد وضعیت اقتصادی ایران رو به بهبود دارد.

سیف در مورد برنامه های اقتصادی دولت ایران گفت: برنامه هایی که ما هم اکنون داریم بر پایه این حقیقت قرار دارند که تحریم ها ادامه می یابد و و این مسئله مفروض گرفته شده است. طبیعتا اگر تحریم ها برداشته شود ما نتایج بهتری بدست خواهیم آورد.

محک بانک مرکزی در حذف دلار و حاکمیت روبل

 پیمانهای پولی دوجانبه روشی برای انجام تجارت بین دو کشور بدون دخالت دلار به عنوان پول واسط است که تا کنون بیش از 50 مورد از این پیمانها بین کشورهای مختلف منعقد شده و خود را از تلاطم و دردسرهایی که ممکن است حاکمیت دلار در مبادلات آنها ایجاد کند رهانیده‌اند.

با این وجود در حالی که در سالهای اخیر تحریمها علیه کشورمان تشدید شده و در راس تمامی حوزه‌ها سیستم تعاملات بانکی خارجی را به شدت تحت تاثیر قرار داده و موجب مسدود شدن حسابهای دلاری و یورویی ایران و عدم امکان استفاده از آنها در تجارت فرامرزی با شرکای تجاری شده است، به اعتقاد کارشناسان و برخی مسئوولان، بانک مرکزی به منظور کاهش این فشارها به طور جدی برای امضای پیمان پولی دوجانبه با هیچ کشوری وارد مذاکره نشده است.

کارشناسان در عین حال که عنوان می‌کنند اقتصاد ایران قدرت حذف کامل دلار را ندارد، بر این عقیده‌اند که نباید از پیمانهای پولی غافل ماند، چرا که در شرایط ویژه‌ای مانند امروز می‌تواند در رفع بسیاری از مشکلات و موانع پولی و ارزی گره گشا باشد.

سرمقاله دنیای اقتصاد : تعیین نرخ ها در بازار بین بانکی

با توجه به کاهش رشد تورم، در ماه های اخیر زمزمه هایی در زمینه کاهش دستـــوری نرخ سود تسهیلات یا سپرده ها از طرف برخی مقامات دولتی یا بخش خصوصی شنیده می شود. تردیدی وجود ندارد که کاهش نرخ تورم در یک سال اخیر اثر مثبتی بر بازار پولی و بانکی کشور داشته و موجب کاهش نوسانات نرخ سود سپرده ها شده است. از طرف دیگر تاکید بانک مرکزی ایران بر عدم دخالت در تعیین نرخ برای سپرده ها و تسهیلات به خصوص در مورد عقود مشارکتی، نشان دهنده تمایل مسوولان پولی و بانکی کشور به سپردن تعیین نرخ به بازار است و بانک مرکزی در این زمینه صرفا از طریق ساز و کار عرضه و تقاضا در بازار ایفای نقش می کند.رشد نقدینگی 29 درصدی در چهارماهه اول سال نشان می دهد که به رغم عزم بانک مرکزی در جلوگیری از رشد نقدینگی که عامل اصلی رشد تورم است، نقدینگی کماکان رشد پیدا کرده است.

