معرفی کتاب جوایز نوبل اقتصاد

 

^{زندگی انسان‌های مشهور همیشه مورد توجه بوده است. بسیاری از مردم می‌خواهند بدانند آنها چگونه توانستند به شهرتی وسوسه‌انگیز دست یابند. به همین دلیل است که آثار روایت‌کننده زندگی مشاهیر همیشه توجه مردم را برانگیخته است. برندگان جوایز نوبل اقتصاد را شاید بتوان در زمره همین مشاهیر دانست. کتاب «جوایز نوبل اقتصاد» اثری است که دست به مطالعه زندگی علمی برندگان جوایز نوبل اقتصاد زده است. شاید به همین خاطر بهتر بود «برندگان جوایز نوبل اقتصاد» عنوان این کتاب قرار می‌گرفت. با این همه مولف تلاش کرده است پا را فراتر از روایت زندگی علمی برندگان اقتصاد نوبل بگذارد. به همین علت، در بخش اول بنیاد نوبل و تاریخچه جوایز آن معرفی شده است. تمرکز بیشتر این بخش بر زندگی «آلفرد نوبل» بنیانگذار جایزه نوبل قرار دارد و تقریباً همه پیچ و خم زندگی او بررسی شده است.}

مروری بر زندگی و فعالیت‌های محمد یونس

^{محمد یونس، فرزند سوم از 9 فرزند خانواده‌اش، روز 28 ژوئن سال 1940 میلادی، در خانواده‌ای مسلمان در دهکده باثوآ در منطقه بریتیش راج (بنگلادش مدرن) متولد شد. پدرش، هزی دولا میا شوداگار و مادرش، سوفیا خاتون نام داشتند. شغل پدر محمد جواهرفروشی بود. محمد دوره کودکی‌اش را در همان دهکده سپری کرد. در سال 1944 میلادی، خانواده‌اش به شهر چیتاگونگ عزیمت کردند و او نیز در اثر این عزیمت، از مدرسه روستایی که در آن درس می‌خواند، به مدرسه ابتدایی لامابازار رفت. در سال 1949 میلادی، مادرش به بیماری روانی مبتلا شد. بعدها، محمد که شاگرد مدرسه چیتاگونگ بود، در آزمون کنکور شرکت و رتبه 16را از میان 39هزار دانش‌آموز شرکت‌کننده در پاکستان شرقی، کسب کرد. طی دوران تحصیلش در مدرسه، پیش‌آهنگی فعال بود و در سال 1952 میلادی به پاکستان غربی و هندوستان سفر کرد. او همچنین در سال 1955 میلادی برای شرکت در گردهمایی بزرگ پیش‌آهنگان تحت عنوان «جامبوریس»، به کانادا سفر کرد. بعدها، محمد یونس در حین تحصیل در کالج چیتاگونگ، در فعالیت‌های فرهنگی نیز شرکت کرد و برای نگارش یک متن درام، موفق به دریافت جایزه شد. در سال 1957 میلادی، در گروه اقتصاد دانشگاه داکا ثبت نام کرد و دوره کارشناسی‌اش را در سال 1960 و دوره کارشناسی‌ ارشدش را در سال 1961 با موفقیت پشت‌سر گذاشت. پس از فارغ‌التحصیلی‌اش از دانشگاه، یونس به عنوان یک دستیار تحقیقاتی برای تحقیقات اقتصادی پروفسور نورالاسلام و رحمان سبحان، وارد دفتر اقتصاد شد. بعدها در سال 1961 میلادی، به عنوان مدرس اقتصاد در کالج چیتاگونگ مشغول به فعالیت شد. طی آن دوران و در کنار شغل تدریس‌اش، او یک کارخانه بسته‌بندی سودده را راه‌اندازی کرد. در سال 1965 میلادی، با دریافت بورسیه تحصیلی کامل برای ادامه تحصیل به آمریکا رفت. در سال 1971 میلادی دکترای اقتصادش را با گرایش توسعه از دانشگاه وندربیلت اخذ کرد. طی سال‌های 1969تا 1971 نیز محمد یونس به عنوان استادیار اقتصاد در دانشگاه ایالتی میدل تنسی واقع در موفریسبورو مشغول به کار شد. در زمان جنگ آزادیخواهانه بنگلادش در سال 1971 میلادی، یونس یک کمیته شهروندی را بنیان گذاشت و با سایر بنگلادشی‌های مقیم آمریکا، مرکز اطلاعات بنگلادش را برای حمایت از آزادی راه‌اندازی کرد.}

تجالینگ کوپمنز

^{تجالینگ کوپمنز (Tijalling Koopmans) در سال 1975 به همراه لئونید کانتروویچ به خاطر " پژوهش های متعدد در زمینه نظریه ی تخصیص مطلوب منابع "، جایزه نوبل اقتصاد را دریافت کرد. تلاش های تجالینگ کوپمنز در پایه گذاری سه حوزه اصلی اقتصاد کمّی مدرن مؤثر بوده است. اوّلین حوزه، به برآورد و تخمین آماری پارامترها در مدلهای اقتصادسنجی مربوط می شود. دوّمین حوزه مرتبط با تجزیه و تحلیل فعالیت هاست که برنامه ریزی خطی یکی از شناخته ترین بخش های این حوزه است و سومین حوزه نیز، حداکثرسازی مطلوبیّت و بهینه سازی تخصیص.
منابع را در برمی گیرد.}

