قیمت طلا، سکه و ارز در بازار تهران صبح سه شنبه، 19 اسفند 1393

 

 

نیم صفحه اول روزنامه های سه شنبه, ۱۹ اسفند ۱۳۹۳

 

 

دلایل و ریشه‌های اصلی شکل‌گیری بحران ارزی سال1391

 

 

^{این گزارش به تجزیه و تحلیل یکی از نمونه‏های چالش‌زا در اقتصاد ایران که مربوط به موضوع بحران ارزی در سال 1391 می‏شود، اختصاص دارد. بدین معنی که اتخاذ رویکرد اقتصاد مقاومتی، در پیشگیری و یا کاهش هزینه‌‏های مربوط به بحران ارزی مزبور، چه کارکردهایی را دارا می‏باشد.}

<sup>یکی از رخدادهای مهمی‌ که اقتصاد ایران را در چند سال اخیر تحت تاثیر جدی خود قرار داده و موجب ظهور و بروز عدم تعادل‌های اساسی در سازو کارهای اقتصادی گردیده، به بحران ارزی سال 1391بازگشت دارد. در این نوشتار تحلیلی در نظر است که از یکسو به دلایل و ریشه‌های اصلی شکل‌گیری بحران مزبور پرداخته شود و از سوی دیگر نسبت به ارزیابی مقایسه‌ای اتخاذ و یا عدم اتخاذ رویکرد اقتصاد مقاومتی در پیشگیری و راه‌حل‌های مربوط به این بحران اقدام گردد. بعبارت دیگر این مقاله درصدد پاسخ بدو سئوال ذیل است.
- ریشه‏‌های اصلی شکل‌گیری بحران ارزی سال 1391 چه بوده است؟
- آیا با اتکا به مبانی اقتصاد مقاومتی، زمینه‌های پیشگیری از وقوع بحران و یا کاهش ضریب آسیب‌پذیری اقتصاد ملی بعد از وقوع بحران وجود داشت؟</sup>

^{1- تعریف
بحران ارزی عبارت است از کاهش ناگهانی ارزش پول ملی. بحران ارزی که بحران تراز پرداخت‌ها نیز نامیده می‌شود، ممکن است از کسری مزمن تراز تجاری و یا از گمانه‌زنی‌های بازار در مورد توانایی یک دولت از پشتیبانی پول ملی نتیجه شود. بحران ارزی، همواره هزینه‌های بزرگ اقتصادی برای کشورها دارد که از آن جمله باید به کاهش تولید و افزایش بیکاری و حتی فروپاشی بانک‌ها اشاره داشت.}

حذف تدریجی یارانه انرژی

حبا صالح
مترجم: وحید امیری
منبع: فایننشال تایمز
همزمان با آنکه قاهره به دنبال افزایش هزینه برای برنامه‌های اجتماعی و کاهش کسری بودجه خود است، طرح‌هایی را برای حذف تدریجی یارانه انرژی در دستور کار خود دارد.
به‌همین منظورکادری دیمیان، وزیر دارایی این کشور که از سال گذشته به این سمت منصوب شده، اعلام کرده است که کاهش‌های بیشتر یارانه سوخت از ماه ژوئیه آغاز خواهد شد، چون نصف شدن قیمت نفت «فضای لازم برای مانور» در این زمینه را ایجاد کرده است. هدف قاهره این است که طی پنج سال آینده یارانه سوخت را تقریبا به صفر برساند و پس‌اندازهای ناشی از آن را صرف بخش سلامت و آموزش کند. کاهش 30 درصدی یارانه انرژی در ماه ژوئیه موجب شد تا 7 میلیارد دلار معادل 2 درصد از تولید ناخالص داخلی این کشور صرفه‌جویی شود. وزیر دارایی مصر ضمن اعلام این تصمیم گفته است که هدف دولت از این اقدام بازگرداندن اعتماد به اقتصاد مصر است. کاهش یارانه انرژی تنها بخشی از بسته اصلاحات است. در این بسته اقدامات دیگری همچون وضع مالیات بر ارزش افزوده در سال 2015، با هدف کاهش کسری بودجه در نظر گرفته شده است. اقتصاددانان پیش‌بینی کرده‌اند که کسری بودجه مصر در سال میلادی جاری به 10 درصد تولید ناخالص داخلی آن کاهش یابد. این رقم در 12 ماه گذشته بالغ بر 8/12 درصد تولید ناخالص داخلی بود. اقتصاد مصر از آشوب‌های پس از انقلاب سال 2011 متحمل آسیب‌های شدید و عمیقی شد که موجبات ترس سرمایه‌گذاران و گردشگران را فراهم آورد و فقر و بیکاری را در مصر گسترش داد و رشد اقتصادی را متوقف کرد. اما طی ماه‌های گذشته به‌رغم سخت‌گیری‌های دولت ژنرال عبدالفتاح السیسی در برابر هرگونه مخالفتی، کسب‌وکارها احساس کرده‌اند که خطر سیاسی کاهش یافته و خوش‌بینی‌ها نسبت به بازگشت کشور به شرایط ثبات بیشتر شده است.

