یادداشتی درباره پُل ساموئلسون به مناسبت یکصدمین سالروز تولدش / واپسین غول اقتصاد عمومی

^{«من در ساعت هشت صبح روز دوم ژانویه 1932 در کلاس دانشگاه شیکاگو دوباره زاده شدم؛ این بار به عنوان یک اقتصاددان.» اینها را پُل ساموئلسون، اقتصاددان و نوبلیست مشهور آمریکایی، در یادداشتی فقط چند روز پیش از مرگش در سیزدهم دسامبر 2009 نوشت. او را بی‌شک می‌توان تاثیرگذارترین اقتصاددان نیمه دوم قرن بیستم دانست. او نخستین نوبلیست آمریکایی در رشته اقتصاد بود. ده‌ها یا شاید صدها میلیون نفر از طریق کتاب درسی او با علم اقتصاد آشنا شدند.
پُل ساموئلسون، در واقع در پانزدهم می 1915، یعنی هفده سال پیش از تولد دوباره‌اش، در شهر گری از ایالت ایندیانا و در خانواده‌ای لهستانی‌‌تبار به دنیا آمد. خردسالی او همزمان بود با رکود 1919 تا 1921، سیل عظیم کارگران مهاجر از مکزیک و نوسانات اقتصادی آن سال‌ها در آمریکا. بدین ترتیب شاید بتوان زندگی او را از آغاز تا پایان، زندگی‌ کلان اقتصادی (macro-economic) دانست. او هنگامی که سیاست‌های پولی نمی‌توانستند برای حل رکود اقتصادی کاری بکنند، به شدت از هزینه گسترده دولت برای بیرون کشیدن اقتصاد از رکود حمایت می‌کرد. وقتی اوباما در اوایل سال 2009، چنین طرحی را -‌تا حدی به پیشنهاد لری سامرز، خواهرزاده ساموئلسون-‌ ارائه کرد، اقتصاددان 94ساله سریعاً حمایت خود را اعلام کرد.
هرچند ساموئلسون را معیاری آمریکایی برای اقتصاد کینزی می‌دانستند، اما او خودش را «کینزیِ کافه‌تریایی» می‌خواند؛ یعنی هر بخشی از اقتصاد کینزی را که مطلوب‌اش بود، برمی‌گزید. ترکیبی که او میان ایده‌های اقتصاد کینزی و کلاسیک ایجاد کرد، به «ترکیب نئوکلاسیک» مشهور است. او در کُرسی خود در دانشگاه ام‌آی‌تی و با ستون‌هایی که در نشریه نیوزویک می‌نوشت، خود را یک «میانه‌رو کودن» خطاب می‌کرد و به شدت مکتب شیکاگو و میلتون فریدمن را -‌که او هم در همان نشریه ستون می‌نوشت-‌ مورد نقد قرار می‌داد. ساموئلسون برخلاف شیکاگویی‌ها، بازار را کامل فرض نمی‌کرد.}

بازخوانی زندگی پر ماجرای جردن بلفورت + مصاحبه (توبه گرگ «وال‌استریت»)

^{شاید فکر کنید هر کسی که 30 سال حبس و 100 میلیون دلار جریمه نقدی در چشم‌انداز داشته باشد، آرام بگیرد و سربه‌راه شود. اما نه. شاید من تشنه مجازات باشم و شاید هم فقط بدترین دشمن خودم.}

^{به هر حال، من گرگ وال‌استریت هستم. مرا به یاد دارید؟ همان بانکدار سرمایه‌گذاری که مثل ستاره‌های راک خوشگذرانی می‌کرد، همانی که زندگی‌اش جنون محض بود؟ مردی که با آن لبخند معصومانه به پسرک‌هایی آوازخوان در گروه کر کلیسا می‌ماند و البته اعتیادی تفریحی داشت که می‌توانست گواتمالا را نشئه کند؟ به خاطر که دارید! دوست داشتم جوان و ثروتمند باشم، به همین خاطر پریدم در یکی از قطارهای لانگ آیلند و به سمت وال‌استریت روانه شدم تا به دنبال اقبالم بگردم. چیزی هم نگذشته بود که فکر بکری به ذهنم رسید و مرا سر ذوق آورد تا نسخه جدیدی از وال‌استریت را به لانگ‌آیلند ببرم.}

^{عجب فکر بکری هم بود! قبل از تولد 27سالگی‌ام یکی از بزرگ‌ترین شرکت‌های دلالی در آمریکا را تاسیس کرده بودم. بهترین مکان برای جوانک‌های بی‌سوادی که می‌خواستند آنقدر پول دربیاورند که در مخیله‌شان هم نمی‌گنجید.}

^{اسم شرکتم «استراتون اوکمونت» بود، اگرچه الان که به گذشته نگاه می‌کنم، می‌بینم بهتر بود اسمش را می‌گذاشتم «سدوم و عموره». به هر حال همه شرکت‌ها در پارکینگ با قاچاقچی‌های مواد مخدر مراوده نداشتند، در اتاق مدیریت با حیوانات عجیب و غریب تفریح و روزهای جمعه مسابقه پرتاب کوتوله برگزار نمی‌کردند.}

^{وقتی سی و چند سالم بود هرچه مربوط به زندگی افراطی و تجملی وال‌استریت می‌شد دور و برم را گرفته بود- کاخ، قایق تفریحی، جت خصوصی، هلی‌کوپتر، لیموزین، نگهبان شخصی مسلح، تیم خدمه خانگی، ساقی‌های مواد که شبانه‌روزی در خدمتم بودند، ماموران پلیس شیتیل‌بگیر، سیاستمدارهای حقوق‌بگیر و آنقدر ماشین‌های محیرالعقول که می‌توانستم بنگاه ماشین خودم را راه بیندازم و البته همسر دوم وفاداری با موهای طلایی به اسم نادین.}