^{آشنایی با زندگی تجالینگ کوپمنز}

^{تجالینگ کوپمنز در سال 1910 در خانواده ای از فِریزلَند به شهر گِریولَند نزدیک هیلوِرسام واقع در هلند مهاجرت کرده بودند متولّد شد. در سن 17 سالگی وارد دانشگاه اوترخت شد و اگرچه خیلی جوان بود امّا استعداد عجیبی در ریاضیات داشت. تحصیل در رشته ریاضیات محض را به تنهایی کافی نمی دانست لذا به آموختن در دیگر حوزه های علمی نظیر فلسفه علم پرداخت. در سال های 1932 و 1933 در دو رشته فیزیک و ریاضیات از دانشگاه اوترخت لیساس و فوق لیسانس گرفت و در سال 1936 با درجه دکتری از دانشگاه لیدن فارغ التحصیل شد. لیکن در عمل به اقتصاد و به خصوص اقتصادسنجی تعلق خاطر پیدا کرد.}

کارل مارکس / معمار کمونیسم

 

 

اگر چیزی قطعی باشد اینست که من خودم مارکسیست نیستم.

(گفته مارکس به نقل از انگلس1882)

کارل مارکس در ذهن این روزهای ما ژولیده‌مردی است با موها و ریش‌های بلند که کت و شلوار کهنه‌ای بر تن دارد، روی صندلی نشسته و دست راستش را روی سینه زیر کتش فرو برده است. اسمش را زیاد شنیده‌ایم اما از او کم خوانده‌ایم. مباحثه و مجادله موافقان و مخالفان سرسختش را دیده‌ایم و تاریخ نظام‌هایی را مرور کرده‌ایم که داعیه پیروی از او داشتند و به فروپاشی و انحطاط یا مثل خود او فقر و کم‌رشدی اقتصادی رسیده‌اند. مارکس یکی از بزرگ‌ترین متفکران علوم اجتماعی، مردی که به فکر تغییر دنیا و بهبود شرایط کارگران بود اما در اداره خانواده خودش عاجز ماند؛ کار درآمدزایی نداشت و نوشته‌هایش یا چاپ نمی‌شد یا اگر مقاله‌هایش پراکنده در روزنامه‌ها منتشر می‌شد پول چندانی عایدش نمی‌شد؛ اگر کمک‌های مالی انگلس نبود شاید به همان 65سالگی هم نمی‌رسید. اما او در فکر اتحاد پرولتاریا علیه بورژوا بود. به فکر تغییر جهان به جای تفسیر جهان بود. منتقد سرسخت سرمایه‌داری و نظریه‌پرداز ارزش کار بود. اما کسی که از محاسبه و تعیین درآمد و هزینه  خانواده‌اش عاجز بود چگونه با تئوری‌های اقتصاد کلاسیک مخالفت می‌کرد؟ کسی که سه فرزندش در یک و چهار سالگی بر اثر فقر مردند به دنبال تغییر کدام جهان بود؟ آیا این فیلسوف،  جامعه‌شناس، تاریخدان و اقتصاددان نمی‌دانست باید برای آیندگان چهره موفق‌تری از خود برجای بگذارد؟ آیا خود مارکس نیازمند انقلاب پرولتاریای درونش علیه بورژوای درونش نبود؟

یازدهمین اقتصاددان اثرگذار دنیا / کلمنت آلن تیسدل

^{کلمنت آلن تیسدل، روز 18 نوامبر سال 1939 میلادی در استرالیا متولد شد. او که استاد اقتصاد دانشگاه کوئینزلند است، به دلیل مطالعات گسترده در زمینه اقتصاد محیط زیست و اکولوژی در جهان شناخته شده است. او مدرک کارشناسی خود را در رشته بازرگانی از دانشگاه نیو ساوث ولز گرفت و در دانشگاه ملی استرالیا به ادامه تحصیل در رشته اقتصاد پرداخت. او مدرک دکترای رشته اقتصاد را در سال 1964 میلادی دریافت کرد. تیسدل که تدریس را به عنوان شغل اصلی خود برگزید، بعد از اتمام دوره تحصیلی‌اش در دانشگاه‌های مختلفی به تدریس مشغول شد و مدتی هم به عنوان رئیس دپارتمان اقتصاد در دانشگاه ملی استرالیا به کار مشغول شد. او چندین سال رئیس دپارتمان بازرگانی دانشگاه نیوکاسل بود.  کلمنت تیسدل مقالات زیادی در زمینه اقتصاد محیط زیست تالیف کرده است که از جمله آنها می‌توان به «منابع و اقتصاد محیط زیست: مسائل مدرن و کاربردهای آن» اشاره کرد که در سال 2010 میلادی تالیف شده است. از دیگر مقالات نوشته‌شده توسط وی «تولید سوخت‌های گیاهی: رفاه و تبعات زیست‌محیطی برای آسیا» را می‌توان نام برد که یکی از مهم‌ترین و اصلی‌ترین مطالعات او در سال‌های اخیر است و در سال 2009 میلادی چاپ شده است. مقاله «اقتصاد حفاظت محیط زیست، دلایل اقتصادی-اجتماعی از بین رفتن گونه‌های گیاهی» و در نهایت «جهانی‌سازی و پایداری» از دیگر مقالاتی هستند که نه‌تنها در محافل اقتصادی، بلکه در مجامع علمی هم بسیار مورد توجه و استقبال بوده است.}

