معرفی اقتصاددان: آمارتیا سن Amartya Sen

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

آمارتیا سن (Amartya Sen) طی سی سال اخیر، چهره‌ای پیشرو در حوزه‌های اقتصاد رفاه و توسعه اقتصادی بوده است. کار وی، نگاه اقتصاددانان را به چگونگی بهبود رفاه انسانی گسترش داد. سن همچنین نشان داده که چگونه فقر و توسعه‌نیافتگی، آثاری منفی روی زنان می‌گذارند. او خاطر نشان کرده که اقتصاددانانی که توسعه اقتصادی را مطالعه می‌کنند، باید تمرکز بیشتری روی توسعه فرصت‌ها برای افراد (به ویژه زنان) نموده و کمتر به افزایش درآمد ملی بپردازند.

تئوری های عدالت اقتصادی

 

 

برای دست‌یافتن به تئوری یکپارچه‌ای از عدالت اقتصادی، می‌توان چهار دسته متفاوت ارائه نمود که هم ترکیبی از رویکردهای قبلی است و هم ارزش‌های موجود (actual values) در تئوری‌های عدالت را نشان می‌دهد.¹ دسته اول، برابری و نیاز است که تئوری‌هایی را پوشش می‌دهد که دغدغه‌ی بهزیستی (well-being) فقیرترین اعضای جامعه را دارند. این جریان شامل تساوی‌طلبی (egalitarianism)، تئوری‌های قرارداد اجتماعی (social contract theory) (عمدتاً رالز²) و مارکسیسم است. اینان مروج اصل نیاز (need principle) هستند که مستلزم ارضای برابر نیازهای اساسی (basic needs) است. دسته‌ی بعدی فایده‌گرایی و خانواده‌ی اقتصاد رفاه است که شامل فایده‌گرایی، مبانی پارتو و غیاب مفهوم غبطه‌خوردن (envy concept)  می‌باشد.

آنها در بستر اخلاق نتیجه‌گرایی(consequentialisms)  رشد یافته‌اند، سنتی در فلسفه و اقتصاد که بر پیامدها و وضع نهایی (end-state) تأکید دارد؛ همچنین ارتباط وثیقی با مبانی کارایی دارند که مدافع بیشینه‌سازی مازاد (maximizing surplus) است.

پایدارسازی رشد اقتصادی

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

بر اساس آخرین گزارش بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، نرخ رشد اقتصادی در بهار 1393 نسبت به بهار 1392 (نقطه‌به‌نقطه) به 6/4 درصد و نرخ رشد اقتصادی بدون نفت (نقطه‌به‌نقطه) به 4/4 درصد رسیده است. به این ترتیب نرخ رشد اقتصاد ایران (میانگین) پس از ثبت 8 فصل ارقام منفی، بالاخره به سطوح مثبت رسید. به‌عبارت بهتر، اقتصاد ایران پس از تحمل 2 سال رکود اقتصادی شدید، خروج از رکود اقتصادی را کلید زد و به شرایط عادی اقتصادی قدم گذارد. جای تاکید نیست که برداشتن گام اول خروج از رکود و بازگشت به رشد اقتصادی مثبت، یکی از مهم‌ترین دستاوردهای دولت روحانی است، اما مساله مهم در شرایط فعلی، پایداری رشد اقتصادی در سطوح مثبت و پس از آن ورود به شرایط رونق اقتصادی است. 
جهت بررسی سیاست‌های مناسب برای حفظ رشد اقتصادی مثبت و ورود به شرایط رونق اقتصادی، ابتدا باید شناختی صحیح از عوامل بروز رکود شدید اقتصادی اخیر داشته باشیم.

بازنگری در بهره وری

مقدمه

بعضی از بنگاهها، گهگاه دست به اقداماتی می زنند و از این اقدامات نتایجی حاصل می کنند و سپس این نتایج را به بهبود بهره وری نسبت می دهند. پس یک جزء لازم برای فهم بهره وری، داشتن ملاکهایی است تا بتوان بین دستاوردهای عادی یک بنگاه و بهره وری تمایز قائل شد.