چطور به کودکان در مورد پول و مدیریت مالی آموزش دهیم؟

^{آشنا کردن کودکان با پول، نحوه خرج کردن آن، آموزش فرهنگ پس انداز کردن و کسب درآمد از محورهای مهمی است که خانواده‌ها باید به طور جدی به آن بپردازند.}

^{در این مطلب ما قصد داریم در مورد چگونگی آموزش کودکان در مورد پول صحبت کنیم، چنان که همه می‌دانید مدارس در همه جای دنیا فاقد تخصص در زمینه اینگونه آموزش‌ها هستند ضمن اینکه در جایگاه این آموزش هم نمی‌توانند باشند زیرا کمتر کودکان با مدرسه تعامل مالی دارند بنا بر این این جزء وظایف خانواده‌هاست که با دقت و مداومت در این آموزش، فرزندان خود را مهیای زندگی آینده کنند.}

^{آموزش کودکان در مورد پول بسیار ضروری است و دانشی است که در زندگی آینده به آن نیاز جدی دارند. پس چرا هر چه زودتر این آموزش‌ها را شروع نکنیم و فرصت‌هایی را پیش نیاوریم که به فرزندان خویش نشان دهیم که ارزش پول چیست و چگونه باید آن را مدیریت کنند؟}

^{در این برهه از زمان که رکود اقتصادی سراسر جهان را در بر گرفته ما بیش از هر زمان دیگری نیاز داریم به فرزندانمان بیاموزیم با پولی که به دست می‌آورند چه باید بکنند، چگونه آن را به شکل صحیح پس‌انداز کنند و چیزهایی را که در مورد مدیریت مالی و بودجه گذاری لازم است بدانند به آنها آموزش دهیم و فرزندان خویش را با دانش پولی صحیح مهیای زندگی و آینده کنیم.}

^{تعداد کودکان با سواد مالی در سراسر دنیا بسیار اندک است. کودکان معمولا تا حدود سن 16-17 سالگی به خوبی با این مفاهیم مالی آشنایی ندارند و این بدان معناست که سال‌های بسیاری را که مناسب آموزش بوده از دست داده‌اند.}

^{وقتی ما به عنوان والدین کودک یا سرپرست او تصمیم می‌گیریم فرزندانمان را در مورد پول آموزش دهیم چگونه باید عمل کنیم؟ آیا شیوه یا تکنیک خاصی نیاز داریم؟}

دو تشخیص از مسمومیت بانکی

در ماه‌های اخیر اصطلاح جدیدی به مباحث کارشناسی و رسانه‌ای اقتصاد ایران ورود پیدا کرده است: «دارایی‌های سمی». این اصطلاح عمدتا معطوف به عملکرد ضعیف بانک‌ها در تسهیلات‌دهی بود و این موضوع تاکید داشت که بخش قابل ملاحظه‌ای از دارایی‌های بانک‌های کشور از چرخه سپرده‌گیری و تسهیلات‌دهی خارج شده و تبدیل به دارایی‌هایی شده که امکان تسهیلات‌دهی را از بانک‌ها گرفته است. 
چارچوب مطرح شده بر این بنا استوار است که سه موضوع؛ یعنی «معوق شدن بخشی از تسهیلات»، «سرمایه‌گذاری بانک‌ها در شرکت‌های وابسته» و «تبدیل منابع بانکی به دارایی‌های ثابت» موجب بلااستفاده شدن منابع و سمی شدن دارایی‌های بانک‌ها شده است. این در حالی است که نگاهی به زمینه‌های پیداش اصطلاح «دارایی‌های سمی» در ادبیات اقتصاد جهانی، نشان می‌دهد که موارد اطلاق این دارایی‌ها با آنچه در ایران از این عبارت برداشت می‌شود، تا حدودی متفاوت است. به‌طوری که هم مصداق دارایی‌های سمی متفاوت بوده و هم نقدی که به آن وارد می‌شود، از دو موضع متفاوت صورت می‌گیرد.

 دارایی‌های سمی و بازارهای منجمد
«دارایی‌های سمی» (toxic assets) در ادبیات اقتصادی، به دارایی‌های مالی مشخصی گفته می‌شود که ارزش آنها به‌صورت چشمگیری کاهش یافته یا اینکه بازاری فعال برای معامله آنها وجود نداشته باشد. در نتیجه، این دارایی‌ها قابلیت این را که با قیمتی که برای مالک آنها راضی‌کننده باشد، از دست می‌دهد؛ ولی به دلیل اینکه در ترازنامه بانک‌ها، دارایی‌ها باید با تعهدات در تعادل باشد و به‌صورت دوره‌ای این تعادل مورد سنجش قرار می‌گیرد، چنین پدیده‌ای یعنی سمی شدن دارایی‌ها، می‌تواند کاملا برای یک بانک خطرناک باشد. اصطلاح دارایی‌های سمی به‌صورت ویژه پس از بحران مالی سال‌های اخیر رواج پیدا کرد و به گفته برخی از اقتصاددانان، افزایش این دارایی‌ها نقش بزرگی در شکل‌گیری این بحران ایفا کرد.

