تمدید توافقات ژنو، فعالان تجاری ایران را خوشحال نکرد ولی آنها حداقل می دانند تا تیرماه سال آینده وضعیت اقتصادی کشور ثبات نسبی دارد.
تمدید توافق ژنو در وین، دو واکنش متفاوت را در محافل سیاسی به همراه داشته است. روزنامه های جناح راست مانند کیهان و وطن امروز، تیتر های منفی از این توافقات را با تمرکز بر تمدید تحریم ها در پیشانی روزنامه های خود قرار داده اند. از سوی دیگر روزنامه های جناح چپ مانند شرق و اعتماد از تمدید امید و دیپلماسی سخن گفته اند. اما هر انداز فضای سیاسی کشور در مورد این اتفاق نظرات پراکنده وجود دارد، حداقل فعالان اقتصادی به تحلیلی واحد در این مورد رسیده اند.
تمدید توافق وین، در فضای اقتصادی کشور به معنای ادامه شرایط موجود تعبیر شده است. در همین حال بررسی ها نشان می دهد طی 90 روزگذشته به دلیل فشارهای امریکا فضای تجاری کشور برای انتقال پول به شدت دشوار شده است.
سلطه رایانهها بر اقتصاد
ریاضیات و اقتصاد در دوران معاصر، دو عنصر جداییناپذیرند. استفاده از ریاضیات در اقتصاد شامل موارد متعددی میشود. مواردی همچون مدلسازی، تخمین ضرایب معادلات اقتصادسنجی، بررسی استراتژیهای گوناگون در حوزه نظریه بازیها و محاسبات پیچیده، همه و همه مواردی هستند که موجب نزدیکی هر چه بیشتر این دو حوزه (ریاضیات و اقتصاد) به یکدیگر میشوند. با گسترش بیشتر مرزهای علم اقتصاد و استفاده بیشتر آن در سیاستگذاریها و به ویژه پیشبینی وضعیت آینده شاخصهای کلان اقتصادی، معادلات و مدلهای اقتصادی نیز رو به پیچیدگی بیشتری نهادند.
از اواخر قرن بیستم نیز که استفاده از رایانهها رفتهرفته عمومیتر شد، این تکنولوژی جدید، در زمینه محاسبات و مدلسازیهای پیشرفته به کمک ریاضیات و به تبع آن علم اقتصاد آمد. تا پیش از دهه 1980 میلادی که مدلهای اقتصادسنجی سنتی به شکلی گسترده در خدمت علم اقتصاد بودند، برای انجام محاسبات، احساس نیاز چندانی به رایانهها نمیشد. اما پس از دهه 1980 میلادی و ارائه نظریات اقتصاددانان مکتب ادوار تجاری حقیقی و استفاده آنها از الگوهای تعادل عمومی پویای تصادفی، وضعیت به گونهای شد که میتوان ادعا کرد بدون استفاده از رایانه، امکان حل مدلهای ارائهشده از سوی این دسته از اقتصاددانان، وجود نداشت.
شرایط پایدار و مداوم در کاهش رشد اقتصادی و ثبت رشد منفی حدود 6 درصد در سال 1391، شرایطی که حتی در خلال سالهای جنگ تحمیلی در دهه 60 نیز بروز نکرده، امروز متفقا تحلیلگران اقتصادی را بر آن داشته که اقتصاد ایران را در شرایط رکود ارزیابی کنند در کنار این فضای سنگین به جهت سرمایهگذاری در سوی دیگر تورم لجام گسیخته نیز ضرایبی حدود 44 درصد را در سال 1392 تجربه کرده است که باعث میشود با ترکیب دو واژه رکود و تورم، اقتصاد ایران صفت رکود تورمی را به خود اختصاص دهد. این یادداشت بر آن است تا با ذکر دلایل بروز چنین حالتی، سهم دقیقتری از نقش عوامل خارجی مانند تحریمهای جهانی علیه ایران با نقش عوامل داخلی نظیر سوءتدبیر و سیاستهای غلط دولتمردان در خلال سالهای 1385 تا 1392 را متمایز و روشن کند که کدامیک چنین شرایطی را ایجاد کرده است.