 

برخی سوء برداشتها در مورد بهره وری

درباره مفهوم بهره وری گاهی اوقات تعابیر اشتباهی می شود. در زیر به اختصار برخی از این سوء برداشتها را ذکر می‌کنیم:
_ افزایش تولید لزوماً به معنای بهبود بهره‌وری نیست. محصول عبارت است از ستاده ای که در نتیجه ترکیب عوامل تولید و استفاده از آنها حاصل می شود. تولید به معنای فرایند تبدیل منابع به محصولات (کالاها و خدمات) است. معمولاً برحسب مقدار یا تعداد برونداد در واحد زمان تعریف می شود. در حالی که بهره وری کسری است که نسبت محصولات تولیدی را به نهاده های مصرفی نشان می دهد. ستانده یا برونداد را می توان به صورت واحد یا حجم یا ارزش و درونداد را می توان بر حسب مقدار یا تعداد یا ارزش پولی آنها اندازه گیری کرد.

گزارش: ایرانی ها در ۶ ماه ۱۳ میلیارد لیتر بنزین را سوزاندند

<sup>در ١٨٦ روز نخست امسال، ١٣ میلیارد و ٩٤ میلیون و ٤٠٠ هزار لیتر بنزین در کشور مصرف شد درحالی که در مدت مشابه سال گذشته ١٢ میلیارد و ٧٥٩ میلیون و ٦٠٠ هزار لیتر بنزین مصرف شده بود.

میانگین مصرف روزانه این فرآورده در ۶ ماه نخست سال جاری ٧٠,٤ میلیون لیتر و در مدت مشابه سال ۹۲ حدود ٦٨,٦ میلیون لیتر بوده است.

مقایسه آماری در گزارش روابط عمومی شرکت ملی پخش فرآورده های نفتی ایران نشان می دهد که مصرف بنزین نیمه نخست امسال در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته ٢,٦ درصد افزایش داشته است.

همچنین در این بازه زمانی روزانه ٥ میلیون لیتر نفت سفید مصرف شد که در قیاس با مدت مشابه سال پیش (٥,٨ میلیون لیتر) کاهش ١٤ درصدی داشته است.</sup>

رشوه‌خواری در کدام کشورها رواج دارد؟

 

 

^{هر روز در سراسر جهان، مردم عادی ناگزیرند هزینه‌های فساد اداری را تحمل و تقبل کنند. در بسیاری از کشورها فساد اداری از تولد تا مرگ بر زندگی افراد سایه می‌افکند. در کشورهایی که رشوه‌خواری فراگیر است، نوعی مالیات غیررسمی برای افراد بی‌بضاعت محسوب می‌شود و می‌تواند خانواده‌های کم‌درآمد را از دسترسی به خدمات اولیه و بنیادی محروم سازد.} 

^{موسسه «شفافیت بین‌الملل» در گزارشی که با عنوان «بارومتر فساد جهانی 2013» Global Corruption Barometer منتشر کرده است در تلاش است نشان دهد زندگی مردم سراسر جهان چگونه از این فساد تاثیر می‌پذیرد. در این گزارش که بر مبنای پاسخ‌های 114000 نفر پاسخگو از 107 کشور گردآوری شده است، نظرات و دیدگاه‌های مردم در مورد فساد، تجربه مستقیم آنان از پرداخت رشوه یا مشاهده‌های آنان از فساد اداری در سازمان‌هایی که با آن سر و کار دارند، مورد بررسی قرار گرفته است.}

نوسان قیمت نفت برای ایران مهم است

 ^{قیمت نفت به 75 دلار رسیده است. این عدد نیز در حالی برای این کالا تعیین می شود که در ابتدای سال میلادی 2014 بدبین ترین کارشناسان بازار نفت نیز پیش بینی نمی کردند قیمت ها تا این حدود کاهش پیدا کند. عرضه 700 هزار بشکه ای نفت از طرف لیبی، شرایط بازار را تا حدود زیادی برهم ریخته است. طی 30 روز گذشته هم بهای نفت در بازارهای جهانی 7 دلار کاهش یافته است. حتی قیمت پیش فروش نفت امریکا نیز به کمترین عدد طی 17 ماه گذشته رسیده است.  میزان تولید اوپک به رقم 31 میلیون بشکه در روز رسیده است. دامنه نوسان قیمتی نفت برنت پیش از این در 13 ماه منتهی به جولای 2014 بین 107 تا 112 دلار بوده است، در حالی که در حال حاضر پیش‌بینی می‌شود در بهترین حالت ممکن است این دامنه بین 95 تا 100 دلار در نوسان باشد. افزایش تولید نفت لیبی به عنوان اصلی ترین دلیل کاهش قیمت نفت و امید به افزایش سرما در نیم کره شمالی زمین به عنوان شاخص ترین دلیل برای احتمال افزایش قیمت نفت طی ماه های آینده مطرح می شود.}