روز استقلال؛ فصل جدید بخش خصوصی

<sup>هادی حدادی
شاید آن روزی که حاج‌حسین امین‌الضرب بنیان اتاق تجارت را با کلی مذاکره و لابی و تلاش می‌گذاشت فکر نمی‌کرد بنیان سازمانی را می‌گذارد که انتخاباتش آنقدر جدی و حساس شود. بخش خصوصی ایران امروز اعضای پارلمان خود را خواهد شناخت. اعضایی که قرار است چهار سال سخنگو و نماینده بخش‌های مختلف بخش خصوصی باشند تا شاید بتوانند گره‌هایی از صاحبان کسب‌وکار باز کنند و فضایی مطلوب‌تر برای کسب‌وکار رقم بزنند. 
نقاط قوت انتخابات 18 اسفند 93: انتخابات بخش خصوصی شاید مهم‌ترین انتخابات غیرسیاسی و صنفی کشور باشد. انتخابات اخیر تمایز زیادی نسبت به انتخابات قبلی دارد.

این تمایزها عبارتنداز:
1. انتخابات آزادانه‌تر است.
2. میزان دخالت دولت به شدت کاهش یافت. 
3. رقابت بسیار زیادتر است.
4. گروه‌های مختلف و متنوعی فعال شدند.
5. حضور کسب‌وکارهای بزرگ مشهود بود.
6. هزینه‌های تبلیغاتی به شدت افزایش یافت.
7. ابزارهای تبلیغاتی تنوع و دسترسی بیشتری یافتند. 
8. به نظر مشارکت بیشتری هم وجود دارد. 
9. مشارکت سازمان‌یافته تشکل‌ها بیشتر بود.
10. همگان بر لزوم تغییر و قدرتمند کردن و نقد گذشته همصدا بودند!
11. نقش‌آفرینی رسانه‌ها افزایش چشمگیری داشت.</sup> 

تنها راه نجات 'بیکاران'

^{بررسی های جدید مرکز آمار ایران نشان می دهد که بیشترین تعداد بیکاران کشور افرادی با مدرک لیسانس هستند. این مرکز همچنین از میلیونی شدن آمار بیکاری در میان جوانان خبر داده است. این در حالی است که گروه کم سوادان و یا بی سوادان کمترین آمار بیکاری را دارند.}

<sup>بر این اساس نرخ بیکاری زنان از مردان بیشتر است. از مجموع بیکاران، 32.7 درصد مربوط به گروه سنی 24 - 15 ساله، 60.1 درصد مربوط به گروه سنی 44 - 25 ساله و 7.2 درصد مربوط به گروه سنی 64 - 45 ساله بوده است. این نسبت ها برای مردان به ترتیب 32.4 درصد، 57.9 درصد و 9.8 درصد و برای زنان 33.3 درصد، 65.0 درصد و 1.7 درصد بوده است.

برای حل مشکل بیکاری و افزایش اشتغال افراد جامعه، تا کنون راه حل های مختلفی ارائه شده است. 

7 آمار عجیب از تحولات بازارکار 

دکتر هادی معتمد معتقد است: 'خصوصی سازی و اعتماد به آن مهم ترین راه حل برای کاهش بیکاری در جامعه است. در غیر این صورت و با تولید سالانه و میلیونی اشتغال توسط دولت نیز، مشکل بیکاری حل نخواهد شد.'</sup>

ماجرای جدایی مسیر سکه و دلار

 در روزی که شاخص بازار ارز از کف روزانه خود بالا آمد و روی قیمت نهایی روز پیشین ایستاد، سکه بهار آزادی از کف سه ماهه خود بازگشت، اما یورو به سقوط خود ادامه داد.

قیمت دلار روز یکشنبه برای دومین روز پیاپی ۳۴۱۰ تومان تعیین شد اما یورو به روند نزولی خود در بازار ادامه داد و با ۳۵ تومان کاهش دیگر به قیمت ۳۷۱۵ تومان فروخته شد. همچنین سکه به افت شدید قیمتی در روز شنبه پایان داد تا با ۳ هزار تومان افزایش به بهای ۹۶۵ هزار تومان برسد.

در حالی که قیمت دلار در بازار در نخستین روز هفته با ۱۰ تومان کاهش به ۳۴۱۰ تومان رسیده بود، فعالیت بازار ارز روز گذشته نیز با همین قیمت آغاز شد. دلار در طول روز در محدوده قیمتی ۳۴۰۰ تا ۳۴۱۰ تومان در نوسان بود؛ اما در نهایت در ساعت ۱۵ به قیمت ابتدای روز بازگشت تا دومین روز ثبات قیمت نهایی دلار در بازار رقم بخورد.

از همان ساعات نخست فعالیت بازار تمایل به کاهش قیمت دلار و ادامه روند روز شنبه مشاهده می‌شد. دلار در بیشتر زمان فعالیت بازار کمتر از رقم ۳۴۱۰ تومان به فروش رسید و حتی در مقاطعی نیز با قیمت ۳۴۰۰ تومان در بازار عرضه شد، اما قرار گرفتن دلار روی مرز ۳۴۰۰ تومان ادامه‌دار نبود و دلار پس از مدت کوتاهی به همان قیمت اولیه روز یکشنبه بازگشت.