قیمت انواع خودرو داخلی در بازار - | ||
خودرو |
مدل |
قیمت (تومان) |
شرکت سایپا | ||
پراید 132 |
SE |
19.700.000 |
پراید 111 |
(سفید) SE |
20.100.000 |
پراید 131 |
SE(تنوع رنگ ( |
19.900.000 |
تیبا |
یورو4 - EX |
24.800.000 |
تیبا |
SX یورو4 - (تنوع رنگ) |
24.100.000 |
شرکت ایران خودرو | ||
سمند |
LX دو ایربگ |
29.900.000 |
پژو 405 |
GLX دوگانه سوز |
29.400.000 |
تندر L90 |
دوایربگ.E2 |
42.500.000 |
پژو 206 |
تیپ 2 |
34.100.000 |
پژو 206 |
تیپ 6 |
ناموجود |
پژو 206 |
تیپ 5 |
36.200.000 |
رانا |
LX |
32.900.000 |
پژو 207i |
دنده دستی |
ناموجود |
پژو 206 SD |
V8 |
36.900.000 |
پژو پارس سال |
یورو 4 |
34.900.000 |
پژو پارس |
LX |
39.200.000 |
شرکت پارس خودرو | ||
رنو مگان |
1600 تیپ 2 |
88.000.000 |
رنو مگان |
2000 تیپ 2 |
119.000.000 |
نیسان ماکسیما |
اتوماتیک |
ناموجود |
نیسان تینا |
High |
184.000.000 |
تندر L90 |
تک ایربگ.E2 |
42.700.000 |
رنو پارس |
تندر. تک ایربگ |
43.300.000 |
گروه بهمن | ||
مزدا 2 |
فول |
82.000.000 |
مزدا 3 |
تیپ 4 صندوق دار |
138.000.000 |
بلومبرگ گزارش داد: تصمیم احتمالی ایران برای کاهش سقف تولید نفت اوپک، قیمت نفت در بازارهای جهانی گران شد.
بلومبرگ گزارش داد: به دنبال تصمیم احتمالی ایران برای کاهش تولید نفت اوپک تا سقف یک میلیون بشکه در روز، قیمت نفت دریای برنت برای تحویل در ماه ژانویه تا 38 سنت افزایش یافت و به قیمت 80.74 دلار در هر بشکه رسید.
بیژن زنگنه و علی النعیمی وزیران نفت جمهوری اسلامی ایران و عربستان سعودی چهارشنبه هفته جاری و پیش از آغاز به کار یکصد و شصت و ششمین نشست اوپک در وین درباره تغییر و تحولات قیمت در بازار جهانی نفت دیدار و گفتگو میکنند.
پیگیریهای مهر نشان میدهد مهمترین محور این دیدار و گفتگوی دوجانبه دستیابی به یک نظر مشترک به منظور دفاع از قیمتهای نفت در بازار جهانی است و از سوی دیگر، پیش بینی میشود وزیر نفت ایران در این دیدار که قرار است پشت درهای بسته انجام شود، پیشنهاد کاهش 500 هزار تا یک میلیون بشکه ای سقف تولید نفت اوپک را مطرح کند.
رحیم سجادی معاون وزیر جهاد کشاورزی اظهار کرد: اکثر کشاورزان خردهمالک بوده و دارای اراضی کوچک با قطعات یک و چند هکتاری هستند و از آنجا که این اراضی کوچک بوده و برای اجرای طرحهای آبیاری تحت فشار و استفاده هر یک از آنها از یک چاه هزینههایشان را بالا میبرد این کشاورزان از طرح آبیاری تحت فشار استفاده نمیکنند.
وی با بیان اینکه چاهها باید در این طرح برقی باشند، افزود: در طرح تجمیع کشاورزان زیر منبع آب و یک چاه درصددیم تا با جمعکردن حدود 10 کشاورز یا کمتر حول محور یک چاه هزینههای آبیاری تحت فشار آنها را به حداقل ممکن کاهش دهیم به گونهای که در این طرح استفاده از آب چاه برای هر یک از کشاورزان در ساعات مشخصی ممکن است.