اقتصاد ایران نگران روندهای غیرقابل پیش‌بینی

گزارش های تازه ای که از سوی بانک مرکزی منتشر شده نشان می دهد نرخ رشد اقتصادی کشور در فصل بهار به 4.6 درصد رسیده است. رشد 75 درصدی تولید صنایع خودروسازی و افزایش فعالیت صنایع نفتی مهمترین دلیل در جهش رشد اقتصادی کشور بوده است. نرخ رسمی تورم نیز به عددی کمتر از 23 درصد رسیده است. همگی مولفه های اقتصادی نشان می دهد، وضعیت اقتصادی ایران به سمت مطلوبی باید حرکت کند ولی همچنان فعالان اقتصادی در مورد آینده کسب و کارشان با تردیدهایی مواجه اند. پس از بازگشت تیم مذاکره کننده ایران از ژنو و چند گفت و گوی رسانه ای وزیرامور خارجه که لحنی نه چندان امیدوارکننده در مورد آینده مذاکرات هسته ای داشت، قیمت دلار در بازار با رشد قابل توجهی مواجه شد و به مرزهای 3هزار و 255تومان رسید. همین اتفاق فعالان اقتصادی را نسبت به آینده بدبین کرده است چراکه آنها نگران روزهایی شده اند که کنترل بازار و صنعت ایران با چنین اتفاقاتی از دست فعالان اقتصادی خارج شود.

رشد اقتصادی کشور در فصل اول سال ۹۳ به ۴.۶ درصد رسید

 بر اساس محاسبات مقدماتی و اولیه اداره حساب‌های اقتصادی این بانک، تولید ناخالص داخلی کشور به قیمت پایه و به قیمت‌های ثابت سال ۱۳۸۳ در فصل اول سال ۱۳۹۳  به ۴۸۰۴۹۱ میلیارد ریال رسید که نسبت به رقم مشابه فصل اول سال ۱۳۹۲ به میزان ۴.۶ درصد رشد نشان می‌دهد.

برای دریافت خلاصه گزارش تحولات اقتصادی ایران در بخش واقعی در سه ماهه اول سال ۱۳۹۳ اینجا را کلیک کنید.

برای دریافت گزارش نکاتی در خصوص رشد اقتصادی در فصل اول سال ۱۳۹۳ اینجا را کلیک کنید.

مایکل اسپنس (برنده نوبل اقتصاد) : بورو به سمت بهبود می رود

 ^{از بانک مرکزی اروپا گرفته تا دیگر نهادهای تصمیم گیری در اتحادیه اروپا مانند شورای اروپا همگی این روزها با انتقادات گسترده ای مواجه هستند چرا که اقتصاد اروپا همچنان علمکرد قابل قبولی ندارد و نه تنها بار دیگر در آستانه رکورد قرار گرفته بلکه خطر منفی شدن نرخ تورم نیز منطقه پولی یورو را تهدید می کند. با این حال مایکل اسپنس، برنده نوبل اقتصاد سال 2001، از طرح های بلندمدت اتحادیه اروپا برای بهبود اقتصاد این منطقه حمایت کرده است. مایکل اسپنس با اشاره به گزارشی که اخیرا توسط کمیسیون اروپا منتشر شده می نویسد که اتحادیه اروپا قصد دارد برای افزایش برابری و همچنین فراگیرشدن فرصت های اقتصادی در بخش عمومی سرمایه گذاری کند.}

بانک مرکزی ایران لغو تحریم شد

این حکم توسط شعبه بدوی دادگاه اتحادیه اروپا صادر شده و به معنی لغو فوری تحریم‌ بانک مرکزی ایران توسط این اتحادیه نیست و قابل تجدیدنظر است.

دادگاه اتحادیه اروپا می‌گوید شورای اروپا برای ادعای خود هیچ دلیل و مدرکی ارائه نکرده و به هیچ نقل و انتقال مشخصی اشاره نکرده است و از اینرو این تصمیم باید لغو شود.

 در ژانویه 2012 اتحادیه اروپا تصمیم گرفت که به دلیل "نگرانی از ابعاد نظامی احتمالی برنامه هسته‌ای ایران" خرید نفت از ایران را قطع کند و بانک مرکزی ایران را مورد تحریم قرار دهد. به دنبال تحریم بانک مرکزی ایران داراییهای این بانک نیز در اروپا مسدود شد.

 

تحریم‌های اتحادیه اروپا به دنبال رشته‌ای از قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل وضع شد.

 

شورای اروپا در آن مقطع اعلام کرد که یکی از دلایل تحریم بانک مرکزی ایران کمک این نهاد مالی به دور زدن تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران بوده است.

