پیش‌بینی دو استاد اقتصاد از آینده دلار

 

^{جمشید پژویان و مهدی تقوی دو عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی در رابطه با تاثیر توافق هسته ای بر قیمت دلار توضیح می دهند.}

 شمارش معکوس برای پایان مذاکرات هسته‌ای ایران و1+5 آغاز شده است اما در این میان نکته‌ای که اکثریت بر آن اتفاق‌نظر دارند، این است که چه بر سر اقتصاد ایران خواهد آمد و در کنار چرخش سانتریفیوژ‌ها چرخ اقتصاد ایران چگونه خواهد چرخید؟ با این حال فارغ از این‌که طرفین به چه نتیجه‌ای خواهند رسید، پیش‌بینی اصلی این است که در هر صورتی، اقتصاد ایران در کوتاه‌مدت گرفتار موج نوسان خواهد شد، زیرا همه بازارها منتظر یک اتفاق جدید هستند. اتفاقی که ممکن است در هر حالتی شوک کاهشی یا افزایش در بازارهای اقتصادی ایران داشته باشد. بسیاری از اقتصادی ها همه تصمیم‌گیری‌های بزرگ خود را به بعد از سوم آذر موکول کرده‌اند.

بدون شک یکی از تاثیرگذارترین و تعیین کننده ترین بازارها، بازار ارز است و با توجه به این اهمیت، مهم‌ترین سوال این روزها که البته دولتمردان در آستانه فصل بودجه ‌نویسی هم قرار دارند، این است که مذاکرات به چه نتیجه‌ای خواهد رسید؟ واکنش اقتصاد ایران به هرکدام از دو روی سکه مذاکرات چه خواهد بود؟ سرنوشت دلار و ارزش آن در برابر ریال به کجا خواهد رسید و اصولا ارزش واقعی دلار درمقابل ریال ایران چقدر است و باید منتظر چه قیمتی باشیم؟

بنزین 3 هزار تومان خواهد شد؟

^{با وجود اینکه هنوز اجرای فاز سوم هدفمندی یارانه‌ها آغاز نشده اما نمایندگان مجلس و کارشناسان اقتصادی نسخه‌های فراوانی در این خصوص ارایه داده‌اند که کارت سبز، کارت اعتباری و مدیریت منابع به‌دنبال کاهش درآمدهای نفتی همچنین حذف 10میلیون پردرآمد ازجمله این پیشنهادات و نسخه پیچی‌هاست.}

 در حالی که زمزمه اجرای فاز سوم هدفمندی یارانه به گوش می‌رسد به اعتقاد برخی کارشناسان تا زمانی که قیمت حامل‌های انرژی به قیمت فوب خلیج‌فارس نرسد، احتمال قاچاق سوخت کاهش نمی‌یابد. ازسوی دیگر، افزایش قیمت حامل‌ها باید با شیبی صورت گیرد که سبب ایجاد و تشدید موج‌های تورمی نشود. در حال حاضر شاهد فروش منابع سرمایه‌یی ملی هیدروکربوری در داخل کشور به قیمت‌های پایین‌تر از قیمت‌های جهانی و منطقه‌یی هستیم. عدم دریافتی خزانه از قیمت‌های فروش داخلی، تضییع سرمایه ملی از درآمد حاصله، افزایش پایدار میل به مصرف فرآورده‌های سوختی، قاچاق سوخت به کشورهای همسایه و ایجاد شبکه فساد و تخریب تولید و اقتصاد ازجمله چالش‌های پیش‌رو است.  در حالی که روزانه شایعاتی مبنی بر افزایش قیمت انرژی شنیده می‌شود اما باید گفت تعیین قیمت‌ها به‌نحوی باید صورت گیرد که مصرف‌کننده تمایلاتی در زمینه مصرف مسرفانه نداشته باشد. در حال حاضر راهکارهای متعددی در‌خصوص فاز سوم هدفمندسازی یارانه‌ها ارایه شده که کارت سبز و کارت اعتباری انرژی ازجمله آنهاست. کارت سبز با سیستم الکترونیکی پیوسته آنلاین، مدیریت بخش‌های انرژی و مالی بین حاکمیت، دستگاه‌های اجرایی، بنگاه‌ها و افراد را برعهده دارد و هدف این طراحی بازگرداندن مسیر اقتصاد به سمت اهداف قانون هدفمندی و ایجاد حرکت و شکوفایی در اقتصاد برای رها شدن از وضعیت رکود تورمی است.  به اعتقاد کارشناسان، هدف فاز سوم هدفمندی یارانه‌ها کاهش ضریب شدت انرژی برای دستیابی به راهکارهای نرم مبارزه با قاچاق سوخت است.  علی شمس اردکانی رییس کمیسیون انرژی، نفت و محیط‌زیست اتاق بازرگانی ایران که طراح این مدل است در‌خصوص سناریوهای زمانی آزادسازی قیمت حامل‌های انرژی نفت و گاز، پیش‌بینی کرد: تداوم آزاد‌سازی تا سال 1404، قیمت نفت و گاز را طی 9سال به 6هزار و 733تومان می‌رساند یعنی بیش از 25برابر افزایش خواهد یافت و بنزین نیز در همین مدت زمان با شیب افزایش 30درصدی به 6هزار و 600تومان خواهد رسید.