معاون وزیر جهاد کشاورزی در امور آب، خاک و صنایع ادامه داد: از آنجا که سقف هزینههای آبیاری برای حمایت از سوی دولت بسته است با تجمیع کشاورزان امکان حمایت دولت و پرداخت 85 درصد از هزینههای تحت فشار از سوی وزارت جهاد کشاورزی فراهم میشود، چرا که هزینه آبیاری قطرهای برای باغات و ردیفی در زراعت هکتاری 6.5 میلیون تومان و هزینه آبیاری بارانی هکتاری پنج میلیون تومان پیشبینی شده است.
گرم طلا | 938,680ریال | 2,3100.25% 1393/09/03 - 14:00 |
مثقال طلا | 4,070,000ریال | 10,0000.25% 1393/09/03 - 14:00 |
تمام سکه طرح قدیم | 9,165,000ریال | 15,0000.16% 1393/09/03 - 14:00 |
سکه تمام بهار آزادی | 9,170,000ریال | 15,0000.16% 1393/09/03 - 14:00 |
نیم سکه بهار آزادی | 4,610,000ریال | 10,0000.22% 1393/09/03 - 14:00 |
ربع سکه بهار آزادی | 2,630,000ریال | 5,0000.19% 1393/09/03 - 14:00 |
سکه یک گرمی | 1,690,000ریال | 5,0000.3% 1393/09/03 - 14:00 |
اونس جهانی طلا | 1,196.2دلار | 6.90.58% 1393/09/03 - 14:0 |
دلار آمریکا | 32,570ریال | 1200.37% 1393/09/03 - 14:00 |
یورو | 40,650ریال | 1500.37% 1393/09/03 - 14:00 |
پوند انگلیس | 51,000ریال | 1000.2% 1393/09/03 - 14:00 |
لیر ترکیه | 14,750ریال | 00% 1393/09/03 - 14:00 |
درهم امارات | 8,880ریال | 100.11% 1393/09/03 - 14:00 |
ریال عربستان | 8,650ریال | 00% 1393/09/03 - 14:00 |
رینگت مالزی | 9,900ریال | 1001.01% 1393/09/03 - 14:00 |
یوان چین | 5,450ریال | 00% 1393/09/03 - 14:00 |
امروز دوشنبه سوم آذر شاهد بازگشت رونق به معاملات تقریبا تمام بخش ها در نیمه ابتدایی زمان بازار بودیم امری که شاخص ها را با رشدی ملموس مواجه ساخت هر چند که در ادامه فضایی مبهم بر تعداد ملموسی از صنایع حاکم گردید و همین امر نیز ادامه روند صعودی این نماگرها را محدود ساخت.
در این معاملات تاثیرگذای مثبت صنایع بزرگی از جمله بانک، سرمایه گذاری، خودرویی و فنی مهندسی در صعود شاخص ها ملموس بود.
روز جاری شاخص کل بورس با رشدی 559 واحدی به 75949 واحد رسید. دو نماد "غشان" و "خوساز" بیشترین افزایش قیمت و "دامین" و "پدرخش" نیز بالاترین افت قیمت را تجربه کردند. همچنین "وبملت" بیشترین تاثیر مثبت و "فارس" بالاترین اثر منفی را بر شاخص گذاشت.
با شروع معاملات روز جاری شاهد تسلط جوی مثبت بر بسیاری از بخش های بازار بودیم امری که شاخص کل بورس را مسیر صعود قرار داد که در این میان گروه مالی و به خصوص بانکی ها و همچنین نمادهای خودرویی تاثیر شایانی در رشد شاخص داشتند. نمادهایی مانند "وبملت"، "وتجارت"، "رمپنا"، "وبصادر"، "خودرو"، "خساپا"، "خپارس"، "وپارس"، "وخارزم"، "وانصار" و "فملی" بیشترین تاثیر را در صعود این نماگر داشتند. این روند در یک ساعت اولیه معاملات ادامه یافت و بدین تریتب شاخص توانست بار دیگر وارد کانال 76 هزار واحدی شود.