معرفی فیلم: وکیل هادساکر | THE HUDSUCKER PROXY

 

کشور تولیدکننده	امریکا
آهنگساز(موسیقی متن)	کارتر برول
سال تولید	۱۹۹۴
محصول	ایتان کوئن
کارگردان	جوئل کوئن
فیلمنامه‌نویس	ا. کوئن، ج. کوئن و سام ریمی
فیلمبردار	راجر دیکینز
هنرپیشگان	تیم رابینز، جنیفر جیسن لی، پل نیومن، چارلز دورنینگ، جان ماهونی، بروس کامبل، پیتر گالاگر، استیو بوسکمی، جو گریفاسی

^{ـ ̎نورویل بارنز̎ (رابینز) مرد کند ذهنی اهل ایندیاناست که با کوشش و تقلا، کاری در شرکت بزرگ هادساکر گیر می‌آورد. او ایدهٔ خاصی در مورد تولید یک اسبا‌ب‌بازی جدید دارد و می‌خواهد آن را به مشاور شرکت، ̎سیدنی ج. ماسبرگر̎ (نیومن) معرفی کند. او در حالیکه دارد خود را به دفتر ̎ماسبرگر̎ در طبقات بالائی شرکت می‌رساند، رئیس شرکت، ̎وارینگ هادساکر̎ (دورنینگ) خود را از پنجره اتاق هیأت مدیره در طبقهٔ چهل و چهارم، پائین می‌اندازد! مرگ ̎هادساکر̎ ترس و وحشتی در دل کارکنان می‌اندازد. ̎ماسبرگر̎ آن را به عنوان فرصتی برای سوء استفاده تعبیر کرده و فکر می‌کند که با نشاندن فردی بی‌لیاقت به جای ̎هادساکر̎ و سقوط اوراق بهادار شرکت در بورس، می‌تواند به مقصودش برسد. بنابراین وقتی ̎بارنز̎ وارد دفتر ̎ماسبرگر̎ می‌شود، ̎ماسبرگر̎ مرده ایده‌آل‌اش را می‌یابد. اما یک مشکل بزرگ پیش می‌آید: ̎هولاهوپ̎، محصول جدیدی که ̎بارنز̎ معرفی کرده، یکی از موفق‌ترین و پرفروش‌ترین محصولات شرکت از آب در می‌آید.}

دانلود کتاب : اقتصاد معاصر 1 و 2

اقتصاد معاصر - 1

 

 

 

 

 

 

 

^{نویسنده: دنیز فلوزا}

^{مترجم: منوچهر فرهنگ}

^{حق تکثیر: ت‍ه‍ران‌: س‍روش‌ (ان‍ت‍ش‍ارات‌ ص‍دا و س‍ی‍م‍ا)، ۱۳۷۶ - ۱۳۷۰}

 ^{برای دانلود اینجا کلیک کنید} 

اقتصاد معاصر - 2

 

 

 

 

 

 

 

^{نویسنده: دونیز فلوزا}

^{مترجم: منوچهر فرهنگ}

^{حق تکثیر: ت‍ه‍ران‌: س‍روش‌ (ان‍ت‍ش‍ارات‌ ص‍دا و س‍ی‍م‍ا)، ۱۳۷۶ - ۱۳۷۰}

  ^{برای دانلود اینجا کلیک کنید} 

علیه ریاضت مداوم پشتیبانی از یونان

 

^{سرژ حلیمی برگردان شهباز نخعی}

^{آلمان، با پشتیبانی بیشتر پایتخت های اروپایی، به قدرت رسیدن یک دولت چپ در یونان را نمی پذیرد ، دولتی که می خواهد برنامه خود را اجرا کند.  آلمان درصدد استفاده از سلطه اقتصادی و مالی خویش برای وادار کردن یونان به ادامه سیاست ریاضتی است ، که آن را ویران کرده.
یونانی ها نیازی ندارند که معنای مردم سالاری برایشان توضیح داده شود.  با این حال، از زمانی که نیروی چپی را به قدرت رسانده اند که مصمم است به سیاستهای ریاضتی ای پایان دهد که از شش سال پیش آزارشان می دهد، بارانی از درس ها [درمورد مردم سالاری] برسرشان می بارد.  فراوانی این درس های عتاب آلود به ویژه از این نظر چشمگیر است که سردمداران آن می دانند از چه چیز صحبت می کنند.  در واقع، اینها عهدنامه هایی را تحمیل می کنند که آرای عمومی آنها را رد کرده و به محض انجام انتخابات تعهدات آنها نفی شده است.  اکنون، اینان رودرروی کسانی قرارگرفته اند که خواهان انجام وعده هایی هستند که به آنها باور دارند.  آنچه سخت تر است این است که نیروهای پیروز در انتخابات می توانند افکار خود را به دیگرانی که تاکنون دربرابر ناتوانی خود تسلیم شده بودند نیز تسری دهند و نظم اجتماعی را تهدید کنند.  این رودررویی، در ورای سرنوشت یونان، وضعیت مردم سالاری در اروپا را نیز تعیین می کند (۱).}