کارشناسان نظر می دهند: سازمان برنامه به چه کار اقتصاد ایران می آید؟

^{سازمان مدیریت و برنامه ریزی، همواره نهادی به شمار می آمده که با رشد درآمدهای ارزی کشور به حاشیه کشیده شده و اکنون قرار است پس از احیای مجدد بار دیگر وظایفش را اجرایی کند. برای بررسی بهتر وظایف این سازمان و همچنین فرد مورد نظر برای ریاست این سازمان در دوره جدید خبرگزاری خبرآنلاین با فعالان بخش خصوصی،گفتگو کرده و از آنها در خصوص ویژگی های رئیس آینده این سازمان سوالاتی را مطرح کرده است.}

^{سازمان رئیس مقتدر می خواهد}

^{محمد مهدی راسخ/  رئیس کمیسیون امور اجتماعی و تشکل ها اتاق بازرگانی}

^{از دیدگاه من ریاست سازمان برنامه باید به کسی داده شود که اولا از نظر تحصیلات سابقه درخشانی داشته باشد و در رشته اقتصاد یا برنامه ریزی به خصوص در اقتصاد تحصیلات آکادمیک داشته باشد. نکته دوم اینکه از تجربه کافی برخوردار باشد و حداقل 25 سال سابقه کار در مسائل مختلف کشور داشته باشد. از سوی دیگر این فرد باید اشراف کاملی به برنامه ریزی های کلان در کشور و سازمان دهی کارآمد داشته باشد. رئیس منتخب قاعدتا باید شخصیتی در حد معاون و وزیر کشور داشته باشد. به صراحت عنوان می کنم که آقای نیلی می توانند گزینه مناسبی برای ریاست سازمان برنامه باشند زیرا ایشان هم تحصیلات خوبی در زمینه اقتصاد دارند و هم تجربه بسیار درخشانی در سازمان برنامه و بودجه داشته اند و از دیدگاه من فردی شایسته برای به کرسی نشستن در این سمت به حساب می آیند.}

رقابت در زمین خودروسازان/ قطب سوم خودروسازی با صنعت ایران چه خواهد کرد؟

^{تولیدکنندگان خودرو ایران سال هاست که تنوع ویژه ای در محصولات خود ایجاد نکرده و کالاهای تولیدی خود را به همان سبک و سیاق گذشته به بازار عرضه می کنند. از سوی دیگر برخی از تولید کنندگان بر این باورند که ثبات نوعی ارزش در این صنعت به حساب می آید و هرگز حاضر به برنامه ریزی و سرمایه گذاری در ارتقا و تنوع محصولات خود نیستند.}

^{بالاخره بعد از مدت‌ها انتظارجزئیات قطب سوم خودروسازی کشور که قرار است رقیبی برای ایران خودرو و سایپا باشد مطرح شد. این قطب خودروسازی که زمانی قرار بود در اصفهان ایجاد شود به دلیل شرایط مناطق آزاد از حیث قوانین سرمایه‌گذاری در چابهار جانمایی شد. از این‌رو با آماده بودن زمین و انتخاب مدیرعامل سومین خودروسازی کشورمان و نهایی شدن مذاکرات با یک خودروسازی کره جنوبی از سال آینده خودروهای این مجموعه وارد سرزمین اصلی خواهد شد. این خودروساز در شرایطی متولد می‌شود که برخی‌ها با ایجاد دست اندازهای مختلف و بی‌نیاز بودن کشور از این خودروساز، سرمایه‌گذاری در این بخش را بیهوده می‌دانند. اما دولت برای انحصار شکنی، کنترل قیمت و افزایش کیفیت خودروها چنین طرحی را آغاز کرد.نبود تنوع در بازار خودرو کشور نشان دهنده حاشیه امنیت فراوان تولیدات سنتی در مقابل محصولات جدید است که خود گویای غیررقابتی بودن نظام اقتصادی است.}