آیا تا پایان سال شاهد رشد دوباره قیمت سهام خواهیم بود؟

^{سرمایه‌گذاران و فعالان بازار سرمایه، پس از تحمل اضطراب ناشی از افت‌های متوالی قیمت سهام در ماه‌های پایانی سال گذشته، انتظار داشتند، قیمت‌ها به روال چند سال اخیر، شاهد رشدهای بهاری باشد و کاهش زمستانی قیمت سهام، در ماه‌های ابتدایی سال جدید جبران شود و بازار دوباره آهنگ رشد سر دهد. انتظاری که در نیمه اول سال محقق نشد و تحقق آن در ماه‌های آتی نیز با ابهام روبه‌رو است.}

^{فعالان بازار در تعجب‌اند که چگونه بازاری که در دو سال اخیر و در شرایط نامطلوب اقتصادی و فضای نامساعد سرمایه‌گذاری، در مجموع 155 درصد رشد داشته و یگانه فرصت سرمایه‌گذاری سودآور اقتصاد کشور محسوب می‌شده است، در فضای جدید سیاسی کشور که به مراتب باثبات‌تر و امیدوارانه‌تر از گذشته است، به سراشیبی افتاده است و نمی‌تواند انتظارات سرمایه‌گذاران را برآورده کند.}

طنز » طرح فیلترینگ لوله‌های آب

 

 

 

ما در مقامی نیستیم که به تجزیه و تحلیل مواد موجود در آب شرب مردم تهران بپردازیم؛ اما چون عجالتاً ما نیز از همین آب که بقیه مصرف می‌کنند، مصرف می‌کنیم؛ فلذا حق داریم راجع به آنچه برای ما مایه حیات ـ و ایضاً ممات ـ است و ماهانه پول قبض آن را به دولت می‌پردازیم و به عبارتی عامیانه‌تر و عوام‌پسندتر، می‌سلفانیم، اظهارنظر کنیم و یقه مسئولان را بگیریم که کیفیت آب را اگر درست نیست، درستش کنند.

ـ برو بابا، دلت خوشه.... جنابعالی نگران کیفیت آبی، ما نگران کمیت آب که هی دارد قطره قطره کم می شود و عنقریب است که از بیخ قطع شود. (این را یک منبع آگاه بر زبان آورد که اگر غلط نکنم، از منابع آب موجود، خبر داشت. ولی خب هر کی که بود، لحن صحبتش با ما درست نبود. درشت بود. خیال کرده که فقط او به منابع موثق وصل است!)

یک هفته نوسان دلار بالای 3200 تومان

هفته گذشته هفته نوسان شاخص بازار ارز بین مرز 3220 تا 3270 تومان بود تا نخستین هفته کامل نوسان بالای مرز 3200 تومان از آغاز تابستان رقم بخورد. بهای دلار که از دوم مهرماه وارد کانال 3200 تومان شده بود، هفته گذشته نیز در همان سطوح ماند. 

به این ترتیب شاخص بازار برای اولین بار در طول 110 روز گذشته یک هفته کامل را در کانال 3200 تومانی به سر برد. دلار همچنین علاوه‌بر پایداری در کانال 3200 تومان، رکورد شکنی‌های دیگری نیز در هفته گذشته داشت. در این هفته بیشترین قیمت دلار از اواسط خرداد و بیشترین نوسان این ارز در یک روز نسبت به روز پیش از آن از تاریخ 27 اردیبهشت رقم خورد. همچنین سکه که از ابتدای هفته جاری به کانال 930 هزار تومانی وارد شده بود، در ادامه هفته با وجود افت اونس در بازارهای جهانی در برابر کاهش قیمت مقاومت کرد و در کانال پیش گفته باقی ماند. 