اقتصاد دستمزد

^{حقوق و دستمزدها در کشورهای ثروتمند همچنان پایین مانده‌اند هر چند رشد اقتصادی جانی دوباره گرفته است. سیاستمداران به این موضوع پرداخته‌اند. آنها باید برای بهبود اوضاع سخت تلاش کنند. اما شاید  این تلاش کارها را بدتر کند. بر طبق گفته‌های سیاستمداران جهان ثروتمند، اقتصاد قربانی جدیدی پیدا کرده است. نیروی بد و شیک‌پوش هفت سال گذشته یعنی بانکداران فناناپذیری که با زرنگی تمام مقرراتی غیرمنطقی وضع می‌کردند اکنون با روسایی خسیس جایگزین شده‌اند که با دستمزدهای ناچیز امیدهای کارگران را خرد می‌کنند. در آمریکا کارگران در صنایع سودآور اما با دستمزد پایین -مانند صنایع غذایی- برای دستمزد بالاتر  و حقوق بیشتر اتحادیه خود تظاهرات می‌کنند. هیلاری کلینتون آن دسته از مدیران‌عامل را مورد حمله قرار داده است که حقوقی 300 برابر یک کارگر معمولی دریافت می‌کنند. او وعده داد مبارزه انتخاباتی‌اش برای ریاست جمهوری بر آمریکایی‌های عادی تمرکز دارد که هدف بی‌رحمی و ظلم قرار گرفته‌اند. در بریتانیا، اد میلیبند رهبر حزب مخالف کارگر به رای‌دهندگان گفته است قصد دارد سرمایه‌داری غارتگرانه‌ای که کارگران را با دستمزد پایین استثمار می‌کند، سرکوب سازد. رقیب انتخاباتی او دیوید کامرون تاکید می‌کند که حزب محافظه‌کارش «حزب افراد کارگر» است. در ژاپن، شینزو آبه قسم خورد تا دستمزدها را بالا ببرد و اکنون از تهدید و اغواگری روسای ژاپنی برای تحقق وعده خود استفاده می‌کند. حقایق این هیاهو را تشدید می‌کند. در بیشتر جاها وا‌پس‌گرایی که به دنبال بحران مالی اتفاق افتاد تاثیرات منفی شدیدی بر دستمزدها گذاشت. با وجود پنج سال رشد، دستمزد واقعی در آمریکا هنوز 2 /1 درصد کمتر از اوایل سال 2009 است. در بریتانیا، دستمزدهای واقعی در سال‌های 2009 تا 2014 هر سال افت کردند که بزرگ‌ترین کاهش از اواسط 1800 بود. دستمزد میانه در سال 2014 حدود 10 درصد کمتر از بالاترین سطح سال 2008 بود. موارد استثنایی هم دیده می‌شود: دستمزد میانه در کانادا و فرانسه از سال 2008 رو به افزایش بودند. در مجموع این سال‌ها اوقات بدی برای دستمزدها بودند.}

اهمیت تبلیغات کتاب در اقتصاد نشر

^{اعظم کیان‌افراز، مدیر انتشارات افراز درباره ضرورت تبلیغ کتاب گفت:‌ کتاب در عین مقدس بودن، یک کالای فرهنگی است،‌ فرهنگ هم از تجارت جدا نیست و باید همراه با آن جلو برود. با وضعیتی که امروز بازار نشر دارد، باید در مخاطب انگیزه ایجاد کرد تا مشتاق به خرید شود.
او افزود: یک اثر تا زمانی که روی میز مترجم یا نویسنده است، اثر فرهنگی محسوب می‌شود، اما وقتی به کتاب تبدیل شد، یک کالای فرهنگی است. در بازار نشر کسی برنده است که بتواند کتاب‌هایش را درست معرفی کند و برای آنها ایجاد تقاضا کند. راه ایجاد تقاضا هم تبلیغات است، اما در کشور ما تبلیغات از شکل معرفی فراتر نرفته است. اگر با حمایت‌هایی از ناشران این امکان فراهم شود که کتاب در تلویزیون و رادیو تبلیغ شود، فروش آن هم بیشتر می‌شود. باید نهادی شکل بگیرد و برای معرفی کتاب شبکه‌ای مستقل راه بیندازد. فعالیت رادیو کتاب هم حتماً تاثیرگذار خواهد بود.
کیان‌افراز همچنین عنوان کرد: برنامه‌های تبلیغاتی رادیویی و تلویزیونی کتاب باعث می‌شوند مخاطب با شناخت بیشتری کتاب بخرد. در حال حاضر نهایت کار ما در زمینه معرفی کتاب این است که آن را برای معرفی به رسانه‌ها ارائه کنیم. بسیاری از مشتریان کتاب‌های ما بر اساس تحقیق در اینترنت، کتاب می‌خرند. معرفی کتاب در تلویزیون برای آشنایی مردم با تازه‌های نشر، روش مناسبی است، اما بضاعت ما به تبلیغات تلویزیونی نمی‌رسد. مثلاً 10 میلیون تومان رقم سنگینی نیست، اما پرداخت آن برای ما مقدور نیست. نقدینگی در دست ما ناشران کم است و امکان پرداخت نقدی نداریم. اگر راه‌های دیگری ایجاد شود؛ مثلاً کتاب‌های ما را در یک برنامه تبلیغ کنند و در مقابل، اهدای جوایز یک جشنواره بر عهده ما باشد، برایمان مناسب‌تر است.}