گربه سیاه سیستم بانکی

مدت هاست بحث مطالبات معوق بانکی به یکی از پرحاشیه ترین مسائل خبری سیستم بانکی وکل کشور تبدیل شده است.به طوری که اکنون این موضوع را یکی از بزرگ ترین اولویت های بانکی کشور می دانند و البته کلید خروج بانک ها از رکود و ورشکستگی. در یک نگاه گذرا، مطالبات معوق بانکی که اکنون در رقم دقیق آن اختلاف وجود دارد، از چند جهت ایجاد شده اند.

جهت اول خود دولت است که در طول زمان با مجبور کردن بانک ها به پرداخت برخی تسهیلات در قالب طرح های مختلف و همچنین نپرداختن مطالبات بانک ها به دلیل تعهداتی که کرده است،

بدون توجه به اخطار بانک مرکزی؛ سقف انتقال وجه اینترنتی 100میلیون شد

^{برخی بانک‌ها درحالی سقف انتقال وجه اینترنتی بین حساب‌های داخلی خود را تا 100 میلیون تومان افزایش داده اند که مدیرکل فناوری اطلاعات بانک مرکزی می گوید این بانک تاکنون مصوبه ای در این خصوص نداشته ولی بانک‌هاباید ریسک فناوری را بپذیرند.}

افزایش سقف برداشت نقدی و انتقال وجه دستگاه های خودپرداز بانک‌ها یکی از مهمترین خبرهای بانکی در ماه های اخیر بوده است که واکنش های بانک مرکزی را نیز به همراه داشته است.

ماجرا از این قرار است که بانکداران در برنامه ای مشترک نسبت به افزایش سقف برداشت از دستگاه های خودپرداز اقدام کردند و با وجود مخالفت بانک مرکزی با این سیاست کماکان مسیر خود را پیش می روند.

متن کامل طرح اصلاح قانون پولی و بانکی

^{تن کامل طرح 7 بندی نمایندگان مجلس برای اصلاح قانون پولی و بانکی کشور منتشر شد}

طرح یک فوریتی الحاق هفت بند به ماده 34 قانون پولی و بانکی کشور مدتی پیش در صحن علنی مجلس به تصویب رسید.این طرح که دارای 7 بند و مقدمه‌ای بیانیه‌گونه است بدون کمترین دخل و تصرفی منتشر می شود. در متن طرح نمایندگان که به امضای 118 نفر از نمایندگان مجلس رسیده است خطاب به رئیس مجلس آمده: بیشتر از یکصد سال است که اقتصاد کشور ما دارای مشکلات عدیده‌ای است بانک یکی از آنهاست.

اگر چه بانک تجربه غربی است که اقتصاد ما هم از آن بهره می‌برده ولی باید دانست که این قلم هم مثل بسیاری از اقلام دیگر، خوبی‌ها و مزیت‌های اصلی آن به کشور وارد نشده است، بلکه عمدتاً بخش‌های مسئله‌ساز و مشکل‌دار وارد شده است. به عبارتی انتقال دانش فنی آن به صورت یک بسته کامل صورت نگرفته است و بومی نشده است در نتیجه می‌بینیم امروز بانک‌ها خود مشکل و معضل اساسی اقتصاد شده‌اند.

چرا رئیس کل باید اقتصاددان باشد؟

^{تفاوت ریاست بانک تجاری و مرکزی}

 

 

 

 

 

 

 