^{سیاست های که در صنعت خودرو اعمال شده است در قالب سیاست های جایگزین واردات بوده که باعث ایجاد ساختار انحصاری و متمرکز در بیشتر بازارهای صنعتی کشور از جمله خودرو شده است و خودروسازان بدون توجه به تحولات بازار جهانی، فقط به حضور خود در نظام اقتصاد داخلی فکر می کنند.}

تحلیل یک اقتصاددان از تاثیر کاهش قیمت نفت بر بودجه کشور

^{مهدی تقوی، تحلیلگر اقتصادی و عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی بر این باور است که کاهش قیمت نفت تاثیر بسیار جدی بر اقتصاد و البته بودجه کشور خواهد گذاشت.}

 

^{بهای طلای سیاه در حالی این روزها در حدود 79 دلار است که تا پیش از این گفته می شد نفت شیل آمریکا توانایی تولید نفت با قیمت زیر 80 دلار را نخواهد داشت. این در شرایطی است که عرضه نفت شیل به بازارهای جهانی طی ماه های اخیر به عنوان یکی از دلایل اصلی افول قیمت نفت عنوان شده است. قیمت نفت در آخرین روز کاری هفته در بازارهای جهانی تا 78.21 دلار پایین آمده بود تا به پایین ترین میزان خود در 4 سال گذشته رسیده باشد. بر اساس پیش بینی برخی نهادهای بین المللی جامعه جهانی در آینده نزدیک دیگر شاهد افزایش قیمت این حامل انرژی نخواهیم بود. از سوی دیگرآژانس بین‌المللی انرژی طی گزارش ماهیانه خود پیش بینی کرد، قیمت جهانی نفت در سال 2015 با کاهش بیشتری همراه خواهد بود.}

^{در این میان کاهش دنباله دار قیمت نفت نگرانی کشورهای صادرکننده طلای سیاه را افزایش داده است. بودجه های وابسته به نفت در این شرایط با دشواری هایی همراه خواهند شد که قطعا اقتصاد این کشورها را تحت تاثیر قرار خواهد داد. اوپک آستانه تحمل کشورهای وابسته به نفت را مرز 100 دلار برای قیمت نفت اعلام کرده بود اما طی هفته های اخیر این مرز شکسته شده و حدود 20 دلار نیز کمتر از آستانه تحمل بودجه های نفتی قرار گرفته است.}

آیا "اپل" از کل اقتصاد ایران بزرگتر است؟

 

^{برخی از شرکت های مشهور جهانی به حدی گسترش یافته اند که به تنهایی می توانند با اقتصاد برخی از کشورها رقابت کنند. بزرگترین شرکت جهان از نظر ارزش کل سهام، شرکت اپل (Apple) است که ارزش کل سهام آن امسال با 147 میلیارد دلار افزایش به 652 میلیارد دلار رسیده است. به همین خاطر گفت که ارزش سهام اپل با تولید ناخالص داخلی (GDP) بسیاری از کشورهای جهان قابل مقایسه است. ارزش اسمی اقتصاد ایران در سال 2013 طبق برآوردهای صندوق بین المللی پول و بانک جهانی حدود 368 میلیارد دلار بوده و بنابراین حداقل از نظر اسمی، ارزش کل سهام اپل از ارزش اقتصاد ایران بیشتر است. البته ایران تنها کشوری نیست که در مقایسه با شرکت اپل، در جایگاه پایین ترین قرار می گیرد و کشورهایی مانند سوئیس، سوئد، دانمارک، آرژانتین، لهستان، بلژیک، امارات متحده عربی و بسیاری از دیگر اقتصادهای کوچکتر نیز از نظر تولید ناخالص داخلی وضعیت بدتری از ارزش سهام شرکت اپل دارند.}