اعداد روز اقتصاد ایران ( شنبه 12 مهر 93 )

 

• ^{47درصد؛رشد مالیات‌غیرمستقیم در92}

• ^{14میلیاردلیتر؛ مصرف‌بنزین در سال 93}

• ^{10.75 میلیارد دلار؛انتقال پول نفت به روپیه}

• ^{40 درصد؛ افزایش واردات از آمریکا}

• ^{23هزارمیلیارتومان؛برگشت سندبانکی}

• ^{34درصد؛رشد صادرات ایران درشهریور93}

• ^{13میلیارد لیتر ؛مصرف بنزین در6ماه93}

• ^{39درصد؛ رشد تولید خودرو دربهار93}

• ^{70درصد؛نوسازی واحدهای روستایی تا1405}

 

معرفی اقتصاددان: دانیل کانمن Daniel Kahneman

 

 

دانیل کانمن (Daniel Kahneman) روانشناسی است که نامش در زمره اقتصاددانان بزرگ قرار گرفته است. این بدان خاطر است که وی در دو حوزه اقتصاد تجربی و اقتصاد رفتاری پیشگام بوده و تلاش کرده رفتار واقعی مردم در موقعیت‌های اقتصادی را درک نماید. کانمن با فرض انسان عقلایی مخالفت کرده زیرا معتقد است که این فرض توصیفی خوبی از رفتار واقعی انسان‌ها ارائه نمی‌دهد. او با کمک تحقیقات تجربی نشان داد که افراد هنگام تصمیم‌گیری، به جای حداکثر کردن مطلوبیت، از میان‌‌برها استفاده می‌کنند. افراد ممکن است کاری را انجام دهند که دوستانشان انجام می‌دهند. آنها همچنین ممکن کاری را انجام دهند که فکر می‌کنند سایر مردم نیز آن کار را انجام می‌دهند.

به علاوه، افراد به هنگام تصمیم‌گیری به مسأله انصاف نیز توجه دارند. بنابراین، استفاده از میان‌برها و توجه به مسأله انصاف در تصمیم‌گیری بدین معناست که افراد گاهی اوقات تصمیماتی می‌گیرند که عقلایی نبوده و در آن نفع شخصی لحاظ نمی‌شود. 

میزگرد سعید لیلاز و محسن رنانی درباره جرم سفید و فساد سیاه

 

 

 

 ^{«از جرم سفید تا فساد سیاه» عنوان نشستی بود که با حضور سعید لیلاز و محسن رنانی در کمیسیون اصل 44 اتاق بازرگانی ایران برگزار شد.}

^■■■

^{محسن رنانی 
در اولین نشست از سلسله نشست‌های بحث فساد، من بیشتر در باب ادبیات و مفاهیم نظری و تاثیرات نظری فساد صحبت می‌کنم و در حال حاضر از ورود به مباحث تجربی و تاکید بر آمار و اطلاعات خودداری می‌کنم. در باب آخرین آوردگاه نظام سیاسی جمهوری اسلامی صحبت کنیم یعنی «عرصه فساد». باید گفت که آخرین نبرد در این عرصه رخ خواهد داد. به این معنی که نبردی که جمهوری اسلامی در این عرصه سامان خواهد داد تعیین‌کننده این است که اصلاً می‌تواند از سایر نبردهای دیگر موفق بیرون بیاید یا خیر؟ عنوان سخن من این بوده است «اقتصاد ایران در اسارت دیوان». برخی از دوستان با ملاحظاتی در دعوتنامه‌ها در اصالت دیوان‌سالاری نگارش‌هایی داشته‌اند ولی بر اساس عنوانی که من ارائه کردم اقتصاد ایران در اسارت دیوان است.}

محک بانک مرکزی در حذف دلار و حاکمیت روبل

 پیمانهای پولی دوجانبه روشی برای انجام تجارت بین دو کشور بدون دخالت دلار به عنوان پول واسط است که تا کنون بیش از 50 مورد از این پیمانها بین کشورهای مختلف منعقد شده و خود را از تلاطم و دردسرهایی که ممکن است حاکمیت دلار در مبادلات آنها ایجاد کند رهانیده‌اند.