کدام روش در کاهش خرید و فروش مواد مخدر موثرتر است؟ روش اقتصادی یا روش غیراقتصادی!

 

 

 

^{در اینجا با توجه به احتمال شناسایی یا عدم شناسایی فروشنده از سوی دولت، می‌توان ریسک فروشنده را محاسبه کرد. این ریسک به این صورت محاسبه می‌شود که فروشنده با دانستن احتمال شناسایی (P) یا عدم شناسایی (1-P) خود از سوی دولت، در دو حالت درآمد انتظاری‌اش را محاسبه می‌کند: نخست؛ در حالت فروش مواد مخدر و دوم؛ در حالت عدم فروش مواد مخدر. مثلاً اگر احتمال شناسایی فروشنده مواد مخدر از سوی دولت 30 درصد باشد، آنگاه درآمد انتظاری فروشنده در حالتی که اقدام به فروش مواد مخدر کند، عبارت است از Y-0.3F. همچنین درآمد انتظاری فروشنده در حالتی که اقدام به فروش مواد مخدر نکند، عبارت است از صفر. به تفاوت میان درآمد فرد در این دو حالت، ریسک ورود به بازی گفته می‌شود.}

^{اقتصاددانان فعال در زمینه جرم و مواد مخدر
در زمینه اقتصاد مواد مخدر، اقتصاددانانی نظیر میلتون فریدمن و همچنین دیوید فریدمن نظراتی دارند. همچنین در زمینه اقتصاد جرم نیز اقتصاددانانی مانند گری بکر اقدام به نظریه‌پردازی کرده‌اند. تحلیل‌های دیوید فریدمن مبتنی بر شاخه اقتصاد و حقوق است و تحلیل‌های گری بکر نیز مبتنی بر اقتصاد خرد است.}

حقوقدانی که وارد عرصه اقتصاد شد

 

 

^{فردریش فون وایزر در روز10ژوئیه سال1851 میلادی در اتریش متولد شد. او نسل دوم اقتصاددانان مکتب اتریش است. اما تحصیل وی در دانشگاه با رشته حقوق آغاز شد و او تحصیل در این رشته را در دانشگاه وین انجام داد. اما همواره به اقتصاد سیاسی علاقه‌مند بود و بعد از اتمام تحصیلش به عنوان کارمند دولت در بخش خدمات عمومی به کار مشغول شد. ولی بعد از10سال خدمت در این بخش موفق شد تا بورسیه‌ای برای تحصیل در رشته اقتصاد سیاسی در دانشگاه هیدلبرگ آلمان دریافت کند و به همراه یوگن و بوهن- باورک به تحصیل در رشته اقتصاد سیاسی بپردازد. هر دو این افراد تحت‌تاثیر کارل منگر بودند که یکی از اقتصاددانان بنیانگذار مکتب اتریش بود و تدریس در دانشگاه وین را بر عهده داشت. با وجود اینکه این دو دانشجوی جوان هیچ‌گاه در کلاس‌های تدریس منگر شرکت نکرده بودند ولی مطالعه کتاب تالیف‌شده توسط وی با عنوان اصول اقتصادی تحول بزرگی در دیدگاه‌های آنها ایجاد کرده بود.}

اقتصاددانان فعال در زمینه تاریخ اقتصادی

 

 

