آدرس اشتباه در طرح پولی جدید

رضا بوستانی

وظیفه بازارهای مالی در هر اقتصادی تخصیص پس‌اندازهای جامعه به سرمایه‌گذاری‌های مولد است. عملکرد بازارهای مالی در تخصیص منابع از جهت پرداخت پاداش به پس‌اندازکنندگان به دلیل صرف نظر کردن از مصرف جاری و تامین مالی سرمایه‌گذاری‌هایی که بیشترین بازده (بهره‌وری) را دارند، بر رفاه عمومی تاثیر می‌گذارد. بنابراین طراحی بازارهای مالی کارآمد نقش اساسی در رفاه و استاندارد زندگی شهروندان بازی می‌کند. در برخی کشور‌ها ـ از جمله ایران‌ـ سهم عمده تخصیص‌ منابع از مسیر نظام بانکی انجام می‌شود. در نتیجه، کارآیی عملکرد نظام بانکی بر رفاه عمومی در این کشورها تاثیر مستقیم دارد. نظام بانکی در ایران با مشکلات بسیاری مواجه است؛ بنگاه‌داری بانک‌ها، به‌کارگیری تسهیلات خارج از توافق با بانک‌، حجم بالای تسهیلات غیرجاری، وجود موسسات مالی غیرمجاز و ... برخی از این مشکلاتند.

 

برای رفع این مشکلات باید علت به درستی تشخیص داده شود؛ سپس انتظار داشت با برطرف کردن علت، تنگناها نیز مرتفع شود. بی‌تردید عمده مشکلات در اقتصاد ایران ناشی از نرخ‌گذاری دستوری خدماتی است که توسط نظام بانکی ارائه می‌شود. تعیین دستوری نرخ‌های سود و عدم‌انطباق آنها با بنیان‌های اقتصاد در دوره‌ای طولانی، از یک طرف انگیزه پس‌اندازکنندگان را تقلیل می‌دهد و از طرف دیگر باعث ایجاد حاشیه‌ سود در فعالیت‌هایی شده که با ماهیت نظام بانکی در تعارض هستند. به‌طور مثال تعیین دستوری نرخ‌های سود حتی پایین‌تر از نرخ تورم باعث شده بانک‌ها منابع تجهیز‌ شده را خود راسا سرمایه‌گذاری کنند و به عبارتی وارد حوزه بنگاه‌داری شوند. از طرف دیگر، اعمال محدودیت بر درآمدهای بانک‌ها و عدم‌پاسخگویی به نیاز متقاضیان، زمینه را برای گسترش موسسات مالی غیرمجاز مهیا کرده است.

طرح ویژه اشتغالی چیست؟

 

^{دولت اعلام کرده از طریق اختصاص منابع مالی به دنبال بازگرداندن واحدهای تعطیل به چرخه کار و فعال شدن واحدهای نیمه کاره است و در سال 94، پرونده ویژه‌ای در زمینه اشتغال زایی در دولت باز شده است.}

سخنگوی دولت تدبیر و امید در آستانه دومین نوروز فعالیت رسمی این دولت می گوید برای سال آینده دو برنامه ویژه از سوی دولت برای مهار بحران بیکاری و دیگری مسکن در دستور کار است.

پیش تر نیز برخی دیگر از مسئولان وزارت کار و معاونین رئیس جمهور نیز به موضوع اختصاص خط اعتباری ویژه 1000 میلیاردتومانی برای اشتغال زایی در سال آینده اشاره کرده بودند. در عین حال، چگونگی اجرایی شدن بسته جدید اشتغال زایی دولت تاکنون ارائه نشده بود.

بررسی ها نشان می دهد شیوه دولت های هفتم و هشتم، نهم و دهم برای اشتغال زایی و مقابله با بیکاری کاملا شبیه به هم بوده و تنها تفاوت آن چگونگی تبلیغات برنامه های اشتغال زایی از سوی این دولت ها بوده است.

