براساس استانداردهای بینالمللی، نظام آماری را میتوان از نظر سطح تمرکز به نظام آماری متمرکز و غیرمتمرکز تقسیم کرد. نظام آماری متمرکز به آن نظام آماری گفته میشود که مدیریت و اجرای برنامههای آماری در آن، عمدتا توسط یک دستگاه دولتی انجام میشود. در مقابل نظام آماری غیرمتمرکز به آن نظام آماری اطلاق میشود که فعالیتهای آماری در آن توسط دستگاههای مختلف دولتی مدیریت و اجرا شده و یک دستگاه وظیفه هماهنگی بین دستگاههای دیگر را بر عهده داشته باشد، اما جایگاه نظام آماری در ایران در همین نقطه، دچار ابهام است.
در قوانین کشور رویکردهای متفاوتی نسبت به نظام آماری قابل مشاهده است. برخی از قوانین و مصوبات، بر متمرکز بودن این نظام و برخی دیگر بر عدم تمرکز آن دلالت دارند. برنامه آماری پنجساله مصوب سال 1390 شورایعالی آمار، بر غیرمتمرکز بودن نظام آماری کشور دلالت دارند. در مقابل،ماده 54 قانون برنامه پنجم توسعه، حاکی از متمرکز بودن نظام آماری کشور از منظر قوانین موضوعه کشور است.
در کنار بعد قانونی واقعیتهای نظام آماری نیز منعکسکننده چنین دوگانگی است. در عمل مرکز آمار علاوهبر اجرای سرشماریهای دورهای نفوس و مسکن، تهیهکننده بسیاری از آمارهای کلان کشور همانند حسابهای ملی، شاخصهای قیمت مصرفکننده و تولیدکننده، آمار نیروی کار و مجری تعداد بسیاری از سرشماریها و طرحهای آماری نظیر کشاورزی، صنعت، بودجه خانوار و فعالیتهای خدماتی است.