شیفت چین از اقتصاد به امنیت

^{چین در دوره ریاست‌جمهوری شی‌جینگ‌پینگ از راهبردهای اقتصادی به راهبردهای امنیتی شیفت کرده است. پنتاگون اخیرا فاش کرده که چین به شدت به‌دنبال توسعه تسلیحات اتمی و موشکی خود است. بسیاری از راهبردهای اخیر چین موجب شگفتی ایالات‌متحده آمریکا شده است. بر اساس راهبردهای تازه به‌نظر می‌رسد که درگیری‌ها و چالش پرزیدنت اوباما با رئیس‌جمهوری چین افزایش پیدا خواهد کرد. بخشی از شگفتی‌‌های کاخ سفید به تحلیل‌های اشتباه نیروها و آژانس‌های اطلاعاتی ایالات‌متحده بازمی‌گردد. قاطبه آژانس‌های اطلاعاتی پیش‌بینی کرده بودند که شی‌جینگ‌پینگ همچون روسای‌جمهوری پیشین خود به‌دنبال توسعه کشورش از راه اقتصادی خواهد بود؛ اما پکن با سیاست‌های اتخاذ شده، نشان داده است که قصد دارد حوزه امنیتی خود را بیشتر در فاز دفاعی دنبال کند.}

^{چین پس از 35 سال رقابت تسلیحات هسته‌ای را آغاز کرد}

^{ناقوس خطر در شرق آسیا}

 

 ^{پس از دهه‌ها محدودیت در حوزه برنامه‌ هسته‌ای، چین تصمیم گرفته است برنامه‌های خود را وارد فاز دیگری کند. هم‌اکنون از این کشور سیگنال‌هایی ارسال می‌شود که از رویکردی متفاوت حکایت می‌کند. به نوشته روزنامه نیویورک‌تایمز، چین در حال مهندسی مجدد کلاهک‌های چند منظوره‌ روی موشک‌های بالستیک خود است.}

افزایش وام‌ها با اقتصاد چه می‌کند؟

شورای پول و اعتبار در آخرین جلسه خود در هفته گذشته، میزان اعتبار 5 وام خود را افزایش داد. اما افزایش این وام‌ها چه تاثیری بر اقتصاد دارد؟ آیا با افزایش توان خرید مردم، باعث افزایش تقاضا می‌شود و اقتصاد را به حرکت در می‌‌آورد؟ آیا منجر به افزایش تقاضا و در نتیجه افزایش تورم می‌شود و یا آنکه این تغییرات بدون تاثیر است و تغییری در طرف تقاضا و عرضه ایجاد نخواهد کرد. 

شورای پول و اعتبار افزایش دو برابری در 5 وام خود ایجاد کرده است. به این ترتیب که «سقف تسهیلات خرید خودروهای داخلی 15 میلیون تومان»، «سقف تسهیلات جعاله تعمیر مسکن 10 میلیون تومان»، «سقف تسهیلات خرید کالا و خدمات ضروری 10 میلیون تومان»، «سقف تسهیلات کارت اعتباری بر پایه عقد مرابحه 5 میلیون تومان» و «سقف تسهیلات خرید خودرو بابت جایگزینی خودروهای فرسوده شخصی از محل تولید داخلی 20 میلیون تومان» تعیین شد. 

برخی از کارشناسان اقتصادی معتقدند در سال‌های قبل به دلیل پایین بودن سقف وام از یک طرف و افزایش شدید قیمت‌ها از طرف دیگر، اثرگذاری وام‌ها در اقتصاد به شدت کاهش یافته و توان تحریک طرف تقاضا از طریق وام‌ به شدت تضعیف شده بود. اما اکنون انتظار می‌رود با افزایش دو برابری میزان وام‌های پرطرفدار، موتور تقاضا با شتاب بیشتری حرکت کند و تحرکات مناسبی در طرف تقاضا ایجاد کند. افزایش تقاضایی که در نهایت سبب می‌شود برخی از بازارها مانند بازار خودرو از رکود چند ساله خارج شود. 

معرفی کتاب : چگونگی رشد و فروپاشی اقتصاد

^{پیتر و اندرو شف دو نویسنده‌ای هستند که کتاب«چگونگی رشد و فروپاشی اقتصاد» را تالیف و در آن به بررسی دولت و نقش آن در مقابل اقتصاد پرداخته‌اند.}

 

 

<sup>حمیدرضا ارباب کار ترجمه این کتاب را بر عهده داشته است که در آن نویسنده، در پی پاسخ به سوالاتی مانند چگونه دولت‌ها می‌توانند بدون داشتن درآمد خرج کنند؟، به چه دلیل برخی کشورها ثروتمند و برخی فقیرند؟ و راه درمان رکود اقتصادی چیست؟ پس‌انداز بیش‌تر یا مصرف بیش‌تر؟ است.

برادران شلف در تدوین این اثر، علل به‌وجود آمدن تورم را از منظر خود بررسی کرده و به فروپاشی اقتصاد با تصاویری کارتونی و طنز پرداخته است.

در این کتاب، چگونگی رشد و فروپاشی اقتصاد با استفاده از تصاویر کارتونی، طنز و داستان، مفاهیم پیچیده مربوط به رشد اقتصادی و نظام پولی را شرح می‌دهد.</sup>