در 16 سال اخیر، کشور شاهد اجرای برخی برنامه های اشتغال زایی کوتاه مدت، ضربتی و مقطعی بوده که عمر فعالیت آنها نیز تنها محدود به دوران فعالیت دولت ها و حتی زمان حضور برخی وزرای دولت ها بوده است. به عبارتی، با تغییر دولت ها و وزرای پیشنهاد دهنده طرح های اشتغال زایی، آن برنامه ها نیز راهی بایگانی شده و در نهایت نیز متوقف شدند.

پرهیز از اشتباه طرح تثبیت قیمت‌ها

 

^{محمود باقری}

^{محمدرضا پورابراهیمی، نایب‌رییس کمیسیون اقتصادی مجلس، اعلام کرده که مجلس و دولت برای عدم افزایش قیمت سوخت در سال آتی به توافق رسیده‌اند.طرح تثب}

 باوجود خطاهای بی‌شمار و آشکار طرح‌هایی نظیر تثبیت قیمت‌ها، بازهم تعدادی از نمایندگان به‌صرافت افتاده‌اند در سال انتخابات مجلس (سال 94) بار دیگر بر سیاست‌هایی بدمند که همگان شاهد آثار مخربش بر اقتصاد کشور هستیم. به دلایل مختلف قیمت سوخت باید رشدی مشابه سال‌های گذشته داشته باشد:

1- هم‌اکنون قیمت فوب بنزین خلیج‌فارس به هر لیتر 34سنت رسیده که با ارز مرجع سال94 برابر با 1000تومان می‌شود و با اضافه کردن هزینه‌های حمل و توزیع به قیمتی حدود 1500تومان می‌رسیم. بدین معنی که باوجود کاهش شدید قیمت نفت سال آینده دولت بازهم بابت بنزین و گازوییل یارانه بالایی می‌پردازد که باتوجه به کاهش درآمدهای کشور فشار مضاعفی را بر بودجه وارد می‌کند.

2- بی‌شک موثرترین سیاست کنترل مصرف سیاست قیمتی است، تثبیت قیمت بار دیگر موجب افزایش بی‌رویه مصرف سوخت خواهد شد که خود مشکلات عدیده دیگری نظیر کاهش بهره‌وری مصرف سوخت، آلودگی هوا و افزایش واردات بنزین را در پی خواهد داشت.

مخالفت روحانی باطرح یارانه‌ای 2وزیر

 

^{وزرای اقتصاد و رفاه در حالی با معمای حذف پولدارهای یارانه بگیر درگیرند که به گفته دولتمردان، رئیس جمهور با سرک کشیدن به حساب‌های مردم مخالف است.}

این روزها مجلس در حال بررسی لایحه بودجه سال ۹۴ کل کشور است، این درحالی است که قرار بود دولت حذف اقشار یارانه بگیر ثروتمند را در سال جاری بر اساس قانون بودجه ۹۳ عملیاتی کند، گرچه برخی دولتمردان مطرح می کنند که کار شناسایی متمکنین جامعه به راحتی امکانپذیر است اما هنوز پرداخت یارانه های نقدی به آنها همچنان ادامه دارد.

نمایندگان مجلس، یکی از نقاط ضعف بودجه سال ۹۴ را بحث هدفمندی یارانه ها می دانند و نسبت به عدم اجرای تکلیف قانونی دولت در لایحه بودجه ۹۳ معترض هستند، از سوی دیگر با نزدیک شدن به روزهای پایانی سال جاری، موضوع یارانه بگیران ثروتمند در محافل کارشناسی و خبری بار دیگر مطرح شده و همگی بر ضرورت حذف یارانه گروه های بالای درآمدی جامعه تاکید دارند.