^{نایال فرگوسن
تاریخدان حامی جنگ آمریکا و عراق}

^{نایال کمپبل داگلاس فرگوسن، تاریخدان بریتانیایی، روز 18 آوریل سال 1964 میلادی در گلاسکو اسکاتلند متولد شد. پدرش پزشک و مادرش دبیر فیزیک بود. فرگوسن که میان انتخاب تحصیل در یکی از دو رشته انگلیسی یا تاریخ مردد مانده بود، مطالعه کتاب «جنگ و صلح» را عامل انگیزاننده خود برای مطالعه تاریخ می‌داند. او در سال 1982 میلادی طرفدار مارگارت تاچر شد. فرگوسن نخستین مدرک دانشگاهی‌اش را در سال 1985 میلادی و در رشته تاریخ دریافت کرد و یک سال بعد نیز موفق شد دوره کارشناسی ارشد را در دانشگاه آکسفورد به پایان برساند. در نهایت با دفاع از پایان‌نامه‌ای تحت عنوان «تجارت و سیاست در دوره تورم آلمان: هامبورگ سال‌های 1924-1914» در سال 1989 میلادی موفق به اتمام دوره دکترا در مگدالن کالج دانشگاه آکسفورد شد. نایال فرگوسن که هم‌اکنون استاد تمام رشته تاریخ در دانشگاه هاروارد، عضو پژوهشگر جیزز کالج دانشگاه آکسفورد و همچنین عضو ارشد موسسه هوور دانشگاه استنفورد است، در زمینه‌های تاریخ بین‌الملل، تاریخ اقتصادی - به ویژه بخش‌های مربوط به ابرتورم و بازارهای اوراق قرضه – و همچنین امپریالیسم آمریکا و انگلیس تخصص دارد. او به خاطر دیدگاه‌های تحریک‌کننده و خلاف عرف خود شهرت دارد. در سال 2004 میلادی، مجله تایم از نایال به عنوان یکی از 100 شخصیت تاثیرگذار در جهان نام برد. او همچنین از سال 2011 میلادی، از اعضای تحریریه شبکه تلویزیونی بلومبرگ به حساب می‌آید و در نیوزویک نیز به عنوان ستون‌نویس مشغول به فعالیت است.}

چرا اقتصاددانان اینقدر بانفوذ اند؟

^{جان مینارد کینز، اقتصاددان شهره انگلیسی میگوید: "اگر اقتصاددانان هم همانند دندانپزشکان خود را مردمان فروتن و شایسته فکر کنند، کار باشکوهی را انجام میدهند."
باوجود ناتوانی و عدم موفقیت جمعی برای پیشبینی بحران های مالی، و بدون درنظرداشت دستورات کینز، اقتصاددانان مردمان پرنفوذی اند. آنها در روزنامه ها مینویسند، با سیاستمداران مشاورت میکنند، و به بازرگانان و تجارت پیشه گان، به مراتب گرانتر از دانشگاهیان خدمات مشاورت مالی فراهم میکنند. اما چرا؟ سه اقتصاددان (ام فارکید، ای اولیون و وای الگان) این موضوع را در مقاله خود تحت عنوان "برتری اقتصاددان (The superiority of economists) شرح داده اند.
یکی از دلایلی که نویسندگان این مقاله ارائه کرده اند اینست که اقتصاددانان براین باورند که آنها نسبت به دیگران برتر امیباشند. یک بررسی در سال 1985 نشان داد که فقط 9 درصد از دانش آموزان دانشکده اقتصاد دانشگاه هاروارد به شدت معتقد بودند که اقتصاد "علمی ترین بخش در میان علوم اجتماعی" میباشد. اما با مرور زمان که اقتصاد با ریاضی خلط شده، بیشتر ریاضی تر شد، به اعتماد به نفس دست اندرکاران آن هم افزود و در سال 2003، این مقدار به 54 درصد رسید و 54 درصد دانش آموزان اقتصاد دانشگاه هاروراد موافقت شان را با برتر بودن اقتصاد نسبت به سایر بخشها ابراز داشتند.}

درباره زندگی، اندیشه و رهیافت‌های علمی کنث راگوف متخصص مالیه بین‌الملل

^{شطرنج باز} 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

^{کنث راگوف، اقتصاددان مطرح آمریکایی و استاد برجسته اقتصاد دانشگاه هاروارد، روز 22 مارس سال 1953 میلادی در ایالات متحده آمریکا متولد شد. این استاد اقتصاد که تاکنون کمتر در موردش سخن گفته شده، دهمین اقتصاددان جهان بر اساس رتبه‌بندی وب‌سایت IDEAS است. کنث راگوف، در یک خانواده تحصیلکرده آمریکایی و در شهر نیویورک متولد شد. پدرش استاد رشته رادیولوژی در دانشگاه روچستر بود. مادر او نیز کتابدار حوزه علوم اجتماعی در دانشگاه روچستر بود و در سال‌های پایانی کارش به عنوان رئیس کتابخانه‌های این دانشگاه انتخاب شد. او فرزند دوم یک خانواده چهار‌نفره بود و برادر بزرگش، هال، هم در حوزه کتابداری فعالیت می‌کند. کنث علاقه زیادی به علم اقتصاد داشت و همین علاقه سبب شد در سال 1975 میلادی مدرک کارشناسی و کارشناسی ارشد خود را از دانشگاه ییل دریافت کند و برای ادامه تحصیل به موسسه تکنولوژی ماساچوست برود و در سال 1980 میلادی موفق به اخذ مدرک دکترای رشته اقتصاد شود.}

"کار رئیس کل اطاعت از دولت نیست"

^{حضور کوتاه‌مدت دکتر هادی صالحی‌اصفهانی در ایران در اواخر مهر فرصتی بود تا درباره وضعیت و چالش‌های اقتصاد ایران گفت‌وگویی داشته باشیم. صالحی‌اصفهانی باوجود دوری از ایران به‌دقت پیگیر و نگران وضعیت اقتصادی کشور است.}