چگونه اقتصاددانان بر سیاستگذاران تاثیر می‌گذارند؟

 ^{وقتی نگاهی به جهان سیاست امروز می‌اندازیم مشاهده می‌کنیم که اقتصاددانان در مقایسه با دیگر دانشمندان علوم اجتماعی بیشترین تاثیر را بر دنیای سیاست دارند. به عنوان مثال در ایالات متحده آمریکا اقتصاددانان در میان دانشمندان علوم اجتماعی تنها افرادی هستند که کنترل یکی از مهم‌ترین مسیرهای سیاستگذاری (از طریق فدرال رزرو) را بر عهده دارند یا صاحب دفتری (شورای مشاوران اقتصادی) در کاخ سفید هستند. همچنین از سوی دیگر اقتصاددان‌ها در کنار حقوقدانان بیشترین افرادی هستند که در کنار روسای‌جمهور و نخست‌وزیران جهان‌دیده می‌شوند.
اما همان‌طور که بسیاری از اقتصاددان‌ها به شما می‌گویند این مناصب و جایگاه‌ها به معنای آن نیست که سیاستگذاران همواره نصایح و نظرات آنها را قبول‌ می‌کنند و آنها را به کار می‌گیرند. بسیاری از موضوعات و سیاست‌ها وجود دارد که اقتصاددان‌ها به طور جدی موافق آن هستند اما برای سیاستگذاران اهمیتی ندارند. اقتصاددان‌ها به طور گسترده‌ای از نیاز به وضع قانون مالیات بر تولید دی‌اکسیدکربن (carbon taxes) صحبت می‌کنند اما این منجر نشده است که سیاستمداران اقدامات جدی در این زمینه انجام دهند. حتی در موضوعاتی که نظریات اقتصادی متفاوتی وجود دارد هر سیاستمدار می‌تواند اقتصاددانی را پیدا کند که دقیقاً آن چیزی را که دوست دارد بشنود، به او بگوید. بدون توجه به آنکه ممکن است دیگر نظرات نیز از اهمیت ویژه‌ای برخوردار هستند.}

نسخه رییس اتاق بازرگانی برای مریض های بستری اقتصاد/ نیازمند استراتژی توسعه صنعتی هستیم

^{غلامحسین شافعی را در طبقه هفتم اتاق بازرگانی ایران ملاقات کردم. می‌توان گفت او از لحاظ حضور در صحنه و فعالیت‌های مرتبط با بخش خصوصی، نفر اول بخش خصوصی ایران است و با سمت گرفتن محمد نهاوندیان در ریاست‌جمهوری، به عنوان رییس اتاق بازرگانی ایران انتخاب شد. این فعال بخش خصوصی 63 ساله، تاجر زعفران است و همزمان ریاست اتاق بازرگانی مشهد را هم برعهده دارد. همکاران شافعی در اتاق بازرگانی مشهد می‌گویند با اینکه وی این روزها خیلی پرمشغله و با ترافیک کاری روبه‌رو است، اما فعالان اقتصادی مشهد را رها نکرده و از آنها همچون گذشته حمایت می‌کند. شافعی در طول این سال‌ها، چه قبل از فعالیت به عنوان رییس اتاق بازرگانی ایران و چه امروز، همواره تاکید داشته که اقتصاد کشور از نبود یک نقشه راه و استراتژی توسعه صنعتی رنج می‌برده است. به اعتقاد وی، «به دلیل این‌که ما تاکنون استراتژی توسعه صنعتی نداشته‌ایم، حرکت‌هایمان با چشم بسته انجام شده است.»} 

^{* بیش از یک‌سال و نیم از فعالیت دولت یازدهم می‌گذرد. در این مدت اتفاقات مختلفی در حوزه اقتصاد افتاده است و دولت نیز اعتقاد دارد که اقتصاد کشور تا حدودی از رکود خارج شده است. شما به عنوان فردی که در رأس بخش خصوصی کشور فعالیت دارید، فکر می‌کنید تا به امروز چقدر از خواسته‌هایی که از دولت انتظار می‌رفت، تامین شده است؟}

^{به نظر من در مورد مسایل اقتصادی اتفاق مثبت را می‌شود در اقتصاد کلان کشور مشاهده کرد و توانستیم یک مقداری ثبات را در اقتصاد کلان کشور ایجاد کنیم. برای مثال، در طول یکی دو سال گذشته در ارتباط با نرخ ارز شاهد بودیم که تنش‌های گذشته مهار و ثبات ایجاد شده است. در زمینه بعد نظارتی دولت بر سیستم بانکی کشور نیز اقدامات مثبتی انجام شده، اما کافی نیست و این رویه باید با قوت و قدرت بیشتری ادامه پیدا کند.}

تاثیرگذار‌ترین اقتصاددانان سال 2014 / نگاهی به فهرست منتشر‌شده از سوی هفته‌نامه اکونومیست

^{در طول چند دهه گذشته، هر جا سخن از سیاستگذاری در سطح کلان به میان آمده، نام اقتصاددان‌ها نیز در کنار سیاستگذاران دیده شده است. هرچند ممکن است سیاستمداران همواره توجه بیشتری را به خود جلب کرده باشند، اما اقتصاددانانی که به مناصب و پست‌های مشورتی یا مدیریتی دست یافته‌اند نیز مورد توجه بوده‌اند. از روسای بانک‌های مرکزی به ویژه فدرال‌رزرو گرفته تا مشاوران روسای جمهور همه به نحوی مستقیم یا غیر‌مستقیم در بهروزی یا عدم بهروزی مردم کشورشان، نقشی تعیین‌کننده داشته‌اند. از همین رو هفته‌نامه اکونومیست در کنار دیگر منابع مهم خبری مانند وال‌استریت ژورنال، نیویورک‌تایمز و واشنگتن‌پست فهرستی از تاثیرگذار‌ترین یا بانفوذترین اقتصاددانان سال را منتشر کرده است که در آن شاخص‌ها و معیارهای مختلفی را در نظر می‌گیرد. این رده‌بندی سالانه تهیه نمی‌شود و تنها یک تجربه است. مهم‌ترین شاخصه فهرست منتشر‌شده از سوی این هفته‌نامه این است که اکونومیست بر مبنای نظرات علمی و نه لزوماً پست‌های سیاسی و بازخورد رسانه‌ها و میزان شهرت و محبوبیت، اسامی پرنفوذترین اقتصاددانان جهان را معرفی می‌کند. افراد منتخب از میان یک لیست اولیه 450‌نفره از اقتصاددانانی که عمدتاً نویسنده کتاب، برنده جایزه نوبل و استاد اقتصاد هستند، اعلام شده‌اند. منبع اکونومیست برای دسترسی به این فهرست، سایت معتبر آیدیاز است که از روش طبقه‌بندی «ریپک» یا همان مقالات پژوهشی اقتصاد بهره می‌برد. در واقع این هفته‌نامه با رجوع به سایت آیدیاز و بررسی معیارهایی چون تعداد مقالات آکادمیک و اظهارنظرهای مهم و تاثیر‌گذار و همچنین مشورت‌های مهمی که احیاناً هر کدام از این اقتصاددانان به مقامات سیاسی مربوطه ارائه داده‌اند، به این فهرست رسیده است. اما نکته مهم در مورد این فهرست آن است که این هفته‌نامه تعمداً افرادی را که در منصب‌های سیاسی قرار دارند کنار گذاشته است. حال آنکه اگر کمی با دنیای اقتصاد و سیاست ارتباط داشته باشیم، با خود خواهیم گفت بدون شک قدرتمندترین اقتصاددان در عرصه سیاست، جانت یلن، رئیس بانک مرکزی آمریکاست که سیاستگذاری پولی بزرگ‌ترین اقتصاد جهان را در دست دارد. اما چرا اسامی روسای بانک مرکزی در این لیست وجود ندارد، در حالی که باقی مقامات فدرال‌رزرو، بانک مرکزی اروپا و بانک انگلستان در این لیست حضور دارند؟}