طرح جدید تشویقی برای انصراف از یارانه

 

^{نمایندگان علت عدم‌حذف یارانه اغنیا را از وزیر اقتصاد سؤال کردند که طیب‌نیا در پاسخ تأکید کرده: حذف یارانه این گروه از شعارهای من هم بوده ولی چون رئیس‌جمهور با سرک کشیدن به حساب‌های مردم مخالف است، فعلاً راهی برای شناسایی دهک‌ها نداریم.}

عبدالکریم رجبی، در تشریح جزئیات نشست کمیسیون اقتصادی مجلس با وزیر امور اقتصادی و دارایی، اظهار داشت: در این جلسه که با محور هدفمندی یارانه‌ها بود علاوه بر وزیر اقتصاد، رئیس سازمان امور مالیاتی و معاون وزیر کار، تعاون و رفاه اجتماعی هم حضور داشتند.

وی با بیان اینکه سؤال مشترک اکثر نمایندگان از وزیر اقتصاد "علت عدم‌حذف یارانه اغنیا" بود، تصریح کرد: در نهایت نمایندگان از توضیحات وزیر اقتصاد قانع نشدند و بنا شد در جلسات آتی این موضوع با حضور طیب‌نیا مورد بررسی قرار گیرد.

* طیب‌نیا: حذف یارانه اغنیا از شعارهای من بود

این عضو کمیسیون اقتصادی ادامه داد: طیب‌نیا در توضیح به نمایندگان تأکید کرد: "حذف یارانه ثروتمندان" از شعارهای من هم بوده ولی رئیس جمهور و دولت با سرک کشیدن به حساب‌های بانکی مردم مخالف هستند ضمن آنکه رئیس مجلس هم با این موضوع مخالفت کرده است.

طرح نجات مالی

^{طرح نجات مالی یک اصطلاح محاوره‌ای برای دادن وام به یک شرکت یا کشور که با گرفتاری مالی جدی یا ورشکستگی مواجه شده است، می‌باشد. همچنین این اصطلاح ممکن است برای اجازه دادن به یک نهاد در حال ورشکسته شدن که بدون پخش سرایت مالی ورشکسته شود، استفاده می‌شود. یک طرح نجات مالی می‌تواند از یک فرایند عدم توانایی پرداخت دیون جلوگیری کند.}

 

^{شرح مختصر}

^{یک طرح نجات مالی می‌تواند صرفاً برای سود انجام شود، این درست مانند یک سرمایه‌گذار غارتگر می‌ماند که یک شرکت در مخمصه را به وسیله خریدن سهامش در زیرقیمت نجات می‌دهد؛ یا فرضاً برای بهبود شرایط اجتماعی، یک بشردوست ثروتمند یک شرکت فست فود بی فایده و غیرسودآور را به یک شبکه توزیع غذای غیرانتفاعی مبدل می‌سازد. ؛ شاید طرح نجات مالی یک شرکت به عنوان یک ضرورت برای اینکه از نقص‌ها و ورشکستگی‌های اجتماعی اقتصادی بیشتر جلوگیری کند، دیده شود: برای مثال، دولت ایالات متحده فرض می‌کند حمل و نقل پشتوانه‌ای است در جهت تسهیل فعالیت‌های اقتصادی برای عموم، که قدرت جغرافیای سیاسی جامعه را حفظ می‌کند. به معنای دقیق کلمه، این سیاست دولت ایالات متحده است که از بزرگترین شرکتهای آمریکایی مسئول برای حمل و نقل (خطوط هوایی، شرکتهای توزیع بنزین و ...) از ورشکستگی به وسیله یارانه دادن و دادن وام‌های با نرخ بهره پایین حمایت کند. فرض بر این است که ورشکستگی این شرکتها در مقایسه با بقیه شرکت‌ها فاجعه است. چون کالاها و خدمات آنها به وسیله دولت ضرورت‌های عمومی ثابت در جهت حفظ رفاه جامعه و بطور غیر مستقیم در حهت حفظ امنیت جامعه در نظر گرفته می‌شوند.}

طرح خروج از رکود اقتصادی به‌کجا رسید؟

 

مسعود نیلی روز یکشنبه در حاشیه همایش دو روزه اقتصاد ایران افزود: دولت تدبیر و امید با استفاده از کارشناسان اقتصادی در تلاش است که از شرایط کنونی عبور کند.