او یکی از اصلی‌ترین مشکلات اقتصاد ایران را کمبود تخصص و محدودیت در استفاده از افراد متخصص می‌داند و در توضیح این نکته به «تعادل» می‌گوید: «متاسفانه در ایران برای احترام به تخصص در علوم اجتماعی به‌خصوص اقتصاد فرهنگ‌سازی نشده است. به‌نحوی که بسیاری از افراد در این زمینه خود را متخصص می‌دانند ولی درک کافی برای اینکه چه کسی در چه جنبه از اقتصاد متخصص است، وجود ندارد. از سوی دیگر روند‌ها و مکانیسم‌های لازم برای تشخیص میزان تخصص و شناخت توانایی‌های افراد و ایجاد اعتماد به آنها به‌درستی عمل نمی‌کند. اما در کشورهای پیشرفته و موفق راهکارهای مناسبی را برای ارزیابی دانش و توانایی‌های متخصصان از طریق دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی و احزاب و امثالهم برقرار کرده‌اند.»

جان کمپبل کیست و به خاطر کدام نظریه‌ها معروف شده است

^{استاد نظریه و تمرین} 
 

^{جان یانگ کمپبل، روز 17 می سال 1958 میلادی در انگلستان متولد شد. او که یک اقتصاددان برجسته انگلیسی - آمریکایی است در فاصله سال‌های 2012-2009 ریاست دپارتمان اقتصادی دانشگاه هاروارد را بر عهده داشت. کمپبل تحصیلاتش را از دانشگاه آکسفورد آغاز و در سال 1979 میلادی مدرک لیسانس رشته اقتصاد را دریافت کرد. سپس برای تکمیل تحصیلاتش به دانشگاه ییل رفت و در سال 1984 میلادی موفق شد با اخذ مدرک دکترای رشته اقتصاد، به جرگه استادان برجسته دانشگاه‌های آمریکا بپیوندد. اولین شغل او استادیاری دانشگاه پرینستون بود که از سال 1984 میلادی آغاز شد. کمپبل تا سال 1994 میلادی به عنوان هیات علمی در این دانشگاه باقی ماند و سپس به دانشگاه هاروارد آمد و تدریس در این دانشگاه را آغاز کرد. در ماه می سال 2006 میلادی، به عنوان استاد تمام دانشگاه هاروارد معرفی شد و سپس به دلیل سال‌ها فعالیت در عرصه علمی و مطالعات جامع و گسترده، تقدیرنامه‌ها و جوایز زیادی دریافت کرد. در سال 2009 میلادی، کمپبل به عنوان رئیس دپارتمان اقتصادی دانشگاه هاروارد انتخاب شد و تا انتهای سال 2012 میلادی در همین سمت باقی ماند. به علاوه او به عنوان هیات رئیسه شرکت مدیریت هاروارد نیز کار کرده است و دوره فعالیت وی در این سمت را می‌توان از سال 2004 میلادی تا انتهای سال 2011 میلادی دانست.}

معرفی نظریه پردازان اقتصاد مالی

^{مفسر اقتصاد مالی
یوجین فاما}

^{علی درویشان: یوجین فاما، روز 14 فوریه سال 1939 میلادی در بوستون متولد شد و بسیاری او را تفسیر‌کننده اقتصاد مالی می‌دانند، زیرا تعداد زیادی مقاله علمی برای تفسیر جنبه‌های مختلف این حوزه تالیف کرده است. او که یک اقتصاددان آمریکایی بسیار شناخته‌شده است، مطالعات زیادی در زمینه نظریه پورتفوی و قیمت‌گذاری دارایی به صورت نظری و تجربی، انجام داده است. فاما مدرک لیسانس خود را در رشته زبان فرانسه از دانشگاه تافتز در سال 1960 میلادی دریافت کرد، ولی برای ادامه تحصیل تغییر رشته داد و اقتصاد را برگزید. او مدرک کارشناسی ارشد و دکترای اقتصاد و امور مالی را از مدرسه بازرگانی بوث در دانشگاه شیکاگو دریافت کرد. استاد راهنمای وی در مقطع دکترا، مرتون میلر، نوبلیست اقتصاد و یکی از برجسته‌ترین استادان رشته اقتصاد مالی بود. نتیجه پایان‌نامه دکترای وی این بود که تغییرات قیمت سهام، غیرقابل پیش‌بینی است و از یک روند تصادفی پیروی می‌کند. فاما این نظریه را در ژانویه سال 1965 میلادی دریافت و در ژورنال بازرگانی آمریکا تحت عنوان «رفتار قیمت‌های بازار سهام» منتشر کرد. سپس با ساده‌سازی این مقاله و همه‌فهم کردن اصول مهم آن، مقاله مذکور با عنوان «گام‌های تصادفی در قیمت‌های بازار سهام» در نشریه تحلیل‌های مالی در سال 1965 میلادی چاپ شد که با استقبال زیادی از طرف مخاطبان این نشریه روبه‌رو شد.}