بانکداری باز (Open Banking) چیست؟ (+ با مثال )

 یک سامانه بانکداری یکپارچه (core banking)، مجموعه نرم‌افزاری است که پس از تنظیم و تطبیق با نیازهای سازمان به شرحی که تنظیم شده برای بانک کار می‌کند. اگر قرار باشد آن را دوباره تنظیم کنیم کار سختی است چون به محض تغییر پارامترها از ابتدا باید فرآیند تست با تعداد زیادی آزمون انجام شود که امکان اشتباه در سیستم را از بین ببرد، پس باید سیستم اصلی آنقدر نشست و بررسی شود تا احتمال اشتباه آن خیلی پایی بیاید.

 

صورت مسأله این است که اگر ما بخواهیم یک سیستم بانکداری ایجاد کنیم، برای کاهش احتمال اشتباه تعداد وظایف را کم می‌کنیم با این شیوه کارهای اصلی و عمده بانک انجام می‌شود اما وقتی قرار است به شرکت‌ها خدمت ارائه کنیم، شرکت خدمات خاصی می‌خواهد و عملیات عمومی بانک جوابگوی درخواست آنها نیست.

 

یک کار بانک وام دادن است اما شرکت می‌گوید به کارمند من وام بده طوری که بهره‌اش را من پرداخت کنم. هر روز یک مشتری جدید ممکن است چیزی تقاضا کند و بانک مدام مجبور شود طراحی سامانه یکپارچه بانکی خود را درستکاری کند. وقتی به سطحی برسیم که به مشتری بگوییم تو هرچه بخواهی به تو می‌دهم اینجاست که به مفهوم بانکداری باز (open bank system) می‌رسیم. بانک می‌گوید من باز هستم و هرچیزی را که تو بخواهی، به تو می‌دهم. در آن موقع بحث این است که آیا همه این کارها را سامانه بانکداری یکپارچه خودش انجام می‌دهد؟ چقدر این سامانه هوشمند است که بتواند هرآنچه خواسته شد انجام دهد؟

اقتصاد چگونه رشد پیدا می کند؟

^{منشاهای رشد اقتصادی در دوره‌های کوتاه‌مدت و بلندمدت می‌توانند متفاوت باشند. به طور کلی می‌توان دو منشا را برای رشد اقتصادی در نظر گرفت: شوک‌های پولی و سمت تقاضای اقتصاد و شوک‌های حقیقی و سمت عرضه اقتصاد. در ادامه به بررسی هریک از این دو منشا می‌پردازیم.}

 

^{شوک‌های پولی}

 

^{به طور کلی یک شوک پولی به معنای خلق تورم غیرمنتظره‌ای است که منجر به افزایش تقاضای کل اقتصاد شود. وقتی تقاضای کل اقتصاد افزایش پیدا می‌کند، به تبع آن سطح قیمت‌ها نیز افزایش پیدا می‌کنند. زمانی که تولیدکنندگان با افزایش سطح قیمت‌ها مواجه می‌شوند، باید به این سوال پاسخ بدهند که آیا افزایش سطح تقاضای کل و قیمت‌ها منشاء حقیقی دارد یا منشاء اسمی (پولی). اگر تولیدکنندگان به این نتیجه برسند که منشاء افزایش سطح تقاضای کل و قیمت‌ها حقیقی است، آنگاه با افزایش تولید خود به این افزایش تقاضای کل واکنش نشان می‌دهند و در نتیجه رشد اقتصادی ایجاد می‌شود. اما اگر به این نتیجه برسند که منشاء افزایش سطح تقاضای کل و قیمت‌ها اسمی (پولی) است، آنگاه تنها قیمت کالاهای خود را افزایش داده و سطح تولید کل اقتصاد تغییری نمی‌کند. بنابراین، زمانی که ظرفیت‌های سمت عرضه کل اقتصاد تغییری نکرده باشد، هرگونه شوک پولی اعلام‌شده بر روی تولید بی‌تاثیر خواهد بود. در نتیجه دولت‌ها برای افزایش سطح تولید کل، اقدام به ایجاد شوک‌های پولی مثبت غیرمنتظره می‌کنند. در نظریه‌های اقتصادی، تفاضل میان تورم واقعی و تورم انتظاری را به عنوان شوک پولی در نظر می‌گیرند.}