^{بانک مرکزی با بانک‌های تجاری، تفاوت ماهوی دارد از این منظر ریاست هر دو نیز متفاوت است. لزومی ندارد که رئیس یک بانک تجاری اقتصاددان باشد. او مثلاً اگر در حوزه مالی تحصیل کرده باشد و دارای سال‌ها سابقه در این زمینه باشد، شاید بهتر از یک اقتصاددان بتواند بانک را اداره کند. رئیس یک بانک تجاری به دنبال آن است تا سود بانک خویش را افزایش دهد و تمام دانش و توان و ارتباطات وی مصروف آن می‌شود تا منفعت اقتصادی را نصیب بانک خود کند. اما رئیس بانک مرکزی ماموریت دیگری دارد. بانک او اگرچه دارای ترازنامه است، اما سود برای بانک مرکزی امر صوری است و وی نیازمند آن نیست که به فکر سودآوری بانک مرکزی باشد. او قدرتی دارد که هیچ کس را یارای آن نیست. وی می‌تواند در یک چشم به‌هم‌زدن پول چاپ کند و از این روی وی را چه به فکر سودآوری؟}

اقتصاد ایران در هفته ای که گذشت

 ^{وضعیت فاینانس چین، نتیجه جلسه 20 فعال اقتصادی با جهانگیری، بازار اجاره بهای مسکن، فاینانس جدید طرح های پتروشیمی، افت قیمت نفت به زیر 100 دلار، تعبیر وزیر اقتصاد از سال سخت اقتصادی و تصمیمات جدید دولت درباره واردات برنج؛ از مهم ترین اخبار اقتصادی هفته جاری بود.}

^{در این هفته روابط عمومی بانک مرکزی به گزارش مستند خبرگزاری "مهر" مبنی بر "گزارش بانک مرکزی از انحرافات ارزی بانک کارآفرین در زمان ریاست ولی الله سیف" واکنش نشان داد و اعلام کرد: بانک کارآفرین در یک مورد 1.8 میلیون دلاری ناگزیر از انجام اقدامات قانونی علیه متخلفین شده است.}

^{مدیرکل برنامه ریزی، تجهیز منابع و اقتصاد مسکن معاونت امورمسکن و ساختمان وزارت راه وشهرسازی با اشاره به اینکه تا سال 1404 به 10 میلیون واحد مسکونی نیاز داریم، گفت: مبلغ وام مسکن بین 40 تا 80 میلیون تومان است که میزان بازپرداخت ماهیانه آن از 400 تا 900 هزار تومان می‌شود بنابراین بهتر است اجاره نشینانی که این میزان را اجاره می‌دهند، قسط وام مسکن پرداخت کنند تا در منزل مسکونی خود ساکن شوند.}

نقش بانک‌های تجاری در تأمین مالی تولید و تجارت

^{بانک‌ها از طریق عقود اسلامی مشارکتی از جمله مشارکت مدنی، منابع کوتاه‌مدت در اختیار بنگاه‌های تولیدی اقتصادی برای تامین سرمایه در گردش قرار می‌دهند.}

عقــود مبادلاتی نیز در جهت تامین منابع کوتاه‌مدت برای سرمــایه در گـــردش بخش بازرگانی هستند. ماهیت بانک‌های تجارتی نیز به طور کلی استفاده از منابع کوتاه‌مدت سپرده‌گذاران در جهت تامین منابع کوتاه‌مدت بنگاه‌های اقتصادی و نیازهای کوتاه‌مدت مردم است.

یارانه شهریور 93

 

^{درحالی که در آستانه پرداخت یارانه نقدی مربوط به شهریورماه هستیم اما برنامه دولت برای حذف یارانه نقدی افراد پردرآمد اعلام نشده و به نظر می رسد یارانه نقدی شهریورماه نیز همانند ماه های گذشته به تمام متقاضیان پرداخت خواهد شد.}

 15 روز از شهریور سال 93 سپری می شود و موعد پرداخت یارانه نقدی شهریور رسیده است همچنان یارانه نقدی به صورت یکسان به تمام متقاضیان پرداخت می شود و این موضوع مورد انتقاد بسیاری از کارشناسان اقتصادی و نامیندگان مجلس قرار گرفته است.