وی اظهارداشت: رشد اقتصادی و کاهش نرخ تورم از جمله تلاش های دولت تدبیر و امید در چند ماه گذشته بوده است.

به گفته وی در همایش دو روزه اقتصاد ایران مهمترین موضوعات کلان اقتصادی مطرح می شود که در روز پایانی آن، جمع بندی از نتایج راهکارها ارائه خواهم کرد و در 10 روز آینده جمع بندی مکتوب انتشار عمومی خواهد یافت.

نیلی گفت: همچنین در این همایش دو روزه موضوع اقتصاد مقاومتی و خروج از رکود در قالب پنل هایی مورد بررسی قرار می گیرد.

توضیح معاون وزیر اقتصاد درباره پروژه‌های نیمه‌تمام/محمدی: برخی پروژه‌ها توجیه اقتصادی ندارند

 ^{سرنوشت پروژه‌های نیمه‌تمام از جمله مباحثی است که بار مالی بسیاری را برای دولت یازدهم به همراه دارد؛ آن هم در شرایطی که دولت با کمبود منابع و کسری احتمالی بودجه به دلیل کاهش درآمدهای نفتی مواجه است. در همین رابطه در ماه‌های گذشته محمد شریعتمداری، معاون اجرایی رییس‌جمهور از وجود 75 هزار پروژه نیمه‌تمام در کشور خبر داد که اتمام آنها نیازمند 417 هزار میلیارد تومان اعتبار است.}

^{417 هزار میلیارد تومان تومان، تقریبا 10 برابر رقم 41 هزار و 250 میلیارد تومان بودجه عمرانی در قانون بودجه سال 1393 و 8.7 برابر بودجه عمرانی در لایحه بودجه 1394 است، بنابراین می‌توان گفت تامین این میزان اعتبار برای تکمیل پروژه‌های نیمه‌تمام کار راحتی نیست؛ همان‌گونه که معاون اجرایی رییس‌جمهور در اظهارنظر خود درباره پروژه‌های نیمه‌تمام عنوان کرده بود که «با توجه به حجم منابع محدود مالی کشور، حدود 24 سال طول می‌کشد که این طرح‌ها و پروژه‌ها به اتمام برسد.»}

^{اما با این حال، همچنان این سوال مطرح است که دولت برای پایان دادن به کار این پروژه‌های روی زمین مانده چه خواهد کرد؟ شاپور محمدی، معاون وزیر اقتصاد در گفت‌وگو با خبرگزاری خبرآنلاین چنین توضیح می‌دهد: «در حال حاضر سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی جزییات پروژه‌ها را بررسی و سپس این پروژه‌ها اولویت‌بندی کرده است، اما در کل بیشتر تلاش‌ها در این جهت است که پروژه‌هایی ابتدا اجرایی شود که به اتمام آنها فاصله کمی مانده است.»}

^{وی با بیان این‌که ما فکر می‌کنیم اگر اتمام این پروژه‌ها اتفاق بیفتد، از نظر درآمدی که حاصل می‌شود، می‌توانند به سایر پروژه‌ها هم کمک کنند، افزود: «البته ممکن است که در میان پروژه‌های نیمه‌تمام، برخی از پروژه‌ها دیگر توجیه اقتصادی نداشته باشند یا این‌که اساسا با توجه به درصد خیلی پایین پیشرفتی که داشته‌اند، ضرورتی برای اتمام آنها وجود نداشته باشد.»}