پول‌هایی که راه «سیاست» و «اقتصاد» را می‌بندند!

 

حسین حقگو

^{«سیاست» در هیچ کجای جهان صریح و شفاف نیست. در همه جای جهان سیاست با «ابهام» و «چندلایگی» درآمیخته است.}

^{در کشور ما نیـز چنین است با عمق و گستره‌یی بیشتر. ابهام و لایه لایگی که گاه دیواری می‌شود که کمتر نور و صدا از آن عبور می‌کند. مگر در برهه‌ها و لحظاتی مثل «انتخابات» که خوشبختانه تقریبا هر دو سال یک‌بار تکرار و بزرگ‌ترین حفره در این دیوار ایجاد می‌شود و شفافیت و وضوحی در فضای سیاست کشور ظاهر می‌گردد تا از پس آن مردم و سیاستمداران یکدیگر را بهتر ببینند و البته و اغلب از دیدن هیبت دیگری به شگفتی درآیند! پس‌لرزه‌های شکاف در دیوار سیاست شاید تا مدتی باقی می‌ماند تا حقایق و واقعیاتی عریان شود: پرونده فسادی گشوده شود، کمبودها و صدمات و آسیب‌ها طرح شود و... اما به همان سرعت ایجاد این حفره و تابیدن نور و پژواک صدا، ویژگی رازآلودگی و ابهام، شروع به بازسازی و ترمیم دیوار سیاست می‌کند و باز صداها و شکل‌ها و... محو و گم می‌شوند و حدس و گمان و شاید بدبینی و بدعملی جانشین روشنی و وضوح می‌شود. اکنون اما گفتار دو مقام عالیرتبه دولتی یعنی وزیر کشور و مشاور رییس‌جمهور مبنی‌بر ورود پول‌های کثیف به انتخابات و عرصه سیاست کشور، این بیم را ایجاد می‌کند که آن شکاف معمول در دیوار سیاست یعنی فرصت «انتخابات» نیز مسدود شود و تصویری مقلوب از واقعیات این عرصه و مطالبات و خواست‌های اجتماعی و نیز سوابق و قابلیت‌های سیاستمداران و جریان‌های سیاسی برای پاسخگویی به این انتظارات عرضه کند. پس باید این هشدارها را جدی گرفت و از هم‌اکنون که هنوز فرصت وجود دارد همچون تمام کشورهای پیشرفته و دموکراتیک ضوابط دقیق و مشخص ارتباط اصحاب ثروت و قدرت و نحوه کمک‌گیری نامزدهای انتخابات نهادهای سیاسی از افراد و بنگاه‌های اقتصاد و... را مشخص کرد}

منضبط‌ترین بانک‌کشور در دستان یک اقتصاددان / دگرگونی بزرگ در بانک ملی

 

^{عبدالناصر همتی، از معدود مدیران عاملی است که قبل از فعالیت در حوزه بانکی دکتری اقتصاد خود را گرفته و استاد دانشگاه تهران است. مدیریت او بر بانک ملی در همین مدت کوتاه توانسته است بخش‌های گوناگون این بانک بزرگ را متحول کند.}

 ^{نشست خبری دکتر عبدالناصر همتی مدیر عامل بانک ملی ایران با اصحاب رسانه، در ادارات مرکزی این بانک با حضور بالغ بر 200 خبرنگار حوزه بانک برگزار شد.}

 ^{وی ضمن تقدیر از تمامی اصحاب رسانه و فعالان عرصه خبر و اطلاع‌رسانی به تشریح برخی فعالیت‌های بانک ملی ایران طی سال جاری پرداخت.
دکتر همتی با اشاره به نقش پررنگ و کلیدی دولت تدبیر و امید و سیاست‌های صحیح آن در چرخه اقتصادی کشور اظهار داشت: این سیاست ها موجب شد تا بانک ملی ایران بیش از پیش در خدمت مردم به صورت واقعی روی ریل توسعه و پیشرفت قرار گیرد به همین دلیل چشم‌انداز مثبتی از عملکرد بانک در سال آینده پیش‌بینی می‌شود.
همتی از اراده قوی و جدی دولت و مسئولان ارشد بانک برای رفع مشکلات پیش‌ رو خبر داد و روند توسعه و عملکرد بانک ملی ایران در سال آتی را نسبت به سال 1393 بهتر ارزیابی کرد.}

علی طیب نیا چهره سال اقتصاد ایران شد

^{علی طیب نیا، محمود احمدی نژاد و بیژن نامدار زنگنه مقام های اول تا سوم نظرخواهی خبرآنلاین برای چهره اقتصاد ایران در سال 93 را کسب کردند.}

 

^{با پایان یافتن مرحله اول نظرسنجی و  پس از شمارش آراء مخاطبان خبرآنلاین، برای انتخاب چهره اقتصاد در سال 93، علی طیب نیا، محمود احمدی نژاد و بیژن نامدار زنگنه به مقام اول تا سوم دست یافتند.}