با این وجود در حالی که در سالهای اخیر تحریمها علیه کشورمان تشدید شده و در راس تمامی حوزه‌ها سیستم تعاملات بانکی خارجی را به شدت تحت تاثیر قرار داده و موجب مسدود شدن حسابهای دلاری و یورویی ایران و عدم امکان استفاده از آنها در تجارت فرامرزی با شرکای تجاری شده است، به اعتقاد کارشناسان و برخی مسئوولان، بانک مرکزی به منظور کاهش این فشارها به طور جدی برای امضای پیمان پولی دوجانبه با هیچ کشوری وارد مذاکره نشده است.

کارشناسان در عین حال که عنوان می‌کنند اقتصاد ایران قدرت حذف کامل دلار را ندارد، بر این عقیده‌اند که نباید از پیمانهای پولی غافل ماند، چرا که در شرایط ویژه‌ای مانند امروز می‌تواند در رفع بسیاری از مشکلات و موانع پولی و ارزی گره گشا باشد.

نظریه‌های اقتصادی برای کنترل عرضه و تقاضا

^{مروری بر برخی از راهکارهایی که اقتصاددانان برای مدیریت عرضه و تقاضا پیشنهاد می‌دهند}

 

 

 

 

 

 

 

^{یکی از مهم‌ترین ابزارهای سیاستگذاری اقتصاددانان قیمت است. نوع برخورد با چنین ابزاری می‌تواند روند را به سمتی که مد نظر سیاستگذار است، کانالیزه کند. ابزار دیگر سیاستگذاری، کنترل عرضه و تقاضا با مکانیسم‌هایی نظیر سهمیه‌بندی تولید و مصرف است. این سهمیه‌بندی‌ها می‌تواند از طریق اعمال محدودیت‌هایی از نوع قانونگذاری یا اعطای مجوز صورت بگیرد. گاهی نیز اقتصاددانان، با تلفیق دو ابزار قیمت و سهمیه‌بندی، مکانیسم‌هایی را تعریف می‌کنند که بر اساس آنها به اهداف سیاستگذاری مورد نظر خود دست یابند. در ادامه این مطلب، ابتدا مروری بر نقش‌های قیمت در اقتصاد خواهیم داشت، سپس به برخی روش‌های استفاده از ابزار سهمیه‌بندی اشاره خواهیم کرد و در نهایت برخی ابداعات اقتصاددانان را که حاصل تلفیق قیمت و سهمیه‌بندی است توضیح خواهیم داد.}

اقتصاد سمت عرضه چه می‌گوید؟

^{ادبیات اقتصاد سمت عرضه، بر چه موضوعاتی تمرکز دارد؟}

 

 

 

 

 

 

 

 

 

^{چند سال پیش، تصمیم گرفتم درباره پیشینه اقتصاد سمت عرضه که سنگ بنای انقلاب اقتصادی ریگان در دهه 1980 بود، کتابی بنویسم. برنامه‌ای تحقیقاتی را راه‌اندازی کردم و منابع و آرشیوهای وابسته را جمع‌آوری و شروع به خواندن، نوشتن و سفر کردم. در ابتدا به یک سوال مهم باید پاسخ داده می‌شد و گرفتن جواب درست نیز بسیار دشوار بود؛ در غیر این صورت کل پروژه منحل می‌شد.}

^{سوال این چنین بود: «اقتصاد سمت عرضه به چه چیزی گفته می‌شد؟»}

بررسی وضعیت صادرات ایران در نیمه نخست سال جاری

 ^{بر اساس آمار اعلام شده از سوی گمرک، در 6ماه نخست سال جاری 47میلیون و 896هزارتن کالا به ارزش 23میلیارد و 669میلیون دلار صادر شده است.}

^{در شش ماه نخست سال جاری میزان صادرات از نظر وزنی 10 میلیون و 579هزار تن و از نظر ارزش 4میلیارد و 275میلیون دلار نسبت به مدت مشابه سال گذشته رشد داشته است.}