تخصیص 100درصدی بودجه عمرانی کافیست؟

^{دکتر مهدی روانشادنیا}

^{لایحه بودجه سال 94 زمانی به مجلس رفت که قیمت نفت به کمترین مقدار خود در 5 سال گذشته رسیده و بنابر پیش بینی اوپک سطح تقاضای جهانی در سال 2015 به کمترین حد 12 سال اخیر می رسد. از قضا سال 1394 با شروع برنامه ششم توسعه و آغاز دهه دوم چشم انداز بیست ساله کشور همزمان شده است.}

^{برخی پژوهش ها و گزارش های معتبر ارتباط واضح بین زیرساختار و توسعه اقتصادی را نشان داده و حتی روابط خطی مستقیمی بین بسیار قوی بین توسعۀ اقتصادی بر حسب سرانۀ تولید ناخالص ملّی و زیر ساختار ها نشان می دهند. بر همین مبنا، با وجود انقباضی در نظر گرفتن بودجه، دولت بودجه عمرانی را اندکی بیش از نرخ تورم پیش بینی شده (برابر 16 درصد) افزایش داده و به حدود 48 هزار میلیارد تومان رسانده است. اما، می دانیم که اتمام طرح های نیمه تمام عمرانی نیازمند 400 هزار میلیارد تومان اعتبار است. این بدان معناست، که در صورت تخصیص 100 درصد این بودجه و اضافه شدن آن متناسب با تورم در سالهای آتی میانگین زمان اجرای طرح های عمرانی بیش از 8 سال خواهد بود و بنا به تجارب گذشته همه می دانیم که تخصیص 100 درصدی بسیار مشکل و بلکه ناممکن خواهد بود.}

^{برای حل چنین شرایطی سه راه حل اساسی وجود دارد:}

ارایه طرح«سودمند» بانک رفاه کارگران

بانک رفاه کارگران در قالب عقد مرابحه تسهیلاتی با نام طرح سودمند اعطا می‌کند.

دارندگان حساب جاری بانک رفاه کارگران از جمله پزشکان، استادان دانشگاه‌ها، فرهنگیان، اصناف و پذیرندگان پایانه‌های فروشگاهی می‌توانند از مزایای این طرح برخوردار شوند.

بر اساس این طرح متقاضیان می‌توانند تا مبلغ 400 میلیون ریال تسهیلات برای تامین کالاها و خدمات مورد نیاز در قالب عقد مرابحه با ابزار برداشت کارت الکترونیکی دریافت کنند .

گفتنی است زمان اجرای طرح، از تاریخ 15 آذر سال جاری تا 31 خرداد سال 94 است.

طرح‌‎های نوآورانه برای ایجاد اشتغال / اقتصاد کاره‌ای

^{در گذشته، موفقیت به صورت توانایی باقی ماندن در یک شرکت برای یک مدت طولانی و طی نمودن نردبان ترقی در همان شرکت تعریف می‌شد. هدف افراد این بود که به سطوح بالای سازمان دست یابند، برای خود ثروتی جمع‌آوری و پس‌انداز نمایند تا دوران بازنشستگی آرام و بی‌دغدغه‌ای داشته باشند.}

^{در این نوشتار ابتدا تعریفی از کاره ارائه می‎دهیم و به بررسی وضعیت فعلی اقتصاد و اشتغال در کشور می‌پردازیم. سپس سعی می‌کنیم با بهره‌گیری از مفهوم کاره و پرداختن مختصر به جنبه‌های مختلف آن، راه‌کاری را به منظور حرکت در جهت بهبود اوضاع اشتغال کشور ارائه دهیم.}

^{کاره معادلی است که برای واژه‌ی انگلیسی gig انتخاب شده است. کاره به کارها و خدماتی با اندازه‌های کوچک و متوسط گفته می‌شود که برگرفته از استعدادها، مهارت‌ها و توانمندی‌های فردی اشخاص بوده و می‌تواند توسط سایرین مورد استفاده قرار گرفته و خلق ارزش کند.}