 ^{علی طیب نیا وزیر امور اقتصاد و دارایی دولت یازدهم که از نظر مخاطبان با تصمیم گیری مناسب و اتخاذ روش های صحیح موفق به کنترل تورم در شرایط سخت اقتصادی شده است، در این بین در جایگاه نخست قرار دارد.}

^{مقام دوم فرد شاخص اقتصادی در سال 93 هم به محمود احمدی نژاد رئیس دولت های نهم و دهم تعلق گرفت که عمده انتخاب او به دلیل وضعیت نابسامانی است که در اقتصاد ایران ایجاد کرد. بیژن نامدار زنگنه وزیر نفت دولت یازدهم نیز  بر اساس انتخاب مخاطبان به مقام سوم این رده بندی دست یافت. این انتخاب بیشتر به جهت افزایش تولید نفت اتفاق افتاد.}

قیمت سکه، طلا و ارز در بازار تهران

 

قیمت سکه و طلا
 

سکه طرح قدیم	۹۶۰,۰۰۰
سکه تمام - امامی	۹۶۴,۰۰۰
نیم سکه	۵۰۷,۰۰۰
ربع سکه	۲۷۲,۰۰۰
سکه گرمی	۱۸۲,۰۰۰

 

یک گرم طلای 18 عیار	۹۷,۹۰۰
یک گرم طلای 19 عیار	۱۰۳,۳۳۰
یک گرم طلای 20 عیار	۱۰۸,۷۸۰
یک گرم طلای 22 عیار	۱۱۹,۶۶۰
یک گرم طلای 24 عیار	۱۳۰,۵۴۰
هر مثقال طلا آبشده (مظنه)	۴۲۴,۱۰۰

قیمت ارز
 

دلار	۳,۴۰۰
یورو	۳,۷۳۰
پوند	۵,۱۷۹
درهم	۹۳۰
دلار کانادا	۲,۷۵۰
دلار استرالیا	۲,۶۹۷
ریال سعودی	۹۱۵
لیر ترکیه	۱,۳۲۹
کرون سوئد	۴۰۶
رینگیت مالزی	۹۷۰
بات تایلند	۱۱۰
یوان چین	۵۵۳

نیم صفحه اول روزنامه های دوشنبه, ۱۸ اسفند ۱۳۹۳

 

نگاهی به مقررات مرکانتیلیستی در قرون 16 و 17 / سرکوب آزادی اقتصادی

جورج اچ. اسمیث 
مترجم: دکتر محسن محمودی
در روزگار رنسانس، زمانی که لویی دوازدهم از یکی از مشاورینش پرسید برای موفقیت در فتح میلان چه چیزی لازم است، مشاورش گفت: «ای شاه شاهان، سه چیز لازم است: پول، پول بیشتر و پول بیشتر از بیشتر.» 
در دوره مدرن فتوحات و پادشاهی مطلقه بود که مالیات یک پای ثابت جهان سیاست شد. اما جمع‌آوری مالیات‌ برای دولت- ملت‌های نوظهور دشوار از کار درآمد و مقاومت‌های خشونت‌باری برانگیخت. شورش‌های مالیاتی در اروپا در سرتاسر قرن ۱۶ و ۱۷ رایج بود. در واقع، شورش‌های مالیاتی در فرانسه قرن هفدهم آن‌چنان متعدد و رایج بود که به بیان یک تاریخ‌‌نگار برجسته فرانسوی «کم‌وبیش یک عرف» شده بود.
در فرانسه، مالیات بر نمک آن چنان نامحبوب بود که اسمش یعنی گابل (gabelle) برای هر مالیات ناعادلانه و گزاف به کار برده می‌شد. نقش نمک در حفاظت از مواد غذایی آن را غیرقابل چشم‌‌پوشی کرده بود؛ اما نمک قانونی تنها به وسیله چند فروشنده مجاز که در هر زمان مقدار کمی نمک می‌فروختند، قابل دسترسی بود. این مساله سختی‌های زیادی پیش پای افرادی می‌گذاشت که در مناطق دورافتاده زندگی می‌کردند و آنها را مجبور می‌کرد سفرهای دور و درازی برای خرید مقداری نمک انجام دهند.
مجازات‌های سختی شامل مرگ در انتظار کسانی بود که می‌کوشیدند؛ به جای اینکه قیمت‌های گزاف به انحصارگران محدود نمک بپردازند از آب دریا نمک بگیرند. علاوه بر این، برخی انواع نمک خیلی گران‌تر از بقیه بودند، از این رو مصرف‌کنندگان وسوسه می‌شدند که یک نمک ارزان‌تر که معمولا برای دباغی کردن چرم استفاده می‌شد، بخرند. حکومت فرانسه که مصمم بود درآمدهایش را از دست ندهد به این نمک‌ها سم زد تا آن را برای آشپزی غیرقابل‌استفاده کند. بنابراین وقتی برخی مقامات دولت از روی بی‌مبالاتی نمک‌های مختلف را با هم قاطی کردند این کار به هزینه جان بسیاری تمام شد.
قاچاق نمک سودآور اما پرخطر بود، بنابراین قاچاقچیان گاهی سگ‌ها را آموزش می‌دادند تا به‌عنوان حاملان نمک خدمت کنند. وقتی این سگ‌ها گرفتار می‌شدند، حسب موازین به‌دست مقامات کشته می‌شدند.هدف سیاست‌های مرکانتیلیستی این بود که فعالیت اقتصادی را زیر سیطره دولت درآورده و به این وسیله صنعت و تجارت را در خدمت منافع دولت قرار دهد. مرکانتیلیسم به ‌بیان یکی از مراجع صاحب‌نظر در این باب به‌معنای «متمرکزسازی قدرت در ید دولت» بود.