شکاف فقر
از میان اقتصاددانان ایرانی مقیم خارج از کشور، کمتر کسی به اندازه دکتر جواد صالحیاصفهانی تحولات هرروزه اقتصاد ایران را پیگیری میکند و بر آنها مسلط است؛ آنقدر که بخشی از پژوهشهای او در دانشگاه محل تدریس و تحقیقش، همواره به اقتصاد ایران اختصاص دارد. صالحیاصفهانی که فارغالتحصیل دانشگاه «هاروارد» است، سابقه تدریس در دانشگاههای آکسفورد و پنسیلوانیا را هم دارد، اما در سالهای اخیر در موسسه پلیتکنیک ویرجینیا یا همان «ویرجینیا تک» به تدریس اقتصاد مشغول بوده است. در طول مصاحبه درباره دلایل کاهش «تورم روستایی» در یک سال و نیم اخیر، از تسلط او بر جزییترین آمارهای منتشرشده توسط مرکز آمار و بانک مرکزی ایران شگفتزده میشوم؛ اتفاقی که در مورد بسیاری از اقتصاددانان و اقتصادخواندههای داخلی بهندرت مشاهده میشود. صالحیاصفهانی معتقد است دلیل اصلی کاهش نرخ تورم در مناطق روستایی ایران، نه سیاستها یا برنامههای دولت، بلکه کاهش قیمت جهانی مواد غذایی است که اثر خود را بر تورم روستایی، بیش از مناطق شهری نشان داده است. با این حال میگوید: وضع زندگی روستانشینان و طبقات فرودست جامعه ایران در یک سال و نیم اخیر بهبود یافته که دلیل آن «افزایش درآمدهای واقعی» آنها بوده است.
■■■
چندی پیش نشستی در کمیسیون علمی-راهبردی چشمانداز مجمع تشخیص مصلحت نظام برگزار شد که یکی از سخنرانان آن دکتر فرهاد نیلی، رئیس پژوهشکده پولی و بانکی بود. فرهاد نیلی نتایج پژوهشی در زمینه فقر، نابرابری و رفاه در ایران را ارائه کرد. او با اشاره به فعالیتهایی که بعد از انقلاب در حوزه رفاه اجتماعی صورت گرفته، سه دهه بحث نافرجام در مورد تقدم عدالت بر رشد و تقدم توزیع بر تولید را علت اقدامات منفعل، کوتاهمدت و غیرمنسجمِ معطوف به توزیع دانست و موثرترین خطمشی برای نجات خانوارهای فقیر از دام فقر را گسترش فعالیتهای اقتصادی و افزایش درآمدزایی این فعالیتها عنوان کرد. رئیس پژوهشکده پولی و بانکی قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران را به لحاظ نظری یکی از قویترین پشتوانههای حقوقی یک دولت رفاه میداند، ولی معتقد است سخن از تاسیس دولت رفاه در ایران بسیار زودرس است. این استاد دانشکده اقتصاد دانشگاه شریف که سمت مشاور رئیس بانک مرکزی را نیز بر عهده دارد معتقد است باید با ایجاد یک گفتوگوی شفاف میان دولت و مردم، توهم دولت رفاه را از بین برد.
چهار دسته رفتار هست که میتوان آنها را رفتار اقتصادی نامید. اینها عبارتند از: تولید، مصرف، مبادله و تخصص.
تولید هرگونه فعالیتی است که مطلوبیت خلق کند، به عبارتی، باعث شود که منبعی در جهت ارضای خواستههای ما به کار بیفتد. وقتی سنگآهن گداخته و تصفیه میشود، با تغییر دادن ماهیت یک ماده باعث میشود که یکی از نیازهای ما را برآورده کند. حالا وقتی همین آهن هم به فولاد و سپس به ریل آهن، یا خردکن و نظایر اینها تبدیل میشود قابلیتهای ارضاکنندگی آن مرتب بیشتر و بیشتر بالا میرود. تولید همینطور میتواند شامل تغییر خصوصیت ماهوی یک کالا نیز باشد. کسی که گاهی واسطه یا عمده فروش نامیده میشود این نقش را مثلا از طریق جابهجایی کالاها ایفا میکند و این امکان را به ساکنان یک منطقه میدهد که از محصولی که در دسترسشان نبوده است، بهرهمند شوند.