کارشناسان اقتصادی پاسخ می دهند: تمدید مذاکرات، برد یا باخت بازار سرمایه؟

^{با فرارسیدن سوم آذر و پایان دور دوم توافقات ژنو، مذاکره کنندگان تصمیم به تمدید مجدد توافق ژنو به مدت هفت ماه و گرفتند و تا تاریخ نهم تیرماه سال 1394 حصول نتیجه همچنان در ابهام خواهد بود.}

^{واکنش بازار سرمایه کشور به این خبر، همان گونه که انتظار می‌رفت روند نزولی با شیب زیاد بود. افت 1208 واحدی شاخص کل درست یک روز پس از اعلام نتیجه، نشان از انتظار این بازار برای توافق نهایی و شکست تحریم ها بود. اما از آنجا که بازار سرمایه همواره با ورود و خروج هیجانی سرمایه های کوچک دچار نوساناتی مقطعی می شود پیش بینی این افت برای کارشناسان خیلی سخت نبود.}

^{اغلب کارشناسان اقتصادی از دیدگاه‌های خوشبینانه و تحلیل های نادرست گلایه داشته و اعتقاد دارند نباید به این مذاکرات تا این حد خوش بین بود.}

^{تمدید زمان مذاکرات تا 7 ماه آینده، ابهام در خصوص نرخ خوراک پتروشیمی ها و قیمت نفت و عدم شفافیت سود عملیاتی شرکتها و عواملی از این دست خروج بخشی از سرمایه ها ی این بازار را امروز رقم زد.}

منافع رشد اقتصادی برای طبقات فرودست در گفت‌وگو با جواد صالحی اصفهانی

^{شکاف فقر} 
 

^{جواد صالحی‌اصفهانی می‌گوید وضع زندگی طبقات فرودست در یک سال و نیم گذشته بهتر شده است / عکس: سعید عامری}

 

 

 ^{از میان اقتصاددانان ایرانی مقیم خارج از کشور، کمتر کسی به اندازه دکتر جواد صالحی‌اصفهانی تحولات هرروزه اقتصاد ایران را پیگیری می‌کند و بر آنها مسلط است؛ آنقدر که بخشی از پژوهش‌های او در دانشگاه محل تدریس و تحقیقش، همواره به اقتصاد ایران اختصاص دارد. صالحی‌اصفهانی که فارغ‌التحصیل دانشگاه «هاروارد» است، سابقه تدریس در دانشگاه‌های آکسفورد و پنسیلوانیا را هم دارد، اما در سال‌های اخیر در موسسه پلی‌تکنیک ویرجینیا یا همان «ویرجینیا تک» به تدریس اقتصاد مشغول بوده است. در طول مصاحبه درباره دلایل کاهش «تورم روستایی» در یک سال و نیم اخیر، از تسلط او بر جزیی‌ترین آمارهای منتشرشده توسط مرکز آمار و بانک مرکزی ایران شگفت‌زده می‌شوم؛ اتفاقی که در مورد بسیاری از اقتصاددانان و اقتصادخوانده‌های داخلی به‌ندرت مشاهده می‌شود. صالحی‌اصفهانی معتقد است دلیل اصلی کاهش نرخ تورم در مناطق روستایی ایران، نه سیاست‌ها یا برنامه‌های دولت، بلکه کاهش قیمت جهانی مواد غذایی است که اثر خود را بر تورم روستایی، بیش از مناطق شهری نشان داده است. با این حال می‌گوید: وضع زندگی روستانشینان و طبقات فرودست جامعه ایران در یک‌ سال ‌و نیم اخیر بهبود یافته که دلیل آن «افزایش درآمدهای واقعی» آنها بوده است.}

^■■■

زمان بازگشت به کینز فرارسیده است؟

^{دو اقتصاددان با انتشار یادداشتی در وبسایت مجمع جهانی اقتصاد ادعا کرده اند که امروز سیاست های پولی مانند تغییر نرخ بهره و افزایش حجم پول کارایی خود در اقتصادهای توسعه یافته را از دست داده اند و تلاش سیاستگذاران و به خصوص بانک های مرکزی جهان برای به رونق درآوردن اقتصادهای توسعه یافته از طریق سیاست های پولی با ناکامی همراه شده است. دیوید واینز (استاد اقتصاد دانشگاه آکسفورد) و پیتر تمین (استاد اقتصاد دانشگاه ام آی تی) توصیه کرده اند که اکنون بهترین زمان برای عمل به توصیه جان مینارد کینز است. کینز اعتقاد داشت که در زمان رکود اقتصادی، دولت ها باید از طریق افزایش هزینه های خود بخش تقاضا در اقتصاد را به حرکت درآورده و اقتصاد را از رکود خارج کنند. اکنون واینز و تمین نیز اعتقاد دارند که سیاست های مالی مانند افزایش پروژه های زیرساختی می تواند به بهبود اقتصاد غرب کمک کند و به همین خاطر آن ها نتیجه گرفته اند که اکنون زمان بازگشت به ایده های کینز فرارسیده است. پیش از این مجله اکونومیست نیز به سیاستگذاران آمریکایی و آلمانی توصیه کرده بود که هزینه های دولتی و به خصوص سرمایه گذاری در بخش زیرساختی را افزایش دهند.}