آغاز رونق سوم بورس؟

بررسی پنج ساله شاخص کل بورس تهران (تپیکس) و سیکل‌های رکود و رونق آن در این مدت نشان می‌دهد این بازار بعد از طی دو دوره رونق و دو دوره رکود در این بازه زمانی، آماده است تا دوره رونق سوم خود را آغاز کند. براساس این بررسی و با مقایسه‌ میزان 17 ماهه دوره رکود قبلی با میزان 14 ماهه‌ای که از شروع دوره رکود جاری گذشته است، می‌توان به‌طور محافظه‌کارانه‌ای پیش‌بینی کرد که در بهار سال 94 بازار به روند کاهشی خود پایان دهد و دوره رشد تازه‌ای را آغاز کند. به این پیش‌بینی باید علائمی همچون افزایش حجم معاملات، رشد تعداد دفعات معاملات و نزدیک شدن قیمت سهم‌های پیشرو به سطوح حمایتی مهم را افزود که می‌توانند نشانه‌هایی دال بر پایان قریب‌الوقوع دوره‌ افول شاخص بورس باشند.

گروه تحلیل – همایون فطرس: مقایسه میان بازدهی بورس‌ تهران و چهار بورس مطرح دنیا نشان می‌دهد به رغم نزول شدید شاخص بورس تهران در ماه‌های اخیر، این بازار در بازه‌ 5 سال اخیر همچنان پربازده‌ترین بورس میان بورس‌های مقایسه شده است. با در نظر گرفتن افق سرمایه‌گذاری یک ساله، بورس تهران با متوسط 3/ 53درصد بازدهی بالاتر از شاخص S&P 500 آمریکا، DAX آلمان، FTSE انگلستان و شاخص بورس دبی (DFM) قرار دارد. در میان شاخص این بورس‌ها، بورس دبی با کمترین متوسط بازدهی سالانه و با عدد منفی 9/ 11 درصد در اغلب مواقع باعث زیان‌دهی به سرمایه‌گذاران در بازه‌ سال‌های 2009 تا ابتدای ماه مارس 2015 شده است. حتی با در نظر گرفتن افق سرمایه‌گذاری سه‌ماهه یا یکماهه نیز بورس تهران در مقایسه با بورس‌های مورد اشاره بهترین بازار برای سرمایه‌گذاری بوده است. بازدهی 7/ 62درصدی به‌طور متوسط سه ماهه و بازدهی 6/ 44درصدی به‌طور متوسط ماهانه در حالی برای بورس تهران به‌دست آمده است که بهترین شاخص پس از آن شاخص بورس دبی است که متوسط بازدهی سه ماهه و یکماهه‌ این شاخص به ترتیب 7/ 22 و 2/ 22درصد است که برتری قابل ملاحظه‌ بورس تهران نسبت به همتای اماراتی خود را از نظر بازدهی نشان می‌دهد. 