مصرف ساده است. مصرف به طور خیلی ساده عبارت است از کاهش دادن قابلیت ارضاکنندگی یک محصول. وقتی همبرگر میخوریم، قابلیت ارضاکنندگی آن را کاهش میدهیم. وقتی ماشینمان را میرانیم، قابلیتهای آن برای برآورده ساختن نیازهای خودمان کاهش میدهیم. حالا اگر تولید بیشتر از مصرف باشد، حاصل آن را پسانداز مینامیم. اگر عکس آن باشد، آن را نوعی قرضگیری میخوانیم.
مبادله کمی پیچیدهتر است. ..
اجرای قانون مالیات برارزش افزوده در ایران با مخالفت های دو گروه مواجه شد. اصناف و بازاریان پس از اجرای این قانون دست به اعتصابات گسترده زدند و حداقل یک هفته بازارهای طلای تهران، اصفهان، تبریز و مشهد تعطیل شد. در نهایت وزارت امور اقتصادی و دارایی با عقب نشینی از اجرای این طرح ادامه کار را به دورانی محول کرد که فضا برای اجرای قانون مهیا شود. مدتی بعد مردم به معترضان اجرای این قانون بدل شدند چراکه تصور می کردند، دریافت مالیات برارزش افزوده، هزینه های ناحقی را برآنها تحمیل می کند. اما براساس گزارشی که به تازگی از سوی وزارت امور اقتصادی ودارایی منتشر شده، 160 کشور دیگر جهان نیز قانون مالیات برارزش افزوده را اجرایی کرده اند.
کشورهای مجری مالیات بر ارزش افزوده برحسب منطقه
ردیف |
منطقه |
تعداد کشورهای مجری مالیات بر ارزش افزوده |
1 |
آسنان(ASEAN) |
7 |
2 |
آسیا |
19 |
3 |
اروپا |
53 |
4 |
اقیانوسیه |
7 |
5 |
آمریکای جنوبی |
11 |
6 |
کارائیب، آمریکای شمالی و مرکزی |
19 |
7 |
آفریقا |
44 |
جمع |
160 |
براساس گزارشی که دفتر تحقیقات و سیاست های مالی وزارت امور اقتصادی و دارایی تهیه کرده مشخص شده که مالیات بر ارزش افزوده بیشترین مقبولیت را در کشورهای اروپایی دارد که مهمترین دلیل آن به سیاست هماهنگ سازی سیستم مالیاتی و بهبود جریان کالاها و خدمات تمام کشورهای عضو اتحادیه اروپا بر میگردد. به طوریکه اتحادیه اروپا یکی از پیش نیازهای لازم به منظور عضویت در جامعه اروپا را پذیرش مالیات بر ارزش افزوده توسط کشور مربوط در نظر گرفته است. به علاوه، انتقال از سیستم برنامه ریزی متمرکز به سیستم متکی به مکانیزم بازار نیز لزوم تغییر سیستم مالیاتی را در کشورهای اروپایی مرکزی و شرقی ایجاب کرد.
خلاصه برخی اظهارات بهمن فرمان آرا در ادامه آمده است:
درسینمای آمریکا مشغول به کار بودم که پدرم خواست برگردم و مدیریت شرکت کارخانجات پیله را بر عهده بگیرم.
با شروع کارم احساس کردم وارد یک بازی سخت و پیچیده شدهام.
شرکت خانوادگی ما سالها زیان میداد اما سال گذشته ماشینآلات جدید وارد کردیم و دو سال است که شرکت سود ده شده است.
زمین کارخانه امروز میلیاردها تومان ارزش دارد اما در تمام سالهای گذشته که کارخانه به ورطه زیاندهی افتاده بود، هیچوقت به فکر فروش کارخانه نیفتادیم.
کسی که فیلم محمد رسولالله را به ایران آورد و درآمد زیادی هم به دست آورد، تاجر نخود و لوبیا بود.
به نظر من بعد از ابلاغ اصل44 قانون اساسی، موجودیت بنیاد فارابی زیر سوال است.