قیمت دلار، سکه، طلا، خودرو و مسکن پس از توافقات هسته ای به چه سمتی می رود

^{هربار که تیم مذاکره کنندگان هسته ای از کشوری به کشوری دیگر برای ادامه گفت و گوها حرکت می کنند، شاخص قیمت ها در بازارهای ایران در واکنش به اظهانظرهای آنان بالا و پایین می رود. هر نقل قول از سوی اعضای ارشد تیم و هر اظهانظری توام با تردید در مورد آینده مذاکرات برشدت رشد قیمت ها اضافه می کند و به همان نسبت هر واکنش مثبتی، شیب قیمت ها را به سمت پایین هدایت می کند.}

^{مذاکرات هسته ای تقریبا تمامی مردم ایران و حتی سرمایه گذاران جهانی را سرگرم خود کرده است. در صورتی که توافقات هسته ای ایران به نتیجه برسد، قیمت دلار در بازار ایران کاهش می یابد و به دنبال آن بهای تمامی کالاهای وارداتی نیز روند نزولی به خود می گیرد. همزمان با این اتفاق احتمال حضور سرمایه گذاران خارجی در بازار کشور افزایش پیدا می کند و پس از آن رشد اقتصادی جهانی نیز رشد می یابد. در نهایت قیمت طلای جهانی نیز می تواند روند کاهشی به خود گیرد.}

^{در صورتی که پس از سوم آذر ماه روند مذاکرات به سمت مطلوبی حرکت کند و تحریم های اقتصادی کشور کاهش یابد، اقتصاد ایران نیز می تواند امیدوار باشد که رشد اقتصادی پیش بینی شده 3.3 درصدی را محقق سازد و برای اولین بار طی نه سال گذشته ثابت در زندگی مردم حاکم شود. در حال حاضر چشم و گوش بازارهای مالی کشور به مذاکرات هسته ای دوخته شده است. هر کلمه ای که از دهان جواد ظریف و جان کری خارج می شود، برزندگی مردم ایران اثر می گذارد.}

نقدینگی و تبعات آن بر اقتصاد ایران

^{حجم نقدینگی کشور در سال 1384 بالغ بر 80 هزار میلیارد تومان بوده، که در خردادماه 1393 به 600 هزار میلیارد تومان رسیده است. یعنی میزان رشد نقدینگی در این بازه زمانی، حدوداً 7.5 برابر شده است. برای کنترل تورم و اثرگذاری منفی آن بر اقتصاد، ابتدا بایستی نقدینگی کنترل شود. همچنین بر کنترل خلق اعتبار بانک ها نیز باید نظارت شود. یعنی اگر هدف کنترل تورم است، به جای کنترل نقدینگی که مجموع پول چاپ شده دولت و خلق اعتبار بانک هاست، باید بر کنترل خلق اعتبار بانک ها، تاکید بیشتری شود.}

^{در صورت کنترل فعالیت بانکها و جلوگیری از خلق بی رویه پول و نقدینگی، در بلندمدت می توان به کنترل نقدینگی، کاهش نرخ تورم و به تبع آن رشد اقتصادی مناسب دست یافت.}

زنگ خطر کاهش رشد اقتصادی در نیمه دوم سال

دولت روحانی یکی از افتخارات بزرگ اقتصادی‌اش را تجربه رشد 4.6 درصدی بعد از ماهها رکود تورمی می‌داند و معتقد است توانسته با به کارگیری مجموعه تدابیر و سیاستهای غیرتورمی، علاوه بر اینکه تورم را مهار و کنترل کند، اقتصاد کشور را به سمت رشد و رونق پیش برد. اما همین روزهایی که رشد اقتصادی را برای سه ماهه ابتدای سال جاری اعلام کرد، از سوی برخی منتقدان با این سوال روبرو شد که رشد اقتصادی اعلامی‌اش، افسانه‌ای بیش نیست، آن روزها، البته افرادی رشد اقتصادی‌ اعلامی دولت یازدهم را زیرسوال بردند که خود دستی بر آتش مسائل اقتصادی داشتند و تلاش می‌کردند که به نوعی، آنچه واقعیت اقتصادی است را مطرح کنند، چراکه به زعم آنها، آثاری از رشد اقتصادی در کشور و به خصوص صنایع کوچک و متوسط دیده نمی شد و تنها ممکن بود که رشد مربوط به برخی صنایع بزرگ آن هم دولتی باشد.