اصلاح برنامه خصوصی ‏سازی

حسن خوشپور 
سال‌هایی است که برنامه خصوصی‏سازی از مسیر اصلی، منطقی و حتی پیش‏بینی شده خود منحرف شده است، که درصورت ادامه این روند، بدون تردید پیامدهایی محقق خواهند شد که نه‌تنها مغایر با اهداف و آرمان‌های خصوصی‏سازی است،‏ بلکه به‏صورت معضلات، تنگناها و عدم کارآیی‌های وسیع‌تری در اقتصاد کلان و بازارهای کسب‌وکار خواهدبود. انحراف پدید آمده از آنجا آغاز شد که برنامه خصوصی‏سازی به عنوان ابزاری برای تحقق اهداف غیراقتصادی مورد استفاده قرار گرفت و در برخی موارد اهدافی عوام‏فریبانه برای آن تعریف و پیگیری شد. برای جبران مشکلات پدید آمده از ملی‏سازی و مصادره فرآیندهای تولید و بزرگ شدن بیش از حد دولت، ابتدا خصوصی‏سازی با جهت‏گیری ملی‏زدایی و بازگشت بنگاه‌های اقتصادی به بخش خصوصی و فضای بازار آغاز شد. 
در ادامه، این سیاست با هدف اصلاح ساختار سازمان و تشکیلات دولت و تقسیم کار مجدد بین دولت و بخش خصوصی پیگیری شد و بالاخره با ابلاغ سیاست‌های کلی اصل 44 قانون اساسی، به‌عنوان مسیر اصلی توسعه کشور برای تحقق اهداف چشم‏انداز بلندمدت کشور تکامل یافت.
در بستر سیاست‌های کلی اصل 44 که امکان تحقق تحولی اساسی در اقتصاد سیاسی و نظام تولید کشور قابل انتظار بود، به اشتباه برنامه‏هایی مطرح و پیگیری شد که حرکت و اهداف اصلی خصوصی‏سازی را تحت‌تاثیر نامطلوب قرار داد. در مجموعه سیاست‌های کلی اصل 44 برنامه خصوصی‌سازی یکی از راهکارهای ایجاد تحول در نظام کلان تولید کشور و بازتعریف نقش دولت در اقتصاد و تعامل و ارتباط و مشارکت و تقسیم کار با بخش خصوصی بود که به انحراف کشیده شد. تعریف موهوم سهام عدالت، استفاده اشتباه از تعریف قانونی و حقوقی بخش خصوصی برای تسهیل فرآیند انتقال مالکیت و مدیریت بسیاری از سهام و دارایی‌های بنگاه‌های اقتصادی به بخشی بی‏هویت و بدون اصالت و همچنین اجرای ناقص عملیات تهاتر و انتقال بنگاه‌های اقتصادی دولتی به نهادها و موسسات طلبکار از دولت مهم‌ترین عوامل ایجاد انحراف در خصوصی‏سازی است. همراه با ایجاد انحراف در خصوصی‌سازی، عدم پیگیری و ادامه برنامه‏هایی که زمینه‌ها و ضرورت‌های تسهیل‏کننده مسیر خصوصی‏سازی تلقی ‏می‏شوند و انجام ندادن طراحی‏های تکامل‌یافته‏تری از سیاست‌ها و برنامه‏های اصلاحی، موجب شکل‏گیری همان پیامدهای نامطلوب در فضاهای کسب‌وکار و اقتصاد کلان شده است.

عباس آخوندی: اقتصاد ایران نیازمند موج دوم خصوصی‌سازی است

^{در زمین و آسمان مشکل می‌بیند. از پیری ناوگان هوایی می‌گوید و از فرسودگی ریل می‌نالد. تصویرش از بندر دریایی نیست اما زمانی که از جاده سخن می‌گوید، کویری را به تصویر می‌کشد، خشک و بی‌آب. وزیر راه است اما اسیر چاه و از شهرسازی که می‌گوید، تصویرهایش کدر است و غبارآلوده. نگران ازدحام است و راه‌بندان و از شهر شلوغ می‌ترسد. نیمی از اوقات روزانه‌اش را صرف مسکن مهر می‌کند اما بازهم از حاشیه‌هایش رها نمی‌شود. هر هفته و اغلب هر روز باید گوشه‌ای از کار مسکن مهر را در دست گیرد تا این پروژه پرحاشیه دولت قبل را به سرانجام برساند. با این حال مشکلاتش تمام‌شدنی نیست. وقتی مقابلش می‌نشینیم، انتظار داریم از همین‌ها بگوید که می‌گوید اما ریشه‌اش را در دل‌مشغولی سال‌های گذشته تکنوکرات‌ها می‌داند. سال‌ها پیش او و دوستانش، ریشه مشکلات را در دولت بزرگ می‌دیدند. خصوصی‌سازی، نسخه آنها بود و تلاش کردند آن را عملی کنند. چند سال بعد نسخه آنها برای دولت بزرگ پیچیده شد اما نتیجه آن نبود که او و آنها انتظار داشتند. این شاید باورکردنی نباشد چه آنکه مدافع و مروج سال‌های گذشته خصوصی‌سازی، امروز به منتقد آن تبدیل شده است و می‌گوید «خصوصی‌سازی در ایران ناقص‌الخلقه به دنیا آمده است.» ریشه آن موافقت و ریشه این مخالفت در چیست؟ عباس آخوندی در پایان یک روز کاری، کت از تن می‌کند و همچون روزهای کلاس و دانشگاه برای ما درس اقتصاد سیاسی خصوصی‌سازی می‌گذارد.} 

^■■■

  ^{اخیراً در گفت‌وگو با «اقتصادنیوز» اشاره کرده‌اید که خصوصی‌سازی در ایران کج متولد شده و آن را ناقص‌الخلقه خوانده‌اید. راستش این اظهارنظر از سوی شما قدری عجیب بود. البته پیش از این هم چنین اظهارنظری از آقای دکتر نیلی شنیده بودیم. قبول کنید قدری عجیب است که مدافعان دیروز خصوصی‌سازی، امروز مخالف آن شده‌اند. شما بگویید عجیب نیست؟}