من فکر میکنم بزرگترین مشکل سینمای ایران این است که بازار آن به درستی شکل نگرفته است.
از بچگی به فیلمسازی علاقه داشتم و راه خودم را انتخاب کردم اما صنعت نساجی هم دغدغه بزرگی است که هیچوقت نمیخواهم کنارش بگذارم.
کارخانجات پیله زمانی 450 کارگر داشت امروز هم 150 خانواده سر سفرهاش نشستهاند و این شرکت برای من و خانوادهام حکم عبادتگاه را دارد.
بیثباتی آزاردهندهترین چیزی است که در اقتصاد ما وجود دارد.
کار کردن در سینما به مراتب سختتر از کار کردن در اقتصاد است البته این هم از بدشانسیهای من است که در دو صنعت ورشکسته سینما و نساجی کار میکنم.
آرزو میکنم درهای سینماهای کشور به فیلمهای جهانی باز شود تا تماشاچیان دوباره به سالنها برگردند.
سینما اول باید زیرساخت خوب داشته باشد بعد بازار آن شکل میگیرد و بعد فیلم خوب ساخته میشود. ما چسبیدهایم به ساخت فیلم و به زیرساختها فکر نمیکنیم.
نگاه امنیتی و سلیقهای به سینما خیلی آزارم میدهد.
من شبیه شخصیت گنج قارون نیستم اما اگر اتفاقی به رودخانه میافتادم و دو جوان نجاتم میدادند، میبردمشان کارخانه و میگذاشتمشان پای خط تولید تا احساس خوشبختی کنند و من هم احساس رضایت خاطر میکردم.
دو اقتصاددان با انتشار یادداشتی در وبسایت مجمع جهانی اقتصاد ادعا کرده اند که امروز سیاست های پولی مانند تغییر نرخ بهره و افزایش حجم پول کارایی خود در اقتصادهای توسعه یافته را از دست داده اند و تلاش سیاستگذاران و به خصوص بانک های مرکزی جهان برای به رونق درآوردن اقتصادهای توسعه یافته از طریق سیاست های پولی با ناکامی همراه شده است. دیوید واینز (استاد اقتصاد دانشگاه آکسفورد) و پیتر تمین (استاد اقتصاد دانشگاه ام آی تی) توصیه کرده اند که اکنون بهترین زمان برای عمل به توصیه جان مینارد کینز است. کینز اعتقاد داشت که در زمان رکود اقتصادی، دولت ها باید از طریق افزایش هزینه های خود بخش تقاضا در اقتصاد را به حرکت درآورده و اقتصاد را از رکود خارج کنند. اکنون واینز و تمین نیز اعتقاد دارند که سیاست های مالی مانند افزایش پروژه های زیرساختی می تواند به بهبود اقتصاد غرب کمک کند و به همین خاطر آن ها نتیجه گرفته اند که اکنون زمان بازگشت به ایده های کینز فرارسیده است. پیش از این مجله اکونومیست نیز به سیاستگذاران آمریکایی و آلمانی توصیه کرده بود که هزینه های دولتی و به خصوص سرمایه گذاری در بخش زیرساختی را افزایش دهند.
از زمان بحران مالی جهانی در سال 2008 تاکنون، سیاست های مختلفی برای مقابله با این بحران به کار گرفته شده و برخی از بانک های مرکزی مانند بانک مرکزی آمریکا و ژاپن سیاست های پولی جسورانه ای را امتحان کرده اند در حالیکه بانک مرکزی اروپا نسبتا محافظه کارانه تر عمل کرده است. همچنین علاوه بر سیاست های پولی، سیاست های مالی گسترده ای نیز توسط اقتصادهای توسعه یافته و همچنین به کار گرفته شده است با این حال این اقتصادها امروز شرایط یکسانی ندارند. برای مثال اقتصاد آمریکا شرایط نسبتا خوبی دارد به طوریکه رشد اقتصادی در این کشور بهبود یافته و نرخ بیکاری نیز کاهش یافته اما منطقه یورو از نظر رشد اقتصادی و نرخ بیکاری در شرایط نامناسبی به سر می برد.