تحریم ها اقتصاد ایران را عقب انداختند یا مدیریت ها

^{برخی از عقب ماندگی های ما در حوزه اقتصاد و معضلات پیش آمده در این حوزه ارتباطی با مساله تحریم نداشته و تنها ناشی از عدم پیشرفت ما با دنیا بوده است.}

 

^{به یاد داشته باشیم که هر  فرآیند سیاسی و یا اقتصادی امواج ویرانگری را نیز به دنبال دارد که اگر به درستی از آنها استفاده نکنیم و در مسیر صحیح از انرژی آزاد شده آنها بهره نبریم موجبات از بین رفتن بسیاری از فرصتها و حتی زیر ساخت ها را فراهم نموده ایم موضوعاتی از قبیل رفع تحریم های ایران نیز از این دسته فرآیند ها هستند که در حوزه اقتصاد می تواند مبنای توسعه و یا از بین رفتن فرصتها را پدید بیاورد. در اینجا سعی داریم به برخی از مطالب مربوط به این حوزه از منظر اقتصاد توسعه نگاهی دوباره داشته باشیم. موج سهمگین بیکاری و ورشکستی بنگاه های اقتصادی در سالهای اخیر که موجبات فراهم شدن فقر و کاهش ضریب امنیت سرمایه گذاری را موجب شده به چه عواملی بستگی دارد؟}

^{تحریم  و یا عدم مدیریت صحیح ؟}

^{سریع ترین جواب این است که بگوئیم تحریم ها عامل اصلی این ورشکستگی ها شده اند و بلافاصله پس از رفع تحریم شرایط اقتصادی به رونق قبل بر می گردد.}

ناامیدی عاشقان طلا

^{طلا هفته کاری جدید را با کاهش ارزش آغاز کرد. بهای اونس با آغاز کار بازارهای آسیایی روند کاهشی به خود گرفت و بعد بازارهای غربی نیز این روند را ادامه دادند.}

قیمت هر اونس فلز زرد هفته گذشته از 1172 به 1178 دلار رسید، رشدی که عمدتا مدیون جهش قیمت‌ها در آخرین روز کاری بود.

 با این همه عوامل بنیادین بیشتر پیش‌بینی‌های کوتاه‌مدت و حتی بلندمدت را کاهشی نگه داشته‌اند؛ روند کاهشی ساعات آغازین فعالیت بازارها در هفته جدید همسو با این پیش‌بینی‌ها بود. بهای اونس در نخستین روز کاری هفته جدید تا ساعت 17 به وقت تهران به 1166 دلار رسید، گرچه هم‌اکنون که شما این گزارش را می‌خوانید ممکن است قیمت متفاوتی به عنوان قیمت نهایی دوشنبه ثبت شده باشد.

جهش قیمتی روز جمعه که ناشی از داده‌های کمتر از انتظار گزارش وزارت کار آمریکا در مورد میزان اشتغال‌زایی اقتصاد ایالات‌متحده در ماه اکتبر بود باعث شد که برخی از کارشناسان از احتمال حفظ این رشد یک روزه در هفته جاری بگویند، اما برآیند پیش‌بینی‌ها کاهشی بماند. با این همه هنوز تا پایان هفته راه درازی باقی است. نکته‌ای که می‌تواند به تحلیل روند بازار طلا کمک کند تغییرات ذخایر طلا است. بر اساس آخرین آمار، میزان ذخایر طلای صندوق SPDR روز جمعه با 0.78 درصد کاهش به کمتر از 727 تن رسید که این رقم پایین‌ترین میزان در 6 سال اخیر است. جالب اینجا است که افت بهای اونس در روز دوشنبه در حالی اتفاق افتاد که دلار در آغاز هفته کمی تضعیف شد. 

آیا قیمت دلار بعد از مذاکرات مسقط کاهش می یابد

^{درحالی دور جدید مذاکرات ایران با 5+1 امروز در مسقط پایتخت عمان آغاز شده است که احتمال رسیدن به توافق هسته ای شور و شوق بسیاری در بین تجار و فعالان اقتصادی ایرانی عمان به وجود آورده است. تجاری که برای آن ها رسییدن به توافق نهایی می تواند به معنی گسترش روابط تجاری و اقتصادی بین المللی و کاهش و حتی برداشته شدن بخشی از تحریم های اقتصادی و بانکی باشد. تحریم هایی که در سال های گذشته تاثیرات بسیار زیادی بر بازارهای اقتصادی کشور از جمله ارز و طلا داشته است و باعث افزایش 3 برابر قیمت ارزهای خارجی همچون دلار شد.}

