مسکن در رکود مطلق/ خانه نه گران می شود نه مشتری پیدا می کند
بررسی های میدانی نشان می دهد بازار در رکود مطلق قرار دارد. براین اساس به گفته برخی مشاوران املاک تعداد، تماس های تلفنی برای اجاره خانه به ازای هر کادر آگهی در روزنامه ها به سه تماس کاهش یافته است. یکی از مشاوران املاک می گوید:« برای هر کادر آگهی اجاره خانه متوسط سه تماس داریم که هر سه تماس هم یا از همکاران خودمان هستند یا اینکه قصد دارند برای سایت ها آگهی را فایل کنند.» یکی از اعضای اتحادیه مشاوران املاک نیز می گوید:« بازار در رکود مطلق است. دو سال قبل که روند افزایش قیمت ها آغاز شد، برخی از مردم نگران شدند که دیگر نتوانند خانه دار شوند و بنابراین به هر زحمتی بود اقدام به خرید می کردند ولی در حال حاضر این گروه هم در بازار حضور جدی ندارند.» به باور تحلیلگران بازار وضعیت بازار مسکن طی ماه های آینده و حداقل تا فصل بهار به همین شکل باقی می ماند چراکه هنوز نشانه های رونق در بازار دیده نشده است.
حسام عقبای رئیس اتحادیه مشاوران املاک نیز پیش بینی کرده است که وضعیت بازار مسکن تا تیرماه سال آینده به همین شکل باقی بماند و حداقل رشد قیمتی در بازار رخ ندهد. او می گوید:« با سیر کاهش تورم که در سال 93 در کشور آغاز شده و ادامه دارد، پیشبینی میشود تا تیرماه سال آینده، ثبات قیمت ها در بازار مسکن ادامه داشته باشد و پس از آن نیز احتمال هر گونه سونامی قیمت مسکن در نتیجه موفقیت آمیز بودن مذاکرات سیاسی را رد می کنم. در مجموع مناقشات، مذاکرات و تفاهم های سیاسی اثر مستقیم بر بازار مسکن ندارد و با از بین رفتن جو سوداگری در بازار مسکن و افزایش عرضه واحدهای مسکونی، تعادل عرضه و تقاضا به افزایش حجم معاملات همزمان با ثبات قیمت ها کمک خواهد کرد. امیدورام با پایان جو روانی هفته های گذشته که برخی متعاملان تا روشن شدن نتیجه نهایی مذاکرات معاملات مسکن خود را به تعویق انداخته بودند، رونق مورد انتظار به بازار مسکن بازگردد.» بررسی های وزارت مسکن نشان می دهد طی یک سال گذشته قیمت مسکن 12.4 درصد رشد داشته است.
البته این درحالی است که روند رشد قیمت نسبت به سالهای گذشته کند بود. چراکه متوسط قیمت مسکن در سال91 با جهش 31.7درصدی از یکمیلیونو440هزار تومان در سال 1390 به یکمیلیونو897هزار تومان در سال91 رسید.
با این وجود بررسی ها نشان طی پنج ماه نخست سال جاری روند صدور پروانه های ساختمانی 35 درصد کاهش یافته است. پیش از این نیز اعلام شده بود که 40 درصد پروانه های ساختمانی صادر شده در سال 1392 به مرحله ساخت نرسیده اند. از سوی دیگر سرمایه گذاری در بخش مسکن مسکونی تنها 8 درصد رشد داشته است. همگی آمارها تایید می کند وضعیت بازار به سمت مطلوبی نمی رود چراکه هفته گذشته و پس از یک دوره افزایش حتی قیمت اوراق حق تقدم خرید وام مسکن نیز در فرابورس 3.6 درصد کاهش پیدا کرد. در «نماگر شماره 76 بانک مرکزی» نشان داده شده: در فصل بهار امسال دو شاخص اصلی تورم در صنعت ساختمانی به روند نزولی خود که از ابتدای سال 92 آغاز شده، ادامه دادهاند. بر این اساس، برای نخستین بار در 10 فصل اخیر، شاخص تورم نقطهبهنقطه «بهای تولیدکننده مصالح ساختمانی» منفی شده است و با ثبت رقم 516.2، معادل 0.2 درصد پایینتر از بهار 92 قرار گرفته است. این شاخص از نقطه اوج خود در پاییز 91 (68.5 درصد) طی شش فصل پیاپی نزولی بوده و زمستان پارسال هم تنها 2.9 درصد رشد نسبت به زمستان 91 را به ثبت رسانده بود. البته شاخص «بهای خدمات ساختمانی» هم بنای کاهش قیمت گذاشت و از 46 درصد در بهار 92 به 22.7 درصد در بهار 93 رسیده است. در کنار این آمارها، هفته گذشته، معاونت مسکن وزارت راهوشهرسازی با انتشار نتایج آماری از اوضاع کشوری مسکن، متوسط قیمت آپارتمانهای معامله شده در 31 شهر اصلی در نیمه اول سال93 را منتشر کرد. براساس این اطلاعات، در شش ماه اول سال 93، پایتخت به آرامش و ثبات نسبی رسیده و حتی در مقایسه با سایر شهرهای اصلی کشور -مراکز استانها- رکورد «کمترین رشد قیمت» را هم در اختیار گرفته است. این در حالی است که میانگین قیمت مسکن های پایتخت، سال 92، 30 درصد افزایش پیدا کرده بود و حتی سال 91، تجربه 50 درصد رشد را داشته است.
طبق آمار معاونت مسکن وزارت راهوشهرسازی، قیمت مسکن در شهر تهران طی نیمه اول امسال، معادل 4.8 درصد نسبت به متوسط سال 92 افزایش پیدا کرده، در حالی که متوسط قیمت کشوری در این مدت، 12.4 درصد رشد داشته است. همین طور در مقابل تهران، شهرکرد مرکز استان چهارمحال و بختیاری، بیشترین نرخ رشد قیمت در بازار مسکن را تجربه کرده طوری که ارزش خانههایی که در نیمه اول امسال در این شهر، معامله شدند 31.9 درصد نسبت به میانگین سال92، افزایش قیمت داشتهاند. بعد از شهرکرد، رتبه دوم به بندرعباس با رشد قیمت 29.6 درصد رسیده است.
همین طور براساس گزارش معاونت مسکن وزارت راهوشهرسازی، تهران، اصفهان، شیراز، همدان و اراک پنج شهر گران به لحاظ بیشترین قیمت مسکن در کشور هستند. در مقابل آنها هم ارزانترین شهرها، ایلام، بیرجند، خرمآباد، یاسوج و زاهدان قرار دارند.
براساس اطلاعات معاونت مسکن، میانگین قیمت آپارتمان در کل کشور از متری 2.5 میلیون در سال92 به 2.8 میلیون در نیمه اول93 رسیده که 12.4 درصد افزایش نشان میدهد. این میزان رشد در مقایسه با افزایش 31.7 درصدی قیمت در سال 92، بیانگر «افت شتاب قیمت مسکن در سطح کشور در سال93» است.
در صورتی که وضعیت بازار مسکن به همین شکل باقی بماند، احتمال انتقال سرمایه انبوه سازان از این صنعت به بازارهای دیگر وجود دارد. کارشناسانی مانند بیت الله ستاریان و مهدی تقوی اقتصاددان براین باورند که با توجه به وضعیت قدرت خرید شهروندان، امکان بهبود وضعیت بازار مسکن وجود ندارد. در حال حاضر 22 درصد جمعیت ایران را اجاره نشین ها تشکیل می دهند. براین اساس این گروه حداقل به عنوان متقاضیان بازار به شمار می آیند.