این در حالی است که در نخستین روزهای سال 93 دولت از متقاضیان دریافت یارانه نقدی ثبت نام جدید به عمل آورد و در نتیجه این اقدام 2 میلیون و 400 هزار نفر از دریافت یارانه نقدی انصراف دادند و مسئولان دولتی نیز اعلام کردند یارانه افراد پردرآمد قطع خواهد شد.

ضوابط وام ۸۰ میلیونی مسکن؛ ارز گران نمی‌شود؛ کاهش زمان پرداخت وام ازدواج

^{رییس کل بانک مرکزی با اشاره به پیش‌شرط های راه‌اندازی صندوق پس‌انداز مسکن از کاهش زمان انتظار برای دریافت وام ازدواج به پنج ماه خبر داد.}

 ^{ولی‌الله سیف با اشاره به پیشنهاد وزارت راه و شهرسازی برای راه‌اندازی صندوق پس‌انداز مسکن گفت: وام مسکن 80 میلیون تومانی هنوز قطعی نشده است.}

^{وی توضیح داد: توافقات انجام شده به این صورت است که بنابر مکانیزم‌های طراحی شده، صندوق‌های پس‌انداز مسکن که تک‌تک بانک‌ها می‌توانند به طور مستقیم در مورد آن اقدام کنند راه‌اندازی شده و بتواند با توجه به نوع برنامه‌ی زمانی که ارائه می‌کند به پرداخت وام مسکن بپردازد.}

دلیل بنگاه داری بانکها چیست؟

^{دکتر مجید دلاوری گفت:‌ در شرایط رکود اقتصادی در سطح بازار، ‌بانک ها برای کسب سود بیشتر وارد عرصه خرید سهام،‌مشارکت،‌بورس و... شده و همچنین مالکیت برخی از بنگاه های اقتصادی را برای سود بیشتر بر عهده می گیرند.
وی افزود:‌ برای نمونه صنعت خودرو اکنون در بورس سرمایه گذاری کرده است و در مقابل بانک ها نیز سهام این شرکت ها را خریداری می کنند و در این هنگام وظایف بانک ها و بنگاه ها با یکدیگر تداخل می یابد.
وی تصریح کرد: اکنون مشخص نیست بانک ها به عنوان نهاد مالی که وظایف اصلی آنها جذب سپرده ها وتامین وجوه و تسهیلات مورد نیاز بخش تولید و ... است چرا از این اهداف فاصله گرفته اند.
این اقتصاددان تاکید کرد:‌با چنین شیوه هایی می توان گفت که بانک ها با بنگاه داری از هدف اصلی خود دوره شده اند و فقط به دنبال کسب سود بیشتر هستند.}

ترکیه پس از حذف صفرها

پس از اظهار نظرهای جدید رئیس کل بانک مرکزی در مورد حذف سه صفر از ریال، بازخوانی پرونده ترکیه و حذف صفرهای لیر بازهم در محافل اقتصادی کلید خورده است. آنچه می خوانید مرروی برمهمترین مولفه های پیش روی اقتصاد ترکیه برای حذف صفرهای لیر است که این روزها احتمالا به عنوان تجریه ای متفاوت به کمک تصمیم سازان اقتصاد ایران می آید. 

زمانی که سخن از تجربه ای موفق در حذف صفر از پول ملی به میان می آید، نگاه مسوولان و کارشناسان ایرانی معطوف به همسایه غربی می شود. هرچند بیش از 50 کشور جهان اقدام به حذف صفر از پول خود کرده اند اما طی سالیان اخیر بارها این متخصصان بانک مرکزی ترکیه بوده اند که جهت انتقال تجربیات خود در اصلاح واحد پولی به ایران سفر کرده اند و اکنون نیز کارشناسان داخلی بر سر اینکه آیا ایران در حذف صفر مانند ترکیه موفق خواهد شد یا خیر بحث می کنند. به این خاطر در این یادداشت، تجربه ترکیه در حذف صفر از پول ملی مورد بررسی قرار گرفته است.