^{البته با شروع کار دولت یازدهم از 14 ماه پیش باردیگر ثبات به بازارهای کشور بازگشت و شخص رئیس جمهور و مسئولان وزارت امورخارجه گسترش روابط بین المللی و حل ماجرای هسته ای را در اولویت کاری دولت قرار دادند و از همین رو مذاکرات فشرده با 5+1 شروع شد. مذاکراتی که سال پیش توافق اولیه در مورد آن به امضا رسید و حالا کشورهای 5+1 و ایران به دنبال رسیدن به توافق نهایی هستند. به اعتقاد کارشناسان رسیدن به توافق نهایی بین ایران و 5+1 درباره برنامه هسته ای ایران می تواند به گسترش چشم گیر روابط اقتصاد ایران با کشورهای دیگر، برداشته شدن بسیاری از تحریم های اقتصادی کنونی مانند تحریم های بیمه، بانک،نفت و... شود و مسیر را برای حضور سرمایه گذاران ایران همورا کند. کارشناسان اقتصادی پیش بینی می کنند رسیدن به توافق نهایی مساوی رشد اقتصادی، افزایش تولید، آرامش بازار و کاهش قیمت ها برای بازارهای ایران باشد.}

پایان توجیه اقتصادی نرخ سود ۲۲ درصد بانکی

^{با توجه به کاهش نرخ سود به 19.4 درصد و تورم نقطه به نقطه 14.6 درصدی در پایان مهر و پیش‌بینی کاهش بیشتر این نرخ تا رقم 15 درصد، هم‌اکنون توجیه اقتصادی نرخ سود تسهیلات و سپرده 22 درصد از بین رفته است.}

^{نرخ سود بانکی در بخش سپرده و تسهیلات در شرایطی سوم تیر 22 درصد (بالاترین نرخ سود در 30 سال گذشته) تعیین شد که نرخ تورم تیر ماه در خرداد ماه 27.7 درصد و تورم نقطه به نقطه 14.6 درصد بود.}

^{رئیس کل بانک مرکزی و تیم اقتصادی بانک مرکزی و وزارت اقتصاد در چند ماه اخیر و در مقاطع مختلف زمانی از بررسی نرخ سود بانکی صحبت کرده‌اند. مدیرکل اقتصادی بانک مرکزی هم در یک نشست خبری یکی از معیاری‌های اصلی بانک مرکزی برای تعیین نرخ سود را تورم مورد انتظار دانست.}

^{در همین باره وزیر اقتصاد در حاشیه جلسه شورای گفت‌وگوی دولت و بخش خصوصی، گفت: برآورد ما این است نرخ تورم تا یک سال آینده از 15 درصد بیشتر نشود و به همین دلیل سایر مؤلفه‌های اقتصادی از جمله نرخ سوده سپرده و تسهیلات بانکی متناسب با تورم مورد انتظار در آینده نزدیک کاهش خواهد یافت.}

^{طیب نیا ادامه داد: یکی از دستور کارهای شورای پول و اعتبار بازنگری در نرخ سود بانکی متناسب با تورم مورد انتظار است.}

لحظه حیاتی برای اقتصاد ایران

^{حسن روحانی رییس‌جمهور ایران به دنبال افزایش همکاری با غرب است و از سوی دیگر رییس‌جمهور ایالات متحده نیز برای برقراری صلح می‌کوشد و شدیدا به موفقیتی بزرگ در سیاست خارجی خود نیازمند است.}

 در کنار ایالات متحده، اروپا هم دلایل موجهی برای افزایش و ارتقای سطح روابط خود با ایران دارد. اتحادیه اروپا که با دشواری‌های ناشی از بحران اوکراین و افزایش تنش‌ها با روسیه مواجه است، می‌کوشد تکیه خود را بر منابع انرژی روسیه به‌ویژه گاز این کشور کاهش دهد. طبیعی است که ایران با دارا بودن منابع انرژی مورد نیاز اروپا و برخورداری از خطوط مناسب انتقال گاز تا قفقاز، می‌تواند جانشین مناسبی برای روسیه باشد.

در همین راستا، گزارش‌های متعدد نشان می‌دهند که بسیاری از تاجران و بانکداران اروپایی در ماه‌های اخیر به صورت غیررسمی از ایران دیدار کرده‌اند تا با ارزیابی فرصت‌های سرمایه‌گذاری، در زمان مناسب به این کشور بازگردند. البته تحریم‌های جدید خزانه‌داری امریکا در ماه آگوست علیه پنج بانک‌ ایرانی (که تا حدودی شتابزده به نظر می‌رسید) تردیدهایی را در این زمینه ایجاد کرده است.