^{از زمان بحران مالی جهانی در سال 2008 تاکنون، سیاست های مختلفی برای مقابله با این بحران به کار گرفته شده و برخی از بانک های مرکزی مانند بانک مرکزی آمریکا و ژاپن سیاست های پولی جسورانه ای را امتحان کرده اند در حالیکه بانک مرکزی اروپا نسبتا محافظه کارانه تر عمل کرده است. همچنین علاوه بر سیاست های پولی، سیاست های مالی گسترده ای نیز توسط اقتصادهای توسعه یافته و همچنین به کار گرفته شده است با این حال این اقتصادها امروز شرایط یکسانی ندارند. برای مثال اقتصاد آمریکا شرایط نسبتا خوبی دارد به طوریکه رشد اقتصادی در این کشور بهبود یافته و نرخ بیکاری نیز کاهش یافته اما منطقه یورو از نظر رشد اقتصادی و نرخ بیکاری در شرایط نامناسبی به سر می برد.}

نگاهی به زندگی ژاکوب مارشاک

^{ژاکوب مارشاک متولد 23 جولای 1898، اقتصاددان آمریکایی است که ملیت اوکراینی داشت و به عنوان پدر اقتصاد‌سنجی شناخته می‌شود.
ژاکوب مارشاک در کی‌یف به عنوان پسر یک جواهر‌فروش متولد شد. در طول تحصیلش به حزب سوسیال‌دموکرات منشویک ملحق شد و به یکی از اعضای انجمن بین‌المللی منشویک تبدیل شد. در سال 1918 در جمهوری Terek از جماهیر شوروی، وزیر کار بود و در سال 1919 به آلمان مهاجرت کرد. جایی که در برلین و هایدلبرگ به تحصیل پرداخت. طی سال‌های 1922 تا 1926 او یک روزنامه‌نگار بود و در سال 1928 به موسسه‌ای آلمانی پیوست. او سپس دوباره به انگلستان مهاجرت کرد و به آکسفورد رفت و در دانشکده آمار آکسفورد مشغول به تدریس شد (که توسط بنیاد راکفلر تامین مالی می‌شد) و در سال 1940 به او اجازه مهاجرت به آمریکا را دادند. پس از تدریس در «مدرسه جدید برای تحقیقات اجتماعی» در سال 1943 او به دانشگاه شیکاگو رفت. در دانشگاه شیکاگو نیز رهبری کمیسیون کوئلس را بر عهده داشت که کنث اَرو نیز عضو دیگر آن بود. مارشاک سپس به دانشگاه ییل رفت و در نهایت در UCLA بازنشسته شد.}

خلاصه‌ای از سخنرانی مودیلیانی در جلسه اهدای جایزه نوبل

چرخه زندگی، عقل معاش فردی و ثروت ملل 
 

 

 

^{الف- نقش عقل معاش و انقلاب کینزی
مطالعه عقل معاش فردی، پس‌انداز کل و ثروت از دیر‌باز یکی از موضوعات مورد علاقه اقتصاددانان بوده است، زیرا پس‌انداز ملی منبع اصلی عرضه سرمایه است. سرمایه‌ای که یکی از عوامل مهم تولید و تعیین‌کننده بهره‌وری نیروی کار و رشد آن در طول زمان است. به دلیل همین رابطه بین پس‌انداز و بهره‌وری سرمایه است که داشتن عقل معاش به طور سنتی به منزله یک اقدام قابل ستایش فردی محسوب می‌شود که در حوزه اجتماعی نیز منافع و فواید بسیار حاصل می‌کند. در مقابل این ایده و در خلال دوره بحران بزرگ که تاثیرات بسیار زیادی بر تئوری‌های اقتصادی گذاشت، و در تفسیر نظریه مهم کینز که در کتاب نظریه عمومی مطرح کرد، یک ایده جدید در میان اقتصاددانان شکل گرفت. بر اساس این ایده، به نقش پس‌انداز در تامین سرمایه کارا با دیده ظن و تردید نگریسته شد و به عنوان متغیری معرفی شد که اثرات مخربی بر روی اقتصاد و نیز رفاه اجتماعی خواهد داشت. این دوره از اواسط دهه 1930 آغاز شد و تا اواخر دهه 1940 یا اوایل دهه 1950 ادامه یافت. عقل معاش به عنوان یک تهدید بالقوه معرفی شد زیرا یکی از عوامل موثر بر تقاضا، یعنی مصرف، را حذف می‌کرد بدون آنکه به صورت سیستماتیک یا اتوماتیک سرمایه‌گذاری را افزایش دهد. چنین پدیده‌ای ممکن است منجر به تقاضای «ناکافی» شود و در نتیجه آن تولید و اشتغال به سطحی کمتر از ظرفیت اقتصاد نزول کند. چنین پیامد منفی را می‌توان به چند عامل مختلف از جمله چسبندگی دستمزدها، ترجیحات نقدینگی، ضرایب سرمایه ثابت در تولید و سرمایه‌گذاری وابسته دانست که به جای اینکه تحت تاثیر هزینه سرمایه قرار گیرد، توسط ارواح شیطانی کنترل می‌شد.} 