^{به جمله من خوب توجه کردید؟ من گفتم خصوصی‌سازی در ایران ناقص‌الخلقه است و کج به دنیا آمده ولی هیچ‌گاه با اصل خصوصی‌سازی مخالفت نکردم. هرچند در اظهارنظرهای اخیر قصد داشتم از این هم فراتر بروم. به این دلیل که فکر می‌کنم کوچک‌ترین هدف در فرآیند خصوصی‌سازی، واگذاری بنگاه‌های دولتی به بخش خصوصی است اما اصلی‌ترین بحث این است که اقتصاد کشور در یک جهت‌گیری مشخص به سمت رقابت و کارایی پیش برود. هدف نهایی، شکل‌گیری نهاد بازار است که ما آن را جان‌مایه اقتصاد می‌دانیم و پس از آن مفهوم رقابت و نهاد رقابتی به میان می‌آید. پس در واقع اصلی‌ترین هدف خصوصی‌سازی، ایجاد بازار رقابتی است. وقتی به فرآیند خصوصی‌سازی در ایران فکر می‌کنم می‌بینم به این هدف نرسیده‌ایم بنابراین می‌گویم خصوصی‌سازی در ایران کج ‌بنیاد شده است.}

دلار در مسیرنزولی می ماند

 

^{از زمان بحران مالی جهانی در سال ۲۰۰۸ تاکنون، بازار سهام آمریکا به شدت تحت تاثیر سیاست های فدرال رزرو قرار دارد چرا که سیاست های تسهیل پولی این نهاد کمک زیادی به رونق گرفتن دوباره بازار سهام در آمریکا کرده است اما اکنون انتظار می رود که با بهبود وضعیت اقتصاد آمریکا، فدرال رزرو در چنین سیاست هایی تجدیدنظر کند. برای مثال این نهاد خرید اوراق قرضه را متوقف کرده و همچنین انتظار می رود که نرخ بهره کوتاه مدت که اکنون نزدیک به صفر درصد است نیز طی ماه های پیش رو توسط فدرال رزرو افزایش یابد.}

^{بهای دلار آمریکا در بازارهای جهانی به بیشترین حد طی یازده سال اخیر رسیده تا جایی که ارزش هر یورو به ۱.۱ دلار رسیده است. انتشار داده های تازه در مورد بازار کار آمریکا نیز باعث شده که کارشناسان انتظار داشته باشند که روند رو به رشد بهای دلار همچنان ادامه داشته باشد. گزارش مربوط به بازار کار آمریکا در ماه فوریه نشان می دهد که در دومین ماه سال جاری میلادی نرخ بیکاری در اقتصاد آمریکا به ۵.۵ درصد رسیده و این در حالی است که در ماه ژانویه نرخ بیکاری ۵.۷ درصد بود. کاهش نرخ بیکاری اگرچه خبر خوبی برای اقتصاد آمریکا محسوب می شود اما بازارهای مالی این کشور واکنشی منفی نسبت به آن نشان دادند چرا که سرمایه گذاران در بازارهای مالی نگرانند که بهبود وضعیت اقتصاد آمریکا باعث شود که فدرال رزرو (بانک مرکزی آمریکا) نرخ بهره در اقتصاد این کشور را افزایش دهد، اقدامی که باعث کاهش جذب سرمایه توسط بازار سهام خواهد شد. به همین خاطر پس از اعلام خبر کاهش نرخ بیکاری در اقتصاد آمریکا، شاخص داوجونز و اس اند پی ۵۰۰ نیز به ترتیب به میزان ۱.۵ درصد  و ۱.۴ درصد افت کردند.}

دولت موانع پیش پای تولید را کم کند

حامد واحدی/ عضو هیات نمایندگان اتاق تهران

 

 ^{تحلیلگران اقتصادی براین باورند که اقتصاد ایران در سال 94 دوران تازه ای را تجربه می کند. دورانی که با کاهش قیمت نفت و کسری بودجه دولت می تواند فضای پیش تولیدی کشور را تا حدودی دچار بحران کند. در همین حال حامد واحدی، رئیس کمیسیون انرژی اتاق در این مورد به خبرآنلاین گفت: در مورد سال آینده آنچه از شاخص های کلان برمی آید نشان می دهد که سال سختی را پیش روی خواهیم داشت. رفع تحریم ها نیز تا حدود بسیاری به بهبود شرایط کمک می کند ولی در نهایت منجر به معجزه در اقتصاد ایران نمی شود. در این شرایط تصور می کنم که حداکثر رشد اقتصادی که کسب کنیم از عدد 2 درصد بالاتر نرود. تورم نیز می تواند بین 15 تا 17 درصد در نوسان باشد. با این حال به نظرم بهتر است دولت سال آینده مبانی اقتصاد مقاومتی را پیش گیرد تا قدری فضای اقتصادی کشور به سمت ثبات برود.}

^{وی ادامه داد: فعالان بخش خصوصی هم طی سال 94 بهتر است که روابط بین المللی خود برای دسترسی به بازارهای جهانی را افزایش دهند. البته بخش خصوصی ایران و اساسا اقتصاد ایران طی سال های گذشته شرایط بسیار سختی را پشت سرگذاشته است. بنابراین دیگر اتفاقی نمی تواند رخ دهد که برای بخش خصوصی ایران تازگی داشته باشد. با این وجود شرایط سال 94 سخت خواهد بود..}