دلار چرا گران شد؟

 ^{درحالی که صرافان و فعالان بازار امروز به انتظار کاهش قیمت دلار نشسته بود ولی در جریان معاملات بهای این ارز به 3هزار و 260 تومان رسید.}

^{این اتفاق در شرایطی رقم خورد که تحلیلگران بازار پیش بینی می کردند قیمت دلار با توجه با اخبار امیدوارکننده از جریان مذاکرات هسته ای روند نزولی پیش گیرد. از سوی دیگر برخی گمانه زنی ها نیز نشان می داد که پس از اظهارنظرهای رئیس کل بانک مرکزی در مورد کنترل قیمت دلار و احتمال کاهش قیمت این ارز، بازار می تواند امیدوار به کاهش قیمت ها باشد ولی در جریان قیمت گذاری های امروز تحولاتی دیگر رخ داد.}

^{قیمت دلار در شرایطی در بازار ایران روند صعودی به خود گرفت که ارزش دلار در بازارهای جهانی تضعیف شد. البته تحلیل ها نشان می دهد، ارزش دلار طی روزهای آینده بازهم روند صعودی را پیش می گیرد چراکه روند حرکتی اقتصاد امریکا به سمت صعودی است. با این وجود امروز دلار در بازار ایران گران شد.}

^{برخی تحلیلگران نیز براین باورند که رشد ناگهانی قیمت دلار پس از تعطیلات میانه هفته بیش از آنکه برآمده از دل اتفاقات واقعی باشد ناشی از واکنش های صرافان به روند حرکتی ارزش گذاری این ارز است.}

بررسی پدیده دست‌فروشی

^{یکی از تصاویر آشنا در عموم شهرهای جهان «دستفروشی» است. پدیده‌ای با نام دستفروشی تنها اختصاص به شهرهای در حال توسعه ندارد بلکه در بسیاری از شهرهای کشورهای توسعه‌یافته هم می‌توان دستفروشان را مشاهده کرد.}

حسین ایمانی‌جاجرمی، مدرس موسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی دانشگاه تهران در مورد این پدیده عنوان کرد: هنگامی که بازار کار رسمی توانایی تامین تقاضاهای موجود برای اشتغال را ندارد و همواره عده‌ای از این بازار دست‌خالی بیرون می‌روند، یکی از راهکارها برای گروه‌های فاقد منابع تولید و صلاحیت‌های حرفه‌ای در پیش گرفتن دستفروشی است. البته تمامی جویندگان کار الزاماً نیازمند شغل نیستند، برخی از آنها ممکن است منابعی مانند اجاره‌بگیری، اتکا به کمک‌های خانواده و طرق دیگری را برای تامین نیازهای خویش در پیش گیرند.

مدرس موسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی دانشگاه تهران افزود: اما برای بسیاری هم دستفروشی مرز میان تهیدستی کامل و معیشت بخور و نمیر را تشکیل می‌دهد. بخشی از مساله دستفروشی با مهاجرت کم‌درآمدهای روستایی یا شهرهای کوچک به مراکز شهری بزرگ و کلانشهرها پیوند دارد. این در حالی است که در یک نمونه آمارگیری از این افراد، 80 درصد از نمونه‌ها از داشتن چنین شغلی اظهار بیزاری کرده‌اند و گفته‌اند به دلیل نبود شغل به این کار روی آورده‌اند. 

درس‌های یک نوبلیست برای اقتصاد ایران

شاید برایتان پیش آمده باشد که از رفتار برخی روزنامه ها تعجب کنید که چرا بدون دریافت هرگونه هزینه ای روزنامه را به قیمت گیشه، درب منزل تحویل شما می دهند. این مثال کار دیگری بود که تیرول به پژوهش در زمینه آن پرداخت.

اگر از دولت بپرسید که دغدغه های ضد انحصاری شما چیست، به شما خواهند گفت باید جلوی ادغام بنگاههای مختلف در یک صنعت را بگیریم تا با وجود بنگاههای مختلف از مزایای رقابت تاحدودی بهره مند شویم. این دقیقا به معنای نگرانی از «ادغام افقی» است. نگرانی که همه اقتصاددانان آن را مقبول می شمارند. اما تیرول پا فراتر گذشت و از مخاطرات «ادغام عمودی» سخن گفت.