^{به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین اقلام عمده صادرات در این مدت شامل پروپان مایع شده به ارزش یک میلیارد و 8میلیون دلار و سهم ارزشی 87.5 درصد، متانول به ارزش 817میلیون دلار و سهم ارزشی 76.4 درصد و بوتان مایع‌شده به ارزش 730میلیون دلار و سهم ارزشی 25.4 درصد بوده است.}

^{بر این اساس، صادرات 9میلیون و 233هزار تن میعانات گازی به ارزش 6میلیارد و 514میلیون دلار با رشد 84.97 درصدی در وزن و رشد 80.57 درصدی از نظر ارزش دلاری همراه بوده است.}

یارانه نقدی ناعادلانه توزیع می‌شود

گزارش‌ها نشان می‌دهد تا پایان سال گذشته ۱۳۲ میلیارد تومان یارانه نقدی به خانوارها پرداخت شده و کسری منابع از بانک مرکزی، خزانه و بودجه تامین شده است و هنوز از پرداخت یارانه به شیوه عادلانه خبری نیست.

 یکی از قوانینی که به منظور اصلاح الگوی مصرف و مدیریت منابع و نیز اجرا توسعه و عدالت طی سال‌های اخیر مقابل رشد فزاینده مصرف انرژی در کشور گرفته شد، قانون هدفمندی یارانه‌ها بود، تا از این محل بتوان با توسعه زیرساخت‌های انرژی و جلوگیری از هدر رفتن آن به دلیل شبکه‌های فرسوده و نواقص موجود، یارانه این بخش به صورت هدفمند و مدیریت شده دنبال شود.

با وجود گذشت 4 سال از اجری قانون هدفمند سازی یارانه‌ها که مرحله اول آن از آذرماه سال 89 شروع شد، ایراد و انتقادات متعددی به شیوه اجرا گرفته شده است. گزارش کمیسیون اصل 90 مجلس در این راستا نشان می دهد که شیوه اجرای این قانون طی سال‌های اخیر مطلوب نبوده و نواقص، نارسایی‌ و انحرافات زیادی دارد.

پیش‌بینی کارشناسان از فصل پاییز مسکن

طی دو سال اخیر بازار مسکن روزهای پر رونقی را سپری نمی کند و در حالی که قیمت مسکن در سال ۹۳ روند کاهشی داشته اما همچنان رکود در بازار حاکم است و مردم به امید کاهش بیشتر قیمت ها اقدام به خرید مسکن نمی کنند.

اما این در شرایطی است که بسیاری از کارشناسان اعلام کرده اند هم اکنون بهترین زمان برای خرید مسکن است و این احتمال وجود دارد که با توجه به افزایش هزینه مصالح ساختمانی و سوخت قیمت ها افزایش یابد.

همچنین نکته دیگری که مورد تاکید کارشناسان قرار گرفته عدم تعادل میان عرضه و تقاضای واقعی در بازار است و آنچنان که آمارها نشان می دهند در کلان شهرها کمبود مسکن به خوبی قابل مشاهده است و این موضوع نیز ممکن است که افزایش قیمت ها بیانجامد.

پیش‌بینی قیمت طلا درهفته جاری

محمد کشتی‌آرای  اظهار کرد: قیمت طلا در روزهای اول هفته گذشته نوسان چندانی نداشت ولی در روزهای دوشنبه و سه‌شنبه با کاهش حدود 10 دلاری قیمت اونس جهانی مواجه شدیم.

وی گفت: مذاکرات 5+1 روی قیمت ارز تاثیر داشت و باعث بالا رفتن قیمت آن شد ولی بعد از اتمام مذاکرات و موکول شدن آن به چند هفته آینده، دوباره قیمت ارز و اونس جهانی فروکش کرد و در روزهای دوشنبه و سه‌شنبه هفته اخیر شاهد کاهش قیمت ارز بودیم.

به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از ایسنا،کشتی‌آرای ادامه داد: به دنبال این موضوع قیمت سکه نیز کاهش یافت و تاثیراتی را روی تمامی قیمت‌ها شاهد بودیم.