آیا مهاجرت برای اقتصاد مفید است؟

سازمان توسعه و همکاری‌های اقتصادی (OECD)
مهاجرت مشخصه زندگی اجتماعی و اقتصادی بین کشورها است، اما ویژگی‌های جمعیت‌های مهاجر به گونه قابل توجهی با هم متفاوت است. این امر تا حدی به دلیل سرچشمه‌های متنوع مهاجرت است. برای مثال در بیشتر اروپا، شهروندان از حق گسترده جابه‌جایی برخوردار هستند. در استرالیا، کانادا و نیوزیلند، مدیریت مهاجرت نیروی کار نقش مهمی در اقتصاد بازی می‌کند. به جز کار، مهاجرت‌های مربوط به مسائل خانوادگی و انسانی نیز مورد توجه هستند اما مهاجرت با هر منبعی، تاثیرات مهمی بر جوامع دارد و این تاثیرات می‌توانند مورد مناقشه باشند. تاثیر اقتصادی مهاجرت هم یکی از همین پیامدها است. سود یا ضرر، مساله این است. برای پاسخ به این پرسش، نگاه به تاثیرات مهاجرت بر سه حوزه بازار کار، سبد نقدی عموم و رشد اقتصادی می‌تواند کمک‌کننده باشد.

بازار کار: مهاجران، 47 درصد افزایش نیروی کار ایالات متحده و 70 درصد افزایش نیروی کار در اروپا 10 سال گذشته را به خود اختصاص داده‌اند. مهاجران هم در بخش‌هایی از اقتصاد که رشد سریع دارند و هم در بخش‌هایی از اقتصاد که در حال افول هستند فعالیت دارند. همچنین مهاجران جوان مانند بومی‌های کشورهای میزبان، تحصیلات بهتری از کسانی دارند که نزدیک سن بازنشسته شدن هستند. مهاجران به انعطاف بازار کار به ویژه در اروپا نیز کمک برجسته‌ای می‌کنند.

رشد اقتصادی چگونگی محاسبه می شود؟

^{بر اساس گزارش بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران و بر اساس محاسبات اولیه اداره حساب‌های اقتصادی این بانک، در سه‌ماهه نخست سال ۱۳۹۳ تولید ناخالص داخلی کشور به قیمت‌های ثابت سال 1383 به ۴۸۰۴۹۱ میلیارد ریال رسید که این مقدار نسبت به رقم مشابه فصل اول سال گذشته (۴۵۹۲۵۲ میلیارد ریال) رشد4.6 درصدی را نشان می‌دهد و این در حالی است که تولید ناخالص داخلی در فصل اول سال ۱۳۹۲ نسبت به رقم مشابه سال 1391 معادل 4.1 درصد کاهش یافته بود. بنابر این گزارش رشد ارزش افزوده بخش‌های عمده اقتصادی از جمله کشاورزی، نفت، صنایع و معادن و خدمات در فصل بهار مثبت بوده است و بخش کشاورزی 3.3 درصد، نفت 6.1 درصد، صنایع و معادن 8.1 درصد و گروه خدمات 3.7 درصد رشد داشته‌اند که رشد بخش صنعت از سایر بخش‌ها بیشتر بوده است. شاید بتوان ادعا کرد که اقتصاد ایران از رکود عبور کرده است گرچه تنها پایداری این روند می‌تواند گواهی بر این ادعا باشد.}

 

^{رشد اقتصادی و عوامل آن}

 

^{رشد اقتصادی چیست، مثبت شدن آن چه معنایی دارد و چگونه محاسبه می‌شود؟ به طور کلی نرخ رشد یک متغیر اقتصادی، عبارت است از نسبت مقدار افزایش در آن متغیر به مقدار اولیه آن و رشد اقتصادی1 معادل رشد تولید ناخالص داخلی2 است که در ادامه به آن خواهیم پرداخت. عوامل رشد اقتصادی به طور خلاصه عبارت‌اند از:}

اثرات توافق بر اقتصاد دو کشور آمریکا و کوبا

^{فاصله بین کشور آمریکا با جزیره کوبا تنها 150 کیلومتر است اما بیش از 50 سال است که به‌واسطه تحریم‌های وضع‌شده حکومت آمریکا بر کوبا، تجارت رسمی و مستقیم بین دو کشور متوقف شده است. این تحریم‌ها در سال 1960 یعنی حتی پیش از احداث دیوار برلین وضع شد. دیوار برلین سال‌هاست که برچیده شده است اما پس از مهر تایید گذاشتن پی‌درپی 11 رئیس‌جمهور آمریکا از هر دو حزب مخالف بر تحریم‌ها، اینک تازه بنا شده که تحریم‌ها برداشته شود. تجارت خارجی معمولاً با خود، رشد و رفاه اقتصادی ملت‌ها را به همراه می‌آورد. رشد کشورهایی کوچک و بدون منابع مثل سنگاپور یا هنگ‌کنگ و دوبی تماماً بر همین اساس بوده است. اما اقتصاد دولتی و سوسیالیستی و سیاست خودکفایی رهبران کوبا به‌علاوه تحریم‌های اقتصادی آمریکا اجازه نداد اقتصاد 11 میلیون‌نفری کوبا رشدی مناسب و شایسته مردمانش را داشته باشد.}

