اینجا همه سرِکارند

آمارهای عجیب بیکاری؛ از صفر تا ۹۵ درصد!

 

 

بیکاری مشکلی است که در جوامع امروزی، کم یا زیاد، وجود دارد. رشد نامتوازن جمعیت در کنار رشد تکنولوژی دو عامل مهم این اتفاق است. یکی عرضه را بالا برده و دیگری تقاضا را پایین آورده است. آمارها نشان می دهد بیکاری در کشور ما نزدیک به ۱۰ درصد است، اما آخرین داده های موجود در دیتابیس معتبر ورلدفکت نشان می دهد میزان بیکاری در برخی کشورها به رقم های شگفت آوری میل دارد.

کامبوج، کشوری کوچک در شرق آسیاست. اقتصاد این کشور مبتنی بر کشاورزی و گردشگری است و آمارها نشان می دهد نیمی از نیروی کار در بخش کشاورزی فعالیت می کنند. کامبوج سال ۲۰۱۱ اعلام کرد به رقم بیکاری صفر درصد رسیده است و آمار سال ۲۰۱۲ این کشور ۰.۱ درصد بیکاری است. چرا و چگونه کامبوج توانسته است به این رقم کم بیکاری برسد؟

 

منطقه بدون بیکار

 

نخستین نکته جالب در این زمینه این است که بدانید در منطقه شرق آسیا به طور کلی بیکاری کم است. مثلا غیر از تایلندی که با رقم ۰.۳ درصد در جایگاه سوم نرخ پایین بیکاری در جهان رسیده است، کشورهای ویتنام، لائوس و سنگاپور هم در رده کشورهایی هستند که نرخ بیکاری آنها کمتر از ۲ درصد است. دلیل اصلی این مساله رکود در بخش غربی جهان و البته رونق در بخش شرقی است. باید دقت داشت رقم رشد اقتصادی در بسیاری از این کشورها بیش از ۵ درصد است و مثلا در کامبوج در سال ۲۰۱۳ به ۷ درصد رسیده است. از این منظر کشورهای منطقه آسیا در رده های برتر جهان قرار دارند و اصلا تعحبی ندارد که با این رشد سریع اقتصادی، میزان بیکاری هم به صفر میل کند.

 

دلیل دوم پایین بودن نرخ بیکاری در این منطقه، کارهای خانگی و نیز کشاورزی است. در مناطقی که مردم به سمت چنین کارهایی تمایل دارند، معمولا رقم بیکاری پایین است؛ زیرا فرزندان و جوانان در ادامه راه پدران و مادران خود و از سنین پایین به کار روی می آورند و دیگر درگیر بیکاری نمی شوند.

 

کار هست، ولی کار خوب نه!

 

اما درباره کامبوج، به طور خاص چه می توان گفت؟ آمارها نشان می دهد کامبوج توانسته از سال ۱۹۹۴ تاکنون بیکاری خود را بشدت پایین بیاورد، اما در بالاترین دوره این ده ساله هم رقم بیکاری در این کشور به ۵.۴ درصد رسیده که نسبت به بسیاری از کشورهای جهان کمتر است.

 

سازمان بین المللی کار در گزارشی که از این کشور منتشر کرده رقم بیکاری اصلی این کشور را ۱.۶ درصد اعلام می کند، اما می گوید که باید در نظر داشت ۸۰ درصد افرادی که دارای شغل هستند؛ در مشاغل خانگی یا کارهای خوداشتغالی فعالند. این سازمان در گزارش خود می گوید بخش مهمی از نیروی کار این کشور در بخش غیررسمی مشغول به کار هستند. این مساله اگرچه باعث می شود میزان بیکاری در کامبوج کم باشد، اما برای طبقه کارگر مشکلات زیادی وجود دارد. مهم ترین مشکل این است که این طبقه نمی تواند به یک شغل باثبات فکر کند و البته درآمد مناسبی از شغل خود به دست بیاورد زیرا شغل، یک شغل غیررسمی است و نه شغلی که حمایت های قانونی لازم را داشته باشد. بنابراین اگرچه کامبوج موفق شده است بیکاری را در کشور خود پایین بیاورد، اما این به معنای کیفیت خوب مشاغل نیز نیست. کارگری که سازمان بین المللی با آن مصاحبه کرده می گوید در یک ماه فقط ۸۰ دلار می گیرد که حتی با فرض قیمت دلار در بازار کنونی ایران از حداقل حقوق یک کارگر در ایران کمتر است. همین مساله باعث شده است میزان فقر در کشور بالا برود و آمارهای رسمی نشان دهد نزدیک به ۲۰ درصد مردم زیر خط فقر زندگی می کنند. با این حال باید به مردم کامبوج و همچنین دولت این کشور دست مریزاد گفت. آمارها نشان می دهد این کشور جوان ترین کشور جهان است. ۵۰ درصد مردم زیر ۲۴ سال دارند و هر ساله ۲۰۰ تا ۳۰۰ هزار نفر وارد بازار کار می شوند. از این روست که شاید فقط تامین کار برای همه مردم هدف اولیه دولت باشد و پس از آن به فکر مواردی چون ثبات کاری یا حقوق و دستمزد خوب بیفتد.

 

تجربه خوب قطر و تجربه وحشتناک زیمبابوه

 

جالب است بدانید همسایه جنوبی ما یعنی قطر دومین کشور در فهرست کشورهای بدون بیکار جهان است. میزان بیکاری در قطر ۰.۳ درصد است. دلیل این مساله نیز رشد بی سابقه اقتصادی قطر در سال های اخیر است. بخصوص باید از بخش مسکن و ساختمان سازی یاد کرد که با افق جام جهانی ۲۰۲۰ توانسته بازار کار مناسبی حتی برای کارگران خارجی ایجاد کند. از آن طرف باید از کشور آفریقایی زیمبابوه یاد کرد که با تورم سرسام آور خود به قدری فعالیت اقتصادی در کشور را سخت کرده که آمارها نشان می دهد میزان بیکاری به ۹۵ درصد رسیده است. در میان اقتصاددانان کسانی هستند که معتقد باشند بیکاری و حتی تورم صفر درصد مطلوب نیست. بیکاری صفر به معنای این است که کارفرمایان حق انتخاب چندانی برای استخدام نیروی کار ماهر ندارند. عرضه دقیقا مطابق با تقاضاست و اگر این کارگر را از دست بدهی باید به فکر این باشی که دستمزد بالاتری برای دیگری پرداخت کرده یا این که تاخیر در کار خود را تحمل کنی. کریستوفر پیساریدس، اقتصاددانی که جایزه نوبل را در کارنامه اش دارد، جایی گفته که در بهترین روزهای اقتصاد یک کشور هم یک بیکاری حدود ۵ درصدی اجتناب ناپذیر است. او تاکید کرده وجود کمی بیکاری برای اقتصاد جامعه مفید خواهد بود. با این حال تجربه دلنشینی است که ببینی همه مردم در سرزمینت کاری دارند و از مفاسد اجتماعی و شخصی نداشتن کار دور هستند.

مصطفی مسجدی آرانی