^{اکنون حدود چهار سال از آغاز بحران در اقتصاد ایران می‌گذرد و کشور ما در این مدت نرخ‌های بی‌کاری بالایی را تجربه کرده است؛ به گونه‌ای که آمارهای رسمی از نرخ بی‌کاری 10.4 درصدی در سال 92 حکایت دارند. اما در همین شرایط نیز بارقه‌هایی از امید وجود دارد. انقلابی که هر چند آهسته، اما به طور قطع در اقتصاد در حال شکل‌گیری است؛ ظهور نوعی کاملا متفاوت از اقتصاد، در راستای اقتصاد مقاومتی.}

بازارهای مالی توسعه نیافته و دشواری تأمین مالی طرح ها

^{بازارهای مالی توسعه نیافته و دشواری تأمین مالی طرح ها و تغییرات سیاستی در پایان دوره تصدییک دولت و عدم ثبات در اقتصاد کلان از جمله معضلات کشور ما در این شاخص هستند.
مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی در دومین گزارش مربوط به پایش محیط کسب و کار در ایران اعلام کرد مشکلات بانکی همچنان مهم ترین محدودیت برون زای بنگاه های ایرانی به شمار می رود و به موضوع تأمین مالی تولید و دریافت تسهیلات از بانک ها پرداخته است.
 در سال های اخیر یکی از جدی ترین گلایه و مطالبه تولید کنندگان و بازرگانان بوده است. در این گزارش به محدودیت ظرفیت ساختاری بانک ها و لزوم توسعه بازار سرمایه برای تأمین مالی طرح ها اشاره شده است و این که سیاست انقباضی بانک ها برای دریافت مطالبات پیشین ،در سال های اخیر فشار بسیار زیادی بر بنگاه های اقتصادی وارد کرده است.}

طرح کمک به خرید مسکن در انگلیس

آمارهای دولت انگلیس نشان می دهد بیش از ۴۸ هزار نفر در یک سال گذشته با استفاده از برنامه کمک به خرید مسکن در این کشور خانه دار شده اند. البته نگاهی دقیق به این آمارها نشان می دهد، اشتیاق به استفاده از این برنامه به نسبت ماه های اول اندکی فروکش کرده است. یکی از بخش های این برنامه که نسبت به قبل اکنون کمتر متقاضی و مشتری دارد، تضمین وام است. دولت انگلیس هر ماه اطلاعات مربوط به این برنامه و چگونگی استفاده خریداران مسکن از آن و همچنین تاثیر این برنامه در بازار را منتشر می کند.

متن کامل طرح اصلاح قانون پولی و بانکی

^{تن کامل طرح 7 بندی نمایندگان مجلس برای اصلاح قانون پولی و بانکی کشور منتشر شد}

طرح یک فوریتی الحاق هفت بند به ماده 34 قانون پولی و بانکی کشور مدتی پیش در صحن علنی مجلس به تصویب رسید.این طرح که دارای 7 بند و مقدمه‌ای بیانیه‌گونه است بدون کمترین دخل و تصرفی منتشر می شود. در متن طرح نمایندگان که به امضای 118 نفر از نمایندگان مجلس رسیده است خطاب به رئیس مجلس آمده: بیشتر از یکصد سال است که اقتصاد کشور ما دارای مشکلات عدیده‌ای است بانک یکی از آنهاست.

اگر چه بانک تجربه غربی است که اقتصاد ما هم از آن بهره می‌برده ولی باید دانست که این قلم هم مثل بسیاری از اقلام دیگر، خوبی‌ها و مزیت‌های اصلی آن به کشور وارد نشده است، بلکه عمدتاً بخش‌های مسئله‌ساز و مشکل‌دار وارد شده است. به عبارتی انتقال دانش فنی آن به صورت یک بسته کامل صورت نگرفته است و بومی نشده است در نتیجه می‌بینیم امروز بانک‌ها خود مشکل و معضل اساسی اقتصاد شده‌اند.