مروری بر زندگی و فعالیت‌های علمی اقتصاددان برنده جایزه نوبل؛ فرانکو مودیلیانی

^{طراح چرخه زندگی} 
 

 

^{فرانکو مودیلیانی یک اقتصاددان ایتالیایی بود. او سال‌های زیادی از عمر خود را در بلمونت ماساچوست زندگی کرد و در نهایت در 25 سپتامبر سال 2003، زمانی که 85ساله بود در کمبریج درگذشت.}

^{مودیلیانی در سال 1985جایزه نوبل اقتصاد را به واسطه دو کار پژوهشی که در کارنامه خود داشت دریافت کرد. اولین پژوهش او در زمینه تجزیه و تحلیلی بود که وی در خصوص رفتار خانوارها به عنوان یک پس‌اندازکننده انجام داده بود و دومین عاملی که در زمینه به دست آوردن جایزه نوبل توسط مودیلیانی نقش داشت، قاعده مودیلیانی - میلر در زمینه سرمایه‌گذاری شرکت‌ها بود. مودیلیانی به همراه میلر نشان دادند که تحت فروض از پیش تعیین‌شده، ارزش شرکت، عاملی غیر‌وابسته به نسبت بدهی به حقوق صاحبان سهام است.} 

نوبلیست های اقتصاد در یک دهه قبل چه کسانی بودند؟

^{از سال 1969، در سیصدمین سالگرد تاسیس بانک مرکزی سوئد، این بانک تصمیم گرفت که هر سال پژوهشگران برجسته در علم اقتصاد را معرفی و به آنها جایزه نوبل اقتصاد اعطا کند. برای نخستین بار دو اقتصاددان آلمانی و نروژی این جایزه را از آن خود کردند اما در طول سالهای اخیر اما بیشتر اقتصاددانان آمریکایی بودند که این جایزه ارزشمند را به خانه بردند. هر ساله این اقتصاددانان به واسطه نوع فعالیتها و تحقیقات خود جزو گزینه های دریافت نوبل اقتصاد قرار میگیرند. در سال جاری میلادی نوبل اقتصاد به یک اقتصاددان فرانسوی بابت بررسی نحوه نظم بخشید به فعالیت بازارها اختصاص یافت.
در اینجا لیست برخی از برندگان نوبل اقتصاد در سالهای اخیر آمده است؛}
 

اقتصاددان	ملیت	سال دریافت جایزه نوبل	موضوع تحقیقات
ژان تیلور	فرانسه	2014	بررسی نحوه نظم بخشیدن به فعالیت بازارها
فرانسیس یوجین ژن فاما لارس پیتر هانسن رابرت شیلر	آمریکا	2013	تحلیل تجربی قیمت دارایی
الوین روث لوید اس. شپلی	آمریکا	2012	تئوری تخصیص‌های پایدار و شیوه طرح بازار
توماس سارجنت کریستوفر سیمز	آمریکا	2011	بررسی در خصوص رابطه علت و معلولی بین اقتصاد و ابزارهای سیاستگذاری چون نرخ بهره و هزینه‌های دولت
پیتر دایموند دیل مورتنسن کریستوفر پیساریدس	آمریکا آمریکا انگلیس	2010	تئوری ای در این خصوص که چگونه سیاست‌های اقتصادی بر بیکاری تاثیر می گذارد
الینور اوستروم اولیور ویلیامسون	آمریکا	2009	تجزیه و تحلیل مدیریت دولتی در اقتصاد
پول کروگمن	آمریکا	2008	بررسی در این خصوص که چنانچه امریکا اقداماتی گسترده و جدی برای احیای اقتصاد و نظام بانکی خود انجام ندهد ممکن است یک دهه رشد اقتصادی به خود نبیند
لئونید هارویکز اریک ماسکین راجر مایرسون	آمریکا	2007	ارائه نظریه طرح مکانیسم و نهادهای اقتصادی
ادموند فپس	آمریکا	2006	تحقیقات در خصوص سیاست‌های کوتاه و بلند‌مدت اقتصاد کلان و کمک به فهم روابط پیچیده میان دستمزدها، بیکاری و تورم
توماس شلینگ	آمریکا	2005	نظریه بازی‌ها در بررسی برخورد و مشارکت
فین کیدلند ادوارد پرسکات	آمریکا	2004	اقتصاد کلان پویا و سازگاری زمانی سیاستهای اقتصادی
کلایو دبلیو جی گرانجر رابرت اف انگلی	انگلیس آمریکا	2003	شیوه های تحلیل مجموعه های زمانی اقتصادی با ثبات فصلی وهم گرایی کلی شایسته
دانیل کانمن ورنون ال اسمیت	آمریکا	2002	الگوسازی تجربی داده های مفید در تحقیقات علوم اقتصادی
مایکل اسپنس جورج اکرلوف جوزف استیلیتز	آمریکا	2001	تجزیه و تحلیل بازارهای‌ با اطلاعات نامتقارن