^{زمانی که کاسترو در سال 1959 میلادی انقلاب کمونیستی را در کوبا به راه انداخت میزان سرمایه‌گذاری مستقیم آمریکا در این کشور 360 میلیون دلار بود (آن مبلغ به ارزش امروزی معادل 8 /2 میلیارد دلار می‌شود) که بیش از سه برابر سرمایه‌گذاری بقیه آمریکای لاتین بود. در دهه ۱۹۵۰ حدود دوسوم اقتصاد کوبا از جمله آب،‌ برق و تلفن در مالکیت شرکت‌های آمریکایی بود. آمریکایی‌ها تا 85 درصد از زمین‌های قابل کشت و نیز صنایع شکر آن کشور را بهره‌برداری می‌کردند. کاسترو با هدف کسب استقلال اقتصادی کسب و کارهای در مالکیت آمریکایی‌ها و سایر کشورها را به سرعت ملی اعلام کرد. سپس شروع به حذف سرمایه‌گذاری خصوصی در انتهای دهه ۱۹۶۰ کرد. عملیات ایدئولوژیک بعدی در سال ۱۹۸۶ رخ داد که کوبا به فروش بازار آزاد محصولات کشاورزی پایان داد و شبکه توزیع محصولات را از کشاورزان به دولت منتقل کرد به طوری که هیچ واسطه بخش خصوصی بر پایه قیمت‌های بازار وجود نداشته باشد.}

گفت‌وگو با محمد اکبرپور درباره موفقیت‌های آکادمیک‌اش

^{جاه‌طلبی خوب است} 

<sup>گفت‌وگوی ای‌میلی با  اقتصاددان جوان ایرانی که سابقه شاگردی «الوین راث» برنده جایزه نوبل اقتصاد در سال ۲۰۱۲ را دارد، در اولین روزهای سال جدید اتفاق افتاد. محمد اکبرپور دانشجوی دکترای اقتصاد پیش از اینکه تحصیلات خود را به اتمام برساند، از دانشگاه استنفورد (بیزینس اسکول) و دپارتمان‌های اقتصاد ام‌آی‌تی، شیکاگو، پرینستون و برکلی پیشنهاد کار دریافت کرده است. گفت‌وگو با او از ابتدای مسیر تحصیلی آغاز شد و تا کارهای پیش روی وی ادامه یافت. در این بین  او درباره دلایل گرایش خود به اقتصاد، شاخه پژوهشی طراحی بازار و برخی مسائل کاربردی ایران در این حوزه از جمله مساله سربازی، کارآفرینی و نوآوری در ایران با توجه به تجربه دره سیلیکون آمریکا و وظیفه دولت‌ها در این حوزه به نکات جالب و قابل تاملی اشاره داشت که در ادامه می‌خوانیم.

 ■■■
 
آقای اکبرپور لطفاً از مسیر تحصیلی‌تان تا الان برای ما بگویید و اینکه چطور شد رشته اقتصاد را انتخاب کردید؟
سلام و ممنون از وقت و پرسش‌های شما. قبل از شروع گفت‌وگوی‌مان من فقط یک جمله برای رفع مسوولیت بگویم و آن این است که من به تجربه فهمیده‌ام نظر آدم‌ها در مورد مسائل گوناگون در طول زمان تغییر و تکامل پیدا می‌کند. بنابراین حرف‌هایی که من امروز می‌زنم ممکن است ۱۰ سال دیگر تغییر یا تکامل پیدا کرده باشند و تنها تضمینی که می‌توانم بدهم این است که در محدوده دانش فعلی‌ام بهترین پاسخ‌ها را به سوالات شما بدهم.</sup>

فاتح استنفورد : محمد اکبرپور

^{محمد اکبرپور در کنار الوین راث (سمت چپ) نوبلیست اقتصاد 2012}

 

<sup>در سال‌های اخیر ثابت شده است که توانایی ایرانیان تنها در ارسال موشک به فضا یا ارسال ماهواره خلاصه نمی‌شود، بلکه در دانش‌های کاربردی همچون مالی و اقتصاد که آثار آن در زندگی روزمره مردم ملموس‌تر است نیز می‌توان سطح بالای دانش را مشاهده کرد. از طرفی کشوری که خود را برای جهش بلند آماده می‌کند، باید در یک فضای رقابتی ضمن شناسایی دانشجویان و نخبگان ایرانی خارج از کشور، بتواند با آنها به خوبی همکاری کند. به طور خاص در کشور آمریکا، به طور پیوسته از سال 1975 تا سال 1983 ایرانیان بزرگ‌ترین گروه دانشجویان خارجی مقیم این کشور را تشکیل می‌دادند. در اولین سال بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، 56 هزار دانشجوی ایرانی در ایالات متحده به تحصیل مشغول بودند که حداکثر تاریخی جمعیت دانشجویی ایرانیان در آمریکاست. تعداد دانشجویان ایرانی در سال‌های بعد به دلیل بحران‌های سیاسی و اقتصادی رو به کاهش گذاشت و در سال 1999 به 1660 رسید که کمترین تعداد دانشجویان ایرانی در ایالات متحده در تاریخ معاصر است. در حال حاضر جمعیت حدود 9 هزار‌نفری دانشجویان ایرانی مقیم آمریکا را تشکیل می‌دهند.

معرفی اقتصاددان نخبه ایرانی در آمریکا
پس از اینکه دکتر محمد‌هاشم پسران در سال گذشته جزو کاندیداهای دریافت جایزه نوبل اقتصاد نام برده شد، این بار موفقیت‌های محمد اکبرپور دانشجوی دکترای اقتصاد دانشگاه استنفورد نخستین بار توسط سایت اقتصادنیوز خبرساز شد.</sup>