منظور از ادغام عمودی زمانی است که یک بنگاه زنجیره تولید یک محصول را به دست می گیرد. یعنی در آن یک شرکت، تامین کننده یا مشتری خود را می خرد و کل یا بخشی از فرآیند محصول از مواد اولیه تا تبدیل آن به محصول نهایی را در اختیار خود می گیرد.

کم درآمدترین و پردرآمدترین خانواده های ایرانی چقدر هزینه می کنند

^{کم درآمدترین و پردرآمدترین خانواده های ایرانی چقدر هزینه می کنند؟مدتی است در کشور ما خط فقر و به کالایی نایاب تبدیل شده است. در واقع هیچ گزارش رسمی وجود ندارد که نشان دهد؛ مردم با درآمدی که دارند روی خط فقر یا زیر آن زندگی می کنند. آخرین آمار رسمی در این زمینه به سال ٨٩ برمی گردد که خط فقر رسمی 590 هزار تومان اعلام شد هرچند کارشناسان رقم های بالاتری را در این خصوص تخمین می زدند. به عنوان مثال یک سال بعد رئیس وقت شورای رقابت گفت که خط فقر واقعی دست کم در سال ٩١ یک و نیم میلیون تومان است. 
 
البته به غیر از خط فقر، شاخص دیگری به نام «شکاف طبقاتی» نیز یکی از مهمترین موضوعات است که می تواند تاثیرات شگرفی در وضعیت اقتصادی جامعه داشته باشد. میزان شکاف طبقاتی در ایران بعد از زیاد شدن آهنگ رشد جمعیت در کشور، افزایش سهم درآمدهای نفتی و از طرف دیگر سیاست های نادرست اقتصادی؛ شکاف طبقاتی میان فقر و غنی را بیشتر کرد. ضمن اینکه در سال های اخیر نیز سیاست هایی مانند هدفمندی یارانه ها، تورم بالا، افزایش نرخ بیکاری و بالا رفتن ضریب جینی به این امر بیشتر دامن زده است.} 
 

تمایل به سمت عرضه مسکن/ مسکن مهر تکرار می شود؟

^{ومین گام دولت یازدهم در بخش مسکن برداشته شد. فصل پایانی سال گذشته نخستین گام دولتمردان یازدهم با افزایش وام خرید مسکن به 45 میلیون تومان (30 میلیون تومان وام خرید به علاوه 10 میلیون تومان وام جعاله) در راستای افزایش قدرت خرید خانوار برای ورود به بازار مسکن بود. این افزایش که با اهداف آرمانی سیاستگذاران حوزه مسکن برای رساندن سقف وام خرید به حدود 70 تا 80 درصد قیمت تمام‌شده خانه فاصله زیادی داشت باز هم محل چانه‌زنی دولت و بانک مرکزی برای افزایش سقف تسهیلات خرید مسکن قرار گرفت. در پیچ و خم این مذاکرات، دولت هفته گذشته از افزایش تسهیلات ساخت مسکن خبر داد. تغییر فاز تامین مسکن از طرف تقاضا به سمت عرضه در حالی بود که مسوولان وزارت راه و شهرسازی اعلام کرده بودند برای ساماندهی و تدوین ساختارهای جدید در بخش عرضه تا بازنگری طرح جامع مسکن زمان نیاز است.}

آخرین وضعیت وام «کالا» در بانک‌ ها

با وجود رشد نسبتا بالای اعطای تسهیلات بانکی در نیمه اول امسال، پرداخت وام‌های خرد از جمله کالا از جایگاه مناسبی در بین 146 هزار میلیارد تومان تسهیلات پرداختی در این مدت برخوردار نبوده و اغلب بانکها تمایلی برای پرداخت این قبیل وام ندارند.

 وام کالا از جمله تسهیلات بانکی است که از قبل برخی بانکها در لیست خدمات دهی به مشتریان خود قرار داده بودند، اما به مرور و به ویژه در یکی دو سال اخیر با کاهش منابع بانکها و کند شدن روند تسهیلات دهی آنها، وام های خرد نظیر کالا و یا خودرو نیز تحت تاثیر شرایط قرار گرفته و از میزان اعطای آنها کاسته شد.

این حالی است که برخی بانکهای اعطا کننده وام کالا در کنار لوازم خانگی برخی اقلام دیگر را در سبد این وام قرار داده و بسته به قوانین خود شرایط پرداخت آن را نیز برای متقاضیان مشخص کرده اند.